Supreme Court Dismisses Public Interest Litigation against EMRI-108: V. Jwala Narasimha Rao

Supreme Court Dismisses

Public Interest Litigation against EMRI-108

V. Jwala Narasimha Rao

Former Advisor EMRI-108

Public Private Partnership

The Supreme Court on Thursday (18th November) dismissed a PIL which involved allegations against Emergency Management and Research Institute (EMRI), funded by the former Satyam chief, B. Ramalinga Raju. The apex court while dismissing the PIL observed that state governments are in a better position to make and implement policies regarding award of ambulance and emergency services contract.

The petitioners, Ambulance Access Foundation India, had alleged that a number of states had awarded contracts to EMRI funded by Raju, for running Ambulance and Emergency Response Services without observing proper procedure. The petitioner had sought adoption of transparent and fair process in awarding the contracts for running Ambulance and Emergency Response Service.

Rejecting the PIL, the apex court observed, "We are of the considered view that it would be appropriate that the various issues raised in this matter would be examined by the respective State Governments, who will be in a better position to examine and implement them depending upon the specific needs of those states like disease burden, health infrastructure, road connectivity etc."

The petitioners had alleged that there was discrimination in the awarding of the contract as no open tender was invited violating the spirit of Article 14 of the Constitution of India. Shri F.S. Nariman, learned senior counsel appearing for EMRI submitted that some of the States have already entered into MOU with EMRI and they have a well laid monitoring and review mechanism consisting of Advisory Council headed by the Chief Secretary and other senior secretary level officers of the State.

Learned senior counsel also submitted that issues and grievances raised by the petitioners have to be addressed before the respective State Governments. Learned counsel also submitted that there is no illegality in the process of entering into MOUs by the States.

The Supreme Court observed, "If there is any irregularity in the tendering process, already adopted by the various states, the same can be brought to the notice of the respective State Governments." The apex court also said that it is open to the petitioners and other aggrieved persons to approach the respective High Courts, if found necessary, as these courts would be in a better position to effectively supervise, taking into consideration, the local conditions and requirements.

Ten States have already entered into MOUs with EMRI for developing and operationalizing Emergency Response Services in their States.

Emergency Management and Research Institute (EMRI), a non-profit organization, is India’s largest, professional, integrated emergency management, research and training institute. Through a single toll – free emergency number 108, any individual, in any emergency situation be it Medical, Police and Fire emergency can call and get help in an average of 20 minutes. The 108 Emergency Response Services is dedicated to help save lives in an emergency. It has now has a fleet of 2,600 ambulances covering 400 million population in 9 states. It has so far saved 285,115+ lives with the help of 16,058+ employees and responded to 9.6 million+ emergencies.

COPY OF THE JUDGMENT

2010 STPL (Web) 947 SC Ambulance Access Foundation India vs. Union of India

2010 STPL (Web) 947 SC SUPREME COURT OF INDIA

(S. H. KAPADI, K. S. PANICKER RADHAKRISHNAN & SWATANTER KUMAR, JJ.)

AMBULANCE ACCESS FOUNDATION INDIA & ANR (Petitioner)

VERSUS

THE UNION OF INDIA AND OTHERS (Respondent)

Writ Petition (Civil) No. 518 of 2008­Decided on 18­11­2010.

Ambulance/Emergency Response Service

JUDGMENT

K.S. Panicker Radhakrishnan, J.­ This public interest litigation petition has been filed under Article 32 of the Constitution of India seeking a writ of mandamus directing Respondent No.1, Respondent Nos.2 to 13 and Respondent Nos.27 to 44 to put in a place a transparent and fair process in awarding the contracts for running Ambulance/Emergency Response Service in their respective jurisdiction. Petitioners submit that some of the States have already entered into and/or are considering awarding the nominated contracts and /or `tailor made' EOI process to Respondent No.14 to run Ambulance/Emergency Response Services in their respective jurisdictions in the name of saving human lives using funds under the National Rural Health Mission (NRHM) of the Union of India, which according to the petitioner will violate Article 14 of the Constitution of India.

1 Petitioners have stated that Respondent Nos.2 to 9 and 12 ­States have already entered into MOU with Respondent No.14 for developing and operationalizing Ambulance/Emergency Response Service in their State. Further it is also stated that Respondent No.13, the State of Maharashtra has approved the MOU with Respondent No.14 without any formal competitive bidding process or any transparency whatsoever in the MOU signing process.

2 In response to the notice issued by this Court few States have already filed their counter affidavit/response giving reasons for entering into MOU with the 14th respondent.

3 Learned counsel appearing for the petitioner urged that Union of India should lay down some guidelines in the matter of awarding and administration of MOUs/Contracts for emergency medical services in various states in public interest. Learned counsel submitted that they have made some suggestions which do not meet with the approval of the 1st respondent, fully. The stand of the counsel for the 1st respondent is that there are matters which are primarily to be considered by the respective State Governments.

4 Shri F.S. Nariman, learned senior counsel appearing for Respondent No.14 submitted that some of the States have already entered into MOU with Respondent No.14 and they have a well laid monitoring and review mechanism consisting of Advisory Council headed by the Chief Secretary and other senior secretary level officers of the State. Learned senior counsel also submitted that issues/grievances raised by the petitioners have to be addressed before the respective State Governments who are already seized of the matter. Learned counsel also submitted that there is no illegality in the process of entering into MOU by some of the States. For example, it was pointed that State of Gujarat has enacted the Gujarat Infrastructure Development Act 1999 as amended by Gujarat Infrastructure Development Act 2006 which permits selection by direct negotiations. Reference was also made to the Karnataka Transparency in Public Procurement Act 1999 under which there are provisions for selecting a particular person or group for implementing various government schemes without inviting tenders.

