‘GRIT: THE POWER OF PASSION AND PERSEVERANCE’ ...... ANGELA DECODES WHY SOME PEOPLE SUCCEED WHILE OTHERS FAIL : Vanam Jwala Narasimha Rao

 ‘GRIT: THE POWER OF PASSION AND PERSEVERANCE’

ANGELA DECODES 

WHY SOME PEOPLE SUCCEED WHILE OTHERS FAIL

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (27-07-2025)

{According to Angela Duckworth success is not a gift granted by talent, luck, or birth, but a deliberate pursuit fueled by deep interest, honed through tireless practice, elevated by a strong sense of purpose, and sustained by unwavering hope} – Editor Synoptic Note

Angela Lee Duckworth’s acclaimed book ‘Grit: The Power of Passion and Perseverance’ compellingly explores the question: ‘Why do some people succeed while others fail.’

She defines Grit as a quiet fire of Passion and Perseverance that continues to burn even when the spotlight fades. She downplays the roles of qualifications, talent, IQ, or luck.

Released in May 2016, the book gained widespread attention and stayed on The New York Times bestseller list for 21 weeks.  

Angela, a distinguished American academic and psychologist born to Chinese Immigrants, has emerged at 55 as a leading voice in psychological research, especially in the field of achievement science. She asserts that GRIT is the common thread among high achievers.

Duckworth challenges society’s obsession with natural ability and its tendency to glorify talent, often overlooking the invisible engine of effort that drives true excellence.

Angela argues that ‘Talent may open the door, but it is effort that builds the house’ emphasizing that Grit is not a fixed trait but a dynamic quality that can be cultivated and strengthened.

'Without effort talent is nothing more than unmet potential; skill is nothing more than what could have done but did not; talent becomes skill and at the same time, effort makes skill productive’ is her concept. Nevertheless, it is widely agreed that 'Grit is choosing to hang on when desperately want to let go.'

While exploring the key factors behind individual accomplishments and setbacks in climbing the professional ladder, a Vice-President (Human Resources) at an American Multinational, during the process of discussion, recommended this book to me. I found its insights highly relevant and to contextualize Grit, in the realm of political leadership.

The components of GRIT can take a life from ‘Good to Great to Exceptional.’ Cultivating a deep passion for pursuits and take genuine enjoyment in what one does equals to possessing Grit. The key to outstanding achievement is not talent but a unique blend of passion and persistence.

‘Why do some people succeed while others fail?’ Angela asked. Drawing from her landmark research, Duckworth, explains that talent alone rarely guarantees success. She discovered that Grit consistently emerges as the defining trait of high achievers across every field and profession.

The book Grit is structured into three distinct sections. Part I: ‘What Grit Is and Why It Matters’ (5 chapters), introduces the ‘Grit Scale,’ explains why effort surpasses talent, and provides evidence that Grit is not fixed but can grow over time. Part II: ‘Growing Grit from the Inside Out’ (4 chapters), focuses on developing Grit internally, through nurturing interest, engaging in deliberate practice, discovering deeper purpose, and sustaining resilience (hope). Part III: Growing Grit from the Outside In’ (3 chapters), examines how external influences such as family upbringing, extracurricular activities, and organizational cultures can shape and strengthen Grit by reinforcing values of effort.

In concluding Chapter, Duckworth weaves the threads together with a compelling and affirmative message: Grit can be learned, taught, and cultivated. It is not something one is simply born with or without, but it is about committing to something meaningful and staying with it.

Together, the chapters shape Grit into a life philosophy grounded in the science of effort, belief, and sustained dedication.

According to Angela Duckworth success is not a gift granted by talent, luck, or birth, but a deliberate pursuit fueled by deep interest, honed through tireless practice, elevated by a strong sense of purpose, and sustained by unwavering hope.

Achievement is not about speed, but about stamina; not about fleeting brilliance, but about enduring commitment to meaningful goals over years and decades. Grit is not merely about winning; it is about enduring, evolving, and ultimately living with purpose.

Angela Duckworth acknowledges that while talent and skill have value, they pale in comparison to the power of consistent effort. In both politics and corporate world, countless examples support Angela Duckworth’s concept of Grit. In the political arena, it is especially fitting to frame it as: ‘Why Some Rise Again: Grit in Political Leadership.’

For instance, Donald Trump’s relentless Grit brought him back to the White House, making him only the second US President in history after Grover Cleveland to accomplish the feat. His journey reflects Duckworth’s core principle of sustained, effortful striving.

In the UK, ‘Wartime Grit and Beyond’ is best exemplified by Sir Winston Churchill, who, despite leading Britain through World War II, was rejected by voters, only to return him as Prime Minister five years later. Churchill knew that Grit meant not shouting through storms but walking through them with purpose.

Harold Wilson regained power not through charisma, but through steady resilience. Stanley Baldwin who served thrice as Prime Minister was also ousted thrice. But his Grit unmatched. Margaret Thatcher, David Cameron etc. were others.

 In India, Jawaharlal Nehru’s Grit lay in sustaining the vision of modern India with brilliance, relentless devotion, scientific temper, and pluralism, making his tenure a masterclass in perseverance.

Indira Gandhi embodied Grit, surviving political isolation, declaring, and lifting Emergency, losing power, and regaining it. She lived defiant, driven, and deeply purposeful. Morarji Desai’s Grit was evident in his unwavering discipline, lifelong commitment to Gandhian ideals, and the patience to wait decades before finally ascending to the Prime Minister’s chair. 

‘Young Turk’ Chandrashekhar, a firebrand who briefly became Prime Minister, demonstrated rare political Grit, holding a unique place in Indian democracy through his unwavering convictions and fearless dissent.

PV Narasimha Rao’s deep sense of purpose and tolerance for ambiguity enabled him to usher in economic liberalization, rescuing India from default, a rare display of Grit. Atal Bihari Vajpayee’s Grit was reflected in his transformative vision, eloquence, warmth, and statesmanship.

Narendra Modi’s journey, brought to life Duckworth’s thesis. His unwavering determination to reshape India’s development narrative, rising from a tea-seller to the Prime Minister of the world’s largest democracy, is Grit in its most convincing form.

Jyoti Basu’s strength lay in his ideological consistency, adaptability over decades, and commitment to gradual transformation. Mamata Banerjee’s journey from street protestor to Chief Minister is a testament to pure passion and perseverance.

K Chandrashekhar Rao’s Grit was not just about seeking power but about championing Telangana’s identity, despite enduring mockery, solitude, and betrayal. Revanth Reddy embodies new-age political Grit, rising from ground level to Chief Minister, enduring political droughts and party transitions. His ‘Interest, Practice, Purpose, and Hope, the Four Pillars of Grit’ are reflected in his combative style and strategic clarity. Odissa’s Naveen Patnaik redefined leadership through consistent, quiet, and determined governance.

In Angela’s terms, Chandrababu Naidu’s Grit lies in his ability to script success even in defeat, by returning to power triumphantly after setbacks twice. YS Jaganmohan Reddy, despite defying Sonia Gandhi and being in jail, rose with fierce perseverance. Yet, his defeat shows Grit alone does not guarantee endurance.

Indian-origin leaders in global corporations exemplify Angela Duckworth’s Grit framework with balance, insight, and humility. Sundar Pichai, rising from modest beginnings in Chennai to become Google’s CEO, personifies Grit through his deep passion for technology. Satya Nadella’s ascent is another case study, spending 22 years in low-profile roles, steadily learning, and evolving. His leadership blends passion with compassion, resilience with reinvention, and a strong sense of purpose with sustained growth.

These achievers did not just rise; they persisted. They did not merely excel; they endured. Behind every victory were setbacks, betrayals, and despair. If Grit powers long-distance leadership, it also reflects when fuel runs low.

Not every achiever fits Duckworth’s mold. Grit is the true success muscle. Endurance defines greatness more than brilliance ever can. Ultimately, it is not talent but tireless, quiet, continuous, and unseen effort, that sustains success. That is Grit, as conceived by Angela Lee Duckworth.

WHY NOT THE NEXT VICE PRESIDENT BE A BRAHMIN? : Vanam Jwala Narasimha Rao

 WHY NOT THE NEXT VICE PRESIDENT BE A BRAHMIN?

Vanam Jwala Narasimha Rao

(26-07-2025)

After ten years in office under Sarvepalli Radhakrishnan, two years under VV Giri, three years under R Venkataraman, and five years under Shankar Dayal Sharma, the last Brahmin to hold the Constitutional Post of Vice President from 1987 to 1992, it is indeed strange that, not a single Brahmin has been considered for this office over the past 33 long years. The reasons may be political, apolitical, or shaped by evolving factors within Indian democracy. Yet, while democracy rightly celebrates diversity, the legacy of Brahmin Leadership merits serious reflection, especially when the election for Vice President is on the horizon.

The Great Prabhanda Literary Work Amuktamalyada authored by Emperor Srikrishna Devaraya, underscores the value of ‘Administrative Wisdom’ born out of Emperor’s deep trust in Brahmins as ‘Models of Decision, Learning, and Effectiveness’ especially when assigned vital responsibilities. Brahmins, deeply rooted in Vedic Scholarship, have enriched India's intellectual heritage, from sages like Vyasa to reformers like Raja Ram Mohan Roy, embodying a tradition of learning and preparing themselves to lead and champion progressive reforms.

