వనం జ్వాలా నరసింహా రావు
తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి ఆవిర్భావంతో, నూతనోత్సాహంతో ప్రారంభమైన ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ఉద్యమం, నాటి నుంచి నేటి వరకు, పూర్తిగా అహింసాయుత మార్గంలో, ఆబాలగోపాలం తెలంగాణ ప్రజల భాగస్వామ్యంతో అంచలంచలుగా ఉదృతమై, ఊపందుకుంటున్నప్పటికీ, కేంద్ర-రాష్ట్ర పాలక పక్షాలు నిమ్మకునీరెత్తినట్లు వ్యవహరించడం బహుశా ప్రపంచ చరిత్రలో ఏ ప్రజాస్వామ్య దేశంలోనూ, ఆ మాటకొస్తే ఏ నియంతృత్వ దేశంలోనూ జరిగుండదు. తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితికి ప్రాంతంలోని ప్రజల-ఓటర్ల మద్దతు అన్ని రాజకీయ పార్టీలకంటే ఎక్కువ వున్నప్పటికీ, ఆ పార్టీ అధినేత చంద్రశేఖర రావు, తెలంగాణకు మద్దతిచ్చే నాయకులను కలుపుకు పోవాలన్న వ్యూహంతో, 2004 ఎన్నికలలో రాష్ట్ర ఏర్పాటును తప్పక వ్యతిరేకిస్తాడని తెలిసి కూడా రాజశేఖర రెడ్డి నాయకత్వాన (రాష్ట్రంలో) వున్న కాంగ్రెస్ పార్టీతో ఉమ్మడిగా ఎన్నికల బరిలోకి దిగారు. సోనియా గాంధీని, కాంగ్రెస్ అధిష్టానాన్ని నమ్మారు. కేంద్రంలో మంత్రి పదవిని అంగీకరించారు. నమ్మక ద్రోహం జరిగిందాకా పదవిలో కొనసాగారు. తాను పదవీ త్యాగం చేశారు. తన ఎమ్మెల్యేలతోను, రాష్ట్ర మంత్రులతోను రాజీనామాలు చేయించారు. ఇటు తెలంగాణ ప్రజలకు, అటు కేంద్ర-రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలను ఏలుతున్న కాంగ్రెస్ అధిష్టానానికి తన, తన పార్టీ వాళ్ల నిబద్ధతను ఎరుక పరిచారు. ఏం చేసినా ఆయననుకున్న తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటును సాధించలేక పోయారు. ఆయన ఎంపీ పదవికి ఎన్నిసార్లు రాజీనామా చేసి, మళ్లీ గెలిచినా, ఎవరికీ కనువిప్పు కాలేదు. తెలంగాణ ఏర్పాటు కాలేదు.
మళ్లీ ఎన్నిక లొచ్చే దాకా, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ప్రక్రియ, కాశీ-రామేశ్వరం మజిలీ కథలాగా కాసేపు, ఎక్కడేసిన గొంగళి అక్కడే అన్న చందాన మరి కాసేపు సాగింది. తెలంగాణ వచ్చినా, రాకపోయినా, కనీసం కాంగ్రెస్ లోని తెలంగాణ వాదులకు కనువిప్పు కలగడానికి కెసిఆర్ వ్యూహం ఫలించిందనవచ్చు. 2009 ఎన్నికలలో, తెలుగు దేశంతో (మహా కూటమితో) మరో రకమైన వ్యూహాత్మకంగా చేతులు కలిపారు కెసిఆర్. సీట్లెన్ని వచ్చాయి అన్న విషయం పక్కన పెడితే, ఈ సారి, తెలంగాణ తెలుగుదేశం వారిలో చలనం కలిగింది. పైకి చంద్రబాబు నాయుడి మాటలకు వంతపాడినా, టిడిపి తెలంగాణ వాదుల్లో కొంతలో కొంతైనా జ్ఞానోదయం కలిగిందనక తప్పదు. ఎన్నికలలో అటు కేంద్రంలోను, ఇటు రాష్ట్రంలోను కాంగ్రెస్ మళ్లీ అధికారంలోకొచ్చింది. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు మళ్లీ కనుమరుగైంది. మరో ఉద్యమానికి తెర లేపక తప్పని పరిస్థితులు దరిమిలా కలిగాయి.
