నారాయణ నామ స్మరణతో ముక్తి పొందిన అజామిళుడు ..... శ్రీ మహాభాగవత కథ-33 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 నారాయణ నామ స్మరణతో ముక్తి పొందిన అజామిళుడు 

శ్రీ మహాభాగవత కథ-33

వనం జ్వాలా నరసింహారావు 

సూర్యదినపత్రిక (28-0-2025) 

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

పూర్వం కన్యాకుబ్జపురంలో అజామిళుడు అనే పాపాత్ముడైన బ్రాహ్మణుడు ఒక దాసీదాన్ని భార్యగా చేసుకుని పదిమంది కొడుకులను కన్నాడు. కొంతకాలానికి ముసలివాడయ్యాడు. నల్లవెంట్రుకలు తెల్లబడ్దాయి. శరీర అవయవాలు పట్టుతప్పాయి. కంటిచూపు తగ్గిపోయింది. అయినా సంసారం మీద భ్రాంతి మాత్రం పోలేదు. అతడి చిన్నకొడుకు పేరు నారాయణ. వాడంటే అజామిళుడికి చాలా ఇష్టం. అతడికి మృత్యువు సమీపించింది. ఇంతలో ముగ్గురు యమకింకరులు అతడిని తీసుకుపోవడానికి వచ్చారు. 

వారు అజామిళుడికి కనిపించగానే పుత్రభ్రాంతితో ’నారాయణా! నారాయణా! నారాయణా’ అంటూ తన కొడుకును పిలిచాడు. అది వినగానే ఆ పరిసరాలలో వున్న విష్ణుదూతలు అక్కడికి హుటాహుటిన వచ్చారు. అజామిళుడి ప్రాణాలను లాక్కుంటున్న యమకింకరులను బలవంతంగా తోసేశారు. విష్ణుదూతలకు, యమకింకరులకు వాగ్వివాదం అయింది. అతడెలా దండించతగినవాడో చెప్పమని విష్ణుదూతలు ప్రశ్నించారు. అసలు దండనకు గురికావాల్సిన వారెవరు? కాతగని వారెవరు అనికూడా అడిగారు.     

  సమాధానంగా యమభటులు ఇలా చెప్పారు. "పాపపుణ్యాల నిర్ణయం జరిగి తదనుగుణంగా జీవులు శిక్షించబడుతారు. ఈ జన్మలో చేసిన పుణ్యం, పాపం ఆధారంగా వాటి ఫలాన్ని అనుభవించాలి జీవుడు. ఈ అజామిళుడు పూర్వజన్మ సుకృతంవల్ల ఈ జన్మలో బ్రాహ్మణ కులంలో జన్మించాడు. సకల వేదాలను చదివాడు. ఎప్పుడూ సత్యాన్నే పాటించాడు. మంచి గుణాలు కలవాడు. ఇంతలో యవ్వనం వచ్చింది. యవ్వన గర్వం పొడసూపింది. మీసాలొచ్చాయి. అధిక తేజస్సుతో ప్రకాశించాడప్పుడు. ఒకనాడు వనానికి పోయి తిరిగి వస్తున్నప్పుడు, ఒక పొదరింట్లో, ప్రియురాలితో ఆనందిస్తున్న విటుడి దృశ్యాన్ని చూశాడు. ఇద్దరినీ నిశితంగా గమనించాడు అజామిళుడు. మన్మథ ప్రేరేరిపుతుడై, చిత్తం పట్టు తప్పి, సాధు లక్షణాలను వదిలిపెట్టి, దానికి బానిసయ్యాడు. అందగత్తె అయిన భార్యను వదిలిపెట్టి, వెలయాలి ఇంట్లో కాపురం పెట్టాడు. ఆ వెలయాలి కృపతో జీవించసాగాడు. ఇలా చాలాకాలం అజామిళుడు ఆ దాసీదాని కుటుంబమే తన కుటుంబంగా భావించి దుష్టవర్తనుడై, పాపాత్ముడై మెలిగాడు. అందుకే చనిపోగానే ఇతడిని మేం తీసుకునిపోతున్నాం" అని అన్నారు యమభటులు.    

ఇలా పలికిన యమదూతలతో విష్ణుభటులు, "మీ అజ్ఞానం మాకు అర్థమైంది. అసలు విషయం తెలుసుకోండి. ఇతడు కోటి జన్మల పాపాన్ని ఈ జన్మలో పారద్రోలాడు. మరణకాలం సమీపించేసరికి శ్రీహరి పుణ్యనామాన్ని సంకీర్తన చేసిన అదృష్టం అతడికి కలిగింది. బ్రహ్మహత్యాది పాపాలను తీసేసేది కదా హరినామ సంకీర్తనలు! బ్రహ్మాది దేవతలను కాపాడేది కదా హరినామ సంకీర్తనలు! బిడ్డకు నారాయణ అని పేరుపెట్టుకుని పిలిచినప్పటికీ, ఇతడి హృదయం పుత్రుడిమీదనే లగ్నం అయిందని అనుకోవద్దు. శ్రీపతి పేరు ఎలా పలికినా శ్రీహరి అక్కడే వుంటాడు. ఏవిధంగా శ్రీహరిని తలచినా సమస్త కలుషాలు దూరమౌతాయి. ఆర్తితో శ్రీమహావిష్ణువును స్మరిస్తే చాలు, యమధర్మరాజు బాధలు అనుభవించరు. మరణం వచ్చినప్పుడు పూర్వజన్మ సుకృతం వుంటేనే, ఏదో విధంగా నారయణుడిని స్మరిస్తారు. శ్రీహరి నామస్మరణ ఇతడు ప్రత్యక్షంగా చేశాడు కాబట్టి మీరు తీసుకుపోకూడదు" అని అన్నారు. చేసేదేమీలేక యమధూతలు అజామిళుడిని యమపాశ బంధాల నుండి, మృత్యువు నుండి విడిచి పెట్టి, యమలోకానికి వెళ్లి జరిగినదంతా యమధర్మరాజుకు చెప్పారు. అజామిళుడు సంతోషంతో విష్ణుదూతలకు మొక్కాడు. వారు కూడా అదృశ్యమై వెళ్లి పోయారు.   

యమభటులు, విష్ణుదూతల మధ్య జరిగిన చర్చ విన్న తరువాత, వారు వెళ్లిపోయిన తరువాత, అజామిళుడి హృదయం సద్భక్తికి స్థానంగా నిలిచి క్షణమాత్రంలో జ్ఞానం వికసించింది. తాను చేసిన తప్పులను క్షమించమని శ్రీహరిని ప్రార్థించాడు. భార్యా బిడ్దలను, తల్లితండ్రులను వదిలిపెట్టినందుకు పశ్చాత్తాపం చెందాడు. తనలో తానే అనేకవిధాలుగా తర్కించుకుని అజామిళుడు ఒక నిర్ణయానికి వచ్చాడు. చిత్తాన్ని జయించి, ఇంద్రియాలను లొంగతీసుకుని, వాయువును కూడా నిరోధించి, శ్రీహరి దర్శనానికి ప్రయత్నించాలి అనుకున్నాడు. భవబంధాలను విడిచిపెట్టాలని, అరిషడ్వర్గాలను జయించాలని, జనన మరణాలు అనే దుఃఖ సముద్రాన్ని దాటాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. భాగవుతలతో స్నేహం చేశాడు. బంధుమిత్రులకు దూరంగా వెళ్లిపోయాడు. గంగాతీరానికి వెళ్లి అక్కడ ఒక దేవతా భవనంలో ఆసీనుడయ్యాడు. యోగమార్గాన్ని అనుసరించాడు. అప్పుడు తనను రక్షించిన దివ్యపురుషుల దర్శనం అయింది. వాళ్లకు మొక్కాడు. ఆనందంతో పొంగి పోయాడు. గంగాతీరంలో శరీరాన్ని విడిచిపెట్టాడు. మరుక్షణమే విష్ణుసేవకులతో కూడి బంగారు విమానాన్ని ఎక్కాడు. వైకుంఠానికి వెళ్లాడు. ఇలా, అనేక పాపాలు చేసినప్పటికీ, అంత్యకాలంలో ’నారాయణా!’ అని పిలిచినంత మాత్రాన ముక్తుడయ్యాడు.  

అజామిళుడిని మృత్యు బంధం నుండి విడిపించి, యమలోకానికి వెళ్లి జరిగినదంతా ఆయన భటులు యమధర్మరాజుకు వివరించాక, విష్ణుదూతలు ఆయన ఆజ్ఞ జవదాటవచ్చా అని తమ రాజును అడిగారు. ఆయనకంటే కూడా గొప్పవారు వున్నారా? అని ప్రశ్నించారు. 

జవాబుగా యమధర్మరాజు, "నాకంటే అన్యుడైన ఘనుడు ఒకడున్నాడు. అతడు బయటకు కనపడకుండా విశ్వమంతా లీనమై సమగ్రస్ఫూర్తితో మహాద్భుతంగా వుంటాడు. అతడి ఆజ్ఞానుసారం జీవులు బంధించబడి ప్రవర్తిస్తూ వుంటారు. అతడినే నేనూ నిత్యం జపిస్తాను, స్మరిస్తాను, భజిస్తాను. నేను, మహేంద్రుడు, వరుణుడు, అగ్ని, నైఋతి, వాయుదేవుడు, సూర్యుడు, చంద్రుడు, బ్రహ్మ, మరుత్తులు, మహేశ్వరుడు, రుద్రవర్గం, సిద్ధులు.....అందరం కూడి కూడా ఆయన స్వరూపాన్ని కనుగొనజాలం. పరమేశ్వరుడు ఆద్యంతాలు లేనివాడు. ఆయన భగవంతుడు, భక్తలోకపాలకుడు. లెక్కలేనంత మంది విష్ణుదూతలు కేశవుడిని స్మరించే వారిని రక్షించడానికి అన్ని చోట్లా చరిస్తూ వుంటారు. ఎవరు కూడా భగవ్త్ తత్త్వాన్ని గుర్తించలేరు. మహాద్భుతమైన వైష్ణవ జ్ఞానాన్ని, భాగవత ధర్మాన్ని బహుశా, శివుడు, బ్రహ్మ, కార్తికేయుడు, కపిల మహర్షి, నారదుడు, భీష్ముడు, మనువు, బలిచక్రవర్తి, జనక మహారాజు, ప్రహ్లాదుడు, శుక మహర్షి, వేదవ్యాసుడు అనే పన్నెండు మంది తప్ప ఇతరులెవ్వరూ తెలుసుకోలేరు. కాబట్టి మీరు విష్ణు భక్తుల జోలికి వెళ్లవద్దు. భక్తి యోగమే ముక్తి యోగమని భావించేవారిని, వారికి సన్నిహితంగా మసలే వారిని మీరు కన్నెత్తి కూడా చూడవద్దు" అని చెప్పాడు. 

అప్పటి నుండి యమభటులు వైష్ణవ భక్తులను తేరిపార చూడడానికి కూడా భయపడుతారు. పరమ రహస్యమైన ఈ ఇతిహాసాన్ని పూర్వం విజ్ఞానవేత్త అయిన అగస్త్య మహర్షి శుక మహర్షికి చెప్పాడు.   

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా) 

Stock Market and the Gamble, Lottery, Strategic Venture Doctrine : Vanam Jwala Narasimha Rao

 Stock Market and the Gamble, 

Lottery, Strategic Venture Doctrine

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (27-04-2025)

{Many investors hope to double their money overnight, picking stocks as though they were lucky numbers. Such an approach ignores risks and lacks any strategic foundation. Long-term success in the stock market depends on research, planning, and discipline}-Editor Synoptic Note

The Managing Director and CEO of Bombay Stock Exchange (BSE) Sundararaman Ramamurthy has urged investors to be vigilant and informed. His advice was, 'You trade what you understand, and you understand what you trade: If you don’t do that, you will have a problem.’ 

This is a momentous observation given the substantial number of people who trade in the stock market. In fact, many investors are found wanting when it comes to selecting the right companies, monitoring the market, and choosing between Lump Sum Investments and Systematic Investment Plans (SIPs). While the former comes with a greater level of risk but offer higher returns. The later promotes disciplined investing, a lower level of risk, and more consistent returns.  

Consistency and informed decision-making matter more than market timing. Meanwhile, to guide the investors, and make available market trends, shape investor confidence, influence policy decisions, and act as economic barometers, stock indices like the Sensex have emerged. Irrespective of whether markets are ‘Bullish (Rising) or Bearish (Falling)’ the indices serve as reference points to compare the performance of individual portfolios or mutual funds, providing a macro-level snapshot of business sentiment and economic health. Sensex is a statistical measure reflecting composite value of selected group of stocks.

As a key ‘Benchmark of the Indian Stock Market’ the BSE Sensex, or Sensitivity Index, represents the weighted average performance of 30 financially sound and well-established companies from diverse sectors, including banking, technology, energy, and consumer goods. The Sensex tracks the performance of these companies, and the index is calculated using a scientifically designed market capitalization-weighted formula.

Charles Dow's creation of the Dow Jones Industrial Average (DJIA) in the USA in 1896, featuring 12 companies, marked the genesis of stock indices globally. Following suit, India launched Sensex in 1986. It was developed by the BSE’s Economic Research and Policy Division. Later, the National Stock Exchange (NSE) introduced the NIFTY 50, another major index tracking 50 large companies. As BSE MD and CEO Sundararaman Ramamurthy suggested, investors need to understand how these listed companies are performing within the broader market trend.

Reports like Sensex or Nifty have gone up or fell sharply, reflect the collective performance of the 30 or 50 companies respectively. Rising index signals economic optimism, job creation, and business growth. Falling index indicates caution, global pressures, or weak corporate earnings. Market movements are influenced by a wide range of domestic and international factors. Sensex and Nifty experienced dramatic highs and lows over the years. 

Sensex was launched in 1986, with data back-calculated to 1979 base of 100, beginning around 550 points. Nifty followed in 1995 with a base of 1000. During the global financial crisis of 2008–2009, in a steep decline, Sensex dropped to 7,697 and Nifty to 2,524. Harshad Mehta Fraud resulted in Sensex low of 2,529.

Before the 2008 crash, Nifty peaked at 6,357 and Sensex touched an all-time high of 21,206 points in January, and later fell to a low of 8,160 by March 9, 2009. More recently, between September 2024 and February 2025, both experienced rises. On September 27, 2024, Sensex hit an all-time high of 85,978 and Nifty 26,277 points. By February 28, 2025, they dropped badly to 73,198 and 22,124 respectively, reflecting market trend consequent to global and domestic developments. 