1 We are of the considered view that it would be appropriate that the various issues raised in this matter would be examined by the respective State Governments, who will be in a better position to examine and implement them depending upon the specific needs of those states like disease burden, health infrastructure, road connectivity etc. Further, petitioners have also contended that the awarding of contract to Respondent No.14 was discriminatory and contrary to the spirit of Article 14 of the Constitution of India since no open tender was invited before awarding the contract to Respondent No.14.

2 We are of the view that if there is any irregularity in the tendering process, already adopted by the various states, the same can be brought to the notice of the respective State Governments. Further, it is also open to the petitioners and other aggrieved persons to approach the respective High Courts, if found necessary, so that those courts would be in a better position to effectively supervise, taking into consideration, the local conditions and requirements. With the above observations the writ petition is disposed of.

................................................CJI

(S. H. KAPADIA)

...................................................J.

(K. S. PANICKER RADHAKRISHNAN)

...................................................J.

(SWATANTER KUMAR)

New Delhi;

November 18, 2010.

(Respondents Number 1-14 are: Union of India, State Governments of AP, Gujarat, MP, Tamil Nadu, Rajasthan, Uttarakhand, Goa, Assam, Haryana, Punjab, Karnataka, Maharashtra and EMRI-108 Services respectively)

Supreme Court Judgments @ www.stpl­india.in

STRIKE PARALYZES “104 MOBILE” – FIXED DATE HEALTH SERVICE :V. Jwala Narasimha Rao

STRIKE PARALYZES “104 MOBILE”

FIXED DATE HEALTH SERVICE

V. Jwala Narasimha Rao

Consultant HMRI

(Up-Dated on 20th November)

Continuation of “104 Mobile” (Fixed Date Health Service) - a scheme sanctioned by Andhra Pradesh Government, benefiting lakhs of rural poor, commenced under Public (not for Profit) Private Partnership on 10th February 2009, the way it was conceived and visualized by late Dr YS Rajasekhara Reddy, former Chief Minister is now in Jeopardy. With the entire 3000+ field staff of the Health Management and Research Institute (HMRI) which entered into MOU with State Government to operate and deliver the stipulated services on release of funds by government, going on strike demanding an assurance from the government for their job security, FDHS future is certainly in stake. In fact the very concept of Public (not for profit) Private Partnership is in question. The statewide intensity of this strike could probably be better described in terms of large number of poor and deserved patients touching as high as four lakhs in Ten days, who include pregnant women, children and those suffering from chronic diseases denied of basic healthcare delivery.

When former chairman of Satyam Computers Ramalinga Raju, founder of HMRI and his team comprising CEO Dr Balaji Utla and Medical Advisor Dr AP Ranga Rao explained to DR YS Rajasekhara Reddy three years ago about the scheme and the possible benefits to rural and tribal poor, his spontaneous response was “I am sold” and immediately sanctioned the scheme. As a result, HMRI has been operating the Fixed Date Health Service with 475 Mobile Health Units (MHU). Each MHU renders two four-hour service each day in two habitations of 1500 population each covering 39 million people living beyond 3 kilometers of any health facility. This service is regularly providing primary screening of pregnant women, growing children and patients with chronic diseases through appropriate laboratory investigations and providing medicines that are prescribed by competent medical officers. The service aims to create equity in health care by providing access to affordable and quality health services at the door steps of the poor and vulnerable sections of the state.

So far, 2.73 lakhs of Van days were provided and 22,500 villages were visited on an average 12 times and so far 116 lakhs people have been screened. More than 3.5 lakhs diabetics, 7 lakhs Hypertension cases have been diagnosed, referred to the doctors and drugs issued each time they visited the Service Points. On an average, these people have visited 6 to 7 times since their diagnosis. Nearly 13 lakhs pregnant women have been registered and on an average all pregnant women have made minimum three compulsory visits. In addition, 20 lakhs children below 5 years, and 20 lakhs school children have been provided services. The FDHS is providing healthcare services to about 4 Crore rural population.

The services that were regular so far and reached the villages on the appointed date and time have come to a halt denying rural population access to health services and medicines including free diagnosis. The Field Staff until they struck work deserve all praise and appreciation for the services rendered and for their adherence to punctuality and sincerity in spite of heavy odds. Only less than 100 times, the service could not be provided which is less than 0.001% of total Van days and reason for such non delivery is floods. Against this background there have been indications from the Government that the program is planned to be revamped and would be brought under the new scheme of Cluster Health and Nutrition Centers. Various deadlines have been fixed at District levels asking to draw new time tables and to report to District Medical and Health Officers.

In an effort to focus on improving maternal and child health and also to address nutritional deficiencies mainly in rural Andhra Pradesh the state government initiated Health Sector Reforms emphasizing among others, the need to establish Community Health and Nutrition Clusters (CHNCs) across the rural areas. In the opinion of Principal Secretary to Government Health Department Dr PV Ramesh, the Chief Architect of the scheme, with the Primary Health Centers becoming almost non-functional, the new model would establish a direct link between the Primary Health Centers, sub-centre and the village.