Drawing inspiration from such timeless insights, and applying them to Constitutional Offices, particularly the Vice Presidency of India, a role demanding intellectual depth, administrative finesse, and parliamentary procedures, the contributions of Brahmin Leaders present a compelling narrative of excellence. They not only stand on par with non-Brahmins, who have held the coveted office more frequently, both before and after 1992, but might be even more, had they got a chance. Despite every citizen being guaranteed equal rights by the Constitution, Brahmins have long been denied the Vice President’s office.

All the four Brahmin Vice Presidents, whose tenures later culminated in the Presidency, were marked by ‘Transformative Leadership’ notably in creating a shared vision, fostering a culture of innovation, and empowering individuals to reach their full potential as Presiding Officers and as Ex-Officio Chairmen of the Rajya Sabha with extraordinary brilliance.

Sarvepalli Radhakrishnan (1952 to 1962) was a beacon of philosophical insight and educational zeal. He rose through sheer intellectual brilliance to become a professor of philosophy. His magnum opus, ‘Indian Philosophy’ emphasizes the synthesis of Eastern Wisdom with Western Rationalism. As Vice President, he championed education as the foundation of national development, advocating for universities that fostered critical thinking and human capital ideals.

VV Giri (1967 to 1969) balanced labor aspirations with productive efficiency. A Freedom Fighter and Trade Union Leader, he mediated industrial disputes to boost productivity without hindering enterprise. R Venkataraman (1984 to 1987), with his legal acumen, steered pivotal reforms focused on fiscal prudence and presided over the Rajya Sabha through scholarly debates. Shankar Dayal Sharma (1987 to 1992) exemplified consensus-building, integrating diverse perspectives, interests, and concerns through collective decision-making.

Studying and analyzes the role played by Brahmins leads to safe conclusion that they have been vital to the evolution of Indian Society as a whole, in whatever capacity they served. Social Reforms including Revolutionary ones, occurred largely due to the pro-active role of Brahmins. A significant number of Brahmins played crucial, often unrecognized roles with precision, ranging from social reform to modern science, literature to cinema, politics to public administration, spirituality to communism, and traditional values to progressive thought.

Post Independence Brahmins were in a position to attain important roles. However, over time, Brahmins across the country began to face targeted marginalization from various quarters, for diverse reasons, particularly in the southern states, from where three of the four Brahmin Vice Presidents hailed. Gradually, the Brahmin Community weakened socially, and opportunities especially in the political arena, steadily declined. A striking example is that for 33 long years, neither the UPA nor NDA, neither Congress nor BJP, considered a Brahmin for the Vice Presidency. Thus, Brahmins have become a suffering lot, socially, financially, and politically.

Against this background and context, the selection of a Brahmin Candidate for the Vice Presidency carries subtle yet profound advantages in India’s pluralistic democracy. Representing a dispersed and non-dominant community, comprising a negligible percentage of the population, Brahmins have nonetheless contributed significantly to fields like education, law, and science. With their neutral and erudite demeanor, they often serve as unifying figures. Such neutrality fosters stability, especially in times of uncertainty. In doing so, it strengthens the fabric of governance and encourages policies that emphasize skill development and economic integration. It is time now, to revive the Brahmin community’s identity, now faded despite its immense intellectual capital.

Among the most respected Brahmin personalities suitable for the post of Vice President of India are Nitin Jairam Gadkari, the Union Minister of Road Transport and Highways, and a Maratha Brahmin whose identity is publicly affirmed and widely acknowledged; Jagat Prakash (JP) Nadda, Union Minister of Health and BJP National President, who also belongs to the Brahmin Community; and Ashwini Kumar Choubey, former Union Minister of State for Health, popularly known as ‘Brahmin Face of the BJP in Bihar.’ Jairam Ramesh (Iyengar), a seasoned Tamil Brahmin Rajya Sabha MP and former Union Minister, known for his articulate legislative and policy interventions, would also be strong contenders.

Distinguished Legal Luminary, Justice V Ramasubramanian, former Supreme Court Judge and current Chairman of the National Human Rights Commission (NHRC) of India stands as an exemplary candidate. Octogenarian Padma Bhushan awardee Professor Kapil Kapoor, a Punjabi Brahmin who significantly shaped Indian educational and constitutional thought as Pro‑Vice‑Chancellor at JNU, where he established the Center for Sanskrit Studies, and served as editor of the Encyclopedia of Hinduism; Professor R Vaidyanathan, a Tamil Brahmin economist known for his continued policy contributions and constitutional-economic vision as a member of the National Security Advisory Board; and Padma Shri Prahlada Ramarao, a Kannadiga Madhwa Brahmin, proud father of the Akash Air Defense System and former Director of DRDL, all stand out as excellent choices for consideration.

Dr S Jaishankar, a Tamil Brahmin, is widely admired as India’s External Affairs Minister and former Foreign Secretary, offering constitutional diplomacy and strategic foresight at the highest institutional level. His global outlook and strong parliamentary presence make him a natural fit for the Vice President’s constitutional and diplomatic responsibilities. Nripendra Misra, a UP Brahmin, served as Principal Secretary to Prime Minister Modi and chaired the Ram Mandir Construction Committee, reflecting deep expertise in administrative law and constitutional governance, will be a good choice.

From the Telugu States, there exists a distinguished pool of Brahmin stalwarts who are eminently qualified for consideration for the Vice Presidency. These include accomplished civil servants from the IAS and IPS cadres, eminent legal luminaries with deep constitutional grounding, and seasoned administrators who have held key positions at the state and national levels. Many have served as Chief Secretaries, Executive Officers of prominent religious institutions, Finance and Home Secretaries, and advisors in central ministries, earning admiration for their intellect, integrity, and leadership.

What distinguishes this cohort is not only their administrative brilliance and institutional experience but also their unwavering commitment to constitutional values, rule of law, and impartial governance. Known for upholding institutional norms even under political or bureaucratic pressure, these individuals have consistently demonstrated transparency and ethical conduct in public life. Their continued engagement post-retirement, through policy consultation, academic contribution, or mentoring, further reflects their dedication to public service. This legacy of integrity and competence from Telugu Brahmin Community makes a compelling case for consideration to the constitutional leadership roles such as the Vice Presidency.

These Brahmins and several others represent a remarkable blend of constitutional wisdom, legislative leadership, public service, diplomacy, intellectual stature, and importantly, an ‘Unambiguous Brahmin Identity.’ If given due consideration, their profiles reflect the stature, neutrality, and depth of experience that distinctly qualify them to be the next Vice President. Choosing a Brahmin as Vice President Candidate would restore long-overdue balance and reaffirm India's commitment to diversity in leadership and inclusive constitutional values.

సూర్యవంశారంభం, వైవస్వత మనువంశ క్రమం .... శ్రీ మహాభాగవత కథ-45 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 సూర్యవంశారంభం, వైవస్వత మనువంశ క్రమం

 శ్రీ మహాభాగవత కథ-45

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (21-07-2025)

కంII             చదివెడిది భాగవతమిది,

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

                             చదివినను ముక్తి కలుగును,

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై

సత్యవ్రతుడు విష్ణువును ఆరాధించి తత్త్వజ్ఞానాన్ని పొంది, సూర్యదేవుడికి వైవస్వతుడు అనే పేరుతో జన్మించాడు. అతడికి ఇక్ష్వాకుడు మొదలైన పదిమంది కుమారులు పుట్టారు. వారే సూర్యవంశపు రాజులుగా వర్ధిల్లారు. దీనికి పూర్వరంగంలో, కల్పాంతకాలంలో ప్రాకృతప్రళయం సంభవించిన తరువాత, ఆదిమూలమైన విశ్వపురుషుడు, మహాపురుషుడు అయిన ఆ శ్రీమన్నారాయణుడి బొడ్డు నడుమ నుండి ఒక పద్మం పుట్టుకొచ్చింది. దాని కోశం నుండి చతుర్ముఖ బ్రహ్మ పుట్టాడు. ఆ బ్రహ్మ మనస్సులో సంకల్పించగా మరీచి కలిగాడు. ఆయనకు కశ్యప ప్రజాపతి జన్మించాడు. అతడికీ, దక్ష ప్రజాపతి కుమార్తె అదితికీ సూర్యుడు కుమారుడుగా జన్మించాడు. ఆ సూర్యుడి భార్య సంజ్ఞ. ఆ దంపతులిద్దరికీ శ్రాద్ధదేవుడనే మనువు పుట్టాడు. అతడికి శ్రద్ధ అనే భార్యవల్ల ఇక్ష్వాకుడు, నృగుడు, శర్యాతి, దిష్టుడు, ధృష్టుడు, కరూశకుడు, నరిష్యంతుడు, పృషద్ధ్రుడు, నభగుడు, కలి అనే పదిమంది కీర్తిమంతులైన కుమారులు కలిగారు.