‘Defying Global Market Trend’ and marking seventh day of rise, Sensex and Nifty touched 80254 and 24328 points respectively by April 23, but ended lower next two days touching 79213 and 24039 points on April 25. Sensex rose by 660 and Nifty added 187 points during the week. 

Despite unpredictability-inherent characteristic of markets, Sensex manipulation cannot be ruled out, though difficult. Market operators, influential investors may artificially inflate stock prices by buying in bulk before offloading for profits. Insider trading by people, use confidential information to gain unfair advantage in the stock market, despite SEBI Regulation. Through Pump-and-dump scheme, fraudsters create a buying frenzy that will Pump up the price of a stock and then dump shares of the stock by selling their shares at the inflated price.   

The 2009 Satyam Computers (Part of both the Sensex and Nifty) scandal remains a striking examples of how a single company's collapse can impact the entire market. When Satyam Chairman, Ramalinga Raju, admitted that he manipulated company’s accounts, the stock plunged over 75% in a single day, eroding massive investor wealth. Sensex dropped by 750 points. The scandal raised concerns across corporate India, affecting the broader market. International markets too witnessed such corporate frauds causing collapses of high-profile firms like Enron (USA) and Wirecard (Germany). These cases reinforce the idea that investor’s trust is the foundation of capital markets, and once that trust is broken, consequences can ripple far beyond the company in question. 

Despite being rooted in logic and data, the stock market from time to time depicts itself as a gamble, lottery, or rich man’s playground. Especially beginners, Doubting Thomases, and even seasoned investors occasionally feel this pinch. This perception is not entirely unfounded. When people without due diligence, invest blindly, based on ‘Media Hearsay’ their investment turns into speculation. Hence, stock market may resemble a casino more than a wealth-creation platform.

The comparison to a lottery may arise from unrealistic expectations. Many investors hope to double their money overnight, picking stocks as though they were lucky numbers. Such an approach ignores risks and lacks any strategic foundation. Luck may play a role in short-term gains. But long-term success in the stock market depends on research, planning, and discipline. It is similar to the difference between gambling on luck and managing a business wisely. 

When treated responsibly, the stock market is far from a game of chance. It becomes a serious platform for long-term wealth creation, akin to managing a business. By following a disciplined strategy investors become entrepreneurs of own financial future. They need not be driven by emotion, tips, or momentary enthusiasm, and face losses, that reinforce the saying that ‘stock market is gambling’ myth. A sound investment strategy emphasizes reviewing portfolios regularly, avoiding emotional decisions, using tools for limiting losses by automatically selling investments, and focusing on capital preservation before chasing high returns. ‘Earning 10% this year means nothing if you lose 30% the next.’ 

Risk management, rather than profit maximization shall be the rule for investing. SIPs are ideal for those with consistent income and long-term horizons. They average out costs, reduce timing risks, and instill investment discipline. Lump Sum Investments, while potentially rewarding during market downturns, demand greater risk tolerance and market awareness. A hybrid approach, balancing both based on one’s financial goals and risk appetite, may yield best results.

Sensex mirrors India’s economic aspirations, market health, and investor confidence. Whether investor views the stock market as a gamble, lottery, or strategic venture into big business, it depends entirely on engaging with it. Emotional and uninformed decisions may make it feel like a game of chance. Thoughtful, consistent investing based on goals, research, and risk awareness, transforms it into a powerful vehicle for wealth creation. 

It is not Timing the Market (trying to predict the best times to buy low and sell high), but Time in the Market (staying long term invested) that determines true success. Sensex is a strong indicator of India’s economic growth over time. Historically, it has shown consistent long-term growth despite short-term volatility. From 1000 points in 1990 Sensex crossed 40,000 by 2020, and has been soaring around or above 75,000 points in 2024 touching 85,978 points once. 

Sensex and Nifty listed 55 (Plus 25 common) companies represent Financial Heartbeat of India and drive wealth creation. With gold prices crossing Rs One Lakh per 10 grams, the rupee weakening, and inflation rising, strategic market ventures become increasingly vibrant. 

శ్రీ మహాభాగవత కథ-32 ..... పాతాళ, నరకలోక విషయాలు : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 శ్రీ మహాభాగవత కథ-32 : పాతాళ, నరకలోక విషయాలు 

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (21-04-2025)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

భూమండలానికి అడుగున ఏడు లోకాలున్నాయి. అవి: అతల, వితల, సుతల, రసాతల, తలాతల, మహాతల, పాతాళ లోకాలు. ఇవి వరుసగా ఒకదానికొకటి కిందికి ఉన్నాయి. ఒక్కొక్కటి పదివేల యోజనాల లోతు. వీటినే బిల స్వర్గాలని కూడా అంటారు. పాతాళాల బిలాలలో మయుడు పట్టణాలను నిర్మించాడు. వాటికి ఎత్తైన ప్రాకారాలున్నాయి. గోపురాలు, సభామంటపాలు, చైత్య విహార స్థలాలు ఉన్నాయి. వాటిల్లో నాగులు, అసురులు జంటలు-జంటలుగా విహరిస్తుంటారు. అక్కడ చిలకలు, కోకిలలు, గోరువంకలు ఉంటాయి. కృత్రిమంగా నిర్మించబడిన భూములు, ఇళ్లు చక్కగా అలంకరించబడి ఉంటాయి. నీటితో నిండిన సరస్సులు ఉంటాయక్కడ. వాటిలో నీతి పక్షులు, కాలువలు, పద్మాలు ఉంటాయి. ఆ సరస్సులలో అక్కడివారు ఇళ్లు నిర్మించుకుని ఉంటారు. రాత్రి-పగలు తేడా లేకుండా, కాలం మారుతుందన్న భయం లేకుండా, విహారాలు చేసుకుంటూ, అక్కడి వారు హాయిగా ఉంటారు. అక్కడ ఎప్పుడూ పగలే! వారికి శరీర రుగ్మతలు ఉండవు. మానసిక వ్యాధులు రావు. జుట్టు తెల్లబడదు. ఒళ్లు ముడత పడదు. ముసలితనం రోగాలు లేవు. శరీరం పాలిపోవడం జరగదు. 

ఇలాంటి పాతాళలోకంలోకి విష్ణు చక్రం ఎప్పుడు ప్రవేశిస్తుందో అప్పుడు అక్కడి దైత్య కులకాంతల గర్భం స్రావమై సంతానం నశించిపోతుంది. 

ఆ లోకాలలో ‘అతలం’ మొదటిది. అక్కడ మయుడి కొడుకైన బలాసురుడు నివసిస్తున్నాడు. వాడి దగ్గర 96 మాయలున్నాయి. అవి వినోదాన్ని ఇస్తాయి. భూలోకంలో ఈ మాయలకు లొంగిపోయి మోహం పొందిన చిత్తంతో సంచరిస్తుంటారు. బాలుడు ఆవలించినప్పుడు అతడి ముఖం నుండి స్వైరిణులు, కామినులు, పుంశ్చలులు అనబడే మూడు తేగల స్త్రీ జనం పుట్టింది. ఈ కామినీ జనులు పాతాళ లోకానికి వచ్చిన మగవాడిని ఆకర్షించి వాడితో స్వేచ్చావిహారం చేస్తారు. వాడు అదే పరమానందంగా భావిస్తాడు. 

అతలానికి కింద ఉన్న వితల లోకంలో హాటకేశ్వరుడు అనే పేరుతొ హరుడు తన గణాలతో నివసించి ఉంటాడు. సృష్టిని వృద్ధి చేయాలని బ్రహ్మ చెప్పగా రుద్రుడు భవానితో కలిసి అక్కడ రమిస్తూ ఉంటాడు. భవుడికి భవానితో కలిగిన కలయిక వల్ల వెలువడిన వీర్యం హాటకి అనే నదిగా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది. ఆ నదీజలాన్ని అగ్ని పానం చేసింది. తాగి, వాటిని పుక్కిట పత్తి ఉమ్మి వేసింది. అది హాటకం అన్న పేరుతోమేలిమి బంగారం అయింది. వితల లోకం కింద సుతలం ఉన్నది. అక్కడ విరోచనుడి కొడుకైన బలి చక్రవర్తి నివసిస్తున్నాడు. భగవానుడైన శ్రీహరి వామనావతారంలో బలిని సుతలంలో ప్రవేశించేట్లు చేసి, అక్కడ పరిపాలకుడుగా నియమించాడు. అఖిల లోకాలకు గురువైన శ్రీమన్నారాయణుడు బలిచక్రవర్తి ఇంటి ముందు శంఖచక్రగదలను ధరించి ఉంటాడు.

సుతలానికి కింద తలాతలం ఉన్నది. దానికి అధిపతి మయుడు. తలాతలానికి కింద మహాతలం ఉన్నది. అక్కడ పాములు ఉంటాయి. వాటికి చాలా తలలు ఉంటాయి. దీని కింద  రసాతలం ఉన్నది. అక్కడ దేవతా విరోధులైన దైత్యులు, దానవులు ఉన్నారు. దాని కింద పాతాళం ఉన్నది. అక్కడ నాగ కులం ఉన్నది. ఆ పాముల మీదున్న మణుల కాంతులు పాతాళంలో అంధకారాన్ని పోగొటుతున్నాయి. 

పాతాళ లోకానికి 30 వేల యోజనాల అడుగున ఆదిశేషుడు ఉన్నాడు. అతడు ప్రళయకాలంలో అఖిల లోకాలను సంహరించాలని అనుకున్నప్పుడు రుద్రమతులైన ఏకాదశ రుద్రులను సృష్టిస్తాడు. అలా సృష్టించబడిన వారికి మూడేసి కళ్ళు ఉంటాయి. వారంతా ఆదిశేషుడిని నీరాజనాలు ఇచ్చి అర్చిస్తూ ఉంటారు. ఆ శేషుడి పడగల మీద భూగోళం అణువంత మాత్రమే ఉంటుంది. 

నరకలోక విషయాలు 

నరకాలు అనేవి ముల్లోకాల లోపల ఉన్నాయా? మధ్యలో ఉన్నాయా? బైట ఉన్నాయా? నరకాలకు ప్రత్యేకమైన ప్రదేశాలేమైనా ఉన్నాయా? అనేది ఆసక్తికరమైన విషయం. నరకాలు చాలా ఘోరమైనవి. ఇవి త్రిలోకాలకు చివరలో అంతరాళంలో (మధ్య భాగాలలో) దక్షిణ దిశగా ఉన్నాయి. నరకాలు దక్షిణం వైపున భూమి కింద అండానికి చుట్టూ ఆవరించుకుని ఉన్న జలాలకు పైన ఉన్నాయి. దక్షిణ దిక్కుకే అగ్నిష్వాత్తులు మొదలైన పితృగణాలు ఉంటాయి. వారు జ్ఞానంతో తమ గోత్రంలో జన్మించినవారి క్షేమం కోరుతూ ఉంటారు. ఆ దక్షిణ దిక్కుకే పితృదేవతలకు అధిపతైన యముడు ఉంటాడు. తనలోకానికి వచ్చిన జీవులకు వాళ్ల కర్మానుసారం యముడు తగిన ఫలాలను ఇచ్చి శిక్షిస్తుంటాడు. 

నరకాలు రక-రకాలు. అవి: తామిస్రం, అంధతామిస్రం, రౌరవం, మహారౌరవం, కుంభీపాకం, కాలసూత్రం, అసిపత్రవనం, సూకరముఖం, అంధకూపం, క్రిమి భోజనం, సందశం, తప్తసూర్మి, వజ్రకంటకశాల్మలి, వైతరణి, పూయోదం, ప్రాణరోధం, విశసనం, లాలాభక్షం, సారమేయాదనం, అవీచిరియం, రేతఃపానం అనే 21 మహానరకాలు. ఇంకా, క్షారకర్దమం, రక్షోగణభోజనం, శూలప్రోతం, దందశూకం, అవట నిరోధనం, పర్యావర్తనం, సూచీముఖం అనబడే మరో ఏడు విధాలైన నరకాలతో కూడి మొత్తం 28 నరకాలున్నాయి. ఒక్కొక్క నరకంలో ఒక్కొక్క రకాలైన శిక్షలు అమలు పరుస్తుంటారు జీవుల కర్మ ఫలాలకు అనుగుణంగా. వాస్తవానికి ఇలాంటి నరకాలు యమలోకంలో వెల కొద్దీ ఉన్నాయి. ధర్మాన్ని విడిచిన పాపాత్ముల్ని ఈ నరకకూపాలలో యమభటులు నిరంతరం బాధిస్తూనే ఉంటారు. ఇక, ధర్మాత్ములైన వారు తప్పకుండా స్వర్గానికి వెళ్లి స్వర్గ భోగాలను అనుభవిస్తారు. పుణ్య-పాపాలు మిగిలి పోవడం వల్ల కర్మను అనుభవించడానికి మరల-మరల భూమ్మీద పుడుతూ ఉంటారు.  

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

Judiciary’s Directive to Governors and President ...... CONSTITUTIONAL CHECK OR INSTITUTIONAL OVERREACH? : Vanam Jwala Narasimha Rao

 Judiciary’s Directive to Governors and President 

CONSTITUTIONAL CHECK 

OR INSTITUTIONAL OVERREACH?

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (20-04-2025)

IS democracy caught between the weight of constitutional mandates and the strain of moral obligations? Indian democracy has endured as the most accepted and resilient form of governance, thanks to the foundations laid by Jawaharlal Nehru, the first Prime Minister. Democracy thrives if only its institutions operate within a framework of ‘Mutual Respect, Institutional Restraint, and Clearly Defined Boundaries.’ 

Vice President Jagdeep Dhankar, while reacting to the recent Supreme Court Directive imposing timelines on President (Governor as well), echoed his concern that, India was never intended to be a democracy where judges assume the roles of ‘Lawmakers, Executive Authority’ and a ‘Super Parliament.’ The basic proposition laid down by the Apex Court is, ‘No exercise of power under the Constitution is beyond the pale of Judicial Review.’ Both are to be debated together.

Supreme Court set one-month deadline for Governors and three-months for the President (When referred for consideration by Governors) to act on bills passed by State Assemblies. This ignited crucial debate in view of the directive that draws attention to significant themes such as judicial assertiveness, institutional equilibrium, and constitutional conventions. 

Rationale of Judiciary fixing time limit when it is itself burdened with an enormous backlog of pending cases is to be pondered. Infinite cases have dragged on for decades. ‘Justice delayed is justice denied.’ If constitutional heads are expected to act within defined timelines, should the Judiciary also adhere to a similar deadline for the disposal of cases? 

