Saturday, May 28, 2011

Genocide of infants in Niloufer Hospital: Vanam Jwala Narasimha Rao

Genocide of infants in Niloufer Hospital

Vanam Jwala Narasimha Rao

National Information Services

Daily admissions here are anywhere between 200 and 250. Occupancy of beds is double the sanctioned bed strength. Nursing staff to take care of these in-patients are negligible in number. There is absolutely total absence of physical and ethical working conditions and conditions of work resulting in doctors' helplessness to adhere to ‘Hippocratic Oath’. Doctors' are caught with the dilemma whether to attend on 50:50 life saving chances infants or 90:10 chances infants. There is acute scarcity or meager supply of ventilators, monitors, infusion pumps, emergency drugs and no provision for emergency investigations like blood gas analysis, electrolytes, liver functioning test. Standard treatment systems are totally absent. Doctors are left with no option except to adopt alternate remedial methods to save lives uncertain of the outcome. There is no provision of digital system of X-Ray machine. Adequate number of radiology doctors and technicians to handle sophisticated ultrasound, CT scan facility are not available. Platelets, immunoglobulin, albumin or Anti-biotic are never made available. Drugs testing or drugs trials where there is no evidence whether these vaccines are doing harm or benefit has been going on without proper monitoring. In addition to these problems, issues like mal nutrition, illiteracy, absence of ante-natal checkups, and absence of marital counseling add to the number of deaths of infants and children of all age groups. This is the state of Niloufer Hospital every day.

The philanthropy and empathy for the poor and the sick, of Princess Niloufer, took the form of the prestigious Niloufer Hospital that had served, cared and nurtured many a sick, sane and critical cases for nearly six decades. Princess Niloufer Khanum Sultana was one of the last princesses of the Ottoman Empire (or the Turkish Empire). She was the second daughter in law of the erstwhile King of Hyderabad state, Nawab Mir Osman Ali Khan. It is said that, even after several years of married life when Niloufer had not conceived, she consulted various doctors in Europe and was planning to go to America for a medical visit. During this time, one of her maids died during childbirth. At that time, there was no specialized hospital for children and mothers. Niloufer’s resolve to build such a hospital materialized in the form of the current Niloufer Hospital in Red Hills.

Established in 1953 as a 100 bedded hospital to meet the health needs of mother and child, Niloufer Hospital has always been with almost 200 percent occupancy. Students of Niloufer Hospital, a premier pediatric institution in South India, proved their mettle at National and International levels. The hospital had the honor of managing significant number of critical cases, performing rare surgeries. Today Niloufer Hospital is a quaternary care hospital for Obstetric, Pediatrics, Neonatology and Maternal Fetal Medicine. It is one of the largest hospitals of its kind in Asia with advanced training in the faculties. Department of Pediatrics at Niloufer Hospital is the oldest upgraded department in the country, providing round the clock emergency services, every day immunization services, child nutrition services, school health services with dental, ophthalmic and E.N.T. In spite of all this the hospital to its discredit registers on an average 10-15 deaths of newborns and infants. Who is to be blamed for this?

According to Principal Secretary of Health Department Dr. PV Ramesh, the Infant Mortality Rate (IMR) in Andhra Pradesh is quite high. He put the (registered) figure as high as 74, 000 per year in the state. Delivering the keynote address at a State-level orientation workshop jointly organized by UNICEF, WHO and Medical Council of India in Vijayawada recently, he said that the IMR is very high among tribals (102%) and Scheduled Castes (73%) in the state. Dr Ramesh suggested that, medical colleges should play a key role in bringing down the IMR. He advised the doctors there to work in coordination with community health centers and primary health centers to promote institutional deliveries. The issuing of ‘Mother and Child Health Cards' and registering all pregnancies has been made mandatory for all hospitals, be it in the government or private sector. Dr. Ramesh also called for collective effort and commitment of doctors to reduce the number of deaths. While this is the case state wide, with reference to Niloufer Hospital he revealed while speaking to media after the recent junior doctors' strike was called off, that, every day on an average 10 to 15 children die in Niloufer Hospital.

Infants in general and with high risk infants in particular of less than thirty days old, from all the Telangana Districts, parts of Vishakhapatnam and Guntur districts, neighboring districts of Karnataka and Maharashtra are brought to the Niloufer Hospital in Hyderabad for medical and surgical treatment. In addition children of different age groups suffering from various health problems and pregnant women also go there for medical aid. Among the 500 and odd deliveries that take place in the hospital every month, when compared to normal deliveries, the high risk deliveries are more on an average. At least one third of these deliveries are through cesarean surgical operation. The general ward, the neo-natal ward, pregnant women ward, wards for other age group children are always fully occupied and the occupancy is double the bed strength. Daily admissions on an average would be around 200-250 and at any given point of time 1000 beds are occupied.

In the neo-natal ward, where the infants below 30 days are kept, on an average, at-least 200 beds are occupied always. There are separate blocks for the children born in the hospital and for those born outside but brought to hospital for treatment. This is done to avoid spreading of infections from outside. The hospital deliveries ensure sterile process and the infants are free from infection. Under weight infants (less than 2.5 KGs and sometimes even less than a 1KG), infants suffering from convulsions, from breathlessness, from jaundice and unable to suck milk born in the hospital are retained in the premature and inborn unit of neo-natal ward. Among these infants, every one suffering from serious illness is shifted to level-3 care (NICU) known as Neo-natal Intensive Care Unit for special attention. The seriousness is normally caused due to acute disorders like Jaundice, Convulsions, Respiratory infection, Congenital Heart problems and Congenital Mal-Formation of all organs as well as Intestinal Obstruction. Infants categorized under Surgical Mal-Formation are referred to pediatric surgery where medical treatment does not help. Out of these 200 infants undergoing treatment daily who include those born in the hospital and those born outside but admitted in the hospital, on average, about 10 die every day due to some problem or other. This matches more or less the infant mortality rate in India which stands at 48 per 1000 live births.

Niloufer Hospital has bed strength of 12 in the Pediatric Intensive Care Unit and 6 beds in the Neo Intensive Care Unit allocated for neonatal and pediatric critical care. There are Labor Rooms, Operation Theaters and Wards. Ideally speaking it requires at-least one nurse in each shift for every two patients in the Pediatric Intensive Care Unit. In addition six more nurses are required for contingency duty. This works out to 6 nurses in each shift, 18 put together in all the shifts and over all 24 including the contingency arrangement. Unfortunately at present the total strength available for this Unit is just 6-six! In the emergency ward, that is the Neo-natal Intensive Care Unit, for every infant one nurse is a must. In every shift the minimum requirement is 6-8 nurses for the 10 beds that are generally occupied. This works out to 25-30 for all the three shifts put together. As against this the availability as on today is just 3-three!