According to Dr PV Ramesh, the reform initiative would revitalize the primary health system by carving out 360 CHNCs. Each CHNC would provide integrated primary health services covering a population of one to two lakhs people. At the centre of the CHNC would be the first referral unit-a Community Health Centre (CHC) or an Area Hospital-that would support four to 10 Primary Health Centers. Each cluster hospital would also house a Cluster Health Officer (CHO) who would coordinate and monitor the functioning of all PHCs and sub-centers within the cluster. it was planned to make every PHC function round-the-clock by the end of 2011 and would also be mobile with the medical officer visiting all sub-centers on a fixed day twice a month.

The management of HMRI though has never objected to any such move, however cautioned against a premature revamping without providing an alternate structure. Incidentally this proposed scheme is the main objection of the striking employees. The Media and Press often brought out news items quoting officials and elected representatives, questioning the very continuation of the scheme. This has caused considerable anxiety, uncertainty and insecurity among the members of Field Staff.

However, Principal Secretary Health Dr Ramesh says that, “As the person responsible for HMRI services in the government, I would like to categorically deny any move by the government either to halt or dilute these services. I have not seen the media reports except for a couple of random news items in this regard. Propriety demands that such reports should have been validated with someone responsible in the government, before being published or telecast. Anyway, I would like to reiterate that the government has no intention of diluting such vital services. However, the government would like these services to be aligned with a slew of reforms that the government is putting in place to strengthen the health services in the state. Any probable changes will contribute to strengthening of these services and to serve the public interest with greater effectiveness.”

Against this background, a notice of strike was given by 104 Contract Employees Union affiliated to CITU on 09th November 2010 indicating that they would go on strike from the very next day submitting six demands to be addressed overnight failing which they decided to strike. The state-wide strike by the field staff paralyzed the health services in remote villages since 10th November. Interestingly one of their demands pertains to the shortage of medicines for over two months. Folic Acid tablets which are to be provided to pregnant women, medicines for diabetic and hypertension patients that are not made available by government has been questioned by the striking employees. After all they are the interface people with public and have to face the music when not able to meet the demand.

The six demands of the striking employees are, outsourcing of employees to other agencies should be stopped and the Government should directly run 104 Services; improve 104 Services by providing Medicines in time; 104 Staff should be continued under the new scheme of CHNCs; security of job should be ensured and salaries should be paid as per the norms of Pay Revision Commission; PF and ESI should be regularized; Women employees of 104 Services should be given 180 days maternity leave with salaries and Food Allowance to be increased to Rs 100.

HMRI not being in a position to take decision, on these demands independently, as they involve MOU provisions, policy matters and financial support brought to the notice of concerned Principal Secretary Health Department, Minster and also the Chief Minister. The HMRI management is also sympathetic to their demands and feel that the above demands including that of providing medicines be favorably considered for resolving the issue and smooth functioning of peripheral services providing access to the unreached population of the state. HMRI reiterates that it is interested only in providing easy, certain and low cost access to the rural population at their door step. Government also expresses the same view.

Over a period the “104 Mobile” together with the “104 Advice” serve one beneficiary every two seconds, every day round the clock throughout the year. “104 Mobile” predominantly serves beneficiaries below 15 years (31-32%) and above 60 years (23-24%) age group. Of them 42% are female and 58% are male. Preliminary analysis indicates a clear download trend in mortality across the FDHS area. Out of an estimated 4275 van days expected to be covered by the 475 MHUs during the first nine days of strike, only 523 (12%) could be achieved resulting in missing of 3752 missing days. The overall adverse impact in nine days is missing of health care delivery services to about 78.20 lakhs population. Going by the experience and data that HMRI has so far, it is estimated that about 3.37 lakhs population out of the total 78.20 lakhs missed availing the services. Among them are 46, 364 antenatal care pregnant women, 5243 postnatal care pregnant women, 1067 neonate children, 12241 infants, 114578 chronic disease affected people, 48853 student checkups and 75719 other minor diseases. This works out roughly an estimated ten lakhs of rural poor would be affected if the strike is allowed to continue in a month. In other words on an average each field staff member would be serving around 350 beneficiaries in a month’s time or even more.

“104 Mobile” services, in the long run, would substantially contribute for lowering the IMR and MMR and improving the quality of life among the vulnerable sections of the society. The technology-leveraged services that HMRI has scaled up in AP would be of immense value to those citizens who live in small habitations and are highly dispersed and make it economically challenging to deliver health services through the traditional channels of public health architecture. HMRI has demonstrated that it is possible to provide meaningful services at a fraction of a state's health budget.

Will the Chief Minister Dr. K. Rosaiah who assured a delegation of HMRI Management that he would soon call for a meeting with all the authorities concerned to resolve the issues pertaining to the functioning of HMRI keep-up his commitment and ensure the continuation of “104 Mobile”- Fixed Date Health Service?

Conspiracy to scuttle T bifurcation process: Vanam Jwala Narasimha Rao

Conspiracy to scuttle T bifurcation process

Vanam Jwala Narasimha Rao

Has the leak of Justice Srikrishna Commission coordinator S K Duggal’s alleged ‘tea meeting’ with Congress MP T Subbarami Reddy and the rumors of ‘change of guard’ in Andhra too, anything to do? That too when the state bifurcation issue almost reached to a climax?