వీరు పుట్టడానికి ముందు కొడుకులకోసం మనువు మిత్రావరుణులను గూర్చి యజ్ఞం చేశాడు. ఆయన భార్య కూతురు కావాలని కోరుకున్నందున వారికి ఇళ అనే ఆడపిల్ల పుట్టింది. కొడుకు కోసం మనువు వశిష్టుడి దగ్గరికి వెళ్లాడు. అప్పుడు వశిష్టుడు తన శక్తిని ఉపయోగించి అతడికి కుమారుడు కలిగేట్లు చేస్తానన్నాడు. శ్రీమహావిష్ణువు అనుగ్రహంతో మనువుకు ఇళగా పుట్టిన కన్యను కుమారుడిగా మార్చి సుద్యుమ్నుడు అని పేరుపెట్టాడు. అతడే రాజ్యం చేస్తూ వచ్చాడు. ఒకనాడు అతడు వేటకు వెళ్లి, మృగాలను వేటాడుతూ, పార్వతీ పరమేశ్వరులు ఎప్పుడూ రాసక్రీడలో మునిగితేలుతూ వుండే మేరు పర్వత సమీపంలోని కుమారవనంలోకి ప్రవేశించాడు. వెంటనే ఆ రాజుకు, ఆయన అనుచరులకు, చివరకు ఆయన గుర్రానికి, స్త్రీ రూపం వచ్చింది. రాకుమార్తె ఆకారంలో చెలికత్తెలతో అతడు సంచరిస్తూ బుధుడి ఆశ్రమానికి చేరారు. భగవత్సరూపుడైన బుధుడు ఆమెను ప్రేమించి పెళ్లి చేసుకున్నాడు. వారికి ఒక కొడుకు పుట్టాడు. అప్పుడు సంతాపంతో స్త్రీరూపంలో వున్న సుద్యుమ్నుడు వశిష్టుడిని తలచుకోవడంతో ఆయన ప్రత్యక్షమయ్యాడు. ఆయన శివుడిని ప్రార్థించగా అతడు ప్రసన్నమై, సుద్యుమ్నుడు ఒక నెల స్త్రీగానూ, ఒక నెల పురుషుడుగానూ వుంటూ రాజ్యాన్ని పాలిస్తాడని చెప్పాడు.        

సుద్యుమ్నుడు వశిష్టుడి దయతో స్త్రీగా నెల, పురుషుడుగా నెల వుంటూ, రాజ్యపాలన చేయసాగాడు. అతడికి ముగ్గురు కొడుకులు కలిగారు. సుద్యుమ్నుడు వృద్ధుడుకాగానే రాజ్యాన్ని బుధుడి వల్ల కలిగిన పురూరవుడికి అప్పచెప్పి అడవులకు పోయాడు. కొడుకు అడవులకు పోవడంతో వైవస్వత మనువైన శ్రాద్ధదేవుడు దిగులు పడి శ్రీహరిని గూర్చి తపస్సు చేయగా ఆయన ప్రత్యక్షమయ్యాడు. ఇక్ష్వాకుడు మొదలైన పదిమంది కుమారులు కలిగేట్లు భగవంతుడు మనువును అనుగ్రహించాడు. వారిలో పృషద్ధ్రుడనే కొడుకు శాపవశాన దారీతెన్నూ అంటూ లేకుండా భూములు పట్టి తిరుగుతూ, అడవిలోకి వెళ్లి, కార్చిచ్చుకు ఆహుతై పోయి, హరిమీద భక్తి కలావాడైనందున, చివరకు బ్రహ్మత్వాన్ని పొందాడు. చివరి కొడుకైన కవి పరాత్పరుడి ధ్యానంలో మునిగి మోక్ష సిద్ధిని పొందాడు. కరూశుడి సంతతి కారూశులనే క్షత్రియులుగా ఉత్తరాపథానికి ప్రభువులయ్యారు. ధృష్టుడి వల్ల ధార్ష అనే వంశం ఏర్పడి, బ్రాహ్మణత్వం నెలకొన్నది. ఇలా ఒక్కొక్క కొడుకు వశం అభివృద్ధి చెందింది.

మనువు మరో కుమారుడు దిష్టుడికి నాభాగుడు జన్మించాడు. అతడికి వైశ్యత్వం ప్రాప్తించింది. అతడి వంశంలో పన్నెండవ తరంలో జన్మించిన మరుత్తుడు చక్రవర్తి అయ్యాడు. అతడు చేసిన ఒకానొక మహాయాగానికి సాక్షాత్తూ అంగిరసుడి కుమారుడు, మహాయోగి అయిన సంవర్తుడు యాజకత్వం వహించాడు. ఇంద్రుడు సోమపానం కావించి తృప్తిచెందాడు. మరుత్తుడి వంశక్రమంలో పదవ తరంలో తృణబిందుడు జన్మించాడు. అతడిని అలంబన అనే అప్సరస వరించింది. వారికి ఇలబిల అనే కుమార్తె పుట్టింది. ఆమెను విశ్రవసుడు వివాహం చేసుకున్నాడు. వారికి కుబేరుడు జన్మించాడు. తృణబిందుడికి పుట్టిన ముగ్గురు కొడుకుల్లో విశాలుడు వైశాలి నగరాన్ని నిర్మించాడు. అతడి వంశీకులు వైషాలురు అని పిలవబడ్దారు.

మనువు మరో కొడుకు శర్యాతి. ఆయన తన కుమార్తె సుకన్యను చ్యవన మహర్షికి ఇచ్చి వివాహం చేశాడు. ఆ చ్యవన మహర్షి దేవ వైద్యులైన అశ్వినుల దయవల్ల వార్ధక్యం పోగొట్టుకుని సుందరమూర్తిగా అయ్యాడు. ఆయన్ను చూడడానికి వచ్చిన శర్యాతి అతడు తన అల్లుడేనా అని అనుమాన పడ్దాడు. ఆయన అనుమానాన్ని నివృత్తి చేసింది కూతురు సుకన్య. తరువాత చ్యవన మహర్షి భార్యా సమేతంగా మామగారి రాజధానికి వచ్చి ఆయనతో యాగం చేయించాడు. సోమరసాన్ని అశ్వినీ దేవతలకు అర్పించాడు. ఇది చూసి ఇంద్రుడికి కోపం వచ్చింది. మునిమీదికి వజ్రాయుధం ఎత్తడం, ముని దాన్ని ఆయన భుజంమీదే వుంచడం జరిగిపోయాయి. శర్యాతికి ఆనర్తుడితో సహా ముగ్గురు కొడుకులు కలిగారు.

ఆనర్తుడికి రైవతుడు, అతడికి రేవతి అనే కుమార్తె కలిగారు. ఆమె భర్త ఎవరో తెలుసుకోవాలని రైవతుడు కూతురును వెంటబెట్టుకుని బ్రహ్మలోకానికి వెళ్లాడు ఒకనాడు. అదే ప్రశ్న బ్రహ్మకు వేశాడు. ఆయన నవ్వి, ఆమె కొరకు నిర్ణయించిన వారంతా కాలవశులై వెళ్లిపోయారని, రైవతుడు బ్రహ్మలోకానికి వచ్చేలోపల 27 పర్యాయాలు, 4 యుగాలు జరిగిపోయాయని అన్నాడు. సర్వ భూతాత్మకుడు, దేవదేవుడు అయిన హరి భూభారాన్ని తొలగించే నిమిత్తం బలదేవుడు అనే పేరుతో జన్మించాడని, కాబట్టి రేవతిని అతడికి ఇవ్వాలని సూచించాడు బ్రహ్మ. రైవతుడు అలాగే చేసి, తపస్సు చేసుకోవదానికి బదరికావనానికి వెళ్లిపోయాడు.

ఇదిలా వుండగా, వైవస్వత మనువు శ్రాద్ధదేవుడి మరో కొడుకు నభగుడు అనే రాజుకు నాభాగుడు అనే ఉత్తముడు జన్మించాడు. అతడికి జన్మించిన వాడే అంబరీషుడు.

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

వ్యక్తిత్వ వికాసం, జీవన పాఠాలు, స్వీయానుభవాల పరిపక్వత-12 ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ కత్రి సరాయ్ ఆయుర్వేదాశ్రమం నుండి రాసిన ఉత్తరం .... ఇద్దరు కుమారులు అంజిబాబు, రమేష్ ల ఉన్నత స్థానం : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 వ్యక్తిత్వ వికాసం, జీవన పాఠాలు, స్వీయానుభవాల పరిపక్వత-12

ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ కత్రి సరాయ్ ఆయుర్వేదాశ్రమం నుండి రాసిన ఉత్తరం

ఇద్దరు కుమారులు అంజిబాబు, రమేష్ ల ఉన్నత స్థానం   

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

బాల్యస్నేహితుడు ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ ఉద్యోగాన్వేషణలో హైదరాబాద్ కు రావడం, చిక్కడపల్లి మా అద్దె ఇంట్లో వుండడం, చివరకు హైదరాబాద్ నచ్చక వెళ్లిపోయి, పెళ్లి చేసుకుని విజయవాడలో స్థిరపడి పోయాడు. అంతకు పూర్వం కొన్నాళ్లు (బీహార్) గయ దగ్గర ఒక ఆయుర్వేద కంపెనీలో పని చేశాడు. అక్కడ నుంచి నా జీవితాతంతం భద్రంగా దాచిపెట్టుకునే రీతిలో చక్కటి ఉత్తరం రాశాడు. ఆ ఉత్తరంలోని అక్షరం, అక్షరం పొల్లుపోకుండా ఇక్కడ రాయడానికి కారణం, ఆ రోజుల్లో ఆప్యాయతలు, అనురాగాలు, చిన్ననాటి సంగతులు గుర్తుంచుకునే పధ్ధతి, ఇలా ఎన్నో చాలామంది తెలుసుకోవాలన్న ఉద్దేశమే. దీనికి ముందు నాకు, వాడికి, మరొక మాక్లాస్మేట్ జూపూడి హనుమత్ ప్రసాద్ కు మధ్యన వున్న సంబంధం, స్నేహం గురించి రాస్తాను.