`When an infant patient is admitted either in the Pediatric Intensive Care Unit or in the Neonatal Intensive Care Unit, the Doctor attending on them should be free from the thought that how many among them could be saved. Instead, the Doctor should be in a position to determine that he or she should save each and every patient. This is the ethics that they learnt while they were undergoing medicine education and every Doctor feels comfortable only when they are able to adhere to those ethics. They feel that they have a responsibility to save every infants life. In the Medical Colleges they take oath accordingly. Unfortunately the physical and other connected working conditions and conditions of work currently prevalent in the Niloufer Hospital do not provide that opportunity. They are left with no option except to think that “let me save as many as possible only”. According to Hippocratic Oath (The Hippocratic Oath is an oath historically taken by doctors swearing to practice medicine ethically. It is widely believed to have been written by Hippocrates, often regarded as the father of western medicine) and resuscitation basic principles every doctor should leave no stone unturned to save the life of every patient. Unless he puts in life saving measures for at least 20 minutes it is impossible to save the life. After 20 minutes of resuscitation life may be possible, but it will be a vegetative life. However, the doctors currently working in the Niloufer Hospital are probably caught with the dilemma whether to prefer attending on 50:50 chances infants or 90:10 chances infants! The reason being, in the given circumstances, it is better to put more efforts on those patients where the chances of survival are more.

Out of 16 Ventilators to mechanically move breathable air into and out of the lungs and to provide the mechanism of breathing for a patient who is physically unable to breathe, or breathing insufficiently, those were provided to the hospital, only 4 are in usable state. As per prescribed standards accepted universally for a General Hospitals, for every 100 beds in any hospital, a minimum of 5 ventilators in full working condition are required to take care of emergencies on any given day. Niloufer Hospital, a referral neonatal and pediatric hospital with a sanctioned capacity of 500 beds, always overflows and at any given point 1000 beds are occupied with patients. This means the number of Ventilators required including the reserves should be about 50-55 minimum. In fact Niloufer Hospital being a referral hospital, the requirement is more than this. There is either absolute scarcity or meager supply of “Monitors”, “Infusion Pumps”, “Emergency Drugs “and provision for “Emergency Investigations” popularly known as ABG, (Blood Gas Analysis) Electrolytes, LFT etc.

In the absence of standard systems, as and when required the Doctors are adopting alternate methods to save the lives which may or may not yield results. For instance, in case of ACIDOSIS (renal failure) the remedial method now being adopted is, administration of sodium bicarbonate, hoping that there could be at least half correction. This might lead to over correction or under correction and the evidence of improvement to the patient is by clinical assessment.

Basic minimum X-RAY facility is available round the clock. Improvised facility of advanced form of X-Ray is not available in the hospital. While the whole world has introduced the Digital system of X-Ray machine, here in Niloufer Hospital, it is missing. The Ultrasound, CT scan facility-though highly sophisticated, is put to use only between 9 AM to 4 PM, on the plea that adequate Radiology Doctors and technicians are not available.

One can understand the functioning of the whole system through an interesting case of a just born infant-an abandoned child-suffering from “Septicemia” infection. According to the Doctor attending on the infant, the infant’s blood is full of Bacteria. The child is born pre-mature and underweight. Platelets in the body have fallen drastically. There was heavy internal bleeding. Even externally also the infant was bleeding. The Doctor is confident that, the survival depends on giving adequate platelets to maintain Coagulability (consistency) of blood in circulation. Niloufer Hospital is not in a position to make them available and the infant being abandoned the Doctor cannot afford to buy them from outside. Even if it was not an abandoned child, for the parents it is a costly affair to buy. Doctor with tears in her eyes confess that though the infant is about to die and though there is a possibility to save, she is helpless! Similar problem is with many more patients. There may not be availability of immunoglobulin, albumin or Anti-biotic. If only these are made available in adequate quantities, the number of deaths could be reduced to at least half of what is taking place today.

A Neo-Natal death is an avoidable common future. Though neonatal deaths are not totally preventable, necessary steps if initiated from the basic level, some of them could be averted. Many deaths occur due to lack of basic care and non availability of trained medical persons and facilities. Infants are brought to Niloufer Hospital from faraway places, travelling five to six hours to reach there with no medical support and unprotected from weather, temperature heat and cold (draught). Both mother and child are exposed to infection during travel. Some of the deaths occur in Niloufer Hospital are due to this. Number of such cases coming to Niloufer Hospital may be reduced, if adequate medical facilities are provided in rural areas. FDHS (Fixed Date Health Services) scheme probably is one of them. FDHS which was providing monthly routine checkups in Public Private Partnership to pregnant women should have been strengthened. Instead the Government took over them and handed over to Collectors. Risk to the pregnant women commences from 7th month of pregnancy and the delivery may happen any time after that. When it is diagnosed that the pregnant woman requires neo-natal care, it is better to transfer her to Hospital, which is known as “Transfer in Utero” (Mother and Child together). This may also reduce infant deaths.

Due to HMRI (Health Management and Research Institute) initiated and implemented FDHS program in rural areas for over two years, more than 13 Lakh women had the advantage of periodical antenatal and postnatal checkups. 27 Lakh Hemoglobin tests were performed to monitor the anemia levels of pregnant women. Iron and folic acid tablets were provided wherever required resulting in improvement of Hemoglobin levels in 75% of cases. More than 2.5 lakhs high risk cases (nearly 20%) were indentified and monitored regularly or referred to the Primary Health Centers and other higher institutions whenever they required. These high risk cases are the major contributors for the maternal and neonatal mortality. Because of early identification, risk mitigation and management by HMRI, the FDHS program yielded excellent results in reducing the maternal mortality and neonatal mortality. The program now stands crippled.

In Niloufer Hospital an activity known as “Drugs Testing” or “Drugs Trials” with Government permission has been going on for some time. Santa Bio-Technology, Bharat Bio-Technology and GSK Technology among others conduct these trials. They use Niloufer Hospital patients as the platform to test the functioning and effectiveness of the vaccines produced by them. These are supplied to the patients free of cost and on their option. Poor patients prefer them to avoid expenditure for buying them. There is no evidence whether these vaccines are doing harm or benefit. There is certain amount of risk factor involved in this and to what extent it contributes to the deaths is hypothetical. There is no fool proof monitoring mechanism to ascertain that these vaccines do not cause drug effects.