As an analyst I find a ‘link’ between the two – Rosaiah’s removal and Duggal ‘tea-meeting’ with Reddy. Tensions are mounting as D-day – i.e., December 31 – is drawing closer with Centre constituted Justice Srikrishna panel submitting its report. While this being a fact, to me as an observer I feel, the ‘key’ member of Srikrishna Commission would have restrained himself from interacting with people who were known opponents of state bifurcation, as that would give room for suspicion. Well, Duggal may justify saying ‘having tea with TSR is as good as going for a dinner with T-leaders. Yet, being a high-profile bureaucrat who served the Union government as Principal Secretary, Home, should not have given an opportunity for this sort of criticism.

Though such bonhomie meets should not be viewed seriously, yet the element of doubt of those who are aspiring for separate statehood bound to suspect the possibility of sharing the ‘content’ of their (Commission’s) report, consciously or inadvertently. Quite often, this possibility cannot be ruled out when two people meet and happen to discuss such sensitive issues.

Having said that what surprise me most is the ‘timing of leak’ of the alleged meeting, which even Duggal now confirms. While the meeting supposed to have taken place more than a fortnight ago, why it has to be ‘leaked’ to the media now? Here I find a catch and needle of suspicion obviously points towards the D-day (submission of Srikrishna Commission report or findings to the Centre) drawing closer. Doesn’t it sound like the conspiracy of those who opposed to state bifurcation? Aren’t they, in an attempt not leave any ‘guess’ also raised the ‘bogey’ of ‘change of guard (means, replacement of Rosaiah and sending the latter as Governor of some neighboring state) only to divert or deviate people’s attention from the focused ‘bifurcation’ issue?

True, heavens are not going to fall after December 31 as being feared. But, certainly the evidences gathered by Justice Srikrishna Commission will pave way for the Centre to deal the demand either way – either to begin the process for bifurcation as being spelt out by none other than the Union Home Minister P Chidambaram last December, or ruled out such possibility as the aspirations of many oppose to such proposal.

To me it appears these two planted news campaigns are well orchestrated conspiracies of those who opposed to state bifurcation. Those forces had been proving success after success whenever the issue reaches its climax. And, ironically the emotive pro-Telanganites are falling a prey to such evil designs of anti-bifurcation campaigners with their fool-hardly mistakes.

Even now, those who favor bifurcation appears to me committing same old mistake by demanding the resignation of Mr Duggal. Pressing for such a demand is nothing short falling into the ‘prey’ of those evil designers. If they step up their demand and if Duggal considers their demand, then the whole year-long wait (read either as patience or process) will go for a six! Yet again the bifurcation issue will be back to knot. That’s not in interest of separatists. They should restrain and show some sense of maturity and blush aside these petty things, though they hurt their feelings and raise doubts over the honesty of members like Duggal, yet worth waiting.

It is also true that the ‘conspirators’ today may be feeling jubilant as the demand for Duggal scalp is mounting from T-leaders. But, it’s time for T-leaders to retrain themselves, as the wait is not going to be that long. Thus, they can ensure giving a ‘fitting’ reply to their opponents by not allowing them realize their dream of further delaying the state bifurcation process.

Hope, the T leaders, irrespective of their party identities, will take my suggestion seriously and show up their restraint.

వీరప్ప మొయిలీ పాలనా సంస్కరణల కమిషన్ సిఫారసులు ఏమవుతున్నాయి? : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

వీరప్ప మొయిలీ పాలనా సంస్కరణల కమిషన్

సిఫారసులు ఏమవుతున్నాయి?

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

మన్మోహన్ సింగ్ నాయకత్వంలోని యుపిఎ ప్రభుత్వం, వీరప్ప మొయిలీ అధ్యక్షతన, ఆగస్ట్ 31, 2005 న ఏర్పాటు చేసిన పాలనా సంస్కరణల కమిషన్‌, మే నెల 31, 2009 న పదిహేను సుదీర్ఘమైన నివేదికల రూపంలో, అనేక రకమైన పాలనాపరమైన సిఫారసులు చేసింది. ఆ సిఫారసులను ఏఏ రంగాలలో-ఎంత మేరకు అమలు జరిపేందుకు ప్రభుత్వం చర్యలు చేపట్టిందన్న విషయంలో అధికారులకు కాని, మంత్రులకు కాని, వాటి అవసరం వున్న పౌరులకు కాని ఏ మాత్రం సమాచారం లేకపోవడం దురదృష్టకరం. అనేక రంగాలలో పాలనానుభవం కలిగిన వి. రామచంద్రన్, డాక్టర్ ఏపి ముఖర్జీ, డాక్టర్ ఏ హెచ్ కల్రో, డాక్టర్ జయప్రకాశ్ నారాయణ, వినితారాయ్ లాంటి ప్రముఖులు ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసిన కమీషన్‌లో, సభ్యులుగా వున్నారు. వారి సిఫారసులు, గతంలో పాలనా సంస్కరణలకు సంబంధించి ఏర్పాటు చేసిన కమిటీ-కమీషన్ల సిఫారసుల మాదిరిగా కాకుండా చూడాల్సిన బాధ్యతను ప్రభుత్వం మర్చిపోయినట్లే స్పష్టమవుతోంది. అసలా మాటకొస్తే, కొత్త కమిషన్‌ని నియమించాలనే ఆలోచన చేసే ముందు ఇదివరకటి కమిటీలూ, కమిషన్‌లు చేసిన సూచనలూ, సిఫారసులపై ప్రభుత్వం దృష్టిసారించి, వాటి అమలుకు తగు చర్యలు చేపట్టి ఉంటే బాగుండేదేమో!