మామిళ్ళగూడెంలోని మా ఇంటికి అతి సమీపంలో, రికాబ్ బజార్ స్కూల్ కు ఆవలి వైపున, రంగుభట్ల యజ్ఞనారాయణ గారింట్లో, ప్రసాద్ చిన్నతనంలో, వాడి కుటుంబం అద్దెకుండేవారు. వాడి నాన్నగారు జూపూడి నరసింహారావుగారు కాలేజీ చదువులు ఫార్మల్ గా చదువుకొకపోయినప్పటికీ, వ్యాపార రంగంలో అద్భుతంగా రాణించిన బ్రాహ్మణుడు. పెట్రోల్, కిరోసిన్, ఎరువుల వ్యాపారాలుండేవి. ఖమ్మంలో ధనవంతులుగా పేరున్న కొద్దిమందిలో ప్రసాద్ కుటుంబం కూడా ఒకటి. ‘యాజమాన్యంలో కార్మికుల భాగస్వామ్యం’ అని గొప్పగా ఆధునిక యుగంలో చెప్పడానికి ఎంతో పూర్వమే తన వ్యాపారాలలో, తనదగ్గర పనిచేసిన వారందరికీ వాటా ఇచ్చే సాంప్రదాయం నెలకొల్పారు. వారి నెలసరి వ్యయానికి సరిపోయేంత మేరకే జీతంలాగా ఇచ్చి, మిగతాది వారి పేరుమీద భద్రంగా బాంకులో డిపాజిట్ చేసి, వారి ఇతర రకాల కుటుంబ (పెళ్లిళ్లు, ఇల్లు కొనుక్కోవడం, ఆరోగ్యపరమైన లాంటి) అవసరాలకు, చివరకు పదవీవిరమణ అనంతరం అక్కరకు వచ్చేలా ఇచ్చేవారు.  

జూపూడి ప్రసాద్ తరువాతి కాలంలో నాకు తోడల్లుడైనాడు. వాడి తల్లిదండ్రులు, ఒక్కడే కొడుకైనందున అతి గారాబంగా పెంచుకునే వారు. బయటకెక్కడికీ పోనిచ్చేవారు కాదు. ఒక్క మాఇంటికి మాత్రం రానిచ్చేవారు. అలానే వారింటికి రానిచ్చే వాడి స్నేహితుడిని నేనొక్కడినే! పాఠశాల ‘ఇంటర్వెల్’ సమయంలో, ఆ పది నిమిషాలు గడపడానికైనా, మధ్యాహ్నం లంచ్ టైమప్పుడైనా, ఒక్కోసారి మాఇంటికి వాడో, లేదా, వాడింటికి నేనో వెళ్లే వాళ్లం. మాఇద్దరికీ మంచి స్నేహితుడు శర్మ. వాడికి తనవారు అన్న వారెవరూ లేరు. స్వగ్రామమైన ‘వేంట్రప్రగడ’ (కృష్ణాజిల్లా) లో ఒక బామ్మ వుండేది. ఖమ్మంలో (వరుసకు) వాడి మేనత్తగారింట్లో వుండి చదువుకునే వాడు.

బహుశా వాడు పదవ తరగతిలో వున్నప్పుడనుకుంటా, వాడి మామయ్యతో వచ్చిన తగాదా (వాడు సిగరెట్ తాగుతున్నాడని అసత్య ఆరోపణ చేసినందున అని నాకు జ్ఞాపకం) కారణంగా, ఇంటి నుంచి బయటకొచ్చాడు. ఆ సమయంలో మా అమ్మ, ప్రసాద్ అమ్మ వాడిని మాతో పాటే, సొంతపిల్లల్లాగానే వుండి చదువుకొమ్మన్నారు. కొంతకాలం అలానే వున్నాడు. బామ్మ ప్రోద్బలంతో, రాజీ కుదిరించిన దరిమిలా, వాడు అత్తయ్య-మామయ్యలతో వుండడానికి సమాధానపడి, హెచ్ఎస్సీ పూర్తయ్యేంతవరకు వాళ్లింట్లోనే వుండి చదువుకున్నాడు. పియుసి కాలేజీ చదువుకు వచ్చేసరికి ఆ ఇల్లు వదిలి ‘వారాలు’ చేసుకుంటూ చదువుకున్నాడు. అలావద్దని, మాతోపాటే వుండమని మా అమ్మ, ప్రసాద్ అమ్మ నచ్చచెప్పే ప్రయత్నం చేసినప్పటికీ వినలేదు. ఏ రోజునైనా ‘వారం’ దొరకకపోతే మా ఇంట్లో కాని, ప్రసాద్ ఇంట్లో కాని భోజనం చేసేవాడు.

కొన్ని దశాబ్దాల క్రితం బాగా చదువుకుంటూ పేదరికం వలన చదువు మానేయాల్సిన పరిస్థితులలో ఆ విద్యార్థిని ప్రోత్సహించడానికి కొన్ని కుటుంబాలు ముందుకు వచ్చి వారంలో ఒక్కోరోజున ఒకరు తమ ఇంట్లో, తమ పిల్లలతోపాటు ఆ విద్యార్థి  ఉచితభోజనానికి ఏర్పాటుచేసి, ఆదుకొనే సాంప్రదాయానికే ‘వారాలు చేసుకోవడం’ అన్న పేరు వచ్చింది. వారాలు చేసుకోవడమంటే ఒక్కొక్కవారం-ఇక్కడ వారం అంటే ఒక రోజు, అది ఆదివారం నుంచి శని వారం దాకా ఏదయినా ఒకరోజు-ఒక్కొక్కదాత ఇంట్లో భోజనం చేయడం.  అలా చదువుకునే విద్యార్థిని వారాలబ్బాయ్ అనేవారు. వారాలబ్బాయ్ అనే సినిమాకూడా వచ్చింది. మా చిన్నతనంలో ఈ వారాల భోజన సర్వసాధారణం. సత్సంప్రదాయం. ఇప్పుడు అంతగా పాటిస్తున్నట్లు లేదు.

నిరుపేద కుటుంబంలో పుట్టిన సుప్రసిద్ధ స్వాతంత్ర్య సమర యోధుడు, ఆంధ్రరాష్ట్రానికి మొదటి ముఖ్యమంత్రి, టంగుటూరి ప్రకాశంపంతులు, వారాలు చేసుకుంటూ చదువుకుని, తదనంతరం ఉన్నత విద్యను అభ్యసించాడని అంటారు. ప్రకాశంపంతులు పదకొండోయేట తండ్రి మరణించడంతో, పిల్లలను తీసుకుని తల్లి ఒంగోలు చేరింది. ఒంగోలులో ఆమె భోజనశాల నడపవలసి వచ్చింది. ఆ రోజుల్లో ఇలాంటి వృత్తి చేసే వారిని సమాజంలో చాలా తేలికగా చూసేవారు. పూటకూళ్ళ వ్యాపారం చేసే తల్లి సంపాదన చాలక, ప్రకాశం ధనికుల ఇళ్ళల్లో వారాలకు కుదిరాడు. ప్రకాశంపంతులు లాగానే వారాలు చేసి ఉన్నతస్థాయికి చేరుకున్నవారెందరో?

ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ, నేను, తరువాతి కాలంలో వృత్తిరీత్యా-ఉద్యోగంరీత్యా వేర్వేరు జాగాలలో వున్నప్పటికీ మధ్య-మధ్య కలవడమో, ఉత్తరాలు రాసుకోవడమో తప్పక చేసేవాళ్లం. వాడు పియుసి తరువాత చదువు మానేశాడు. బెజవాడ వెళ్లి కొన్నాళ్లు, మద్రాస్ వెళ్ళి కొన్నాళ్లు ఉద్యోగంలో చేరాడు. నేను హైదరాబాద్ లో చదువుకుంటున్నప్పుడు (1964-1966) అక్కడ కొచ్చి మాతో పాటే వుండేవాడు. మా నాన్నగారు నాకు పంపించే పైకంతోనే ఇద్దరం సర్దుబాటు చేసుకునే వాళ్లం. సరిపోకపోతే, వాడు చిల్లర-మల్లర ఉద్యోగాలు చేసేవాడు. తరువాత మళ్ళీ విజయవాడ వెళ్ళి పెళ్లి చేసుకుని, ఒక హోటెల్ నడుపుకుంటూ స్థిరపడిపోయాడు. 15 సంవత్సరాల క్రితం చనిపోయాడు పాపం!