టిడిపి లోని తెలంగాణ మద్దతు దారులతో సహా, బిజెపి, సిపిఐ, న్యూ డెమోక్రసీ పార్టీలు కూడా ఉద్యమంలో దూకాయి. మరికొన్ని భావ సారూప్యతగల పార్టీలూ పుట్టుకొచ్చాయి. ఉద్యమించాయి. ఐనా తెలంగాణ రాలేదు. కెసిఆర్ ప్రయత్నాలు, ఆయనదైన శైలితో ఉద్యమం కొనసాగుతూనే వుంది. ఇంతలో రాజశేఖర రెడ్డి దుర్మరణం పాలయ్యారు. ఆయన స్థానంలో పైకి తటస్థంగా, లోపల సమైక్యానికి అనుకూలంగా, దేని కీ ఇదమిద్ధంగా మద్దతు తెలియ చేయలేని రోశయ్య ముఖ్య మంత్రి అయ్యారు. మళ్లీ తెలంగాణ కథ మొదటికొచ్చింది. అస్థిర ప్రభుత్వం పాలనలో, కెసిఆర్ తన బ్రహ్మాస్త్రాన్ని ప్రయోగించారు. నవంబర్ 2009 లో ఆమరణ నిరాహార దీక్షకు దిగారు. కేంద్రం దిగి రాక తప్పని పరిస్థితులొచ్చాయి. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ప్రక్రియకు శ్రీకారం చుట్టుతున్నట్లు చిదంబరంతో (కపట) ప్రకటన చేయించింది కేంద్ర ప్రభుత్వం. దీక్ష విరమించారు కెసిఆర్. సీమాంధ్ర ప్రజా ప్రతినిధుల బెదిరింపు రాజీనామాలు మొదలయ్యాయి. (అన్ని పార్టీలకు చెందిన) తెలంగాణ ప్రజా ప్రతినిధులు కూడా రాజీనామాలు చేశారు. మళ్లీ చిదంబరం మరో ప్రకటన. కేవలం తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి (ఇద్దరు మినహా) ఎమ్మెల్యేల రాజీనామాలు మాత్రమే అంగీకరించబడ్డాయి. మరో ఆలశ్య ప్రక్రియకు శ్రీకారం చుట్టారు. శ్రీకృష్ణ కమిటీ ఏర్పాటుతో, వస్తుందనుకున్న తెలంగాణ, ఎప్పుడో ఒకప్పుడు రాకపోతోందా అన్న మజిలీకి చేరుకుంది. ఓపికతో కమిటీ ప్రక్రియను స్వాగతించారు తెలంగాణ కోరుకునేవారు కూడా. మొత్తం మీద తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు కాలేదు.