Can a nominated Governor be treated at par with an elected President? Governors and the President in effect are ‘Unequal Equals.’ Equating the discretionary timelines of Governors and the President introduces a point of constitutional and democratic friction. The President is elected by a broad-based electoral college comprising Members of Parliament and State Legislatures. Governors are appointed and often reflect the political will of the ruling party at center. The expectations of neutrality between the two roles vary significantly. 

President may rightly believe that discretion, including the time taken for consideration, is integral to the office. A court-imposed deadline, however reasonable it may appear, could be seen as an encroachment on this solemn constitutional duty. President of India is the formal head of the ‘Executive, Legislature, and Judiciary’ in addition to as the Commander-in-Chief of the Indian Armed Forces. This office holds the power to make significant constitutional appointments, including Prime Minister, Union Ministers, Governors, and Judges of the Supreme and High Courts. These underscore the authoritative and representative stature of the President. 

Before assuming office, the President of India is required to take an oath or make a solemn affirmation in the presence of the Chief Justice of India, affirming that he or she will faithfully execute the duties of the office and, to the best of his or her ability, ‘Preserve, Protect, and Defend the Constitution and the Law’ while serving the well-being of the people of India. This oath symbolizes the constitutional and moral responsibility entrusted to the highest office of the Republic. The scope of this responsibility, even under the guise of efficiency, must be scrutinized carefully.

A multi-dimensional exploration of this issue becomes necessary to illuminate the underlying implications. Should the Supreme Court’s directive be viewed as a step toward greater accountability, or does it verge on institutional overreach? Constitution empowers the President and the Governors to assent to, withhold, or return a Bill for reconsideration, without prescribing a specific timeline for such action. By introducing a three-month deadline, Supreme Court appears to have filled a constitutional silence. This move, while rooted in democratic urgency, must contend with the broader architecture of Indian Constitutionalism. 

Presidents of India have traditionally exercised their responsibilities with dignity, discretion, and a sense of constitutional restraint, rarely, if ever, engaging in public confrontation with the Union Cabinet. But several Governors have either delayed assent to Bills, withheld action without explanation, or even made public their disagreements with elected state governments, sometimes triggering political tensions. Supreme Court’s uniform directive to both constitutional heads appears to overlook the qualitative distinction between the two roles, thereby applying a one-size-fits-all approach to offices that are fundamentally different in nature, legitimacy, and function.

This naturally leads to a deeper constitutional question: Who prevails when judicial review confronts executive discretion? A fundamental tension exists between the judiciary’s reliance on judicial review and the Constitution’s framing of the President’s role in terms of powers and responsibilities. The authority of courts to review legislative and executive actions is firmly established. However, the President’s constitutional powers, anchored in multiple Articles and upheld by precedent, are not easily subjected to conventional forms of administrative review. 

Can judicial review be extended to override or prescribe limits to an authority endowed with such constitutional autonomy? This is where the debate becomes truly nuanced. Judicial review is undoubtedly a cornerstone of Indian Constitutionalism, but so too is the principle of institutional independence. Unless there is a demonstrable case of mala fide intent or a clear constitutional breach, the judiciary’s directive could be seen as drifting toward institutional overreach, even if it arises from a genuine concern for democratic accountability. 

Delays and the Irony within is an interesting phenomenon. A critique of executive delays would be incomplete without acknowledging the ‘elephant in the room’ the judiciary’s own record. {This refers to an obvious and significant issue that is being ignored or deliberately left unaddressed during legal discussions, judgments, or arguments, even though everyone is aware of it. It is a glaring problem or truth that is uncomfortable to confront, so it remains unspoken, even though it dominates the legal or political landscape.}

Landmark cases, including Ayodhya, electoral disqualification matters, and civil disputes, have languished in courts for years, even decades. In many cases, justice has been denied not by rejection but by deferral. That judicial pendency and inaction, especially in high-stakes constitutional matters, erodes the moral high ground from which timelines are now being prescribed.

This can be put as ‘The irony is palpable.’ Can an institution battling systemic delay set deadlines for others? The Constitutional Spirit and Convention in India’s democratic stability has been anchored not only in written provisions but also in healthy constitutional conventions. Presidents have never publicly defied Prime Ministers, nor have they withheld Bills (Including referred by Governors) indefinitely. These conventions, are sacrosanct in parliamentary democracy. 

Yet, when Governors delay Bills or engage in partisan behavior, they violate these very conventions. The solution is not necessarily judicial command but the revival of normative political behavior or to be precise, respect for federalism, transparency in appointments, and institutional restraint. Much like in the British tradition, where the monarch’s role has been reduced to dignified formality, the Indian President’s role has evolved through convention. Governors must follow suit. Constitutional provisions are only part of the story. Conventions complete the narrative of democratic maturity.

The Supreme Court’s directive mandating timely assent to Bills is, at its core, a well-intentioned attempt to ensure that democratic processes are not undermined by bureaucratic inertia or political maneuvering. However, in seeking to uphold constitutional values, the judiciary must also exercise restraint and avoid the temptation to expand its mandate beyond what the Constitution envisions. 

The real reform lies in depoliticizing constitutional appointments, encouraging Presidents and Governors to respect both text and spirit, and ensuring the judiciary reflects internally on its delays before prescribing standards to others. Adhering to checks and balances by the ‘Triumvirate of Indian Democracy’ is must. Constitution enshrined several measures so that none of the Trinity transgresses on other’s territory. 

Naturally, the Supreme Court’s directive and its broader tone in recent judgments, has raised eyebrows, especially in its application of time-bound mandates to the office of the President. Constitution and a plethora of landmark verdicts have repeatedly clarified the distinct roles and limits of the three branches of government. 

Will it be wrong to assume that the Judiciary will act judiciously while rendering justice? In a democracy, institutions thrive not by competing for supremacy but by exercising mutual restraint. That alone ‘Preserves, Protects, and Defends the Constitution’ not just in oath, but in practice.

ఖగోళ విషయ విస్తారం (శ్రీ మహాభాగవత కథ-31) : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 శ్రీ మహాభాగవత కథ-31 : ఖగోళ విషయ విస్తారం

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (14-04-2025)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

బ్రహ్మాండమధ్యంలో ఉన్న సూర్యుడు ముల్లోకాలను తన తేజస్సుతో నింపి తపింప చేస్తూ, కామ్తిమంతం చేస్తున్నాడు. సూర్యుడికి ఏడాది సాగే నడకలో ఉత్తరాయణం దక్షిణాయనం, విషువం అనే మూడు గమనాలున్నాయి. ఉత్తరాయణంలో మీదికి వెళ్తాడు. దక్షిణాయనంలో కిందకు వెళ్తాడు. ఉత్తరాయణంలో మెల్లగా నడుస్తాడు కాబట్టి పగళ్లు ఎక్కువ, రాత్రుళ్లు తక్కువ. దక్షిణాయనంలో వేగంగా నడుస్తాడు కాబట్టి పగళ్లు తక్కువ, రాత్రుళ్లు ఎక్కువ. విషువంలో సమానం. రాత్రింబగళ్లు ఎక్కువ-తక్కువలు ఉండవు. సూర్యుడు మేషరాశిలోను, తులారాశిలోను ప్రవేశించినప్పుడు పగలు, రాత్రి సమానంగా ఉంటాయి. మేషంలోకి వచ్చినప్పటి మర్నాటి నుండి రోజు-రోజుకు పగలెక్కువ, రాత్రి తక్కువ అవుతుంటుంది. సూర్యుడు వృషభం, మిథునం, కర్కాటకం, సింహం, కన్య రాశుల్లో ప్రవేశించేటప్పుడు నెలకు ఒక్కొక్క ఘడియ పగటిపూట పెరుగుదల, రాత్రిపూట తరుగుదల ఉంటాయి. అలాగే, సూర్యుడు వృశ్చికం, ధనుస్సు, మకరం, కుంభం, మీనం రాశుల్లోకి ప్రవేశించినప్పుడు నెలకు ఒక్కొక్క ఘడియ పగటిపూటలో తరుగుదల, రాత్రిపూటలో పెరుగుదల ఉంటాయి.

ఇలా దినాలు, ఉత్తరాయణం, దక్షిణాయనం, పెరగడం, తరగడం ఏర్పడుతున్నాయి. సూర్యుడు తన రథం మీద మానసోత్తర పర్వతం చుట్టూ తిరగడానికి ఒక పగలు, ఒక రాత్రి పూర్తవుతాయి. ఆ పర్వతం చుట్టు కొలత తొమ్మిది కోట్ల ఏభై ఒక్క లక్షల యోజనాలు. మానసోత్తర పర్వతానికి తూర్పు దిక్కున ఇంద్రుడి పట్టణం ఉన్నది. దాని పేరు దేవధాని. దక్షిణ దిక్కున యముడి పట్టణం ఉన్నది. దాని పేరు సంయమని. పడమటి వైపు వరుణుడి పట్టణం నిమ్లోచని ఉన్నది. ఉత్తరం వైపున చంద్రుడి పట్టణం విభావరి ఉన్నది. జ్యోతిశ్చక్రం భ్రమించడం వల్ల భూమిలో సూర్యుడు కనిపించడం ఉదయం, ఆకాశంలో కనిపించడం మధ్యాహ్నం, భూమిలోకి చొచ్చినట్లు కనిపించడం అస్తమయం, దూరంగా ఉండడం రాత్రి. ఈ ఉదయాస్తమయాదులు జీవుల ప్రవృత్తి, నివృత్తులకు హేతువులై ఉంటాయి. 

సూర్యుడు ఇంద్రపురం నుండి యమపురానికి వెళ్లేటప్పుడు పదిహేను గడియలలో రెండు కోట్ల ముప్పై ఏడు లక్షల డెబ్బై అయుదు వేల (2,37,75,000) యోజనాల దూరం దాటి వెళ్తాడు. యమపురి నుండి వరుణపురి, అట్నుంచి సోమపురి ఇలా పోతుంటాడు. ఇలా చంద్రగ్రహనక్షద్రాదులతో కూడి తిరుగుతూ వున్న సూర్యుడి రథచక్రానికి పన్నెండు అంచులు, ఆరు కమ్ములు, మూడు నాభులు ఉంటాయి. ఆ చక్రానికి సంవత్సరం అని పేరు. సూర్యుడి రథానికి ఒకటే చక్రం. ఈ ఏకచక్ర రథం ఒక్క ముహూర్త కాలంలో ముప్పై నాలుగు లక్షల ఎనిమిది వెల యోజనాల మేర సంచరిస్తుంది. 

సూర్యుడి రథానికి ఉన్న ఇరుసు మేరు శిఖరం మొదలు మానసోత్తర పర్వతం వరకు వ్యాపించి ఉంటుంది. దీని పొడవు ఒక కోటి ఏభై ఏడులక్షల ఏభై వెల యోజనాలు. ఈ ఇరుసుకు గానుగ చక్రంలాగా, చక్రం అమర్చబడి, మానసోత్తర పర్వతం మీద సూర్యరథం తిరుగుతుంటుంది. ఇరుసు ఒకటి ఉత్తర ధ్రువం వైపు, ఇంకొకటి దక్షిణ ధ్రువం కింది దాకా ఉంటుంది. ఈ ఇరిసులు రెండింటి మీద ఈ చక్రం ధ్రువాల లో బిగించబడి ఉంటుంది. భూ పరిభ్రమణం వల్ల ఉత్తర-దక్షిణ ద్రువాలలో గాలి సుడిగుండాలు ఏర్పడుతాయి. అవే తాళ్లుగా ఆ తాళ్లతో ఇరుసులు ద్రువాలకు బిగించబడి ఉంటాయి. అ రథంలో సారథి కూర్చోడానికి అనువైన చోటు ముప్పైఆరు లక్షల యోజనాల పొడవు, తొమ్మిది లక్షల యోజనాల వెడల్పు కలిగినది. ఆ రథానికి కాడి కూడా ముప్పైఆరు లక్షల యోజనాల విస్తృతి కలిగి ఉంటుంది.          

సూర్య రథానికి గాయత్రి మొదలైన ఏడు ఛందస్సులు (గాయత్రి, ఉష్ణిక్, త్రిష్ణువ్, అనుష్టుప్, జగతి, పంక్తి, బృహతి) గుర్రాలై ఉంటాయి. సూర్యుడికి ముందు అరుణుడు రథసారథిగా ఉంటాడు. వాలఖిల్యుడు మొదలైన 60 వేలమంది ఋషిశ్రేష్ఠులు సూర్యుడి ముందర సౌరసూక్తాన్ని స్తుతిస్తూ ఉంటారు. ఈ ఋషులు బొటన వేలు పైభాగం ఎంత ఉంటుందో అంతే శరీరం కలవారై ఉంటారు. ఇంకా ఎందరో మునులు, గంధర్వులు, కిన్నరులు, కింపురుషులు, నాగులు, అప్సరసలు, పతంగులు మొదలైన వారంతా నెలనెలా వరుస క్రమంలో సూర్యుడిని సేవిస్తూ ఉంటారు. ఇంతమంది ఇలా సేవిస్తూ ఉంటే, సూర్యుడు తొంభై కోట్ల ఏభై ఒక్క లక్షల యోజనాల పరిమాణం ఉన్న భూమండలాన్ని అంతటినీ ఒక్క పగలు, రాత్రిలో సంచరించి వస్తూ ఉంటాడు. అంటే ఒక్క క్షణానికి రెండువేల యోజనాలు సంచరిస్తాడు. 

మేరువుకు, ధ్రువానికి సూర్యుడు ప్రదక్షిణ చేయడం, రాశి చక్రం మీద సంచరించడం ఎలా కుదురుతుందన్న సందేహం కలగవచ్చు. అంటే, ఉత్తర ధ్రువం ఉండేది ఉత్తర దిశలో కదా, రాశి చక్రం ఉండేది భూమధ్య రేఖ మీద కదా, అలాంటప్పుడు, ఉత్తర ధ్రువానికి ప్రదక్షిణం, రాశి చక్రం మీద సంచరించడం ఏక కాలంలో ఎలా అన్నది అసలు సందేహం. అయితే ఇక్కడ తెలుసుకోవాల్సింది ఒక్కటి ఉంది. అదే, సకలం భగవత్సృష్టి విలాసం అనే విషయం. ఇలాంటి సందేహాలను పూర్తిగా తీర్చగలగడం ఒక్క సర్వేశ్వరుడికే చేతనవుతుంది. 