Another desirable development in Niloufer Hospital is the so called “Clinical Trials”, though they “are not” strictly speaking. It is observed by Doctors that, several infant and child deaths have been occurring due to malaria in Tribal Areas. It is also found that one of the reasons for malaria infection is “Vertical Transmission” of the disease from mother to child during pregnancy. It is more or less an established fact. Director of Medical Education permitted a voluntary organization to conduct a study on this. Preliminary studies confirmed that incidence of malaria in children in such cases is there. Based on malaria tests to pregnant woman and later to the new born child if it is found that both are positive, there is a need for further probe. To reduce neo-natal deaths a policy decision in this direction may also help to some extent.

Mal Nutrition, illiteracy, absence of ante-natal checkups, absence of marital counseling may also be some of the causes for infant and child mortality.

Who is to be blamed for the state of affairs? Is it an individual or a group of individuals or the system of governance? Reforms in Health Sector may provide an answer to this.

Thursday, May 26, 2011

అయోమయం-అస్తవ్యస్తం-గందరగోళం:వనం జ్వాలా నరసింహారావు

అక్కడ పునరంకితం... ఇక్కడ దినదిన గండం

(సూర్య దిన పత్రిక:27-05-2011)

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

కేంద్రంలో తొలి మలి విడతలు కలిపి ఏడేళ్లు; రాష్ట్రంలో సీఎంలు మారినా కాంగ్రెస్‌ దే పెత్తనం; అక్కడా, ఇక్కడా అధినేత్రే కీలకం; సమస్యల పరిష్కారంలో వైఫల్యమా, సాఫల్యమా?; అవినీతి విషయంలో ప్రజల ఆందోళన; ఇక్కడ పోగ్రెస్‌ రిపోర్టులూ లేవు, పునరంకితాలూ లేవు!; అంతా అయోమయం, అస్తవ్యస్తం, గందరగోళం!

అక్కడ, కేంద్రంలో మన్మోహన్ సింగ్ సారధ్యంలోని "యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్‌ ఎలైన్స్" (యుపిఎ) తొలి-మలి విడతలు కలిపి అధికారంలో కొచ్చి ఏడేళ్లు, ఒక్క మలివిడత అధికారంలో కొచ్చి రెండేళ్లు పూర్తయ్యాయి. ఇక ఇక్కడ, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో, పదేళ్ల విరామం అనంతరం, స్వర్గీయ రాజశేఖర రెడ్డి నాయకత్వంలో 2004 ఎన్నికలలో గెలిచిన కాంగ్రెస్ పార్టీ, తొలి విడత పూర్తి కాలం-మలివిడత నాలుగు నెలలు ఆయనే ముఖ్య మంత్రిగా, ఆయన మరణానంతరం రోశయ్య కొన్నాళ్లు-ఇప్పుడు కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి ఆ తర్వాత ముఖ్య మంత్రిగా, అధికారంలో కొచ్చి కూడా ఏడేళ్లు పూర్తయ్యాయి. కేంద్రంలో వున్నది, విభిన్న విధానాలను పాటించే "పలు భాగస్వామ్య రాజకీయ పక్షాల సంకీర్ణ ప్రభుత్వం" కాగా, రాష్ట్రంలో వున్నది విరుద్ధ భావాల-వ్యక్తిగత ఎజెండాల-ఎత్తులకు పైఎత్తులు వేయగల సామర్థ్యం గల "ఏక పార్టీకి (కాంగ్రెస్) చెందిన సంకీర్ణ ప్రభుత్వం". అక్కడ అధికార బాధ్యతలు వహించేది ప్రధాన మంత్రి మన్మోహన్ సింగే ఐనా, అధికారం చెలాయించేది యుపిఎ చైర్ పర్సన్-అఖిల భారత కాంగ్రెస్ కమిటీ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధి. ఇక్కడ, రాజశేఖర రెడ్డి వున్న రోజుల్లో కొద్ది మోతాదులో, రోశయ్య గారి హయాంలో తగు మోతాదులో, ప్రస్తుతం పూర్తి మోతాదులో, ఎవరు ముఖ్యమంత్రైనా అధికారం పరోక్షంగా నడిపించేది, సోనియా నాయకత్వంలోని అధిష్ఠానం. ఈ నేపధ్యంలో, ఎన్నికల వాగ్దానాలైనా, కనీస ఉమ్మడి ప్రణాళికలో పేర్కొన బడిన అంశమైనా, అభివృద్ధి-సంక్షేమ కార్యక్రమాల రూపకల్పనైనా, అమలైనా, పాలనా యంత్రాంగంపై పట్టు సాధించడమైనా, అవినీతిని అరికట్టడమైనా-ప్రోత్సహించడమైనా, పదవుల పందేరమైనా, పార్టీని-పభుత్వాన్ని పటిష్టంగా ముందుకు తీసుకెళ్లడమైనా, "భావ సారూప్యం-పరస్పర విరోధ భావం" ప్రాతిపదికగా రాజకీయాలు నడుపుతున్న వ్యక్తులపైనే ఆధార పడివుంటుంది. అదే జరుగుతున్నదిప్పుడు.