బీహార్ రాష్ట్రం గయ సమీపంలో కత్రి సరాయ్ లోని నాథ్ ఆయుర్వేదాశ్రమంలో ఉద్యోగం చేస్తున్నప్పుడు 22-1-1996 తేదీతో నాకు రాసిన ఒక ఉత్తరాన్ని ఇంకా పదిలంగా బధ్రపరుచుకున్నాను. అందులో మా స్నేహితులకు సంబంధించిన పేరాలతో సహా మిగతా అంశాలను వాడి మాటల్లోనే యధాతధంగా ఇక్కడ రాస్తున్నాను. ఒక నాడు అనుకోకుండా ‘అన్వేషణ’ అనే వారపత్రిక చూడడం జరిగింది. అందులో మాఇద్దరికీ బాల్యస్నేహితుడు భండారు శ్రీనివాసరావు (హెచ్ఎస్సీ వరకు క్లాస్మేట్స్) రాసిన ఒక వ్యాసం చదివాడు. వెంటనే స్పందిస్తూ, ఒక ఉత్తరం రాశాడు. అందులోని విషయాలు చాలావరకు మా ముగ్గురికీ, ఆ మాటకొస్తే, మా సమకాలీన విద్యార్థులు అందరికీ వర్తించేవిగా వున్నాయి. వివరాల్లోకి పొతే:

‘నేను కొన్నాళ్లుగా ఇక్కడ గయ దగ్గర ఒక ఆయుర్వేదాశ్రమంలో (కంపెనీ) ఉద్యోగం చేస్తున్న సంగతి నీవెరిగినదే కదా. నీవు నన్ను గుర్తు చేసుకుంటూ ఉంటావో లేదో గాని, నేను నిన్ను, మన స్నేహితులందర్నీ ఏదో ఒకసందర్భంలో తలుస్తూనే ఉంటాను. 10 రోజుల క్రితం 9-01-96 అన్వేషణ అనే వారపత్రిక తిరగవేస్తుండగా, పేజీ 45 లో, శ్రీ భండారు శ్రీనివాసరావు వ్రాసిన ఒక వ్యాసం ప్రచురితమయింది నా కంట పడింది. క్రింద రచయిత పేరు చూసి వ్యాసం పూర్తిగా చదివాను. అలా మన చిన్ననాటి జ్ఞాపకాలు, పాత రిక్కా బజారు హైస్కూల్, మామిళ్లగూడెం మన ఇల్లు, పక్క మురికి కాలువ, మనం భోజనం చేసే మైసూర్ కేఫ్, ‘భోజనం తయార్ బోర్డు, “చలిగా ఉన్నది, చలి చలి వేస్తున్నది” అని కవిత రాసిన మీ స్నేహితుడు, మన నర్సింగరావు గారు, భండారు శ్రీనివాసరావు గారు, బాలమౌళి, నోములవారు, గుర్రంవారు, బూర్లెవారు, దోసపాటివారు, మొదలైన మన బాల్యస్నేహితులు గుర్తుకొచ్చాయి.’

‘పల్స్ పోలియో కార్యక్రమం నిర్వహించబడుతున్నది కాబట్టి, మీ ఇంటి ఎదురుగా ఉండే పోలియో స్నేహితుడు మన క్లాసే కాని  పేరు గుర్తు లేదు, సయీద్ రహ్మాన్, అబ్దుర్ రెహ్మాన్, షుకూర్, వారి స్నేహితులు, “గొట్టం పాపయ్య, పానుగంటి పిచ్చయ్య” అంటూ వుండే శ్రీ కొండలరావు సారు, మనకి మాత్రమే విడమర్చి చెప్పి మిగతా వాళ్లను కసురుకునే వెంకట్రాంరెడ్డి సారు, “వనజ భవుండు నిన్నొసట” అంటూ చెప్పే తెలుగు సారు అయ్యదేవర రామచంద్రరావు, బాగా కొట్టి చెప్పే సర్వశ్రీ చిన్ని రామారావు, వీరభద్రం (సైన్స్), అవధాని, రసూల్ మొదలైన వారు, డ్రామాలు వేయించే సత్యం, సీతారామయ్య మాస్టార్లు, కాలేజీకి వెళ్లేటప్పుడు నీవు సైకిలు తొక్కడం, నేను కూర్చోవడం, గుట్టల బజారు చడావ్ దగ్గర దిగడం, సైకిల్ తోయడం, లిటరేచర్ పేకాట ఆడడం, Self Service Day గుర్తుకు వచ్చాయి.’

‘అలాగే, మన స్కూల్ ఒంటికన్ను చప్రాసి, పక్కనే జిలేబి అమ్మే హిందీ తాత, జూపూడి ప్రసాద్, ఏమ్వీ కేహెచ్ ప్రసాద్, ఇట్లా అందరూ జ్ఞాపకం వస్తూ ఎన్నో విషయాలు మదిలో మెలిగాయి. గయోపాఖ్యానం, దేవుని లాలూచీ, అనే స్కూల్ డ్రామాలు గుర్తుకొచ్చాయి. చిక్కడపల్లిలో నీ రూమ్మేట్స్ అయిన స్వర్గీయ వనం రంగారావు గారు (ఎంఎ పబ్లిక్ అడ్మినిస్ట్రేషన్), రమణ (కల్మలచెర్వు), అజీజ్, తాజ్ మహల్ హోటెల్ ట్రేసర్ ఉద్యోగం, ‘Buy and Cry’ Pant, నా పురోహితుడి (తద్దినం బ్రాహ్మణుడి) అవతారం, ఖమ్మంలోని సుందర్, ప్రభాత్, నవాబ్ మొదలైన సినిమా హాళ్లు,  జాన్వీరా, నవాబ్, చీనా, ధర్మ, లాంటి పెద్ద వయసున్న మన క్లాస్ స్నేహితులు, ఖమ్మం నుండి హైదరాబాద్ వెళ్లేటప్పుడు బస్సులో నీకు వినిపించిన హరికధా కాలక్షేపం, మొదలైనవి మనసులో మెదిలాయి.’

‘ఇలా వ్రాస్తూ పోతూ ఉంటే అంతం ఉండదు. ఈ సారి హైదరాబాద్ వచ్చినప్పుడు మన చిన్ననాటి సంగతులు అన్నీ ఏకరవు పెట్టి ముచ్చటించాలని ఉన్నది. మా అమ్మాయి వాళ్లు కూడా హైదరాబాద్ లోనే ఉంటున్నారు. మొన్న ఈ మధ్య ఒకసారి మా అమ్మాయిని గురించి హైదరాబాద్ వచ్చాను. కాని నీ ఫోన్ నెంబరుకి ఫోన్ చేసినా ఫోన్ మారిందా ఏమో నెంబరు పలక లేదు. సమయం లేనందున కలవలేకపోయాను.’

‘ఇలా ఈ పత్రిక తిరగేస్తూ శ్రీ భండారు శ్రీనివాసరావు గారి వ్యాసం చదువుతూంటే, వారిని గురించిన జ్ఞాపకాలు కూడా వచ్చాయి. ఆకాశవాణిలో వింతలు-విశేషాలు (జీవనస్రవంతి) అనే వారి వార్తలు లోగడ ప్రసారమవుతూ ఉండేవి. తర్వాత ఆయన రష్యా వెళ్లినట్లుగా నీవు చెప్పావు. ఇలాంటివే మరెన్నో వ్యాసాలు, ప్రజలకి, ఈనాటి యువతకి పనికి వచ్చేట్లుగా వ్రాయాలని శ్రీ భండారు వారిని మరీ మరీ కోరుతున్నాను. ఈ విషయాలలో వారితో వ్యక్తిగతంగా ఒకసారి Discuss చేయాలని అనుకుంటున్నాను.’

‘మన భారతదేశం ఒక పుణ్యభూమి. ఎంతో మంది మేధావులకు, మహానుభావులకు జన్మనిచ్చిన మాతృ భూమి. మన వేదాలు, పురాణాలు, మన సాంఘిక ఆచార వ్యవహారాలు, మొదలైనవన్నీ మన ఉనికి, మనుగడలకై ఎంతో ఉపయోగపడేవిగా నిర్ణయించబడి, ఆచరించబడుతున్నవి. ఈ ఆచారాలన్నీ మన శీతోష్ణ స్థితి, Environment పై ఆధారపడి ఉన్నాయి. వాటిని వదిలేసి, పాశ్చాత్య నాగరికతలో ఈనాటి భారతీయుడు కొట్టుమిట్టాడుతున్నాడు. ఆరోగ్య దృష్ట్యా, తోలు చెప్పులు, నూలు దుస్తులు, తాజా ఆహారం, సాత్విక మితాహారం తీసుకోవాల్సి వుండగా Plastic చెప్పులు, బూట్లు, Synthetic దుస్తులు, ఫ్రిజ్ లో నిలవ వుంచిన Tinned Foods తీసుకుంటున్నారు. Christianity లో లాగా మన మతానికి ఒక క్రమశిక్షణ లేదు.’