తెలంగాణాకు అనుకూలంగా తీర్పు ఇస్తుందనుకున్న శ్రీకృష్ణ కమిటీ, గోడమీద పిల్లి వాటంగా, ఏమీ చెప్పకుండా దాటవేసింది. అది సేకరించిన సాక్ష్యాధారాలు నిబద్ధతతో పరిశీలించినట్లయితే, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు చేయాల్సిందేనని చెప్పి వుండేది. శ్రీకృష్ణ కమిటీ నివేదికతో కూడా తెలంగాణ రాలేదు. వస్తుందన్న నమ్మకం కలిగే విధంగా కేంద్రంలో ఈ వ్యవహారాన్ని ఒక "పార్ట్ టైమ్ జాబ్" లాగా చూస్తున్న చిదంబరం, అఖిల పక్షం సమావేశం అంటూ కుంటి సాకులు చెప్తూ కాలయాపన చేయసాగాడు. ఎన్నడో వేసిన ప్రణబ్ ముఖర్జీ కమిటీ అసలా సంగతే మర్చిపోయింది. మధ్యలో కాంగ్రెస్ అధిష్టానం ఆలోచనా ధోరణిలో వచ్చిన మార్పు పర్యవసానంగా, రోశయ్య స్థానంలో కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి ముఖ్య మంత్రి పీఠాన్ని అలంకరించారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు కను చూపు మేరలో లేకుండా పోయింది. రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ వ్యవహారాల ఇన్ చార్జ్ కూడా మారారు. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి వచ్చిన కొత్తలో తెలంగాణ ప్రాంత ప్రభుత్వోద్యోగులు సమ్మె చేశారు తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధన కోసం. ఏవో కొన్ని హామీలు ఇచ్చి అప్పట్లో సమ్మెను విరమింప చేసింది ప్రభుత్వం. మిల్లీనియం మార్చ్ కూడా రాష్ట్ర సాధన దిశగా ఫలితం కలగలేదు. ఉస్మానియా విద్యార్థుల ఆందోళన, ఆత్మ హత్యలు, ఉద్రిక్తతలు ఎన్ని చోటుచేసుకున్నా తెలంగాణ రాలేదు.
కాంగ్రెస్ అధినేత్రి మౌనంగా జరుగుతున్న పరిణామాలను నిస్సహాయంగా-బింకంగా-మొండి ధైర్యంతో గమనిస్తోందే కాని, నిర్ణయం తీసుకోవడంలో మాత్రం పురోగతి కనిపించలేదు. రాష్ట్ర శాసన సభలోని మూడింట రెండు వంతుల మంది శాసన సభ సభ్యులు తమ సభ్యత్వానికి రాజీనామా సమర్పించారు. రాజ్యసభ సభ్యుడు కేశవ రావు, తెలంగాణ ప్రాంతం నుంచి ఎన్నికైన లోక్ సభ సభ్యులలో ముగ్గురు మినహా అందరూ రాజీనామా చేశారు. పదిహేను మందికి పైగా ఎమ్మెల్సీలు సహితం వీరి బాటలోనే నడిచారు. పార్టీలకు అతీతంగా-లాయల్టీలకు అతీతంగా, రాజీనామా చేసిన వారున్నారు. కాంగ్రెస్ వారిలో, అందరి కంటే ముందే రాజీనామా చేసింది జగన్ వర్గానికి చెందిన కొండా సురేఖ. ప్రత్యక్షంగానో, పరోక్షంగా నో, రాజకీయ-రాజ్యాంగ సంక్షోభం చోటు చేసుకునే దిశగా, వేగంగా పరిణామాలు చోటు చేసుకున్నాయి. స్పీకర్ ఫార్మాట్లో రాజీనామాలున్నందు వల్ల, వాటి ఆమోదం అంత కష్టం కాకూడదనుకున్న ఎమ్మెల్యేలకు ఆశాభంగమే మిగిలింది. రాజీనామాలతో రాజకీయ సంక్షోభం రాలేదు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు కాలేదు.