కేంద్ర ప్రభుత్వ సాఫల్యాలపై ప్రధాని మన్మోహన్ ఏటేటా విడుదల చేసే "ప్రోగ్రెస్ రిపోర్టు" ఈ ఏడాది కూడా విడుదలైంది. తాము రెండోసారి అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత తొలి ఏడాది పాలనలోని విజయాలను గత ఏడాది విడుదల చేసిన రిపోర్టులో ఆయన ప్రస్తావించారు. ప్రపంచాన్ని గడగడలాడించిన ఆర్థిక మాంద్యాన్ని తట్టుకోవడంలో తమ సర్కారు విజయం సాధించిందని అప్పట్లో ప్రధాని తెలిపారు. గడిచిన సంవత్సరం 8.5 శాతం వార్షిక వృద్ధిరేటు సాధిస్తామన్న ధీమాను ఆయన అప్పట్లో వ్యక్తం చేశారు. ఇరుగు, పొరుగు దేశాలతో సత్సంబంధాలను పటిష్టం చేసుకోవడంలో ముందంజలో ఉన్నామన్నారు. నక్సల్స్ సమస్య తమ ముందున్న ప్రధాన అడ్డంకిగా ఆయన తెలిపారు. ఆయా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో చర్చించి వాటి పరిష్కారానికి కృషి చేస్తామన్నారు. అయన గత ఏడాది చెప్పిన వాటిలో చేసినవి కొన్ని, చేయలేనివి మరి కొన్ని వున్నాయి. ప్రజల విశ్వాసాన్ని మరింతగా పొందే దిశగా, రెండేళ్లు పూర్తి చేసుకున్న సందర్భంలోను, కేంద్ర మంత్రి వర్గంలోని కొందరు మంత్రుల సఫలతలను-విఫలతలను విశ్లేషించి చూపుతూ, యుపిఎ-2, మరో మారు ప్రోగ్రెస్ రిపోర్టు కార్డు విడుదల చేసింది. అవినీతి, ద్రవ్యోల్బణం, సంకీర్ణ కష్టాలు, ఆహార ధాన్యాల ధరల పెరుగుదల ప్రభుత్వాన్ని బాధిస్తున్న అంశాల్లో ముఖ్యమైనవిగా నివేదికలో పొందుపరచడం గమనిస్తే, వాటిని ఎదుర్కోవడంలో నాయకత్వం కొంత మేరకు విఫలమైన ట్లుగా భావించాల్సి వస్తుంది. ప్రధాని మన్మోహనే అయినప్పటికీ, ఆయన విడుదల చేసే రిపోర్టును మొదట యుపిఎ రధ సారధి, కాంగ్రెస్ అధినాయకి సోనియా గాంధీకి చూపి మరీ బహిర్గతం చేశారు ప్రధాని. ప్రభుత్వ విజయాలను గురించి విపులంగా పేర్కొన్నారు కూడా.

రిపోర్టులో ఏముందనేదాని కంటే, తాము చేసిందే దో చెప్పే ప్రయత్నమై తే చేసింది కేంద్ర ప్రభుత్వం. ఇక రాష్ట్రం విషయానికొస్తే, రాజశేఖర రెడ్డి హయాంలో, ఏటేటా, ఆయన ముఖ్య మంత్రిగా పదవీ బాధ్యతలు స్వీకరించిన రోజున, "పునరంకిత సభలు" జరిగేవి. ఆ సందర్భంలో, తమ ప్రభుత్వం ఎన్నికల ప్రణాళికలో చేసినా వాగ్దానాల అమలులో, ఎలా వడి-వడిగా అడుగులు వేసుకుంటూ పోయింది సవివరంగా-సభా ముఖంగా, అఖిల భారత స్థాయి-రాష్ట్ర స్థాయి అతిరధ-మహారధ కాంగ్రెస్ పార్టీ నాయకుల సమక్షంలో స్వర్గీయ రాజశేఖర రెడ్డి ప్రజలకు తెలియ చేసేవారు. ఆయన చేపట్టిన జలయజ్ఞం, రాజీవ్ ఆరోగ్య శ్రీ, ఇందిరమ్మ ఇళ్ల పథకం లాంటివి ఎలా అమలవుతున్నాయో సగర్వంగా, బహిరంగసభ జరిపి చెప్పేవారు. ఆ పథకాల అమలులో జరుగుతున్నాయని భావించిన లోటుపాటులను కూడా ప్రజలు మరిచిపోయేలా, ఆయన వివరించేవారు. రెండో మారు ఆయన గెలిచి, ముఖ్య మంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించిన నాలుగు నెలలలోపే విమాన ప్రమాదంలో మరణించడంతో, ఆ మరుసటి ఏడాది పునరంకిత సభ జరగనట్లే. రెండేళ్ల క్రితం రాజశేఖర రెడ్డి నాయకత్వంలో, మే నెల 20, 2009 న కాంగ్రెస్ పార్టీ ప్రభుత్వం ఏర్పాటైందన్న సంగతే ఎవరికీ గుర్తున్న దాఖలాలు లేవు. పునరంకిత సభ దేవుడెరుగు! రాజశేఖర రెడ్డి రెండో విడత ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన తేదీ కూడా ఆయనకు అత్యంత సన్నిహితులుగా చెప్పుకుంటూన్న వారికి సహితం గుర్తుకు రాలేదు. అంతెందుకు...ఆయన వారసులమని చెప్పుకుంటున్న వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ నాయకులకు కూడా గుర్తున్నట్లు లేదు. ప్రభుత్వం పునరంకిత సభలు జరపక పోయినా "రాజశేఖర రెడ్డి రెక్కల కష్టంతో వచ్చిన ప్రభుత్వాన్ని" పడగొట్టడం ఇష్ఠంలేని వారన్నా కనీసం మరో విధంగా నన్నా పునరంకితమై తే బాగుండేదేమో!

అసలు అక్కడా-ఇక్కడా (అటు కేంద్రం లోను, ఇటు రాష్ట్రం లోను) ఏం జరుగుతోందని నిశితంగా పరిశీలిస్తే, ఏదన్నా కనీసం జరుగుతోందా? అన్న అనుమానం వేస్తోంది. మన్మోహన్ సింగ్ నీతికి-నిజాయితీకి మారు పెరే కావచ్చు. ఆర్థిక సంస్కరణలకు ఆధ్యుడో-బాధ్యుడో కావచ్చు. సోనియా గాంధీకి అత్యంత నమ్మకస్తుడే కావచ్చు. మంత్రి మండలి సభ్యులందరి మన్ననలను పొందుతుండవచ్చు. దేశ-విదేశాల్లో తనకూ-భారత దేశానికీ పేరు-ప్రతిష్టలు తెచ్చి పెడుతున్నాడన్న గుర్తింపు పొందివుండవచ్చు. ఇవేవీ, సామాన్యులకు పట్టదు. అందునా మధ్య తరగతి ప్రజానీకానికి అసలే అవసరం లేదు. వాళ్ల దృష్టంతా, అతి తక్కువ సమస్యలతో, ఎలా జీవన యానం సాగించాలన్న అంశంపైనే. ఆ అంశానికి సరాసరి సంబంధమున్న, ప్రభుత్వంలోని అన్ని స్థాయిలలోని అధికార-అనధికార వ్యక్తుల్లో పేరుకుని-కూరుకుపోయిన అవినీతి అనే బ్రహ్మ పదార్థం గురించి మన్మోహన్ ఏం చేశాడన్నది వారి ముందున్న ప్రశ్న. రాజా టెలికాం స్కాం, సురేష్ కల్మాడి కామన్వెల్త్ క్రీడల నిర్వహణలో పాల్పడిన అంతులేని అవినీతి లాంటి అంశాలు సామాన్యుడి మదిని అహర్నిశలు తొలి చేస్తుంటాయి. పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల ధరలు ఆకాశాన్నంటుతుంటే, నిత్యావసర వస్తువుల దరలు ధనవంతుడికి కూడా అందుబాటులోకి లేనంత ఘోరంగా పెరిగి పోతుంటే, తమ దగ్గర పన్నుల రూపంలో ప్రభుత్వం వసూలు చేస్తున్న పైకం బాహాటంగా అవినీతి చక్రవర్తులు స్వాహా చేస్తుంటే, నిశ్శబ్దంగా-నిబ్బరంగా గమనించడం తప్ప చేయగలిగిందేమీ లేదన్న భావన ప్రజల్లో కలగడాన్ని, మన్మోహన్ రిపోర్టులో ఏ విధంగా వివరించబడిందో అర్థం కావడం లేదు. అహర్నిశలు భాగస్వామ్య పక్షాలను ఎలా మంచి చేసుకోవాలన్న తపన, మంచి చేసుకోక పోతే ప్రభుత్వం మనుగడ వుండదేమోనన్న ఆందోళనతో కాలం గడుపుతున్నదేమో కేంద్ర ప్రభుత్వం అన్న భావన పలువురి లో కలగడంలో తప్పులేదే మో!