నక్షత్రాలతో, రాశులతో కూడిన కాలచక్రం ధ్రువానికి మేరువుకు ప్రదక్షిణం చేసేటప్పుడు, ఆ కాలచక్రం వెంట సంచరించే సూర్యాది గ్రహాలకు నక్షత్రాలతోను, రాశులతోను, ఉనికి ఉండడంతో చక్రగతి వల్ల, వాటంతట వాటికి ఉన్న గతుల వల్ల, రెండు గతులు ఉంటూ ఉంటాయి. ఆదిపురుషుడైన భగవానుడే, ఆ నారాయణుడే, లోకాలకు యోగ క్షేమాలను కూర్చడానికై సూర్యుడి రూపంలో మనకు దర్శనం ఇస్తున్నాడు. సూర్యుడు మూడు వేదాల స్వరూపం. నారాయణుడే సూర్యుడిగా ప్రకాశిస్తున్నాడు. ఆ పరమపురుషుడే తనను పన్నెండు విధాలుగా విభజించుకుని వసంతం మొదలైన ఆరు ఋతువులను ఆయా కాలాలలో జరిగే విశేషాల్ని బట్టి ఏర్పాటు చేశాడు. ఆ పరమపురుషుడు జ్యోతిశ్చక్రం లోపల ప్రవర్తిస్తూ తనదైన తేజస్సుతో సకల జ్యోతిర్గణాలను దీవింప చేస్తున్నాడు. మేషాది పన్నెండు రాశులలోను ఒక్కో మాసం వంతున ఒక సంవత్సరం సంచరిస్తాడు. ఆయన గమనంలోని విశేషమైన కాలాన్ని అయనాలుగా, ఋతువులుగా, మాసాలుగా, పక్షాలుగా, తిథులుగా వ్యవహరిస్తారు. రాశులలో ఆరవ అంశం ఆయన సంచరించినప్పుడు దానిని ఋతువు (అంటే సంవత్సరంలో ఆరవ వంతు, రెండు మాసాల కాలం) అని అంటారు. కాలచక్రంలో సూర్యుడు సగభాగం, అంటే, ఆరు రాశులలో సంచరించే కాలాన్ని అయనం అంటారు. 

పూర్తిగా సూర్యుడు పన్నెండు రాశులలో సంచరించిన కాలం ఒక సంవత్సరం. ఈ సమగ్ర సంచారంలో శీఘ్రగతి, మందగతి, సమగతి అని మూడు గతి విశేషాలున్నాయి. ఈ గతి విశేషాలవల్ల తేడా కనిపించే సంవత్సరాన్ని సంవత్సరం, పరిసంవత్సరం, ఇళాసంవత్సరం, అనువత్సరం, ఇద్వత్సరం అని అయుదు విధాలుగా చెపుతారు. చంద్రుడు సూర్యకిరణాల కంటే లక్ష యోజనాలకు పైగా శీఘ్రంగా సంచరిస్తాడు. పక్షం, రాశి, నక్షత్రం, వీటి శేషాన్ని గ్రహిస్తూ ముందుకు సంచరిస్తూ చంద్రుడు పెరుగుతూ, తరుగుతూ ఉంటాడు. తద్వారా పగలు, రాత్రి కలగ చేస్తున్నాడు. చంద్రుడు ఒక నక్షత్రంలో 30 ఘడియలు ఉంటాడు. పదహారు కళలతో ఉంటాడు. చంద్రుడిని ‘సర్వసముడు’ అంటారు. చంద్రుడికి పైన లక్ష యోజనాల ఎత్తులో తారకలు గుమిగూడి మేరు శైలానికి ప్రదక్షిణంగా తిరిగి వస్తూ ఉంటాయి. అభిజిత్తు అనే నక్షత్రం కూడా ఈ తారా చక్రంలో ఉంది తిరుగుతూ ఉంటుంది. అశ్విని నుండి రేవతి వరకు 27 నక్షత్రాలే అని అనుకుంటాం. ఉత్తరాషాఢ, శ్రవణా నక్షత్రాల మధ్యలో అభిజిత్తు అనే నక్షత్రం ఒకటి ఉంది. దీనితో కలిసి నక్షత్రాలు 28. 

తారలన్నింటికి రెండు లక్షల యోజనాల పైన శుక్రుడు ఉంటాడు. శుక్రుడు, సూర్యుడు ఉండే రాశికి ముందు రాశిలోకాని, వెనుక రాశిలోకాని, అతడితో సమంగా కాని సంచరిస్తూ ఉంటాడు. జనులకు అనుకూలుడై వర్షాన్ని ఇచ్చేవాడు శుక్రుడు. వర్షానికి ఆటంకం ఏర్పరిచే శక్తుల్ని తొలగించి శుభాలను ఇస్తాడు. అటుపైన రెండు లక్షల యోజనాల పైన బుధుడు చరిస్తున్నాడు. బుధుడు ఎప్పుడూ సూర్యుడికి దగ్గరగానే ఉంటాడు కాబట్టి కనపడడు. సూర్యుడితో దూరం ఎక్కువై ఎప్పుడైనా బుధుడు మన కంటికి కనిపిస్తే అతడి సాటిలేని మహిమ వల్ల ప్రజలకు పెనుగాలులు, క్షామం, దోపిడీలు మొదలైన భయాలు కలుగుతాయి. బుధుడు చంద్రుడి కొడుకు.    

బుధుడికి పైన రెండు లక్షల యోజనాల దూరంలో భూమికి పుత్రుడైన అంగారకుడు చరిస్తున్నాడు. యితడు ఒక్కొక్క రాశి దాటడానికి మూడు పక్షాల సమయం పడుతుంది. ఇలా పన్నెండు రాశులను దాటుతాడు. ఒక్కోసారి వెనక్కు వచ్చి మళ్లీ ముందుకు వెళ్తూ ఉంటాడు. వక్రగాతిలోనూ, శుభగ్రహయోగం లేనప్పుడూ అంగారకుడు (కుజుడు) ప్రజలకు పీడల్ని కలిగిస్తాడు. కుజుడికి రెండు లక్షల యోజనాల పైన బృహస్పతి చరిస్తాడు. ఇతడు ప్రతి రాశిలోను ఒక్కో సంవత్సరం ఉంటాడు. యితడు దేవతల గురువు. వక్రగాతిలో లేనప్పుడు బ్రాహ్మణులకు అనుకూలుడై ఉంటాడు. సూర్యుడి కొడుకు శని. యితడు బృహస్పతికి రెండు లక్షల యోజనాల పైన చరిస్తూ ఉంటాడు. ఒక్కో రాశిలో 30 నెలలు సంచారం చేస్తాడు. లోకాలకు పీడా కలిగిస్తాడు. శనికి పైన 11 లక్షల యోజనాల దూరంలో సపర్షి మండలం ఉన్నది. వీరు బ్రాహ్మణులకు సకల లోకాలకు మేలు చేస్తారు. సప్తర్షి మండలానికి పైన 13 లక్షల యోజనాల దూరంలో శింశుమార చక్రం ఉంది. ఇది అన్నింటికంటే పైన ఉంటుంది. 

విష్ణువు పదం శింశుమార చక్రం. భక్తుడైన ధ్రువుడు ఇంద్రుడు, అగ్ని, కశ్యప ప్రజాపతి మొదలైన ప్రముఖులతో నిత్యమూ ప్రదక్షిణం చేస్తూ ఉంటాడు. అన్ని జ్యోతిర్గ్రహ నక్షత్ర మండలాలకు నిశ్చలమైన ఆధారంగా భగవానుడు ధ్రువుడిని స్థిరంగా నిలిపాడు. నక్షత్రాలు, సూర్యాది గ్రహాలూ, మేధి స్తంబంలా ఉన్న ధ్రువుడికి దగ్గరగా కొన్ని, దూరంగా కొన్ని, బాగా వెలుపలగా కొన్ని, ఉండేట్లు వాయువు ప్రేరణ వల్ల కల్పాంతం వరకు పరిభ్రమిస్తూ ఉంటాయి. అంతరిక్షంలో గ్రహాలన్నీ ప్రకృతి పురుష సంయోగం వల్ల ఏర్పడిన ఒక విచిత్రమైన కర్మగతి నడిపిస్తూ ఉంటే నేలమీద పడకుండా సంచరిస్తున్నాయి. 

‘శింశుమార చక్రం’ సకల దేవతలతో నిండి వున్న వాసుదేవుడి దివ్యదేహం. వలయాకార సర్పంలాగా ఉన్న ఈ శింశుమార చక్రం తోక చివరన ముందుభాగంలో ప్రజాపతి, అగ్ని, ఇంద్రుడు, ధర్ముడు ఉంటారు. తోకకు మూలంలో ధాత, విధాత ఉంటారు. కటి ప్రదేశంలో సప్తర్షులు ఉంటారు. కుడువైపున సుడిగా తిరిగి ఈ శింశుమారం ఉంటుంది. అలా దక్షిణావర్తంగా వలయాకారంగా ఉన్న శరీరం కల శింశుమారానికి దక్షిణం వైపు ఉత్తరాయణ నక్షత్రాలు అంటే అభిజిత్తు నుండి పునర్వసు వరకు (14) ఉంటాయి. ఎడమవైపు దక్షిణాయన నక్షత్రాలు పుష్యమి నుండి ఉత్తరాషాఢ వరకు ఉంటాయి. వీపు వైపున దేవా, మైన, అజవీథి (మూల, పూర్వాషాఢ, ఉత్తరాషాఢ నక్షత్రాల సమూహం), కడుపున ఆకాశగంగ, ఉత్తర భాగంలో పునర్వసు, పుష్యమి నక్షత్రాలు (కుడు-ఎడమ తుంట్ల లాగా) ఉంటాయి. ఔనర్వాసు నక్షత్రం ఉత్తరాయణానికి చివరది. పుష్యమి దక్షిణాయానానికి మొదటి నక్షత్రం. 

ఆర్ద్ర, ఆశ్లేషలు కుడి-ఎడమ పాదాల వెనక భాగంలో ఉంటాయి. కుడి పాదంలో ఆర్ద్ర, ఎడమ పాదంలో ఆశ్లేష ఉంటాయి. ముక్కుకు కుడివైపు కన్నంలో అభిజిత్తు, ఎడమవైపు కన్నంలో ఉత్తరాషాఢ ఉంటాయి. కుడి కంటిలో శ్రవణం, ఎడమ కంటిలో పూర్వాషాఢ ఉంటాయి. కుడి-ఎడమ చెవుల్లో ధనిష్టా, మూలలు ఉంటాయి. మఖ నుండి అనూరాధ వరకు ఉన్న ఎనిమిది దక్షిణాయన సంబంధమైన నక్షత్రాలు ఎడమ పక్కనున్న ఎముకల్లోను, కుడి పక్కనున్న ఎముకలలో మృగశీర్ష నుండి ప్రతిలోమ క్రమంలో పూర్వాభాద్ర వరకు గల ఉత్తరాయణ సంబంధమియన్ ఎనిమిది నక్షత్రాలు ఉంటాయి. 

కుడి భుజంలో జ్యేష్ఠ, ఎడమ భుజంలో శతభిషం ఉంటాయి. ఉత్తరపు దౌడలో అగస్త్యుడు, దక్షిణపు దౌడలో యముడు ఉంటారు. ముఖంలో అంగారకుడు, గుహ్యంలో శని, మెడ వెనుక భాగంలో గురుడు, రొమ్ములో రవి, నాభిలో శుక్రుడు, మనస్సులో చంద్రుడు, వక్షోజాలలో అశ్వినీ దేవతలు, ప్రాణాపానాలలో బుధుడు, గళంలో రాహువు, శరీరంలోని అన్ని భాగాలలోను కేతువు, రోమాలలో అన్ని తారకలు, హృదయంలో నారాయణుడు ఉంటారు. ఇది సర్వ దేవతామయుడైన పుండరీకాక్షుడి దివ్య దేహం. ఈ శింశుమార చక్రం ఎంతో పవిత్రమైనది. ఈ జ్యోతిస్స్వరూపంలో వెలుగొందే శింశుమార విగ్రహాన్ని “వందనం, వందనం” అని నుతించాలి. 

సూర్యుడికి కింద వైపున పదివేల యోజనాల దూరంలో రాహు గ్రహం అపసవ్య మార్గంలో ఉంటుంది. రాహువు రాక్షసాధముడు, అమరత్వానికి అర్హుడు కాడు. సూర్యమండలం వ్యాసం పదివేల యోజనాల విస్తృతి కలది. చంద్ర మండలం వ్యాసం పన్నెండువేల యోజనాలు. పర్వకాలాలలో రాహువు సూర్య మండలాన్ని కాని, చంద్ర మండలాన్ని కాని పూర్తిగా కప్పుతాడు. దాన్ని చూసి భూమ్మీద వుండే జనులు గ్రహణం పట్టిందని అంటారు. విష్ణువు సుదర్శన చక్రం వస్తుందేమో అన్న భయంతో ఐదారు గడియల లోపు రాహువు గ్రహణాన్ని విడిచి వెళ్తాడు. రాహువుకు పదివేల యోజనాల కింద పిశాచాలు, రాక్షసులు సేవిస్తుంటే, యక్షులు, భూతప్రేతాలు చరిస్తూ ఉంటారు. యక్ష, భూత, ప్రేతాలు చరించే అంతరిక్షానికి కింద మేఘ మండలం ఉన్నది. ఇది గాలికి చరిస్తూ ఉంటుంది. మేఘ మండలానికి కింద భూమండలం ఉన్నది. 

                      (బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా) 

RAMAYANA ABOUNDS IN SYMBOLISM, HISTORY, SPIRITUAL RESONANCE (BHADRACHALA SRI SITA-RAMA CELESTIAL WEDDING AND SRIRAMA CORONATION) : By Vanam Jwala Narasimha Rao

 RAMAYANA ABOUNDS IN SYMBOLISM, 

HISTORY, SPIRITUAL RESONANCE

(BHADRACHALA SRI SITA-RAMA CELESTIAL WEDDING 

AND SRIRAMA CORONATION) 

By Vanam Jwala Narasimha Rao

Published in ‘The Hans India’ (13-02-2025)

SITARAMA Kalyanam and Pattabhishekam at Bhadrachalam, held on Viśvāvasu Nama Samvatsara Chaitra Shukla Paksha Navami and Dashami (April 6–7, 2025), could have unfolded as divine spectacles, vividly bringing to life the grandeur of Valmiki and Andhra Valmiki Ramayana. Several details from these two richly deserve a mention in the language of audience, during the ceremonies in Bhadrachalam.

Sage, Philosopher, Poetic Genius, and Reformer, Maharshi Valmiki, authored the 24,000 shlokas Sanskrit Ramayana. It is truly the ‘Spiritual Ocean of Wisdom.’ The name RAMA, a sacred blend of RA and MA, derived from Ashtakshari and Panchakshari Mantras respectively, was divinely given by Sage Vasishta, and has become an eternal Taraka Mantra. Valmiki Ramayana has endured through the ages. 