వీరప్ప మొయిలీ కమీషన్‌ను ప్రభుత్వం అనేక కీలకాంశాలపై అధ్యయనం చేయమని కోరింది. కేంద్ర ప్రభుత్వ వ్యవస్థా స్వరూపం, పాలనలో నైతిక విలువలు, సిబ్బంది పాలన వ్యవహారాలను గాడిన పెట్టడం, ఆర్థిక యాజమాన్య పటిష్టత, రాష్ట్ర స్థాయి పాలనలో మార్పులు, జిల్లా పాలనా యంత్రాంగంలో మార్పులు, స్థానిక సంస్థల బలోపేతం, సోషల్ కాపిటల్, పౌర సదుపాయ పాలన, ఇ-పరిపాలనకు ప్రోత్సాహం, ఫెడరల్ స్ఫూర్తికి సంబంధించిన సమస్యలు, సంక్షోభ స్థితి యాజమాన్యం, పబ్లిక్ ఆర్డర్‌కు చెందిన పలు విషయాల్లో సూచనలివ్వమని కమీషన్‌ను కోరింది ప్రభుత్వం. కమీషన్ దశలవారీగా ప్రభుత్వానికి సమర్పించిన నివేదికలను మూడు ప్రధాన విభాగాలుగా క్రోడీకరించింది. పాలనాపరమైన, సామాజిక-ఆర్థిక పరమైన, సెక్యూరిటీ పరమైన రంగాలకు చెందిన అంశాలుగా వాటిని పేర్కొన్నారు.

కమీషన్ చేసిన సిఫారసులలో తొమ్మిది ప్రధానమైన అంశాలున్నాయి. అధికారిక రహస్యాల చట్టాన్ని ఉపసంహరించుకుని, ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్న ప్రభుత్వపరమైన అంశాలను మాత్రమే జాతీయ బధ్రత చట్టం పరిధిలో చేర్చాలన్నది మొదటి సిఫారసు. సమాచార హక్కు చట్టం అమలు పర్చాల్సిన ఇన్ఫర్మేషన్ కమీషన్ సభ్యులలో ఏభై శాతం సివిల్ సర్వీసు అధికారిక నేపధ్యం లేనివారిని నియమించాలన్నది రెండోది. పక్షపాత ధోరణితో కూడిన సాయుధ బలగాల 1958 చట్టాన్ని రద్దుచేసి, 1967 నాటి చట్ట విరుద్ధ కార్యకలాపాల నిరోధక చట్టం దాని స్థానంలో అమలులోకి తేవాలనే ది మరొక సిఫారసు. మహిళలకు 33% రిజర్వేషన్‌లను కలిగించడంతో సహా పోలీసు వ్యవస్థలో సమగ్ర సంస్కరణలను తేవాలనేది మరో అంశం. పాతిక వేల జనాభాకు తక్కువున్న ప్రదేశాలలో స్థానిక న్యాయ స్థానాలను ఏర్పాటు చేసి సత్వర న్యాయం కలిగించాలన్నది మరొకటి. నైతిక విలువలతో కూడిన పాలనను అందించడానికి, ప్రధాని మినహా, కేంద్ర-రాష్ట్ర మంత్రులు, ఎంపీలు, ముఖ్యమంత్రులందరినీ విచారణ పరిధిలోకి వచ్చేలా "నేషనల్ ఆంబడ్స్ మెన్" ఏర్పాటు; ఎంపీల-ఎమ్మెల్యేల నియోజక వర్గం అభివృద్ధి నిధుల పథకం రద్దు; కేంద్ర ఆర్థిక కమీషన్ తరహాలో రాష్ట్ర కమీషన్ల ఏర్పాటు; మేయర్లను నేరుగా ఎన్నుకునే విధానం అమలు పరచడం లాంటివి ఇతర సిఫారసులు. సిఫారసులన్నీ బాగానే వున్నాయి కాని, అమలు మాటేమిటనేదే జవాబులేని ప్రశ్న!

ఒక మార్పు మరో మార్పుకు దారితీస్తుంది. ఆర్ధిక సంస్కరణలు పాలనా సంస్కరణలను అనివార్యం చేశాయి. పరిపాలనా వ్యవహారాలలో మెరుగైన మార్పులను తీసుకురావాలనే సంకల్పానికి కొదువేమీ లేదు. స్వతంత్ర భారతంలో 45కు పైగా కమిటీలు, కమిషన్లు పాలనా వ్యవస్థలో తీసుకు రావలసిన మార్పులకు సూచనలు, సిఫారసులు చేశాయి. అవన్నీ అమలులోకి వచ్చాయా అన్న విషయాన్ని అటుంచితే ఆ కమిటీలు, కమిషన్లలో కొన్నిటి వ్యవహారాన్ని క్రమానుగతంగా సింహావలోకనం చేయాల్సిన అవసరం వుంది.