‘మన తాత, ముత్తాతలు శివుడు, విష్ణువులను, మనం వెంకటేశ్వరుడు మొదలైన వారిని దేవుడిలాగా పూజించాం. ఈ నాటివారు బాబాలను, జిల్లెడమూడి అమ్మలను, తాంత్రిక స్వాములను, ఇలా వెలిసిన వూరికొక దేవదూతలను పూజిస్తున్నారు. వేలకువేలు ఖర్చుచేసి దేవుడికి కళ్యాణం చేయిస్తాంకాని మన పొరుగువాడు ఆకలితో అలమటిస్తూ ఉంటే చూస్తూఉంటాం. మన చరిత్రలోని మంచిని తీసుకోం. ధర్మరాజు అబద్ధం చెప్పలేదా?, కృష్ణుడు మాయ చేసి యుద్ధంలో పాండవులను గెలిపించలేదా? అని విమర్శిస్తూ ఉంటాం. ఉన్న గుళ్లు చాలన్నట్లు ప్రతి రోజూ, ప్రతి వూళ్లో గుడి కట్టడానికి చందాలు వసూలు చేస్తుంటారు. ప్రజలు నడిచే రోడ్లను ఆక్రమించి చిన్న, చిన్న గుళ్లను కట్టారు. అంతేగాని, మదర్ థెరిస్సాలాగా బీదవారికంటూ మన వాళ్లు నడిపే Poor Homes ఏమీ లేవు.’

‘ఒకడు నిజాయితీగా వ్యాపారం చేస్తూ తృప్తిగా జీవిస్తుంటే, పక్కవాడు ఏదో మతలబులు చేసి, బాగా సంపాదిస్తూ మేడలు, కార్లు కొంటుంటే, మొదటి వాడిని శుంఠ, చేతకానివాడి కింద లెక్క కడతారు. రెండవ వాడిని తెలివి తేటలు కలవాడంటారు. అందరూ వాడినే గౌరవిస్తారు. మన ప్రభుత్వం కూడా Reservations కల్పించి ప్రజలకు మంచే చేస్తున్నప్పటికీ, కనీసం విద్య, వైద్య, సాంకేతిక, ఇంజనీరింగ్ రంగాల్లోనైనా Merit ఉన్నవాళ్లకు (Irrespective of the Caste) అవకాశాలు ఇవ్వకుండా, మార్కుల రాయితీలు ప్రకటించి నందువల్ల, ఈనాటి స్కూలు మాస్టార్లు “శ్రీ రఘురామ చారు తులసీ దళ ధామ” అంటే, “శ్రీరాములవారు తులసి ఆకులతో చారుకాచి” అని చెప్పేవారిగా మారిపోతున్నారు. అదే మన రోజుల్లో, మన చదువులు తీసుకుంటే, మన చిన్నతనంలో మనం చదువుకున్న మన పాఠం, మను చరిత్రలోని పద్యం ఇంకా నాకు గుర్తున్నది.’

‘ఆ పద్యాన్ని నేను ఏమాత్రం చదవలేదు. కంఠస్థం అంతకన్నా చేయలేదు. లెక్చర్ విని, మాస్టారు విడమర్చి చదవగా విని గుర్తు పెట్టుకున్నాను. వాటిలో కొన్ని: ‘అచటి విప్రులు మెచ్చరఖిల విద్యా ప్రౌఢి, ముదిమది తప్పిన మొదటి వేల్పు.....అచట పుట్టిన చిగురు కొమ్మైన చేవ’; ధర్మరాజు రాజసూయ యాగం సందర్భంలో నన్నయగారి భారతంలోది, ‘చనపేడికి తారక్రియయును......కృష్ణు పూజించుటిలన్’; ఏనుగు లక్ష్మణకవి సుభాషితం, ‘ఆకాశంబున నుండి, శంభుని శిరంబందుండి.....వివేక భ్రష్ట సంపాతముల్’; ‘జలమున నగ్ని, చాత్రమున జండ మయూఖుని.....మూర్ఖుని మూర్ఖత మాన్పవచ్చునే’; ‘అవనీనాధులనేకులుండగ విశిష్టారాధ్యుల్. ఆర్యుల్ పూజ్యులు పల్వురుండగ....దాశార్హుండు పూజార్హుండే’; ‘ఈతనికి ధనమిత్తురేని అభీష్టములైన కార్యముల్....అనర్హుడర్హుడని అత్యుతునచ్యుత చేయపాడియేధర్మవు ధర్మ నందనా’.

‘Eighth Class English లో ‘Her arms across her breast she laid she was fairer than words can say’; Waste Not Want Not Proverb లో శ్రీ గెంటాల రంగారావుగారు చెప్పిన మాటలు ‘Economy does not mean stringency. One must enjoy life according to his status and earnings. If he goes beyond it, he may be called Spend Thrift’ కూడా జ్ఞాపకం వున్నాయి చాలావరకు. పై విషయాలన్నీ నీకు Bore కలిగించవచ్చునేమో కాని, ఇక్కడ ఖాళీగా ఉన్న నాకు (ఈ రోజు ఆదివారం. ఒంటరిగా ఆఫీసులో ఉన్నాను) ఏదో రాయాలనిపించి, నీవు కూడా పాత జ్ఞాపకాలు నెమరు వేసుకుని ఆనందించుతావని వ్రాస్తున్నాను.’

‘మనకు ముఖం తెలియని వాడెవడో బాబా గురించి ఉత్తరం వ్రాస్తూ, ఇలాంటి ఉత్తరం 100 ప్రింట్ చేయించి Mr Ex లక్ష రూపాయలు లాటరీ కొట్టాడు, Mr Y నిర్లక్ష్యం చేసి తలపగిలి లేదా పాము కాటుకు గురై చచ్చాడని అంటూ, ఇలాంటివే 100 ప్రింట్ చేసి బట్వాడా చేయాలని వ్రాస్తూ వుంటారు. హిందూ మతం దిగజారడానికి ఇంతకంటే నిదర్శనం ఇంకేం కావాలి? మన రోజుల్లో మనకు తెలిసింది, తెలియని వాళ్లకి విడమర్చి చెప్పేవాళ్లం. ఈ రోజుల్లో చెప్పడం చేతకాదు కొందరికి. చెప్పితే నేర్చుకుంటాడోమో అని ఈర్ష్య కూడా.’

‘ఆ రోజుల్లో Cricket గురించి, Sixer, Four, Wide, Wicket అంటూ చెప్పింది నీవే. ఈ రోజుల్లో ప్రతి పిల్లాడికి తెల్సుననుకో. ఇంత భారతం వ్రాయడానికి, ఇన్ని విషయాలు మననం చేసుకోవడానికి ధనస్సు రాశిలో వ్రాసిన వారఫలాలు కూడా కాకతాళీయంగా ఏకీభవిస్తున్నాయి! (ఒక పేపర్ క్లిప్పింగ్‌ను వాడి వుత్తరానికి జత పర్చాడు. అందులో వార ఫలాలలో ధనస్సు రాశివారికి ‘చిన్ననాటి జ్ఞాపకాలు రాగలవు’ అని వుంది. బహుశా శర్మ జన్మ రాశి ధనస్సు కావచ్చు).’

ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ 2002 సంవత్సరంలో చనిపోయిన తరువాత కారణాలేవైనా అతడి కుటుంబ సభ్యులతో సంబంధాలు కొనసాగలేదు. శర్మ గురించి రాస్తున్నప్పుడు వాడి పిల్లల గురించి తెలుసుకోవాలన్న ఆసక్తి కలిగింది. శర్మకు ఒక కూతురు, ఇద్దరు కుమారులు వున్నసంగతి బాగా గుర్తున్నది కానీ, వారు ఎక్కడ వుండేది, ఏమి చేస్తున్నది, తెలుసుకోవడమెట్లా అని ఆలోచిస్తుంటే శర్మ ఉన్నరోజుల్లో విజయవాడ సత్యనారాయణపురం వీధిలో ‘గణేష్ టిఫిన్ సెంటర్’ అనే పేరుతో వాడు అద్దెకున్న ఇంటి నుంచే ఇడ్లీలు తయారుచేసి వేడివేడిగా పొద్దున్న పొద్దున్నే తిన్నట్లు జ్ఞప్తికి వచ్చింది. ఆధారం దొరికింది అని నన్ను నేనే మెచ్చుకుని, ఈ విషయం, శర్మ సంగతి వివరాలు చెప్పి, విజయవాడతో బ్రహ్మాండగా పరిచయం వున్న మా శ్రీమతి కజిన్ సోదరుడు తుర్లపాటి పరేష్ (అద్భుతమైన వచన రచయిత) సహాయం కోరాను.

నా ఫోన్ రిసీవ్ చేసుకుంటూనే ‘బావగారూ’ అంటూ ఆప్యాయంగా పలకరించి, నాక్కావాల్సింది వినడమే కాకుండా, ఒక సీజనల్ డిటెక్టివ్ లాగా పరిశోధన చేసి, ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ ఇద్దరు కుమారుల పేర్లు, మొబైల్ నంబర్లతో సహా, శర్మ ఒకప్పుడు నడిపిన ‘గణేష్ టిఫిన్ సెంటర్’ నే వాడి పెద్దబ్బాయి అంజిబాబు అదే ఇంటి నుండి నడుపుతున్న విషయం, అదిప్పుడు ఆ పేరుగా వుంటూనే ‘అంజి ఇడ్లీ షాప్’ గా, ‘గణేష్ భవన్’ గా కూడా పిలిస్తున్న సంగతి చెప్పాడు. చిన్న కొడుకు రమేష్ (MSc Mathematics) విజయవాడలోని ఒక పాపులర్ డిగ్రీ (నారాయణ) కళాశాలలో ప్రిన్సిపాల్ గా పనిచేస్తున్న సంగతీ క్లుప్తంగా చెప్పాడు.