For Telugu readers unfamiliar with Sanskrit, Vavilikolanu Subbarao, revered as Andhra Valmiki, rendered it into melodious Telugu poetry and prose around 120 years ago, aligning each Sanskrit Shloka with a corresponding Telugu Stanza, and titling it Mandaram. 

Kalyanam (Divine Wedding) of Srirama and Sitadevi, and Pattabhishekam (Coronation) of Rama are among the most moving episodes in Ramayana. Sri Rama was born on Chaitra Shukla Navami during the Vilambinama Samvatsara, in the Punarvasu Nakshatra, under the Karkataka Lagna, with significant planetary alignments. His naming ceremony was on Chaitra Bahula Panchami, and his Upanayana was performed at age nine, in the Parabhava year. 

Vishwamitra took Rama and Lakshmana to Mithila. King Janaka narrated Sita’s birth as Ayonija and introduced Lord Shiva’s mighty bow. Rama effortlessly lifted, strung, and broke the bow with thunderous sound. Overjoyed, Janaka declared that he would wed Sita to Rama. Subsequently, Dasharatha arrived at Mithila for the event. 

Sage Vasishta then introduced the illustrious Ikshvaku lineage to Janaka, tracing from Brahma to Dasharatha. The genealogy included illustrious Marichi, Kashyapa, Vivasvan, Manu, Ikshvaku, and kings like Sagara, Bhagiratha, Raghu, Aja, and finally, Dasharatha. In return, Janaka detailed his descent from King Nimi to his father Hraswaroma. 

The wedding took place when Rama was twelve and Sita six years old, on Phalguna Shukla Thrayodashi, under Uttara Phalguni Nakshatra in the Saumya Nama Samvatsara, but not on Chaitra Shukla Navami, as commonly believed and traditionally performed. During the wedding, Janaka declared, ‘Kausalya Kumara (O son of Kausalya), this Sita is my daughter. She is your Saha Dharma Charini (Partner in Dharma). Take her hand in marriage. You will gain worldwide fame and auspiciousness. Hold her hand with sacred mantras.’ 

Janaka poured sacred water into Rama’s hands. The phrase ‘Iyam Sita’ (This Sita) signifies reverence and pride. Out of modesty, Sita does not step forward, prompting Janaka to say ‘This Sita’ while handing her over to Rama. Though born of the earth, Janaka considers Sita as his own daughter (Mama Suta).

Now, to the coronation phases: Dasharatha had planned Rama’s Coronation on Chaitra Shukla Panchami in the Dundubhi Nama Samvatsara, which eventually marked the beginning of his exile. Fourteen years later, on his return to Ayodhya, his Pattabhishekam was conducted on Chaitra Shukla Saptami under Punarvasu Nakshatra, in the Dhata Nama Samvatsara, and not on Dashami. From the divine wedding to coronation, every aspect in (Andhra) Valmiki Ramayana abounds in symbolism, history, and spiritual resonance. 

After exile, on Hanuman’s information, Bharata placed Rama’s Padukas (Sandals) on his head and went to welcome Rama at the Pushpak Flight’s alighting spot. He returned the Golden Sandals to Rama with reverence. Rama with Bharata traveled to Nandigrama, where Bharata returned the kingdom. Rama and Lakshmana shed forest attire, adorned with royal garments, ornaments, and boarded a chariot piloted by Bharata towards Ayodhya. Shatrughna held the royal umbrella, Lakshmana stood beside Rama, fanning him with the fly-whisk and holding a parasol.

Meanwhile, Ministers Ashoka, Sumantra, and Vijaya, in consultation with Sage Vasishta, made coronation arrangements. Entering the palace, Rama bowed to his three mothers. Hanuman, Vega Darshi, Jambavantha, and Rishabha swiftly fetched sacred water in divine pots. Others brought water from 500 rivers. From the four seas came Sushena (East), Rishabha (South), Gavaya (West), and Nala (North), carrying ocean water in golden vessels. 

Sage Vasishta seated Rama and Sita on a jeweled throne. Eight eminent Brahmin priests, Vasishta, Katyayana, Jabali, Kashyapa, Vijaya, Gautama, Vamadeva, and Suyajna, poured sacred water over the divine couple. Rithviks, Brahmins, Ministers, Warriors, and Traders, in the presence of Celestial Beings, conducted the Grand Coronation using divine herbs and blessings. The crown, crafted by Brahma adorned with dazzling, priceless gems, and inherited through the Surya Dynasty since Manu’s time, was placed on Rama’s head.

Against this Backdrop of Valmiki Ramayana, three grand annual rituals, Sitarama Kalyanam (divine wedding of Rama and Sita Utsav Vigrahas), Pattabhishekam (Coronation of Rama), and Edurukolu (welcoming the groom), were held on April 5, 6, and 7, 2025, in Bhadrachalam, (Last two at Mithila Stadium) sparked scholarly and ritualistic interest. As in recent years, the celebrations began as divine rituals of Sita-Rama Kalyanam, but evolved into a theatrical epic, complete with fictional flourishes, marked by modern myth-blending, creative liberties, and scholarly one-upmanship. 

Highly learned priests conducted the rituals, under the notable guidance of Sthanacharyulu KE Sthalasai. However, they might have better resonated with contextual references from Valmiki’s Ramayana. During the Sankalpam and Punyahavachana, it was announced as Proxy Icons of ‘Bhadrachalam Sri Ramachandra adorned with Sita and Lakshmana’ were brought onto Mithila Stadium. However, during Kanyavaranam, the pivotal wedding moment, Ramachandramurthy and Sitadevi were abruptly replaced by ‘Ramanarayana’ and ‘Sita Mahalakshmi.’ 

The learned priests chanted the Pravara and Gotra of Ramanarayana and Sita Mahalakshmi, as Achyuta and Soubhagya, instead of Vasishta (Aja, Raghu, Dasharatha) and Gautama (Nimi, Videha, Janaka), respectively, which are of Rama and Sita. This substitution marked shift from Kshatriya lineage to Brahmin, distorting traditions upheld since Bhakta Ramadas’ time, and contrary to Valmiki Ramayana. If it is Ramanarayana-Mahalakshmi Kalyanam, why should it be performed on Srirama Navami and why not on Vaikuntha Ekadashi or on the day they got married!!!

During Edurukolu, two Distinguished Archaka Scholars representing Lord Rama and Sitadevi engaged in an intense verbal duel. With due respect, the scholars, obviously in their effort to excel, turned the sacred narrative into rhetorical contest, leaving the audience dazed. Consequently, the original Valmiki Portrayal overlooked. Descriptions of Sita and Rama should be based on truth and limited to events preceding the wedding. Instead, scholars referenced post-wedding episodes. Notably, engaging elements from Valmiki’s Coronation Chapter were given little prominence. 

These three Rituals in Bhadrachalam reminded me Chinese writer and philosopher Lin Yutang, known for his works on Eastern and Western thought, who often discussed about knowledge, wisdom, and the pursuit of learning in his famous book 'The Wisdom of China and India.' He quoted Euclid, the ancient Greek Mathematician on knowledge as: 'There is no royal road to geometry' which emphasizes that, gaining knowledge requires effort and cannot be achieved through shortcuts.

Edurukolu, Kalyanam, and Pattabhishekam Rituals may be narrated in simple, graceful Telugu, without overwhelming the audience attending the sacred wedding of Sitarama. GODS may forgive creative liberties, but MORTALS remain confused, struggling to connect. Choosing simplicity over spectacle, grace over grandeur, and humility over scholarly pride may help audience behold Sitarama Kalyanam as envisioned by Valmiki and Andhra Valmiki and extolled by Bhakta Ramadas, not the embellished ‘Ramanarayana–Mahalakshmi Kalyanam.’ Temple Authorities, True Spiritual Scholarship, and a Conscientious Government must lead the way in restoring the sanctity of the Sitarama Kalyanam at Bhadrachalam. Please Preserve Essence and not embellishment.

Telangana Government in accordance with High Court Directions, constituted a five-member experts committee, well versed with the Spiritual Customs, Traditions, and also Bhadrachalam Temple to study and submit a report on this aspect.  When once this is completed, the Honorable Court would take a view. And hence let us wait for Justice. 

{The writer is Secretary, Center for Brahmin Excellence}

చైతన్యఝరి ఓయూ పై ఆంక్షలొద్దు ! (చర్చలకు, చైతన్యానికి కేంద్రం ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం) : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 చైతన్యఝరి ఓయూ పై ఆంక్షలొద్దు !

చర్చలకు, చైతన్యానికి కేంద్రం ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్రజ్యోతి దినపత్రిక (12-04-2025) 

{{ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం చరిత్రలో విద్యార్థి ఉద్యమాలు, మేధావుల చర్చలు, రాజకీయ నేతల ఆవిర్భావం కేంద్ర బిందువుగా నిలిచాయి. నేటి ఆంక్షల వాతావరణంలో ఆ గౌరవనీయ వారసత్వాన్ని పరిరక్షించాలన్న అవసరం ఎక్కువైంది. మేధో చర్చలు, రాజకీయ వాదనలు, న్యాయ సంరక్షణకు జరిపిన పోరాటాలు కాలాన్ని దాటి తరతరాలకు గుర్తుండే వారసత్వంగా మారతాయి. వాటిని హ్రస్వ దృష్టితో వీక్షించవద్దు. అలా చేస్తే సమాజం నష్టపోతుంది. ఉస్మానియాలో విద్యార్థి హక్కులను అణచివేసే నేటి ప్రయత్నాలు మాని, చరిత్ర నుంచి పాఠాలను నేర్చుకోవాలి.}} – 

ఇటీవల ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయంలో అన్ని రకాల ఆందోళనలను నిషేధించిన అధికారులు, ఆ చర్యకు వ్యతిరేకంగా వెల్లువెత్తిన నిరసనలను ఏమాత్రం పరిగణన లోకి తీసుకోకుండా, మరొక్క అడుగు ముందుకు వేసి, ఇకముందు కాంపస్ పరిధిలో నిర్వహించ తలపెట్టిన సదస్సులకు అతిథులుగా ఆహ్వానం అందుకునే వారి విషయంలోను, ఆ కార్యక్రమ సమయపాలన విషయం లోను, వాటి పత్రికా ప్రకటనలపై పోస్టర్లపై ముద్రించే పేర్ల విషయంలోను కొన్ని అసంబద్ధమైన ఆంక్షలు విధించడం దురదృష్టం.

ఓయూ కాంపస్ పరిధిలో ఇలా ధర్నాలు, ప్రదర్శనలు, నినాదాలు తదితర రాజకీయ కార్యకలాపాలను నిషేధించడం, సదస్సుల నిర్వహణపై ఆంక్షలు విధించడం, బహుశా శతాబ్దకాలంపాటు పైగా విద్యా, వికాస, చైతన్య కేంద్రంగా ఎదిగి, అంతర్జాతీయ స్థాయి గుర్తింపు పొందిన విశ్వవిద్యాలయానికి సరైనదికాదు. విద్యార్థి ఉద్యమాలకూ, సాంస్కృతిక-రాజకీయ చర్చలకు ప్రాణం పోసిన ఓయూ చరిత్రను తిరోగమనం దిశగా మళ్ళించే దుశ్చర్య ఇది.

ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ భారత విద్యా, రాజకీయ చరిత్రలో చెరగని ముద్రవేసిన విద్యా వ్యవస్థ. ఇక్కడి విద్యార్థి ఉద్యమాలు, మేధో చర్చలు, ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తితో నడిచిన సంఘటనలు ఎందరో నాయకుల ఆవిర్భావానికి, అభివృద్ధికి దారితీశాయి. ఇక్కడ నుండి ఉద్భవించిన విద్యార్థి నాయకులు నాయకత్వంలో లెక్కలేనన్ని విద్యార్థి ఉద్యమాలు రూపుదిద్దుకున్నాయి. ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ఉద్యమం తొలి, మలి దశల్లో ఓయూ కీలక పాత్ర పోషించింది. అధ్యయనానికి, ఉద్యమాలకు, విప్లవ ఆలోచనలకు ఈ ప్రాంగణం ఏకకాలంలో ప్రముఖ వేదికగా నిలిచింది. 

1918లో ఏడవ నిజాం మీర్ ఉస్మాన్ అలీ ఖాన్ స్థాపించిన ఈ విశ్వవిద్యాలయం, చిన్న స్థాయిలో ప్రారంభమై, అంచెలంచెలుగా ఎదిగి ప్రపంచ వ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొంది, చైతన్యదీప్తిగా, ఉద్యమాల  కేంద్రంగా సాగుతున్నది. విద్యార్థి రాజకీయ చైతన్యానికి నాంది పలికిన వేదిక ఓయూ కాంపస్. ప్రగతిశీల ఆలోచనలకు, అతివాద-మితవాద ఉద్యమాలకు మార్గదర్శిగా నిలిచింది. వేలమంది విద్యార్థి నాయకుల నాయకత్వంలో విద్యార్థి ఉద్యమాలు రూపుదిద్దుకున్నాయి. ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ఉద్యమం తొలి, మలి దశల్లో ఓయూ కీలక పాత్ర పోషించి, రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు దోహదపడింది. నిషేధాలు, ఆంక్షలు విధిస్తే చైతన్య స్ఫూర్తి దిశ మారాలా?

ఉస్మానియా ఆర్ట్స్ కళాశాల అంటేనే, ఒక ఘనమైన చరిత్ర, ఒక నిత్య చైతన్యం, ఒక దీర్ఘ చింతన అనాలి. యూనివర్శిటీ ఆర్ట్స్ కళాశాల భవనం పురాతన, అధునాతన సంస్కృతుల సమ్మేళనాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. కళాశాల గదుల్లో కూర్చున్నప్పుడు, ప్రాంగణంలో నడుస్తున్నప్పుడు గర్వభావన, అనిర్వచనీయమైన అనుభూతి కలుగుతుంది. ఇది కేవలం సిలబస్ విద్య నేర్చుకోవడానికి మాత్రమే కాదు; సమకాలీన సాంస్కృతిక, రాజకీయ, సామాజిక చరిత్రకు సజీవ సాక్ష్యంగా నిలిచిన పవిత్ర ఆలయ ప్రాంగణం. దీని గోడలలో ప్రతిధ్వనించిన, ప్రతిధ్వనిస్తున్న వాదనలు, నినాదాలు, ఉద్యమాలకు వేదిక అయిన ఆర్ట్స్ కళాశాల ముందున్న ఆవరణ, ఎంతో మంది నాయకులను, ఆలోచనాపరులను, మేథావులను తీర్చిదిద్దాయి. అతివాద వామపక్షం నుండి మితవాద రాజకీయ పక్షాల వరకు విభిన్న సిద్ధాంతాలకు ఊపిరులు ఊదింది.