ఇక మన రాష్ట్రం విషయానికొస్తే అంతా అయోమయం, అస్తవ్యస్తం, గందరగోళం! రాజశేఖర రెడ్డి అకాల మరణం రాష్ట్ర రాజకీయాలలో-అందునా కాంగ్రెస్ పార్టీ రాజకీయాలలో అంతుచిక్కని శూన్యాన్ని తెచ్చి పెట్టింది. ఆయన బ్రతికున్నంత కాలం ఆయనతో ఎట్లా వేగాలో-ఆయన్నెట్లా అదుపుచేయాలా అని ఆలోచించిన కాంగ్రెస్ అఖిల భారత స్థాయి అధినాయకత్వం, ఆయన మరణానంతరం, ఆయనకు ధీటైన వారసులెవరో తేల్చుకోలేని సందిగ్ధంలో పడిపోయింది. ఆయన ప్రారంభించిన పథకాలకు నిధులెలా సమకూర్చాలో అని మధన పడిన అలనాటి ఆర్థిక మంత్రి రోశయ్య, ముఖ్య మంత్రయ్యాక, ఆ పథకాలను ఎలా ఊడగొట్టాలో అన్న ఆలోచనలో పడిపోయారు. ఆయన తర్వాత ముఖ్య మంత్రిగా అధిష్టానం ఆశీస్సులతో బాధ్యతలు చేపట్టిన కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి తన మంత్రివర్గ సహచరుల మద్దతు కూడగట్టడంలోనే సమయమంతా గడిచిపోతుంది. మరో వైపు అధికార యత్రాంగం ఎవరికివారే యమునాతీరే అన్న చందాన వ్యవహరిస్తున్నారు. ఏ పథకం అమలు చేస్తే ప్రజలకు మేలు కలుగుతుందో, ఏ పథకం అమలు చేస్తే ప్రజాభిమానాన్ని చూరగొనొచ్చో, అన్న విషయం మంత్రులకు తెలియదు. తెలియ చేయాల్సిన అధికారులకు ఆ సంగతే పట్టదు. పట్టించుకున్న ఒకరిద్దరు అధికారులకు సముచితమైన గుర్తింపు వుండదు. అందుకే ఇక్కడ ప్రోగ్రెస్ రిపోర్టులు లేవు. పునరంకితం ప్రస్తావనే లేదు.

ఇవన్నీ ఇలా వుంటే, తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి లక్ష్యం ప్రత్యేక రాష్ట్ర సాధన తప్ప మరేదీ కానందున, అన్ని పార్టీల వారికి చెందిన వారిలో వీలున్నంత మందిని, తమ వైపు ఆకర్షించుకునే కార్యక్రమంలో వారు నిమగ్నమై వున్నారు. సోనియా గాంధీని ఎదుర్కుని కడపలో ఘన విజయం సాధించిన వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ పార్టీ నాయకులు రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా విజయ భేరీకి కాచుక్కూచున్నారు. తమ పార్టీలో వున్న వారు తెలంగాణ పేరు మీదో-మరే కారణానో పార్టీ వదిలి పోకుండా జాగ్రత్త పడుతూ, రాష్ట్రంలోని ఇరు ప్రాంతాలలో ఆధిక్యాన్ని పెంచుకునే పనిలో టీడీపి వుంది. అధికారం ఎట్టి పరిస్థితుల్లోను కోల్ఫొకుండా, తమ పార్టీకి చెందిన ఎమ్మెల్యేలు వైఎస్సార్ కాంగ్రెస్ లో చేరకుండా వేయాల్సి నన్ని ఎత్తులు వేసే కార్యక్రమంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ బిజీగా వుంది. ఇక బీజేపీ, కమ్యూనిస్టులు, ఇతరులు ఇవేవీ తమకు పట్టనట్లు, వారి సహజ ధోరణిలో ఆందోళనా కార్యక్రమాలు చేపట్టే ప్రయత్నంలో వారున్నారు.

ప్రజలకు మాత్రం అంతా అయోమయం-అంతా అస్తవ్యస్తం-అంతా గందరగోళం గా కనపడుతున్నవి!

Saturday, May 21, 2011

యూపీఏ ప్రభుత్వం సాధించిన విజయాలు:వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సాఫల్యాలతో సార్థక పాలన

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్ర జ్యోతి దిన పత్రిక (24-05-2011)


డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్ సారధ్యంలోని యుపిఎ ప్రభుత్వం రెండవ పర్యాయం అధికారంలోకి వచ్చి మే 22వ తేదీ నాటికి సరిగ్గా రెండేళ్లు పూర్తయ్యాయి. మన్మోహన్ సింగ్ ప్రధానిగా బాధ్యతలు స్వీకరించి ఏడేళ్లయింది. భారత దేశ చరిత్రలో, స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన సుమారు ముప్పై సంవత్సరాల అనంతరం, అలనాటి జనతా పార్టీ సారధ్యంలో, ప్రప్రధమంగా కాంగ్రేసేతర ప్రభుత్వం కేంద్రంలో ఏర్పాటైంది. ఆ తర్వాత, ఓటమి పాలైన రెండున్నర ఏళ్లకే, అదే పూర్వ శోభతో కాంగ్రెస్ పార్టీని, మళ్లీ అధికారంలోకి తెచ్చిన ఘనత ఇందిరా గాంధీకి దక్కింది. ఆమె హత్యానంతరం, రికార్డు స్థాయిలో, అత్యంత భారీ మెజారిటీతో అధికారంలోకి కాంగ్రెస్ పార్టీని తీసుకొచ్చింది రాజీవ్ గాంధి. తదనంతరం సంభవించిన-సంభవిస్తూ వస్తున్న రాజకీయ సమీకరణల నేపధ్యంలో, అధికారం చేపట్తున్నది సంకీర్ణ ప్రభుత్వాలే కాని, ఏ ఒక్క రాజకీయ పార్టీ పూర్తి మెజారిటీ సాధించి మాత్రం కాదు. రాజీవ్ హత్యానంతరం ప్రధానైన పీవీ నరసింహారావు సారధ్యంలోని కాంగ్రెస్ పార్టీకి తొలుత లోక్ సభలో మెజారిటీ లేదు. అలానే ఆయన తర్వాత ప్రధానైన వాజ్ పాయే సారధ్యంలోని బీజేపీకి సొంత మెజారిటీ లేదు. కేంద్రంలో అధికారం దరిదాపుల్లోకి కూడా కాంగ్రెస్ పార్టీ చేరుకోలేని పరిస్థితుల్లో, పీవీ-కేసరిల తర్వాత, పార్టీ పగ్గాలను చేపట్టిన సోనియా గాంధీ సారధ్యంలోని కాంగ్రెస్ పార్టీ విజయ పరంపర 2004 లో ప్రారంభమైంది. రాజీవ్ హత్యానంతరం అఖిల భారత కాంగ్రెస్ పార్టీ అధ్యక్షత బాధ్యతలు చేపట్టడానికి ఇష్టపడని సోనియా గాంధీ 1996 ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ పార్టీకి సంభవించిన పరాజయం తర్వాత, పీవీ వారసుడు కేసరి పార్టీకి న్యాయం చేకూర్చలేడని భావించి పదవి స్వీకరించింది. ఆ తర్వాత జరిగిన ఎన్నికలలో లోక్ సభలో పార్టీ బలాన్ని పెంచగలిగినా, ఎన్డీయే అధికారంలోకి రాకుండా చేయలేకపోయింది కాంగ్రెస్.

ఆ నేపధ్యంలో 2004 లో జరిగిన ఎన్నికలలో 145 స్థానాలు గెలిచి, తన ప్రత్యర్థి ఎన్డీయేకు ప్రభుత్వం ఏర్పాటుచేసే సంఖ్యాబలం లేదని తేలిన తర్వాత, "యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్‌ ఎలైన్స్" ఏర్పాటు చేసింది భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ. వాస్తవానికి 2004 ఎన్నికలలో ఎన్డీయే పక్షాన లోక్ సభకు గెలిచింది 169 మంది సభ్యులు మాత్రమే. కాంగ్రెస్ పార్టీ, తన సభ్యులతో సహా-తన ఆలోచనా ధోరణికి దగ్గర లో వున్న, వివిధ పార్టీల నుంచి లోక్ సభకు గెలుపొందిన, 222 మందితో 59 మంది సభ్యుల వామ పక్ష కూటమిని కలుపుకుని తొలి యూపీఏ ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేయగలిగింది. "కామన్ మినిమమ్ ప్రోగ్రాం" పేరుతో, సంకీర్ణ భాగస్వామ్య పార్టీలందరికీ ఆమోద యోగ్యమైన ఒక ఉమ్మడి కార్యాచరణ ప్రణాళికను రూపొందించుకుంది యూపీఏ.

వామ పక్షాలు ఒకానొక సందర్భంలో మద్దతు ఉపసంహరించుకున్న సమయంలో, సమాజ్ వాది పార్టీ, బహు జన సమాజ్ పార్టీలు సమయానుకూలంగా మద్దతిచ్చి యూపీఏ ప్రభుత్వం పడిపోకుండా కాపాడాయి. కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధి, యూపీఏ చైర్ పర్సన్ గా బాధ్యతలు చేపట్టి, తమ పార్టీకి చెందిన సీనియర్ నాయకుడు డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగును యూపీఏ పక్షాన ప్రధాన మంత్రిగా ప్రతిపాదించారు. పదమూడవ భారత ప్రధానిగా 2004 లో బాధ్యతలు స్వీకరించిన మన్మోహన్ సింగ్ సారధ్యంలోని తొలి యూపీఏ ప్రభుత్వం సాధించిన సాఫల్యాలు, ఐదేళ్ల అనంతరం 2009 లో జరిగిన సార్వత్రిక ఎన్నికలలో, తిరిగి యూపీఏ ను అధికారంలోకి వచ్చేందుకు దోహద పడ్డాయి. 2004 ఎన్నికల అనంతరం ఏర్పాటైన "యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్‌ ఎలైన్స్" భాగస్వామ్య పక్షాలు, ఈ సారి 2009 లో జరిగిన ఎన్నికలలో, ఉమ్మడిగా పోటీ చేసి, సంఖ్యా పరంగా తమ బలాన్ని పెంచుకుని, గతంలో కంటే, 61 స్థానాలను అధికంగా గెలుచుకుని, మొత్తం 262 సభ్యుల బలీయమైన కూటమిగా విజయ పథాన నిలిచింది. భారత దేశంలో, జవహర్లాల్ నెహ్రూ తర్వాత, ఐదేళ్ల పదవీ కాలాన్ని పూర్తి చేసుకుని మరో మారు ప్రధాని కాగలిగిన రెండో వ్యక్తిగా మన్మోహన్ సింగ్ రికార్డు సాధించారు. మే నెల 22, 2009 , సరిగ్గా రెండేళ్ల క్రితం, రెండవ పర్యాయం ప్రధాన మంత్రిగా, యూపీయే ప్రభుత్వ సారధిగా, బాధ్యతలు చేపట్టారు. సుస్థిర ప్రభుత్వానికి బాటలు మరో మారు వేశారాయన.