బ్రిటిష్, ముస్లిం అధికారుల నిష్క్రమణంతో ప్రభుత్వ అధికార క్రమంలో చోటుచేసుకున్న అనూహ్యమైన మార్పులు స్వతంత్ర భారత తొలి ప్రభుత్వానికి సమస్యాత్మకంగా పరిణమించాయి. ఈ క్లిష్ట పరిస్థితి నుంచి గట్టెక్కడానికి 1947లో "సెక్రటేరియల్ రీ-ఆర్గనైజేషన్ కమిటీ” ని నియమించారు. అప్పటినుంచి ఇప్పటివరకు కూడా పెరుగుతూ వస్తున్న ప్రభుత్వ సిబ్బంది-క్షీణిస్తున్న వారి సామర్ధ్యం - అన్నిస్థాయిల్లో చోటుచేసుకుంటున్న అవినీతి అందరిని కలవర పరుస్తున్నది. ఈ కలవరాన్ని తగ్గించుకోవటానికి జరిగిన తొలి ప్రయత్నమే 1948లో ఏర్పాటైన "ఎకానమీ కమిటీ". ప్రభుత్వ యంత్రాంగ పునర్వ్యవస్థీకరణకు సంబంధించి టాటెన్ హామ్ అనే బ్రిటిష్ పాలనా నిపుణుడు ఒక నివేదికను రూపొందించారు. క్రమబద్ధీకరించిన సూక్ష్మ స్థాయి సచివాలయ ఆవశ్యకతను ఆయన సమర్థించారు. మంత్రిత్వ శాఖలను నాలుగు ప్రధాన విభాగాలు చేయడం ద్వారా కేంద్ర ప్రభుత్వ సచివాలయ వ్యవస్థాగత నిర్వహణకు గోపాలస్వామి అయ్యంగార్ కమిటీ 1949లో కొన్ని సూచనలు చేసింది. ఆ సూచనల ఆధారంగా 1950లో డిఫెన్స్ కమిటీ, ఎకనామిక్ కమిటీ, పార్లమెంటరీ-న్యాయ వ్యవహారాల కమిటీ, అడ్మినిస్ట్రేటివ్ ఆర్గనైజేషన్ కమిటీలను నియమించారు.ప్రణాళికా సంఘం 1950లో ఏర్పాటైంది. వెన్వెంటనే ఎ.డి. గొరాడియా కమిటీని నియమించారు. ఈ కమిటీ సమర్పించిన రెండు నివేదికల ఆధారంగా 1951లో పాలనా పరంగా చేపట్టవలసిన సంస్కరణల గురించి విస్తృత స్థాయి చర్చలు జరిగాయి.సాధించిందేమిటనేది ప్రత్యేకంగా చెప్పనవసరం లేదు కదా!

అయ్యంగార్ నివేదికపై ఆర్.ఎ. గోపాలస్వామి 1952లో "ప్రభుత్వ యంత్రాంగం-సామర్ధ్యం పెంపుదల" పేరుతో ఒక నివేదిక సమర్పించారు. ఈ నివేదికను ఏలినవారు గోప్యంగా ఉంచారు. అమెరికన్ నిపుణుడు పాల్ ఏపెల్ బీ 1953-54లలో వరుసగా సమర్పించిన రెండు నివేదికలు మన పాలనా సంస్కరణలలో మైలు రాళ్లుగా ప్రశస్తిని పొందాయి. మెదటి నివేదికలో చేసిన 12 సిఫారసులలో "ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ అడ్మినిస్ట్రేషన్" స్థాపన అతి ముఖ్యమైనది. అశోక్ చందా కమిటీ 1954లో సమర్పించిన "ప్రాజెక్టుల పూర్తి లో జాప్యాన్ని అరికట్టేందుకు అవసరమైన బడ్జెటరీ-ఆర్ధిక నియంత్రణల మార్పులు" అన్న నివేదికపై కేంద్ర మంత్రి మండలి అసలు చర్చించనేలేదు. ప్రభుత్వ సిబ్బందికి శాఖాపరమైన విషయాల్లో ప్రత్యేక శిక్షణ ఇవ్వాలని సూచించారు. ఇదే కాలంలో ఆర్ధిక మంత్రి చింతామణి దేశ్ ముఖ్ ఆర్థికపరమైన సంస్కరణలను అధ్యయనం చేసేందుకు చర్యలు చేపట్టారు. అఖిల భారత సర్వీసుల్లోనూ, గ్రూప్-1 కేంద్ర సర్వీసుల్లోనూ అభ్యర్ధుల నియామకానికి విశ్వవిద్యాలయ డిగ్రీ ఉండాల్సిన ఆవశ్యకతపై విద్యా శాఖ నియమించిన ఒక కమిటీ 1956లో నివేదిక సమర్పించింది. ప్రభుత్వ వ్యవస్థలో అవినీతిని నిరోధించేందుకు, 1962 లో సంతానం కమిటీ ఏర్పాటైంది. ఈ కమిటీ 1964లో సమర్పించిన నివేదికపై పార్లమెంటులో విశేష చర్చ జరిగింది. అంతేకాక ప్రభుత్వోద్యోగులలో ప్రకంపనలు సృష్టించింది. కేంద్రమంత్రులకు ప్రవర్తనా నియమావళి ఉండాలని, సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమిషన్ ఏర్పాటుచేయాలని గాంధేయవాది అయిన సంతానం సూచించారు. దరిమిలా సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమిషన్ ఏర్పాటు చేశారు.

ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థను స్థానికంగా, సమితి-జిల్లా స్థాయిలలో ప్రవేశపెట్టడం వల్ల ఎదురయ్యే సమస్యలు, రాష్ట్రాల్లో వివిధ స్థాయిలలో పనిచేస్తున్న ప్రభుత్వ సిబ్బంది పనితీరుకు సంబంధించిన వివిధ అంశాలను సమగ్రంగా అధ్యయనం చేసేందుకు ప్రణాళికా సంఘం 1960లో వి.టి. కృష్ణమాచారి కమిషన్ ఏర్పాటు చేసింది. కృష్ణమాచారి 1962లో సమర్పించిన నివేదికలోని అన్ని సిఫారసులను ప్రభుత్వం అంగీకరించింది. ప్రజల ఆర్ధిక-సామాజికాభివృద్ధి అవసరాలకు అనుగుణంగా పనిచేయగల రీతిలో ఐ.ఎ.ఎస్. అధికారాల విస్తరణ జరగాలని, తదనుగుణంగా శిక్షణ ఇవ్వాలని కృష్ణమాచారి కమిషన్ సూచించింది. పంచాయతీరాజ్ సంస్థల బలోపేతానికి, పనితీరు మెరుగయ్యేందుకు ఎన్నికైన ప్రజాప్రతినిధులు, ప్రభుత్వాధికారులు, సాంకేతిక సిబ్బంది సమన్వయంతో పనిచేయాలనీ, సహకారోద్యమం-సామాజికాభివృద్ధి కార్యక్రమం కలిసి పురోగమించాలని కూడా కృష్ణమాచారి సూచించారు. ప్రభుత్వ పాలనా వ్యవస్థ పనితీరును కూలంకషంగా అధ్యయనం చేసి, అది మరింత సమర్ధంగా పనిచేసేందుకు తగు సూచనలివ్వడానికి 1966లో మొరార్జీ దేశాయ్ అధ్యక్షతన "అడ్మినిస్ట్రేటివ్ రిఫార్మ్స్ కమిషన్"(ఇదే మొదటి పరిపాలనా సంస్కరణల కమిషన్)ను నియమించారు. మొరార్జీ ప్రభుత్వంలో చేరిన దరిమిలా, ఆ కమిషన్‌కు కె. హనుమంతయ్య నేతృత్వం వహించారు. 20 అధ్యయన బృందాలు, నాలుగు నిపుణుల బృందాలు, ఒక టాస్క్ ఫోర్స్ నేర్పాటుచేసిన ఈ కమిషన్ నాలుగేళ్లు శ్రమించి 500కు పైగా సిఫారసులతో 20 నివేదికలను సమర్పించింది. రాజీవ్‌గాంధీ హయాంలో మాత్రమే ప్రభుత్వ సిబ్బందికి శిక్షణావశ్యకత అనే అంశం పాలనా సంస్కరణల్లో అతి ముఖ్యమైన అంశమని గుర్తించారు. 1980ల తొలినాళ్ళలో లక్ష్మీకాంత్ ఝా నేతృత్వంలో ఆర్ధిక పరిపాలనా సంస్కరణల కమిషన్ ఏర్పాటైంది. ప్రభుత్వ ప్రాధమ్యాలు నియంత్రణ నుంచి అభివృద్ధి దిశగా మార్పుచెందాలని ఝా సూచించారు. 1991లో ఆర్ధిక సంస్కరణలు ప్రారంభమవడంతో పాలనా సంస్కరణలకు సంబంధించి కూడా ప్రభుత్వ దృక్పథంలో గణనీయమైన మార్పులు చోటుచేసుకున్నాయి. ప్రభుత్వ వ్యవస్థలో ఆర్ధిక క్రమశిక్షణ నెలకొల్పడానికి తగు సూచనలిచ్చేందుకు జాతీయ అభివృద్ధి మండలి, 1992లో అప్పటి ఒరిస్సా ముఖ్యమంత్రి బిజూపట్ణాయక్ అధ్యక్షతన, ఒక కమిటీ నేర్పాటుచేసింది. ఉద్యోగులకిచ్చే కరవుభత్యాన్ని స్తంభింప చేయాలన్న సిఫారసుని పాటించకపోవడంతో బిజూ ఆ కమిటీ బాధ్యతల నుంచి వైదొలిగారు. ప్రణాళికేతర వ్యయాన్ని తగ్గించాల్సిన ఆవశ్యకతను కమిటీ నొక్కి చెప్పింది.