నేను తక్షణమే శర్మ ఇద్దరు కొడుకులతో మాట్లాడాను. వాళ్లతో మాట్లాడినప్పుడు శర్మతో మాట్లాడిన ఫీలింగ్ కలిగిందంటే అతిశయోక్తికాదు. ఇద్దరు పిల్లల స్వరం అచ్చు శర్మ స్వరంలాగే వున్నది. ఫోన్ చేసినప్పుడు ఇద్దరూ వారివారి వృత్తి, ప్రవృత్తి పనుల్లో బిజీగా వున్నప్పటికీ మాట్లాడారు. ఆశ్చర్యంగా చిన్నబ్బాయి రమేష్ అప్పుడే కృష్ణానది మధ్యకు వెళ్లి అక్కడ గంటసేపు కూర్చుని వచ్చానన్నాడు. ఎందుకంటే తన శరీరాన్ని ‘రీచార్జ్’ చేయడానికి క్రమం తప్పకుండా ఇలా చేస్తుంటానని అన్నప్పుడు అతడి తండ్రి శర్మ కళ్లల్లో మెదిలాడు. ఇద్దరినీ, వారు హైదరాబాద్ వచ్చినప్పుడన్నా, లేదా, నేను విజయవాడ వెల్లినప్పుడన్నా కలుసుకుందామని చెప్పాను. 

ఇదిలా వుండగా, ఫేస్ బుక్ పోస్టులు పెట్టడంలో దిట్ట, ‘బులెట్, వందేమాతరం రైళ్లలా పరుగులెత్తే’ పరేష్ తుర్లపాటి ఈ అంశం మీద ‘24 గంటల్లో దొరికిన ఆచూకీ’ శీర్షికతో చక్కటి పోస్ట్ పెట్టాడు. దాన్ని దాదాపు యధాతథంగా, పరేష్ పర్మీషన్ తీసుకుని రాస్తున్నాను.  

‘హెడ్డింగ్ చూసి ఇదేదో క్రైమ్ స్టోరీ అనుకుంటున్నారా ? అయితే మీరు పిండిలో కాలేసినట్టే. అన్నట్టు పిండి అంటే గుర్తొచ్చింది. ఎప్పుడో మిస్ అయిన స్నేహితుడి ఆచూకీ కనిపెట్టింది ఇడ్లీ పిండే అంటే నమ్ముతారా? ఇప్పుడు అసలు విషయంలోకి వద్దాం. మాజీ ఉపరాష్ట్రపతి వెంకయ్య నాయుడు ఆ మధ్య గన్నవరం నుంచి నేరుగా మొగల్రాజపురంలోని ఇడ్లీ పాకకు వెళ్ళి ఇడ్లీలు తిని టిఫిన్ చాలా బావుందని మెచ్చుకుంటూ ఓ వీడియోలో చెప్పిన సంగతి మా రచ్చబండ కబుర్లు సైట్ లో ఈ మధ్యనే పబ్లిష్ చేసిన ఆర్టికల్ ను గుర్తుచేసుకుంటూ ఒకప్పుడు ‘ఇడ్లీ అంటే బాబాయ్ హోటలే’ కానీ ఇప్పుడు విజయవాడలో అటువంటి ఇడ్లీ పాకలు కొన్ని వెలిసి చక్కటి రుచులను అందిస్తున్నాయి అనుకుంటుండగా ఫోన్ మోగింది.’

‘చూస్తే మా బావగారు జ్వాలా నరసింహా రావు గారు. ఫోన్ ఎత్తగానే “పరేష్ ! నీకు బెజవాడ కొట్టిన పిండి కదా. చిన్న ఇన్ఫర్మేషన్ కావాలి. విజయవాడలో ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ (లింగాల వెంకట సత్యనారాయణ శర్మ), లేదా లింగాల శర్మ అని నా చిన్ననాటి స్నేహితుడు ఉండేవాడు. అయితే అతను ఇప్పుడు లేడు. వీలుంటే అతని కొడుకులు ఎవరన్నా విజయవాడలో ఉన్నారేమో కనుక్కుని చెప్పగలవా?” అనడిగారు. బెజవాడ గురించి అనగానే నాలో క్యూరియాసిటి ఎక్కువగా ఉంటుంది.’

‘ఎందుకంటే బెజవాడ నాకు బోలెడుమంది ఆత్మీయులను ఇచ్చింది. అయితే ఈ లింగాల శర్మ గారెవరో నాక్కూడా తెలీదు. మరి ఆయన వారసులను ఎక్కడని వెతకాలి? అని ఆలోచిస్తుండగానే ఆయనే ఓ క్లూ ఇచ్చారు. “నా స్నేహితుడు విజయవాడ సత్యనారాయణపురంలో ఇంట్లోనే ఇడ్లీలు అమ్మేవాడు” అన్నారు. ఈ క్లూ చాలు నాకు.  విజయవాడలో ఉంటున్న నా బాల్య మిత్రుడు రమణ శర్మకు ఫోన్ చేసి విషయం చెప్పా. "ఏంటీ నువ్వు లింగాల శర్మ గారి గురించి వెతుకుతున్నావా?” అని నవ్వాడు. అవునని చెప్పా.’

"నువ్వు వెతుకుతున్న  శర్మ గారు 1982లో కేదారేశ్వర పేటలోని మా ఇంట్లో 312 రూపాయల అద్దెకు దిగారు. చాలా మంచి వ్యక్తి. ఇంట్లోనే ముందుగదిలో ఇడ్లీలు వేసి అమ్మేవాడు. ఆయన ఇడ్లీలకు పేరు రావడంతో బిజినెస్ పెరిగింది. అయితే ఆయన చనిపోయిన తర్వాత ఆయన కొడుకు అంజిబాబు ఆ టిఫిన్ సెంటర్ ను రన్ చేస్తున్నాడు. ఎప్పుడూ జనంతో కిటకిటలాడుతూ ఉంటుంది. మాజీ ఉపరాష్ట్రపతి వెంకయ్యనాయుడు విజయవాడ వస్తే అంజిబాబు ఇడ్లీలు పార్సిల్ వెళతాయని. సినీ నటుడు తనికెళ్ళ భరణి తో సహా చాలామంది సినీ సెలబ్రిటీస్ అంజిబాబు కస్టమర్లే” అని చెప్పాడు.

 ‘వెతకబోయిన తీగ కాలికి దొరికింది. వెంటనే అతని నెంబర్ తీసుకుని మా బావగారికి పంపించా. (ఇక్కడ మా బావగారు జ్వాలా నరసింహ రావు గారి గురించి రెండు మాటలు చెప్పాలని పది మాటలు చెప్పాడు. అవిప్పుడు అప్రస్తుతం). ఎప్పుడో కలిసి చదువుకున్న విజయవాడకు చెందిన లింగాల శర్మ గారిని గుర్తుపెట్టుకుని మరీ ఆయన కుటుంబ సభ్యుల ఆచూకీ కోసం మా జ్వాలా బావగారు పడిన తపన నిజమైన స్నేహానికి నిర్వచనం. ఏదైతేనేమి శర్మగారి ఇడ్లీలు ఆయన చిన్ననాటి స్నేహితునికి క్లూ ఇచ్చి ఆయన కొడుకుతో ముచ్చటించే అవకాశం లభించింది!’ చాలా గొప్పగా రాశావు పరేష్!

సత్యనారాయణపురంలోని అంజి ‘వెన్న లేదా నేతి ఇడ్లీ’ ప్రత్యేక రుచులతో ప్రసిద్ధి చెందినది. ఇంటి నుండి నడిపే ఇడ్లీ హోటల్ విజయవాడకు వచ్చే వారందరూ సందర్శించాల్సిన స్థలం. ‘అంజిబాబు ఇడ్లీహోటల్’ రుచులకు చిరునామా. ఆహారానికి మాత్రమే కాకుండా, ఆత్మీయతకు, ఆదరణకు, విశ్వాసానికి ప్రతీక అని  చెప్పుకుంటారు. హోటల్‌ నడుపుతున్న అంజిబాబు నా బాల్యస్నేహితుడు స్వర్గీయ  ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ పెద్ద కుమారుడు. తండ్రి సంప్రదాయాన్ని, శ్రద్ధను, పట్టుదలతో కూడిన జీవనవేదాన్ని, స్వయంకృషి, వినయం, పరస్పర గౌరవంతో కూడిన సదాచారాన్ని అంజిబాబు పుణికిపుచ్చుకున్నాడు. శర్మ నిబద్ధత, నైతిక విలువలు అంజిబాబులో ప్రతిఫలిస్తున్నాయి. హోటల్ చుట్టూ విశ్వాసమయమైన కస్టమర్ల వలయం ఏర్పడింది.