సమష్ఠి బాధ్యతా రాహిత్యం, సమన్వయ లోపం, అసమర్థ నాయకత్వంతో, పీకల లోతుకు మునిగి పోయిన యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్‌ అలయెన్స్ ప్రభుత్వం దాని సారధి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ, ఏ విషయంలోను ఒక విధానం అంటూ లేకుండా, ఒక నిర్ణయం అంటూ తీసుకోలేకుండా ఇలా ఎంత కాలం కొనసాగుతుందో ఎవరికీ అర్థం కాని పరిస్థితి. కేంద్ర ప్రభుత్వ-రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అసమర్థ నాయకత్వానికి, విధాన పరంగా నిర్ణయాలు తీసుకోలేని స్థితికి, కీలకమైన విషయాలలో తమ విధానం ఇదంటూ పాలక పార్టీ ప్రకటించ లేక పోవడానికి, ప్రతి పక్ష పార్టీల సూచనలు-సలహాలు పాటించక పోవడానికి, వందల ఉదాహరణలు పేర్కొనవచ్చు. మధ్యలో ఏకాభిప్రాయమంటూ మరో వాదన లేవదీసింది కాంగ్రెస్ పార్టీ. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ప్రక్రియ సమస్యను, తన రాజకీయ అవసరాల కొరకు, చంద్రబాబు నాయుడి ఆధిపత్యాన్ని, పలుకుబడిని ఎదుర్కొని, ఎన్నికలలో విజయం సాధించడానికి, 2004 ఎన్నికల్లో, తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితితో పొత్తు పెట్టుకుంది. ఆ విషయాన్ని గులాం నబీ ఆజాదులు, చిదంబరాలు, ప్రణబ్ ముఖర్జీలు, వారి అధినేత్రి సోనియా గాంధీ ఎందుకు మరిచిపోయారో? ఎన్నికల ప్రణాళికలో, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు కాంగ్రెస్ సుముఖంగా వున్న అభిప్రాయం కలిగించారు ఇటువంటి చిదంబరాలు, ఆజాదులు. ఆనాడు ఏకాభిప్రాయంతోనే ఆ పని చేశారా? ఆ నాడు సీమాంధ్ర నాయకులను సంప్రదించే ఆ పని చేశాడా చిదంబరం, ఆజాద్? అప్పుడు గుర్తుకురాని ఏకాభిప్రాయం ఇప్పుడెందుకు గుర్తుకు రావాలి? తెలంగాణ ఇవ్వడం-ఇవ్వక పోవడం కాదిక్కడ ముఖ్యం. మాట మార్చే అలవాటే చిదంబరం నైజం అనడం ఇక్కడ ప్రధానం.
పోనీ, యుపిఎ ప్రభుత్వం రాష్ట్రపతి ప్రసంగంలో తెలంగాణ అంశం ప్రస్తావించినప్పుడు ఏకాభిప్రాయం గుర్తుకు రాలేదా చిదంబరానికి? డిసెంబర్ తొమ్మిదిన ప్రకటన చేయడానికి ముందర కాని, దరిమిలా చేసిన ప్రకటనప్పుడు కాని ఏకాభిప్రాయం మంచిదన్న భావనే కలగలేదా? వాస్తవానికి, డిసెంబర్ తొమ్మిది ప్రకటనకు ముందు జరిగింది అన్ని పార్టీల ఏకాభిప్రాయం కాదా? ఒకనాడు శాసన సభలో చేసిన తీర్మానం ఏకాభిప్రాయం కాదా? ఒక రాష్ట్రంలోని ఒకటికి మించిన ప్రాంతాల ప్రజలు-ప్రజా ప్రతినిధులు నిలువుగా-అడ్డంగా-ఏటవాలు గా చీలిపోయినప్పుడు, ఎవరి సిద్ధాంతంతో వారు పట్టుదలగా వున్నప్పుడు, ఏకాభిప్రాయం నెపంతో, వారి మధ్య వైషమ్యాలు పెంపొందించడం కేవలం మాట మార్చేవారికి మాత్రమే సాధ్యపడుతుందని అనక తప్పదు. దొంగ... ఎదుటివారిని "దొంగ..దొంగా" అని అరిచి, తన దొంగతనం కప్పిపుచ్చుకునే ప్రయత్నం చేసినట్లే, తన పార్టీ మధ్యనే ఏకాభిప్రాయం సాధించలేని చిదంబరం, తెలుగుదేశం పార్టీని, దాని నాయకుడు చంద్రబాబు నాయుడునీ తప్పుబట్టడం మరీ హాస్యాస్పదం. ముందు తన తప్పు ఒప్పుకుని, ఇతరులు తప్పు చేశారంటే అర్థముంటుంది కాని, ఇతరులది తప్పు-తనది ఒప్పు అనడం ఎంతవరకు భావ్యం? ఇరు ప్రాంతాల వారికి వీలై నన్ని తక్కువ అభ్యంతరాలతో సమస్యను పరిష్కరించాలి తప్ప, ఏకాభిప్రాయం పేరుతో, దీర్ఘకాలికంగా వాయిదా వేసుకుంటూ పోతే, దొరికే ది పరిష్కారం కాదు కదా...మరిన్ని సమస్యల తోరణాలు మాత్రమే!