1997 మేలో పాలనా సంస్కరణల దిశగా మరో కీలకమైన ప్రయోగానికి అంకురార్పణ జరిగింది. అప్పటి ప్రధాని గుజ్రాల్ అధ్యక్షతన న్యూఢిల్లీలో ముఖ్యమంత్రుల సమావేశం జరిగింది. ప్రభుత్వాల పనితీరు, జవాబుదారీతనం, కార్య సాధనపైన ప్రజలకు రోజురోజుకూ నమ్మకం సన్నగిల్లుతోందని, పాలనా వ్యవస్థపై ప్రజా విశ్వాసాన్ని పునరుద్ధరించేందుకు అత్యవసరంగా కొన్ని చర్యలు చేపట్టాలనీ ఏకగ్రీవంగా ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించారు. దీని పర్యవసానమే ఒక కార్యాచరణ ప్రణాళిక, తద్వారా కేంద్రం, రాష్ట్రాల్లో ఫలవంతమైన, బాధ్యతాయుతమైన సుపరిపాలనను ప్రజలకు అందివ్వడం. ఈ సమావేశానికి ఏడునెలలక్రితం (1996నవంబర్లో) జరిగిన ప్రభుత్వ కార్యదర్శుల సమావేశంలో "బాధ్యతాయుతమైన ప్రభుత్వపాలన" అన్న అంశంపై ప్రారంభమైన జాతీయ చర్చకు ముఖ్యమంత్రుల సమావేశం ముగింపనీ, ఇక జరగాల్సింది తొమ్మిదంశాల కార్యాచరణ ప్రణాళిక అమలేనని, అది సత్వరమే పూర్తిచేస్తామని ప్రధానమంత్రి, ముఖ్యమంత్రులు జాతికి వాగ్దానం చేశారు. కాలం చెల్లిన చట్టాలను సమీక్షించి కొత్త చట్టాలను రూపొంచుకోవాలని గుజ్రాల్ అన్నారు. చట్టం ప్రజలకు మేలు చేసేదిగా ఉండాలేగాని ఇబ్బందులు కలుగజేయకూడదని ఉద్ఘాటించారు. ముఖ్యమంత్రులు ఇదే తీరులో గంభీరోపన్యాసాలు చేశారు. ఇది జరిగిన కొద్ది రోజులకే గుజ్రాల్ ప్రభుత్వం పతనమైయింది. ఆ సమావేశంలో పాల్గొన్న ప్రముఖులలో పలువురు ఉన్నత అధికారిక-అనధికారిక పదవులలో ఇప్పటికీ కొనసాగుతున్న వారున్నారు. మరి కొంతమంది ప్రతిపక్షంలో ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తున్నారు.

ముఖ్యమంత్రులందరూ నాడు ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించి, నిర్ణీత కాలవ్యవధిలో అమలుచేయదలపెట్టిన కార్యాచరణ ప్రణాళికలోని తొమ్మిదంశాలేమిటి ? సిటిజన్ చార్టర్ తయారీ, జవాబుదారీ పరిపాలన, కట్టుదిట్టంగా త్వరితగతిన ప్రజల సాధక బాధకాలను నివారించగల వ్యవస్థ, గ్రామ-పట్టణ స్థాయిలలో స్థానిక సంస్థలకు అధికారాల నిచ్చే పౌర సేవలను వికేంద్రీకరించడం, చట్టాలను, ప్రభుత్వ నియమనిబంధనలు సమీక్షించటం, పారదర్శకత-సమాచార హక్కు, ప్రభుత్వ కార్యాలయాల నుంచి ప్రజలకవసరమైన సమాచారాన్ని పొందే పౌర సదుపాయ కేంద్రాల ఏర్పాటు, ప్రభుత్వ సర్వీసుల్లో పనిచేసేవారికి ప్రవర్తనా నియమావళి, అవినీతి నెదుర్కొని పరిపాలనను ప్రక్షాళన చేయడం, ప్రభుత్వాధికారుల పదవీ కాలంలో స్థిరత్వం అనేవే ఈ తొమ్మిదంశాలు. బాధ్యతాయుత, జవాబుదారీ పరిపాలనందించడానికి ఈ కార్యాచరణ ప్రణాళికను దీర్ఘకాలిక, స్వల్పకాలిక చర్యల ద్వారా అమలుపర్చాలని ఆ సమావేశంలో తీర్మానించారు కూడా. ప్రతి అంశంపైనా తీర్మానం చేసిన ఆర్నెల్లు లోపుగా తగు చర్యలు తీసుకోవాలని కూడా నిర్ణయించారు. ప్రతి అంశంపైన కేంద్ర-రాష్ట్రాల్లో సాధించిన ప్రగతిని కేంద్ర కేబినెట్, రాష్ట్రాల ప్రధాన కార్యదర్శులతో నిరంతరం సమీక్షించాలని కూడా నిర్ణయించారు. అయిదేళ్ళ అనంతరం సమీక్ష జరిగింది. రాష్ట్రాల నుంచి వచ్చిన నివేదికలన్నీ అసంతృప్తిగానే ఉన్నట్లు వెల్లడయింది. మళ్ళీ కధ మొదటికొచ్చింది. ఈ నేపధ్యంలో వీరప్ప మొయిలీ అధ్యక్షతన కేంద్రంలోని యు.పి.ఎ. ప్రభుత్వం మరో పాలనా సంస్కరణ కమిషన్ ఏర్పాటు చేసింది. కొత్త కమిషన్ ని నియమించాలనే ఆలోచన చేనే ముందు ఇదివరకటి కమిటీలు, కమిషన్‌లు చేసిన సూచనలు, సిఫారసులపై ఒకింత దృష్టి సారించి వాటి అమలుకు తగు చర్యలు చేపట్టి ఉంటే బాగుండేది. అసలా మాటకొస్తే సమాచార హక్కు చట్టం అమలులో ఎన్ని రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు చిత్తశుద్ధితో వ్యవహరిస్తున్నయో పరిశీలిస్తే చాలు. ఏ రాష్ట్రంలోనైనా చట్ట స్పూర్తితో సమాచార కమిషనర్ల ఎంపిక జరుగుతుందా ? సూచనలు, సిఫారసులను ప్రజోపయోగకరంగా అమలు చేయనప్పుడు కొత్త కమిషన్లను నియమించడమెందుకు ? పోనీ, నియమించిన కమీషన్ చేసిన సిఫారసులనన్నా అమలు పరిచే దిశగా ప్రభుత్వం ఏ మేరకు అడుగు లేసింది? ఇప్పటికైనా ఈ అంశాలపై దృష్టి సారిస్తే మంచిదే మో!