ఆర్ట్స్‌ కళాశాలలోని 57 నంబర్ గదికి ఓయూ చరిత్రలో ఓ ప్రత్యేక అధ్యాయం ఉంటుంది. ఎందరో రచయితలు, కవులు, సామాజిక–సాంస్కృతిక మేధావులు విద్యార్థులతో అనుభవాలను పంచుకుని మమేకమయ్యారు. వివిధ సిద్ధాంతాలలో నిష్ణాతులైన మేధావుల ఉపన్యాసాలకు, తదనంతర మేధో చర్చలకు కేంద్రంగా పేరుగాంచింది ఈ గది.

ప్రముఖ విద్యావేత్తలు, రాజకీయ ప్రముఖులు, తత్త్వవేత్తలు, ఆలోచనాపరులు, భాషావేత్తలు తదితరులు తమ సిద్ధాంతాలను–ధోరణులను ఎలాంటి ఆంక్షలూ లేకుండా విద్యార్థులతో పంచుకున్నారు. పీవీనరసింహరావు, కుష్వంత్ సింగ్, జార్జ్ ఫెర్నాండెజ్, రామ్ మనోహర్ లోహియా వంటి మహనీయులు వారిలో కొందరు. 57 నంబర్‌ గది కేవలం తరగతి గది మాత్రమే కాదు; అది సామాజిక రాజకీయ అంశాలకు, సాహిత్యానికి, తాత్విక చర్చలకు వేదికగా మారిన ఫోరం. ఓయూలోని ఈ ప్రత్యేక గది కాలానుగుణంగా మార్పులను స్వీకరిస్తూనే, సమాజాన్ని సంస్కరించే ఉద్యమాలకు పునాది వేసిన చరిత్రకే ఓ ప్రత్యక్ష నిదర్శనం.

ఇక్కడ జరిగిన చర్చలు, చైతన్య ప్రసంగాలు విద్యార్థుల్లో కొత్త దిశలను మలిచాయి. 

1960ల మధ్యకాలంలో న్యూ సైన్స్ కళాశాలలో బీఎస్సీ, 1970ల ప్రారంభంలో ఓయూ క్యాంపస్‌లో లైబ్రరీ సైన్స్ చదివేటప్పుడు నేను తరచుగా ఓయూ బి–హాస్టల్‌కు వెళ్ళేవాడిని. ఈ హాస్టల్ గురించి నెహ్రూ ఒకప్పడు ఎంతో ఆసక్తికరంగా ప్రస్తావించారు. విద్యార్థుల ఉత్సాహాన్ని అభినందిస్తూ, భవిష్యత్ భారత నాయకులు ఇక్కడ నుంచే తయారవుతారని చెప్పారు. బి–హాస్టల్‌ను బ్రిటన్‌లోని హౌస్ ఆఫ్ లార్డ్స్‌తో పోల్చారు. ఓయూ ఎ–హాస్టల్ కూడా సామాజిక–రాజకీయ చర్చలకు కీలక వేదికగా నిలిచింది. తొలి, మలి దశ ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమాలతో పాటు, జాతీయ స్థాయిలో జరిగిన అనేక ఉద్యమాల్లో ఇక్కడి విద్యార్థులు చురుకుగా పాల్గొన్నారు. 

విద్యార్థి నాయకత్వం, ఉద్యమాలు, ప్రగతిశీల ఆలోచనల కేంద్రంగా మారిన ఈ హాస్టల్ ప్రాంతీయ, జాతీయ రాజకీయాలపై దీర్ఘకాల ప్రభావం చూపింది. ఈ రెండు హాస్టళ్లలో వెల్లువెత్తిన వామపక్ష, అతివాద, మితవాద, మధ్యేవాద రాజకీయ సిద్ధాంతాలు విద్యార్థి సంఘాల ఎన్నికలను ప్రభావితం చేశాయి. ఓయూ హాస్టళ్లలో విద్యార్థి చైతన్యం ఉవ్వెత్తున పెల్లుబికింది. ఈ ప్రాంగణంలో జరిగిన చర్చలు, ఉద్యమాలు, ఆధునిక భారత విద్యార్థి రాజకీయ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచాయి.

విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థి రాజకీయాలు సిద్ధాంతాల ప్రాతిపదికగా, మేధోపరంగా తీవ్రంగా సాగేవి. వామపక్ష కమ్యూనిస్టు (ఏఐఎస్ఎఫ్, ఎస్ఎఫ్ఐ) విద్యార్థి సంఘాలు సమాజవాద సిద్ధాంతాలతో అనుసంధానమై సామాజిక న్యాయం, విద్యార్థి హక్కులు, సామ్రాజ్యవాద వ్యతిరేకత వంటి అంశాలను ముందుకు తెచ్చేవి. మరోవైపు ఏబీవీపీ (అఖిల భారతీయ విద్యార్థి పరిషత్) అనుబంధ మితవాద విద్యార్థి సంఘం జాతీయవాదం, సాంస్కృతిక పరంపర తదితర విలువలకు మద్దతుగా ఉండేది. విద్యార్థి సంఘాల ఎన్నికలు తరచుగా ఏఐఎస్ఎఫ్, ఎస్ఎఫ్ఐ – ఏబీవీపీ మధ్య తీవ్ర పోటీతో సాగేవి. అలనాటి ‘మేధో పోరాటం’కు నిదర్శనంగా, భవిష్యత్ రాజకీయ నాయకత్వం ఆవిర్భవించిన విషయం అందరికీ తెలిసిందే. ఇవి కేవలం క్యాంపస్ పరిధిలో మాత్రమే కాకుండా, దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న రాజకీయ పోరాటాల ప్రతిబింబంగా ఉండేవి. 

ఓయూలో ప్రతిభావంతమైన విద్యార్థి నాయకుడిగా వెలుగొందిన ఎస్ జైపాల్ రెడ్డి సూక్ష్మ రాజకీయ అవగాహన, ఆకర్షణీయమైన ప్రసంగశైలి ద్వారా విద్యార్థి రాజకీయాల్లో గొప్ప శక్తిగా మారాడు. ఆ తర్వాత భారత రాజకీయాల్లో అగ్రస్థాయికి ఎదిగి కేంద్ర మంత్రిగా, పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య పునాదుల పరిరక్షకుడిగా గుర్తింపు పొందాడు. కె కేశవరావు ఇక్కడి నుంచే మరో ప్రభావశీల విద్యార్థి నాయకుడిగా వెలుగొందాడు. ఆయన రాజకీయ నైపుణ్యం, నాయకత్వ లక్షణాలు విద్యార్థి దశలోనే స్పష్టమయ్యాయి. సామాజిక, రాజకీయ ఉద్యమాల్లో చురుకుగా పాల్గొన్న ఆయన, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లో కీలక వ్యూహకర్తగా ఎదిగి, అనంతరం బీఆర్‌ఎస్‌లో ముఖ్య నేతగా మారాడు. రాజ్యసభ సభ్యుడిగా తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటులో కీలక పాత్ర పోషించాడు. ఓయూ విద్యార్థి ఉద్యమస్ఫూర్తి, మేధోసామర్థ్యం రాజకీయాల్లో ఎలా ప్రభావం చూపిస్తుందో వీరి ఎదుగుదల స్పష్టంగా చూపిస్తోంది. 

ఇక జార్జ్ రెడ్డి ఉస్మానియా యూనివర్శిటీ విప్లవాత్మక చరిత్రలో ఒక సువర్ణాక్షరం. సామాజిక న్యాయంపై ప్రగాఢమైన నమ్మకంతో ఆయన విద్యార్థులను సాధికారత వైపుగా, అసమానతలు, కుల వివక్షలకు వ్యతిరేకంగా ఐక్యం చేశారు. అయితే, ఆయన విప్లవ భావజాలం, విద్యార్థుల్లో పెరిగిన ఆదరణ మితవాద విద్యార్థి సంఘాలకు నచ్చలేదు. ఈ నేపథ్యంలో, 1972 ఏప్రిల్ 14న ఓయూ క్యాంపస్‌లో ఆయన దారుణ హత్యకు గురయ్యాడు. మరో మేధావి నేతగా నిలిచిన వూటుకూరి వరప్రసాద్ ఒకప్పటి ఆర్ట్స్ కాలేజ్ అధ్యక్షుడిగా విద్యార్థి ఉద్యమాల్లో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. యువజన నాయకత్వం ఎదుగుదలలో విశేషంగా దోహదపడ్డారు. 86 ఏళ్ల వయసులో ఆధ్యాత్మికవేత్తగా శేషజీవితాన్ని నిరాడంబరంగా గడుపుతున్నారు. 

ఓయూ రూపొందించిన గౌరవనీయ వ్యక్తుల్లో ప్రొఫెసర్ జి హరగోపాల్, ప్రొఫెసర్ రాఘవేంద్రరావు, వాసిరెడ్డి శివలింగ ప్రసాద్, డాక్టర్ ఎం శ్రీధర్ రెడ్డి తదితరులు తమ రంగాల్లో విశేష కృషి చేశారు. ముఖ్యంగా హరగోపాల్ నిస్వార్థ నాయకత్వంతో, నిబద్ధతతో పౌరహక్కుల ఉద్యమంలో ఎంతో ఎత్తుకు ఎదిగారు. సామాజిక-రాజకీయ సమస్యలపైన లోతైన అవగాహన, చర్చల్లో చూపిన లోతైన విశ్లేషణలు, సమానత్వం, న్యాయంపై చూపిన ఆసక్తి ఆయన్ని ప్రగతిశీల భావజాల మార్గదర్శిగా నిలబెట్టాయి. ప్రొఫెసర్ రాఘవేంద్రరావు సామాజిక శాస్త్రాలలో విశేష ప్రతిభ కలిగిన మేధావిగా (విద్యార్థిగా, అధ్యాపకుడిగా) విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రముఖ స్థానాన్ని సంపాదించారు.

ప్రొఫెసర్ విఎస్ ప్రసాద్ పబ్లిక్ అడ్మినిస్ట్రేషన్‌లో మాస్టర్స్, పీహెచ్‌డీ పూర్తిచేసి సమాజ శాస్త్రవేత్తగా తన విద్యా జీవితం ప్రారంభించారు. నాలుగు దశాబ్దాలకు పైగా విద్యా రంగంలో వివిధ హోదాల్లో సేవలందించారు. ప్రొఫెసర్‌గా, విద్యా పరిపాలనాధికారిగా, చివరికి వైస్ ఛాన్సలర్ హోదాలో ఆయన విద్యా వ్యవస్థకు విశేషంగా తోడ్పడ్డారు. తెలంగాణ చరిత్రలో ఓ కీలక సమయంలో డాక్టర్ ఎం. శ్రీధర్ రెడ్డి ఆశాజ్యోతిగా నిలిచారు. ఓయూలో విద్యార్థి నాయకుడిగా, ప్రత్యేక తెలంగాణ ఉద్యమం తొలి దశకు నాంది పలికిన ఘనత ఆయన సొంతం. ఓయూ ఎ–హాస్టల్ నుంచి ఆందోళన జ్వాలలు రేగినప్పుడు, ఆయన ఉద్యమాన్ని ముందుండి నడిపారు. అదే సమయంలో, ఓయూ విద్యార్థి సంఘం ప్రధాన కార్యదర్శిగా ఉన్న మల్లికార్జున్ కూడా తెలంగాణ ఉద్యమంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. తర్వాత ఆయన కేంద్ర మంత్రిగా ఎదిగారు. 

విద్యార్థులలో మరెంతోమంది ‘కానరాని భాస్కరుల’ కృషి, వారు నిబద్ధతతో నెలకొల్పిన భావజాలం, విద్యార్థి రాజకీయాల నుంచి సమసమాజానికి అందించిన మార్గదర్శకత్వం, ఓయూ విద్యార్థి ఉద్యమ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోతాయి. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం ఆర్ట్స్ కాలేజీ క్యాంటీన్ (కేఫేటీరియా) ఒక సాంస్కృతిక, రాజకీయ చైతన్య, సైద్ధాంతిక కేంద్రంగా వుండేది. ఇక్కడ పురుడుపోసుకున్న సామాజిక-విప్లవాత్మక ఆలోచనలు రాష్ట్రం, దేశంలోని మారుమూల ప్రదేశాలకూ విస్తరించాయి. విద్యార్థి ఉద్యమాల ద్వారా ఎందరో మహానుభావులు సమాజంలో తమ ముద్ర వేసుకున్నారు. వీరిలో కొందరు జాతీయ, అంతర్జాతీయ స్థాయికి ఎదిగి, హరగోపాల్ లాగా మానవహక్కుల, పౌరస్వేచ్ఛ కోసం నిరంతరం పోరాడారు- పోరాడుతూనే వున్నారు. విద్యార్థిదశలోని బహుముఖ చర్చలు కార్యరూపందాల్చి సమాజంపై స్థిరమైన ప్రభావాన్ని చూపాయి.

విద్యార్థి రాజకీయాలు, నిరసన కార్యక్రమాలు, వాదప్రతివాదాలు నేటి యువతకు, భవిష్యత్ యువతకు అమూల్యమైన పాఠాలను అందిస్తాయి. ఓయూలో ఈ తరతరాల చరిత్ర వ్యక్తిగత, సామాజిక, మేధో విప్లవాలుగా మారిన తీరు స్పష్టమైన సందేశాన్ని అందిస్తోంది. ఇది అనుబంధం, వ్యక్తిత్వ వికాసం, సామాజిక ఉద్యమం, విలువల పరిరక్షణ కలగలిసిన గాథ. విమర్శనాత్మక ఆలోచనలను ప్రోత్సహించడం, పరస్పర గౌరవంతో మనవ సంబంధాలను నిర్మించడం, సమాజ హితానికి కృషి చేయడం అత్యవసరం. మేధో చర్చలు, రాజకీయ వాదనలు, న్యాయ సంరక్షణకు జరిపిన పోరాటాలు కాలాన్ని దాటి తరతరాలకు గుర్తుండే వారసత్వంగా మారతాయి. వాటిని హ్రస్వ దృష్టితో వీక్షించవద్దు. అలా చేస్తే సమాజం నష్టపోతుంది. 