ఈ నేపధ్యంలో సకల జనుల సమ్మెతో నన్నా తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు కాదా అన్న ధీమాతో, ప్రపంచ చరిత్రలో ఎవరూ కనీ-వినీ ఊహించని రీతిలో, ఉద్యమించారు తెలంగాణ ప్రజలు. ఆర్టీసీ, సింగరేణి కార్మికుల సమ్మెతో ప్రభుత్వానికి దిమ్మ తిరిగిందే కాని అసలు సమస్యను పరిష్కరించాలన్న ఇంగిత జ్ఞానం మాత్రం కలగలేదు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు కాలేదు. ఏ సకల (తెలంగాణ) జనులకొరకు తాము ఇబ్బందులకు గురైనా సమ్మెకు దిగారో, ఆ సకల జనులే ఇబ్బందుల పాలవుతుంటే, ఆర్టీసీ, సింగరేణి కార్మికులు, పాఠశాలల-కాలేజీల సిబ్బంది సమ్మెను విరమించుకున్నారు (వాయిదా వేసుకున్నారు). రైలు రోకోలు, సార్వత్రిక బందులు ఏవీ కూడా ప్రభుత్వంలో చలనం తెప్పించలేక పోతున్నాయి. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటుకు అన్నీ అడ్డంకులే! అందరూ అడ్డు తగిలే వారే! ఈ నేపధ్యంలో, 2009 డిసెంబర్ 9 ప్రకటనను అమలు చేయించుకోవడానికి తెరాస అధినేత కేసీఆర్, మరో పర్యాయం ఆమరణ నిరాహారదీక్షకు దిగవచ్చనే వార్తలు కూడా వచ్చాయి.
ఇంకేం చేస్తే తెలంగాణ వస్తుంది? తెలంగాణ ప్రజలంతా ప్రతిరోజూ, ఏదో ఒక నిర్ణీత సమయాన, ఎవరింటి ముందర వారు వీధుల్లోకి వచ్చి ముక్త కంఠంతో ఢిల్లీ దాకా వినిపించేటట్లు తెలంగాణ ఏర్పాటు కావాలని నినాదాలు చేయాల్నా? ప్రతి తెలంగాణ వాది తన వంతు విరాళంగా నెలకు కనీసం ఒక్క రూపాయన్నా ఇచ్చి నెలకింత అని (నాలుగైదు కోట్ల రూపాయలు?) తెలంగాణ ఇచ్చిందాకా అధిష్టానానికి అధికారికంగా "ముడుపు" చెల్లించాల్నా? ప్రతివారం కనీసం కొన్ని లక్షల సంఖ్యలో ఒక్కో తెలంగాణ వాది దగ్గర నుంచి ఓ కార్డు ముక్క సోనియా గాంధీకి పోస్టు చేద్దామా? పోనీ ఇలాంటివే ఇంకేమన్నా మార్గాలు వెదుకుదామా?
కాదూ కూడదంటే సీమాంధ్ర ప్రభుత్వాన్ని బహిష్కరించి మన ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసుకుందాం. మనల్ని మనం ఏలు కుందాం.