బాల్యస్నేహం గుర్తుంచుకోగల శక్తి భగవంతుడు ఇవ్వడం నాపూర్వజన్మ పుణ్యఫలం. స్నేహం కాలాన్ని దాటి అన్వేషణగా మారినప్పుడు, అది ఒక జీవిత తాత్వికాన్వేషణకే మారుతుంది. ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ మౌనంగా బోధించిన జీవనవిద్యకు నిదర్శనం జీవితంలో పైకెదిగిన వాడి ఇద్దరు కుమారులే. వాడు నాకు రాసిన ఉత్తరం ఓ నిశ్శబ్ద జీవచరిత్ర. ఒక సజీవ ఆత్మకథ. శర్మ పిల్లలు తండ్రి సంప్రదాయాన్ని, సంస్కారాన్ని నిలిపారు. అది నిజమైన జీవనవిజయం. ఎల్విఎస్ఆర్ శర్మ జీవనయానం, అనేకానేక అంశాలమీద అనర్ఘళమైన పట్టు, రాజకీయ అంశాల మీద అవగాహన, తదితర సద్గుణాల ప్రభావం నామీద బాగా పడింది. వాడికి నివాళి.

 

POLITICAL LEADERSHIP IS ALL ABOUT RESPECTING AND HONORING CONSCIENTIOUS WELL-WISHERS : Vanam Jwala Narasimha Rao

 POLITICAL LEADERSHIP IS ALL ABOUT RESPECTING AND

HONORING CONSCIENTIOUS WELL-WISHERS

(WISDOM OF THE HEART MATTERS, NOT COLOR OF THE SHIRT)

Vanam Jwala Narasimha Rao

Hans India (20-07-2025)

{Leaders, who are consistently available, accessible, and possess the sacred capacity to listen to conscientious well-wishers, have become a rare breed. A real skill and challenge for a sincere leader is discipline and accountability, especially when party’s broad agenda is disseminated to people. It must be ‘Specific, Measurable, Attainable, Realistic, and Time-bound (SMART).’ Evading execution after gaining power, or avoiding a responsive role in opposition, is betrayal of leadership. A true leader need not always head the government, but must be capable of leading the shadow government, as in the case of United Kingdom} -Editor Synoptic Note

Leadership is an enduring engagement, not an entitlement; continuous dialogue with people, place, and purpose. Indian Democracy has long lasted, largely due to the collective consciousness and moral seriousness of previous and our generations. Overtime, political leadership has become fascinated in transactional politics, drowned in noise, and distanced from true distinction. Political approach of large number of leaders is, gaining power and influence for indiscriminate personal gain or specific benefits. This decline of passion and spirit that once fueled ideology-driven movements, stems from erosion of values and weakening sense of accountability.

Leaders who are consistently available, genuinely accessible, and possess the sacred capacity to sincerely listen to conscientious well-wishers have become a rare breed. Most political leaders, in power or not, surround themselves with YES-MEN and isolate the wise, which is grave, even suicidal, mistake. The soul of political leadership committed to democratic spirit, is found in the ability to touch minds, move emotions, and change lives. Vision, dedication, and relentless assurance to people-first approach is leadership.

Leaders define, design, and deliver meaningful thought course. Leadership in its highest form is not flamboyant, but it is quiet, persistent, and purposeful. It stands tall when storms hit, but knows when to bow in humility. It is not charisma but character, not slogans but service, not optics but outcomes. Leaders walk that extra mile to consult, to confront facts, and to transcend personal agendas. As observed by the Supreme Court on July 14, 2025, that the ‘Freedom of Expression’ was being ‘Abused,’ most leaders commit ‘Extreme Suicidal Mistake’ by indiscriminately deploying ‘Social Media Warriors’ who forget that it is not color of the shirt but wisdom of the heart that matters, before abusing and snubbing meaningful critics, often with filthy language.

A real skill and challenge for a sincere leader is discipline and accountability, especially when party’s broad agenda is disseminated to people. It must be ‘Specific, Measurable, Attainable, Realistic, and Time-bound (SMART).’ Evading execution after gaining power, or avoiding a responsive role in opposition, is betrayal of leadership. A true leader need not always head the government, but must be capable of leading the shadow government, as in the case of United Kingdom. Leadership is not about impressing but about groundwork, and certainly not about hiding when circumstances demand. Leader should stand firm, speak reality, and act with transparency.

Overtime, political decision-making is no more collective intellectual process or shaped by inner-party democracy and shared wisdom. Diktat of single person is consensus these days. Dissent is branded as scrupulous disloyalty. Civility has been replaced with contempt, patience with provocation, and humility with hubris, a trait of ‘Overconfident Pride combined with Arrogance.’ The moral compass of leadership is without needle. Only when Leaders are ‘Available, Accessible, and open to Consultation’ then only they make huge difference. Here it is apt to quote TG State BJP President Naraparaju Ramchander Rao, who recently emphasized that, ‘Intellectuals Possess Moral and Analytical Clarity needed to inform the Public, Raise Awareness, and Counter Misinformation.’

Great leader believes that, failure is only a suspended success. Rudyard Kipling in his ‘IF Poem’ wrote that, ‘Triumph and Disaster the Two Impostors’ represent ‘Success and Failure’ and both can be deceptive. Though Alexandre Dumas said, ‘Nothing succeeds like success’ the visionary leader embraces failure as the crucible of growth. Leadership is not about convenience, but about consequence, conscience, and character. Retreating to ‘Shell the tortoise way’ to protect from possible intimidations, wrongfully advised by deceptive YES-MEN who surround the leader is ‘More a Damage than Gain.’

Fostering structural political decentralization, enabling access to field-level leaders, listening to intellectuals and non-political voices in party building, and to be receptive to advise is the real characteristic of the leader. A political culture that respects elders, values its thinkers, and uplifts its people is needed. Let us not ask ‘Who will lead us?’ and start demanding for ‘the kind of leadership we deserve, and deserve urgently.’

Transformative frameworks and critical qualities that define true leadership, set forth by Jim Collins in his book ‘Good to Great’ are worth absorbing by any leader. Collins distinguishes between Competent Managers and truly Great Leaders, whom he calls as ‘Level Five Leadership’ and puts as, rare yet revolutionary. Jim Collins articulates in his book that ‘Level Five Leadership’ represents a paradox mix of personal humility and professional will, one that shuns ego and seeks established greatness. They are not attention seekers. They do not crave the spotlight. Their ambition is not for personal recognition but for organizational (Political) excellence.

Such Level Five Leaders embrace brutal facts, build teams based on ‘first who, then what,’ and drive transformation through discipline and vision. With such qualities they channel ambition into legacy. Such Leaders are desperately required. The journey from Good to Great, does not occur overnight. It demands deliberate nurturing of strategic depth, consistent values, adaptability, and the courage to confront uncomfortable truths. It calls for visionary (Political) leadership, cultivating a culture of discipline, and ‘Not Blind Loyalty’ of YES-MEN to drive outcomes.

Further, the crucial distinction between Peter Drucker terms ‘Efficiency and Effectiveness’ both of which are important for success, must be clearly understood, if one wants to be Level Five Leader. Efficiency is mechanical and Effectiveness is moral. Efficiency is ‘Doing Things Right’ or maximizing output with minimal input. Effectiveness is ‘Doing the Right Things’ or achieving the desired result, regardless of the resources used or the time it takes. Both are crucial for success, but understanding the difference depends on knowledge and skill of the Leader.

An Effective Leader with vision, humility, passion, and people-driven clarity, will be capable of inspiring change. As my illustrious Political Science Professor Late VS Murthy told me, ‘Task accomplishment and Target Fulfilment’ is more important to them, than conforming to orthodox rules. Only such a leader treats every individual with respect. Their words are not theatrics but repositories of evidence, reasoning, literary finesse, and multilingual richness, coupled with subtle humor. When they communicate it will be backed with intensive memory power. They are highly capable of multitasking, impromptu responses, and switch-tasking with strategic clarity.

Equally important for a true leader is the attitude of ‘Treating Politics as a Task but not a Game’ as often Telangana first CM KCR puts it. True leaders are also to be stewards of public trust, and should know when to be firm, to be flexible, and to say, ‘Thus far, and no further’ but unambiguously with a high degree of rationale. Fearlessly walking an extra mile, if that path ensures justice or secures progress, it is leadership, but not shying away from criticism or confrontation. Strategic political acumen enable Leaders to convert vulnerabilities into strengths.

Leaders must embody statesmanship, with the rare ability to envision the long term and first earn trust in themselves, through triumphs and trials alike. Political leadership should serve as a living lesson, a daily example, and a moral compass for generations, rooted in principles, driven by people, and dedicated to posterity. More than a crowd of ‘Casual Leaders’ India needs better ones, those who do not chase applause but leave behind enduring institutions, transformative ideas, and unshakable integrity.

Era of modest, principled political leaders who lived simply and thought greatly is bygone memory. Such leaders became Chief Ministers, Speakers, Presidents, and Prime Ministers etc. not because they sought power, but because power trusted them. Degeneration in politics is typical phenomenon, a feeling of deep sadness, shock, and worry. Ultimately, political leadership is not about rising to power, but about raising the people; not about winning elections, but about winning hearts even after losing. It is about the courage to be right, the humbleness to listen and the wisdom to act.