మన్మోహన్ సింగ్ సారధ్యంలోని యూపీఏ ప్రభుత్వం తొలి విడత అధికారంలో వున్న మొదటి ఐదేళ్ళలో, పాలనా పరమైన సంస్కరణలు, సమాచార హక్కు చట్టం, పనికి ఆహార పథకం లాంటివి ప్రవేశ పెట్టి తన ప్రభుత్వానికి మంచి పేరు తెచ్చి పెట్టారు. ఐనా, ఏ నాడు, తన ప్రభుత్వం సాధించిన దాన్ని, అతిగా చెప్పే ప్రయత్నం చేయలేదు. అలానే, రెండో విడత అధికారం చేపట్టి ఏడాది నిండిన సందర్భంగా, ప్రభుత్వం సాధించిన విజయాలను, తక్కువ చేసి చూపుతూ, చేయాల్సింది ఇంక ఎంతో ఉందన్నారు. "సముచితమైన సాఫల్యాలను" సాధించిందని మాత్రమే అన్నారు ప్రధాని. తాను సాధించ దల్చుకున్నది ఎంతో మిగిలి పోయిందని, తన సాఫల్యాలను చారిత్రక కారులు ఎప్పుడో ఒకప్పుడు సరైన రీతిలో అంచనా వేస్తారని కూడా అన్నారాయన.

మన్మోహన్ సింగ్ ఎంత సవినయంగా తన ప్రభుత్వం గురించి అన్నప్పటికీ, యూపీఏ ప్రభుత్వం సాధించిన విజయాలను తక్కువ అంచనా వేయలేం. విదేశాంగ విధాన కానీయండి, ఆర్థిక పరమైన నిర్ణయాలు కానీయండి, ఇరుగు-పొరుగు దేశాలతో సత్సంబంధాలు నెలకొల్పే విషయమే కానీయండి, ఒక్కొక్క దానికి మన్మోహన్ ప్రభుత్వం ఒక్కో రీతిలో ప్రగతి సాధించింది. యూపీఏ ప్రభుత్వం అన్ని వర్గాల వారి విషయంలో, సమతుల్యం పాటిస్తుందనడానికి నిదర్శనం తొలి విడత-మలి విడతలలో ఏర్పాటు చేసిన "జాతీయ సమైక్యతా మండలి". అందులోని సభ్యుల జాబితా చూస్తే, రాజకీయాలకతీతంగా, రాజకీయ ప్రాధాన్యత సంతరించుకున్న దేశంలో, అలాంటి కమిటీలను ఏర్పాటు చేయగలమన్న భరోసా ఇవ్వగలిగింది మన్మోహన్ ప్రభుత్వం.

గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం, పట్టణ పునరుద్ధరణ మిషన్, జాతీయ గ్రామీణ ఆరోగ్య మిషన్, భారత్ నిర్మాణ్ యోజన, ఆం ఆద్మీ ఆలోచన లాంటి పలు పథకాలకు యూపీఏ ప్రభుత్వం రూప కల్పన చేసింది-అమలు పరిచింది. మన్మోహన్ సింగ్ ఆర్థిక మంత్రిగా పీవీ నరసింహా రావు మంత్రివర్గంలో పని చేసిన నాటి ఆర్థిక సంస్కరణలను, మారుతున్న సామాజిక-రాజకీయ-ఆర్థిక పరిస్థితులకు అనుగుణంగా కొనసాగించడం యూపీఏ విజయాలలో ఒకటి. ఆ మాటకొస్తే, పీవీ మంత్రివర్గంలో మన్మోహన్ నాటిన ఆర్థిక సంస్కరణల విత్తనాలు, మొక్కలై-వృక్షాలై, యావత్ ప్రపంచం ఆర్థిక మాంద్యంలో కొట్టు మిట్టాడుతున్న సమయంలో భారతావనికి ఆ ప్రభావం పడకుండా చూడడానికి, యూపీఏకు ముందున్న ఎన్డీఏ సారధి వాజ్ పాయే కూడా కారణమనాలి. ప్రపంచం దృష్టిలో ఆర్థిక పరంగా రెండు దశాబ్దాల క్రితం భారత దేశంపై నున్న చులకన భావన స్థానంలో, అత్యంత గౌరవ స్థానం లభించడానికి కూడా మన్మోహన్ సారధ్యంలోని యూపీఏ ప్రభుత్వమే కారణం. అలానే ప్రపంచ వర్తక-వాణిజ్య రంగంలో కూడా చక్కటి పురోగతి సాధించింది గత ఏడాది-రెండేళ్లలో. స్టాక్ మార్కెట్ పతనం దరిమిలా, దాని దుష్ప్రభావం ఏ మాత్రం మన ఆర్థిక వ్యవస్థపై పడకుండా కాపాడిందీ ప్రభుత్వం.

మన్మోహన్ సింగ్ సారధ్యంలోని ప్రభుత్వం సాధించిన విజయాలను-సాధించలేక పోయిన వాటిని గురించి ప్రతి పక్షాలు వెలిబుచ్చిన అభిప్రాయాలను, సరైన రీతిలో అర్థం చేసుకోవాలంటే, బహుశా, రాష్ట్రపతి పార్లమెంటు ఉభయ సభల సభ్యులనుద్దేశించి, ఈ ఏడాది బడ్జెట్ సమావేశాలలో చేసిన ప్రసంగానికి ధన్యవాదాలు తెలిపే తీర్మానం ప్రవేశ పెట్తూ, ప్రధాని చేసిన ప్రసంగంలోని అంశాలను క్షుణ్ణంగా పరిశీలించడమే. అలాగే విజయాలను-అపజయాలను గురించి మాట్లాడుకుంటున్నప్పుడు, ఒక విషయం గుర్తుంచుకోక తప్పదు. ఇదొక సంకీర్ణ ప్రభుత్వం. ఏ పార్టీకి స్పష్టమైన మెజారిటీని ఇచ్చి ఓటర్లు గెలిపించ తల్చుకోనప్పుడు, సంకీర్ణాలు తప్పవు. సంకీర్ణ ధర్మానికి అనుగుణంగానే, మంత్రివర్గ ఏర్పాటుతో సహా, అభివృద్ధి-సంక్షేమ కార్య క్రమాల రూపకల్పన అమలు కూడా వుండి తీరుతుంది. ఇక అంతర్జాతీయ రంగానికి వస్తే, క్షణ క్షణానికి, మన దేశంలో జరుగుతున్న మార్పులతో సంబంధం లేకుండా, అంతో-ఇంతో గత ఎన్డీయే హయాంలో కుదుర్చుకున్న అంతర్జాతీయ ఒప్పందాలకు విరుద్ధం కాకుండా, నిర్ణయాలు తీసుకోక తప్పదు. మన్మోహన్ సింగ్ కూడా అలానే చేస్తున్నారనాలి.