ఓయూ క్యాంపస్‌లో ధర్నాలు, నిరసనలు, నినాదాలను నిషేధించడం విద్యార్థి నాయకత్వం ఎదగకుండా చేసే దురాఆలోచన. ‘విద్యార్థి నాయకత్వ స్పూర్తికి విఘాతం కలిగించడం ఆత్మహత్యాసదృశ చర్య.’ ఓయూ ప్రగతిశీల ప్రస్తానం భవిష్యత్ తరాలకు మార్గదర్శకంగా నిలవాలి. ఉస్మానియా విశ్వ విద్యాలయంలో చదివిన నాటి రోజులు ఒక మధురానుభూతి. ఉస్మానియాలో విద్యార్థి హక్కులను అణచివేసే నేటి ప్రయత్నాలు మాని, చరిత్ర నుంచి పాఠాలను నేర్చుకోవాలి.

జంబూద్వీపంలో భారతవర్షం కర్మభూమి (శ్రీ మహాభాగవత కథ-30) : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 జంబూద్వీపంలో భారతవర్షం కర్మభూమి (శ్రీ మహాభాగవత కథ-30)

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (07-04-2025)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

వర్షాలన్నింటిలోను భారత వర్షమే కర్మక్షేత్రం. ఏ వర్షంలో ఎవరు ఎలాంటి సుఖదుఃఖాలను అనుభవించినా దానికి కారణాలైన పుణ్యకర్మలనీ, పాప కర్మలనీ ఆచరించే స్థలం భారత వర్షం. మిగతా ఎనిమిది వర్షాలు పుణ్యకర్మలను అనుభవించే స్థానాలు. పుణ్యకర్మలను అనుభవించే స్థానానికి స్వర్గం అని పేరు. ఆ కర్మలో కొంతమేరకు కర్మఫలాన్ని అనుభవించి, మిగులు ఉండగా జీవులు భూమిని చేరుతూ ఉంటారు. అలా చేరి, మిగిలి ఉన్న పుణ్యఫలాలను అనుభవిస్తారు. వాటిని భౌమ స్వర్గాలని అంటారు. అలాంటి భౌమ స్వర్గాలు ఎనిమిది వర్షాలు. దానికి మూలమైన పుణ్యాన్ని ఆచరించే స్థానం భారత వర్షం. ఇక శ్రేష్టమైన భారత వర్షం కథ ఏమిటంటే: 

స్వాయంభవ మనువుకు ప్రియవ్రతుడు అనే కొడుకు జన్మించాడు. అతడికి అగ్నీధ్రుడు అనే కుమారుడు పుట్టాడు. అతడికి నాభి అనే వాడు పుట్టి బాలి చక్రవర్తితో స్నేహం చేశాడు. సమస్త భూమండలాన్ని పాలించాడు నాభి. అతడికి ఋషభుడు అనే సద్గుణవంతుడైన కొడుకు పుట్టాడు. అతడి కొడుకుల్లో పెద్దవాడైన భరతుడు ఘోరమైన తపస్సు చేసి, మనస్సును సంసార బంధాల నుండి మళ్లించి చివరకు వాసుదేవుడిని చేరుకున్నాడు. ఆ పుణ్యాత్ముడు ఏలిన భూమండలానికి అతడి పేరుమీద ‘భారతవర్షం’ అని ఏర్పడి, క్రమేపీ జగత్ప్రసిద్ధం అయింది.

ఇలావృతం మొదలుగా గల తొమ్మిది వర్షాలలోనూ భగవానుడైన నారాయణుడు అవతరించి, నిత్యం లోకాలను అనుగ్రహిస్తూ, లోకులందరికీ జ్ఞానం ఇస్తాడు. ఇలావృత వర్షానికి అధిపతి త్రిపురాలను హరించిన రుద్రుడు. భద్రాశ్వ వర్షానికి అధిపతి భద్రశ్రవుడు. హరి వర్షానికి అధిపతి నరసింహస్వామి. కేతుమాల వర్షంలో భగవానుడు కామదేవుడు (ఈయన్నే ప్రద్యుమ్నుడు అని అంటారు) అనే పేరుతో లక్ష్మీదేవికి ప్రీతి కలిగిస్తూ ఉంటాడు. ఈ వర్షానికి అధిపతులు ప్రజాపతైన సంవత్సురిడి కుమార్తెలు, కుమారులు. కొడుకులు పగళ్లు, కూతుర్లు రాత్రులు. రమ్యక వర్షానికి అధిదేవత మత్స్యరూపంలో ఉంటాడు. అతడు హరే! ఈ వర్షాధిపతి మనువు. ఇతడు మత్స్యమూర్తిని ఆరాధిస్తుంటాడు. ఇక హిరణ్మయ వర్షం అధినేత కూర్మావతార రూపుడైన పద్మగర్భుడు శ్రీమహావిష్ణువు. పితృదేవతల అధిపతైన అర్యముడు హిరణ్మయవర్ష పాలకుడు. ఉత్తర కురు భూములకు వరాహదేవుడు అధిపతి. భూదేవి అతడికి పూజ చేస్తుంటుంది. కింపురుష వర్షానికి సీతాలక్ష్మణ సమేతుడైన శ్రీరామభద్రుడు అధిపతి. భారత వర్షానికి అధిపతి నారాయణుడు. బదరికాశ్రమంలో నరుడితో కలిసి తపస్సు చేశాడు. భారత వర్షంలో ఎన్నో పుణ్యశైలాలు, గంబీరంగా ప్రవహించే అనేక నదులు ఉన్నాయి. అవి....

పుణ్యశైలాలు: మలయ పర్వతం, మంగళ ప్రస్థం, మైనాకం, ఋషభం, కూతకం, కొల్లకం, సహయం, వేదగిరి, ఋష్యమూకం, శ్రీశైలం, వేంకటాద్రి, మహేంద్రం, వారిధరం, వింధ్యపర్వతం, శుక్తిమత్పర్వతం, ఋక్షగిరి, పారియాత్రం, ద్రోణపర్వతం, చిత్రకూటం, రైవతకం, కుకుభం, నీలగిరి, గోకాముఖం, ఇంద్రకీలం, రామగిరి మొదలైనవి. 

పవిత్ర నదులు: పైన చెప్పిన పర్వతాలకు పుత్రికలైన పుణ్యనదులు: చంద్రపట, తామ్రపర్ణి, కృతమాల, వైహాయాసి, కావేరి, వేణి, పయస్విని, పయోద, శర్కరావర్త, తుంగభద్ర, కృష్ణవేణి, భీమరథి, గోదావరి, నిర్వింధ్య, పయోష్ణి, తాపి, రెవ, సురస, చర్మణవతి, వేదస్మృతి, ఋషికుల్వ, త్రిసోమ, కౌశికి, మందాకిని, యమునా, సరస్వతి, దృషద్వతి, గోమతి, సరయువు, భోగవతి, సుషోమ, శతద్రువు, చంద్రభాగ, మరుద్వరుథ, వితస్త, అసిక్ని, విశ్వ అనే మహానదులు. నర్మదానది, సింధువు, శోణ అనే నదాలు భారత వర్షంలో ప్రవహిస్తున్న మహా ప్రవాహాలు. వీటిల్లో పవిత్రంగా స్నానాలు చేస్తే మానవులు ముక్తిని పొందుతారు. 

భారత వర్షం ఎంతో ఉత్తమమైనదని మహాపురుషులు స్తుతిస్తారు. భారత వర్షంలో జన్మించిన వారి భాగ్యాన్ని వర్ణించి చెప్పడం సాధ్యం కాదు. భారత వర్షంలో శ్రీహరి ఎన్నో అవతారాలను ఎత్తి, జీవులకు తత్త్వం ఉపదేశించాడు. అందువల్ల భారత వర్షంలోని జనులకు సాధ్యం కానిదేదీ లేదు. నారాయణుడిని స్మరించడం వల్ల సకల పాపాలు నశిస్తాయి. భారత వర్షంలో ఒక్క క్షణకాలం మనఃపూర్వకంగా సర్వ సంగ పరిత్యాగం చేస్తే, అతడు పురుష శ్రేష్టుడు అవుతాడు. ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే, భారత వర్షం మోక్షాన్ని పొందడానికి అనువైన కర్మ భూమి, యజ్ఞాభూమి. 

ఏడు వర్షాల ప్లక్ష ద్వీపం 

జంబూ ద్వీపానికి చుట్టూ లక్ష యోజనాల మేర ఉప్పు సముద్రం చుట్టి ఉన్నది. ప్లక్ష ద్వీపానికిచుట్టూ చెరకు రసం నిండిన సముద్రం ఉన్నది. అది రెండు లక్షల యోజనాల మేర చుట్టి ఉన్నది. ద్వీప మధ్య భాగంలో ప్లక్షం అనే జువ్వి చెట్టు ఉన్నది కాబట్టి ఈ ద్వీపానికి ప్లక్ష ద్వీపం అన్న పేరు వచ్చింది. అగ్నిదేవుడు దీనికి అధిపతి. (ప్రియవ్రతుడి కొడుకు ఇధ్మజిహ్వుడు దీని పాలకుడు). ఈ ప్లక్ష ద్వీపాన్ని ఏడు వర్శాలుగా విభజించడం జరిగింది. అవి శివ, యశస్య, సుభద్ర, శాంత, క్షేమ, అమృత, అభయ అనేవి. 

ఈ సప్త వర్షాలకు సప్త కుల పర్వతాలున్నాయి. వాటి పేర్లు: మణికూటం, వజ్రకూటం, ఇంద్రసేనం, జ్యోతిష్మంతం, ధూమ్రవర్ణం, హిరణ్యగ్రీవం, మేఘమాలం. ఈ వర్షాలకు సప్త మహానదులున్నాయి. అవి: అరుణ, నృమ్ణ, అంగిరసి, సావిత్రి, సుప్రభాత, ఋతంబర, సత్యంభర అనేవి. ప్లక్ష ద్వీపానికి ముందు, జంబూద్వీపానికి మధ్య లవణ సముద్రం ఉన్నట్లే, ప్లక్ష శాల్మలీ ద్వీపాలకు మధ్యలో ఇక్షురస జలంతో నిండిన ఇక్షురస సముద్రం ఉన్నది. ఇది రెండు లక్షల యోజనాల విస్తీర్ణం కలిగి ఉంటుంది. ఇక్షురస సముద్రానికి రెట్టింపు వైశాల్యం కలిగినది శాల్మలీ ద్వీపం. 

శాల్మలీ ద్వీపంలో శాల్మలీ వృక్షం (బూరుగు చెట్టు) విస్తీర్ణం ప్లక్ష ద్వీపం విస్తీర్ణమంత ఉంటుంది. ఈ వృక్షం వల్లనే ఆ ద్వీపానికి శాల్మలీ అన్న పేరొచ్చింది. ఈ వృక్షం మూలంలో, వేదాలే అవయవాలుగా ఉన్న పతత్రి రాజు-పక్షిరాజు గరుత్మంతుడు నివసిస్తూ ఉంటాడు. శాల్మలీ ద్వీపానికి యజ్ఞబాహువు పాలకుడు. ఇతడు ప్రియవ్రతుడి కొడుకు. యజ్ఞబాహువు తన ఏడుగురు కొడుకుల పేర్లతో ఏడువర్షాలను విభజించి వారికిచ్చాడు. అవి: సురోచనం, సామనస్యం, రమణకం, దేవబర్హం, పారిభద్ర, అప్యాయనం, అభిజ్ఞాతం అనేవి. ఈ వర్షాలలో సరిహద్దు పర్వతాలు ఏడు ఉన్నాయి. అవి: సురస, శతశృంగ, వామదేవ, కుంద, ముకుంద, పుష్పవర్ష, శతశ్రుతులు అనేవి. ఏడునదులు అక్కడ ప్రవహిస్తున్నాయి. అవి: అనుమతి, సినీవాలి, సరస్వతి, కుహువు, రజని, నంద, రాకలు అనేవి. 

శాల్మలీ ద్వీపానికి చుట్టూ సురా సముద్రం ఉంది. దాని విస్తీర్ణం నాలుగు లక్షల యోజనాలు. సురా సముద్రానికి చుట్టూ కుశ ద్వీపం ఉన్నది. దాని విస్తీర్ణం ఎనిమిది లక్షల యోజనాలు. కుశ ద్వీపం చుట్టూ ఘృత సముద్రం ఉన్నది. ఆ ద్వీపంలో దేవతలు నిర్మించిన కుశస్తంబం ఉన్నది. ఆ స్తంబం ఉండబట్టే దాని పేరు కుశ ద్వీపం అని వచ్చింది. కుశ ద్వీపానికి ప్రియవ్రతుడి కొడుకు హిరణ్యరేతసుడు అధిపతి. యితడు తన కొడుకుల పేర్లతో వర్షాల్ని విభజించి ఏర్పాటు చేశాడు. కుశ (ద్వీప) వర్షం లో బభ్రువు, చతుశ్సృ౦గం, కపిల, చిత్రకూటం, దేవానీకం, ఉర్ధ్వరోమం, ద్రవిణం అనే ఏడు పర్వతాలున్నాయి. రసకుల్య, మధుకుల్య, శ్రుతవింద, మిత్రవింద, దేవగర్భ, ఘృతచ్యుత, మంత్రమాల అనే ఏడు మహానదులు ఉన్నాయి. 

కుశ ద్వీపానికి చుట్టుకుని ఘృతసముద్రం ఉన్నది. దాని వైశాల్యం ఎనిమిది లక్షల యోజనాలు. దానికి అవతల పదహారు లక్షల యోజనాల విస్తీర్ణంతో క్రౌంచ ద్వీపం ఉంది. దాని మధ్యలో క్రౌంచం అనే ఒక పర్వతం ఉంది. దీని మూలంగానే ఆ ద్వీపానికి ఆ పేరొచ్చింది. ఈ ద్వీపానికి అధిపతికూడా ప్రియవ్రతుడి మరో కొడుకు ఘృతవృష్టుడు. తనకొడుకులైన ఆమోద, మధువహ, మేఘవృష్ణ, సుధామ, ఋషిజ్య, లోహితార్ణ, వనస్పతులానే వారి పెళ మీద వర్షాలను ఏర్పాటు చేశాడు. ఆ వర్షం (క్రౌంచ ద్వీపం) లో శుక్ల, వర్ధమాన, భోజన, ఉపబర్హణ, నంద, నందన, సర్వతోభద్రము అనే ఏడు పర్వతాలు; అభయ, అమృతౌఘ, ఆర్యక, తీర్థవతి, తృప్తిరూప, పవిత్రవతి, శుక్ల అనే ఏడు నదులున్నాయి. 

క్రౌంచ ద్వీపాన్ని చుట్టుకుని పాల సముద్రం ఉన్నది. దాని విస్తీర్ణం పదహారు లక్షల యోజనాలు. దానిలో శాక ద్వీపం ఉన్నది. ఇది 32 లక్షల యోజనాల విస్తీర్ణంతో ఉన్నది. ఆ ప్రదేశమంతా శాక వృక్ష సుగంధంతో నిండి ఉండడం వల్ల ఆ ద్వీపానికి శాక ద్వీపం అన్న పేరొచ్చింది. ప్రియవ్రతుడి కొడుకైన మేధాతిథి ఈ శాక ద్వీపానికి అధిపతి. ఇతడి ఏడుగురు కొడుకుల పేర్ల మీద వర్షాలను విభజించి పట్టం కట్టాడు. అవి: పురోజన, పవమాన, ధూమ్రానీక, చిత్రరథ, బహురూప, విశ్వాధార. ఈ శాక ద్వీపానికి ఏడు సరిహద్దు పర్వతాలున్నాయి. అవి: ఈశాన, ఉరుశృంగ, బలభద్ర, శతకేసర, సహస్ర స్రోత, దేవపాల, మహానస అనేవి. ఈ ద్వీపంలో అనఘ, ఆయుర్ద, ఉభయసృష్టి, అపరాజిత, పంచనది, సహస్రసృతి, నిజధృతి అనే సప్త మహానదులున్నాయి. 

శాక ద్వీపాన్ని ఒరుసుకుంటూ చుట్టూ పెరుగు సముద్రం ఉన్నది. దాంట్లో పుష్కర ద్వీపం ఉన్నది. దీని విస్తీర్ణం 64 లక్షల యోజనాలు. ఇది మహాద్వీపం. దీంట్లో పదివేల బంగారు రేకులతో పద్మం ఉన్నది. ఇది బ్రహ్మదేవుడి పీఠం. పుష్కర ద్వీపం మధ్యన మానసోత్తరం అనే పర్వతం ఉన్నది. ఇది వర్షాల మధ్య సరిహద్దు గిరిలాగా ఉంటుంది. మానసోత్తర పర్వతం ఎత్తు పదివేల యోజనాలు. వైశాల్యం కూడా అంతే. దీనికి చుట్టూ నాలుగు పురాలున్నాయి. అవి: ఇంద్ర, అగ్ని, వరుణ, కుబేరు లోకపాలకుల పురాలు. ఈ పర్వతానికి పైన సంవత్సరాత్మకమై సూర్యరథ చక్రం మేరు ప్రదక్షిణం చేస్తూ ఉంటుంది. అది ఒకసారి ప్రదక్షిణం చేసే కాలమే అహోరాత్రం అనబడుతుంది. ప్రియవ్రతుడి కొడుకు వీతిహోత్రుడు పుష్కర ద్వీపానికి అధిపతి. అతడి ఇద్దరి కొడుకుల పేర్లమీద రమణక, దాతక అనే రెండు వర్షాలుగా ఈ ద్వీపాన్ని విభజించడం జరిగింది. 

ఇదీ, శుద్ధోదక సముద్రం వరకు ఉండే సప్తద్వీప రూపంగా ఉన్న భూమండల వర్ణన. 

పుష్కర ద్వీపాన్ని చుట్టుకుని 64 లక్షల యోజనాల విస్తీర్ణంతో శుద్ధోదక సముద్రం ఉన్నది. ఈ సముద్రానికి అవతల లోకాలోకం అనే పర్వతం ఉన్నది. ఇది వెలుగుకు, చీకటికి మద్యన ఉండడం వల్ల దీనికి లోకాలోకం అన్న పేరు వచ్చింది. శుద్ధోదక సముద్రానికి, లోకాలోక పర్వతానికి మధ్యలో ఎనిమిది కోట్ల ముప్పై తొమ్మిది లక్షల యోజనాలకు విస్తరించి బంగారు రంగులో అద్దంలాగా ఒక ప్రదేశం ఉన్నది. అది దేవతలు ఉండడానికి వీలుగా ఉంటుంది. అక్కడ నేలమీద పెట్టిన ఏ వస్తువైనా తిరిగి తీసుకోవడం కుదరని పని. అక్కడి నుండి లోకాలోక పర్వతం ఎనిమిది కోట్ల యోజనాలు. సూర్యుడు మొదలుకుని ధ్రువుడి వరకు ఉండే జ్యోతిర్మండలం కిరణాలకు (లోకాలకు) సరిహద్దుగా ఉన్నందున, ఆ తరువాత మొత్తం ఆలోకం (చీకటి) ఉన్నందున, దానికి లోకాలోక పరవటం అన్న పేరొచ్చింది. 

సప్త ద్వీపాలతో కూడిన భూమండలం మొత్తం విస్తీర్ణం ఏభై కోట్ల యోజనాలు. దాంట్లో నాల్గవ వంతు లోకాలోక పర్వతం ప్రమాణం. దీంట్లో సకల జగద్గురువైన బ్రహ్మ అంతర్యామిగా ఉంటాడు. బ్రహ్మదేవుడు, ఋషభం, పుష్కరచూడం, వామనం, అపరాజితం అనే పేర్లుకల నాలుగు దిగ్గజాలను లోకాలను రక్షించడానికి అక్కడ నిలిపి ఉంచాడు. భగవంతుడు సకల లోకాలను రక్షించడానికి లోకాలోక పర్వతం మీద కల్పాంతం వరకు వేచి ఉంటాడు. 

వివిధాలైన ఈ లోకయాత్రలన్నీ భగవంతుడి చిఛ్చక్తిస్వరూపిణి అయిన యోగమాయా విరచితాలే! ఇలా అనేక మంత్ర రహస్యాలతో ఆ లోకాలోక పర్వత శిఖరం మీద ఉన్న భగవంతుడికి తప్ప ఆ పర్వతానికి ఆవల వైపు ఇతరులెవ్వరికీ సంచరించడానికి వీలుపడదు. సూర్యుడు బ్రహ్మాండమధ్యంలో ఉన్నాడు. సూర్యుడి నుండి అండగోళం అంచులు రెండింటికి 25 కోట్ల యోజనాల మేర ఉన్నది. ఇలా ఉన్న సూర్యుడి వల్లనే దిక్కులు, స్వర్గం, మోక్షం, నరకం మొదలైనవన్నీ ఏర్పడుతున్నాయి. దేవతలకు, జంతువులకు, మనుష్యులకు, నాగులకు, పక్షులకు, గడ్డికి, లతలకు, పొదలకు, భూమి నుండి మొలిచే సర్వ జీవ సమూహానికీ సూర్యుడే ఆత్మగా ఉన్నాడు. 

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

Improper Educational Policies Stymie Professional Faculties : Vanam Jwala Narasimha Rao

 Improper Educational Policies 

Stymie Professional Faculties

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (06-04-2025)

{At present, there is a fundamental flaw in the structure of education, training, and job preparedness. A significant disconnect exists between professional education and the actual execution of skill-related roles in engineering, medicine, and civil services. Concerns expressed by Parliamentary Committee, Sonia Gandhi, and Revanth Reddy are significantly genuine. The NEP-2020 largely aims to address these gaps by introducing experiential learning, vocational training, and industry partnerships to improve professional competence. It emphasizes multidisciplinary education, problem-solving, and early exposure to technical skills. However, implementation remains inconsistent, with educational institutions still relying heavily on rote learning. Experts have pointed out that the success of NEP depends on effective implementation, infrastructure, and industry collaboration} – Editor’s Synoptic Note

A Parliamentary Committee emphasized the need to enhance higher education options, research infrastructure, a unified long-term approach to retain and recover its human capital and to avoid Brain Drain. Congress Leader Sonia Gandhi in an article, criticized the National Education Policy (NEP) alleging that the 3Cs ‘Centralization, Commercialization, and Communalization’ haunt Indian Public Education System today, and this ‘Carnage’ must end. Sonia criticized that, the Central Advisory Board of Education (CABE) comprising Union and States’ Ministers for Education has not been convened since September 2019. Telangana Chief Minister Revanth Reddy, during a review meeting with the Education Commission preferred to introduce ‘Revolutionary Reforms in the Education System’ and unveil a ‘Comprehensive Policy Document’ aimed at establishing the best possible education system, considering field-level realities and adopt a practical, results-oriented approach, through quality primary (With Strong Foundation) and higher education. These recent interpretations by Parliamentary Committee, Sonia Gandhi, and Revanth Reddy are noteworthy. 

In the rapidly evolving landscape of professional competence, despite advancements in technology and infrastructure, inadequacies continue to undermine effective service delivery, the main reason being, gap that exists between theoretical knowledge and practical execution. This disconnect is evident in critical fields like Engineering, Medicine, and Civil Services, where reliance on ground-level skilled personnel remains alarmingly high. The root of this problem lies not only just in ‘Outdated Educational Frameworks’ but also in the structural deficiencies of professional training and preparedness. Analyzing Causes, Manifestations, and Potential Solutions to this deep-seated issue, focusing on aligning professional education with real-world demands, is essential. Real-world demands must drive education reforms. 

For instance, as an example, for resolving technical and infrastructure-related issues, such as rectification of power failures, quite often skilled ground staff do better than senior professionals. Higher-level professionals often limit themselves to routine administrative, supervisory, and managerial functions, lacking hands-on expertise, including inability to handle advanced tools. Engineering, Medicine, Information Technology, and other professional graduates, despite holding advanced degrees and years of experience, become increasingly dependent on ground-level Industrial Training Institutes’ (ITI) personnel or self-taught skilled expertise for operational tasks. Professional Independence requires real-world technical competence.

India has demonstrated professional excellence, accomplishing global recognition and serving as ‘Role Model’ for other countries in key fields such as space technology, nuclear research, healthcare, information technology, and financial sector. This success is largely due to well-structured hierarchical coordination and continuous knowledge updates. Space technology thrives under a defined three-tier structure where scientists, engineers, and operational staff coordinate seamlessly from testing to launch and ground station monitoring. Nuclear technology benefits from a ‘National Atomic Energy Agency’ guiding research, development, and operational implementation through cross-functional teams. This structured coordination and continuous learning in few selected areas, is typically missing in other fields. A significant disconnect exists between professional education and the actual execution of skill-related roles in engineering, medicine, and civil services. 

Professionals with prestigious degrees, thanks to umpteen inadequacies, often struggle with practical challenges, relying heavily on lower-level staff for troubleshooting. There is a fundamental flaw in the structure of education, training, and job preparedness. For example, electrical engineers in government service frequently rely on electricians to repair simple wiring issues, and those working in a power plant might understand the theoretical aspects of voltage regulation and circuit design but struggles to diagnose a transformer or any other failure without the help of an experienced electrician. 

Civil engineers working on infrastructure projects depend on masons and carpenters to execute construction work accurately. Mechanical engineers often need support from experienced mechanics to diagnose and repair machinery failures. Computer Science Graduates require additional training to handle complex coding problems or software deployment. MBBS doctors often struggle with patient care and diagnosis without the assistance of nurses and technicians. Specialist doctors are unable to interpret basic diagnostic reports without guidance from radiologists or lab technicians. Civil servants rely heavily on clerical staff and subordinates for a simple note preparation. Operational efficiency entirely depends on skilled support staff.

Professional education system prioritizes theoretical knowledge over practical application. Engineering and medical curricula are outdated, focusing on examinations rather than real-world problem-solving. Internship opportunities are limited, leaving graduates unprepared for field challenges. Consequently, ITI-trained electricians, plumbers, and machine operators often outperform specialist engineers in practical settings, while nurses and medical technicians demonstrate better patient care capabilities than newly graduated doctors and even specialist. Constables and Upper Division Clerks handle basic-level operations better than senior or junior IPS-IAS officers. A better field training than the existing one strengthens administrative problem-solving skills.

Introducing mandatory internships and hands-on training in engineering and medical education; Focus on skill-based training rather than rote learning; Encouraging collaboration between educational institutions and industries for real-world exposure; Encouraging professional certification and evaluation beyond academic degrees; Introducing skill-based hiring criteria in public and private sectors etc. maybe an answer to the maladies. The deep-rooted disconnect between professional education and practical execution needs to be done away with.

The NEP-2020 to a great extent aims to address these gaps by introducing experiential learning, vocational training, and industry partnerships to improve professional competence. It emphasizes multidisciplinary education, problem-solving, and early exposure to technical skills. However, implementation remains inconsistent, with educational institutions still relying heavily on rote learning. Experts have pointed out that the success of NEP depends on effective implementation, infrastructure, and industry collaboration. The National Training Policy (NTP) underscores the importance of continuous learning, structured training modules, and competency-based evaluations for professionals and civil servants. It proposes mid-career training programs and practical exposure to improve decision-making and operational competence. Bureaucratic inertia and ineffective monitoring which hamper execution continues to be a flaw.

Over the years, experts have long highlighted this growing disconnect between academic learning and professional competence. Professional education still tends to focus on examinations rather than skill-building, and producing graduates who excel only in theory. Engineering education often fails to develop coding and technical skills, while medical training leaves MBBS graduates ill-equipped to handle critical cases independently. Administrative training remains focused on procedural knowledge rather than field-level realities, and understanding.

One easy way to comprehend on Imperatives, implications, and challenges of implementation in seriatim are: Curriculum Overhaul with a focus on practical application, Skill-Based Learning, Industry-Academia Collaboration for real-world exposure, Competency-Based Training, and Continuous Learning (Imperatives); Improved Professional Competence, Reduced Dependency on lower-skilled workers, Enhanced Public Trust and service delivery, Competent professionals improving service delivery, boosting public confidence (Implications); and Resistance to Change from existing systems, Resource and infrastructure Constraints, Coordination Issues, and Scalability (Challenges of Implementation) etc. 

Bridging the gap between education and professional competence is essential for not only India’s, but also many developing and fairly good number of developed countries. Practical training, industry collaboration, and competency-based learning will empower professionals to perform effectively. The success of reforms under the National Education and Training Policies depends on consistent execution, adequate resources, and a mindset shift toward skill-based education. Connecting the gap between theoretical knowledge and practical competence is not just a policy imperative, it is a national necessity. The success of India's professional excellence in fields like space and nuclear technology demonstrates the potential of structured hierarchical coordination and continuous learning. However, this success remains confined to select sectors, leaving significant gaps in professional execution across engineering, medicine, and civil services. 

The National Education Policy-2020 and the National Training Policy may provide a roadmap for addressing these shortcomings, but the real challenge lies in effective implementation. A paradigm shift towards skill-based learning, industry-academia collaboration, and continuous professional development is essential. Only by aligning educational objectives with practical demands India can transform its workforce from theoretically proficient to operationally competent, ensuring that professionals at higher governance levels are not just administrators but effective problem solvers and innovators. And hence, concerns expressed by Parliamentary Committee, Sonia Gandhi, and Revanth Reddy are significantly genuine. Hope they will become practical.