రాష్ట్రపతి ప్రసంగంలో లేవనెత్తిన అంశాలను-ప్రతిపక్ష నాయకుల విమర్శలకు అనుసంధానం చేస్తూ, తన ప్రభుత్వం సాధించిన ప్రగతిని, పరోక్షంగా, భవిష్యత్ లో యూపీఏ చేయబోతున్న వాటితో కలిపి చెప్పారు మన్మోహన్ సింగ్. సామాన్యులు-సగటు మనిషి, అధిక ధరల తాకిడి తట్టుకోడానికి ద్రవ్యోల్బణం అదుపులోకి తేవడం, ప్రజా జీవితంలో సత్య నిష్టను-న్యాయ బుద్ధిని ప్రోత్సహించడం, బీద-సాద-పేద-బలహీన-వెనుకబడిన వర్గాల వారికి అభివృద్ధిలో తమ వంతు వాటా పొందేలా ఆర్థికాభి వృద్ధి సాధించడం, దేశ సమగ్రత-సమైక్యత విషయంలో అప్రమత్తంగా వుండడం, అంతర్జాతీయ స్థాయిలో భారత జాతి గొంతు గట్టిగా వినిపించేలా విదేశాంగ విధానం రూపొందించడం యూపీయే ప్రభుత్వ లక్ష్యమని, ఆ దిశగా తమ ప్రభుత్వం, తొలి విడత-మలి విడతలలో సాఫల్యం సాధించిందని మన్మోహన్ సింగ్ అన్నారు. ఆయన మాటల్లోనే, యూపీఏ సాధించిన ప్రగతిని అవగాహన చేసుకోవచ్చు.

అన్నీ విజయాలేనా అంటే, అక్కడక్కడ, అపజయాలు లేకుండా పోలేదు. దానికి ప్రకృతిది కొంత బాధ్యత అనుకుంటే, మానవ తప్పిదాలు మరికొంత దోహద పడ్డాయి. కరువు-కాటకాలు ద్రవ్యోల్బణానికి దారితీస్తే, నిబద్ధత లేని భాగస్వామ్య పక్షాలకు చెందిన కొందరు, అవినీతికి అంకితమై పోయి, వారికి-యూపీఏ ప్రభుత్వానికి అప్రతిష్ట తెచ్చారు. ఫలితం అనుభవిస్తున్నారు కూడా. అలానే చమురు ధరల పెంపుదల. అంతర్జాతీయ మార్కెట్ లో పెరిగిన క్రూడాయిల్ ధరల ప్రభావం మన దేశంపై పడింది. నిత్యావసర వస్తువైన గాస్ మినహా మిగిలిన పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల ధరలు అంచనాలకు మించి పెరగడం ఒక అపజయంగా అనుకోవచ్చేమో! చమరు ధరల పెరుగుదల నిత్యావసర వస్తువులపై కూడా పడింది.

పౌర పంపిణీ వ్యవస్థను ఎంత పటిష్ట పరిచినా ఇంకా చేయాల్సింది చాలా వుంది. జాతీయ ఆరోగ్య బధ్రతా బిల్లు దీని కొరకే తెచ్చే ఆలోచనలో వుంది యూపీఏ ప్రభుత్వం. టెలికాం స్కాం యూపీఏ ప్రభుత్వాన్ని ఇరకాటంలో పడవేసింది కొంతవరకు. అలానే, అత్యంత వైభవంగా-అంగరంగ వైభోగంగా జరిగిన కామన్వెల్త్ క్రీడలలో కూడా కొంత అపశృతి చోటు చేసుకుంది. భారత దేశానికి మున్నెన్నడూ లభించని విధంగా బంగారు-రజత-కాంస్య పతకాలు లభించాయి. అవినీతిని అరికట్టాలన్న ధృఢ సంకల్పంతో పనిచేస్తున్న యూపీఏ ప్రభుత్వం, టెలికాం, కామన్వెల్త్ క్రీడల స్కాంలను సీబీఐకి అప్ప చెప్పి తన చిత్త శుద్ధిని తెలియ చేసుకుంది.

సంకీర్ణ ధర్మం అడపదడప యూపీఏ ప్రభుత్వాన్ని ఊగిసలాటలో పడ వేసినప్పటికీ, మొదటి విడత లాగానే, గత రెండేళ్లలో గణనీయమైన సాఫల్యాలను సాధించిందనడంలో అతిశయోక్తి లేదనొచ్చు. యూపీఏ విజయాల వెనుక ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్, చైర్ పర్సన్ సోనియా గాంధి, సంకీర్ణ భాగస్వామ్య పక్షాల నాయకులు, బాధ్యతాయుతమైన ప్రతి పక్షాలున్నాయని చెప్పాలి.

Sunday, May 15, 2011

గెలుపు వై.ఎస్.ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీకి-ఓటమి సమిష్టి బాధ్యతా రాహిత్య ప్రభుత్వానికి:వనం జ్వాలా నరసింహారావు

గెలుపు వై.ఎస్.ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీకి
వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఒక సినిమా (అందునా తెలుగు?) బాక్సాఫీస్ హిట్టయి-శత దినోత్సవం జరుపుకుని-దరిమిలా అవార్డులను అందుకోవడానికి, ఒక టీం (భారత దేశం కావచ్చు?) ప్రతిష్టాత్మకమైన అంతర్జాతీయ క్రికెట్ మాచ్ లో విజయం సాధించి కప్పు సాధించడానికి-దరిమిలా బహుమతుల రూపంలో టీం సభ్యులు కోట్ల రూపాయలను సమకూర్చుకోవడానికి, ఒక రాజకీయ నాయకుడు-నాయకురాలు (అందునా ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి చెందిన?) చట్ట సభలకు జరిగిన ఎన్నికలలో గెలవడానికి-దరిమిలా మంత్రి పదవి-ముఖ్య మంత్రి పదవి పొందడానికి కొన్ని పోలికలున్నాయి. మొదటి రెండింటి లో లేని మజా, "అధికారం" రూపంలో, ఓటమి పాలైన పార్టీ వారిపై-మళ్లీ అవకాశం వచ్చి ఆ పార్టీ గెలిచిందా కా, పెత్తనం సాగించే వెసులుబాటు, మూడవదైన రాజకీయ ప్రక్రియ కుంది. వచ్చిన చిక్కల్లా, అలా అధికారంలోకి వచ్చిన రాజకీయ నాయకుల్లో, స్వయం శక్తితో కాకుండా, కేవలం అధిష్టానం అండ దండలతో కీలక పదవులను పొందిన వారితోనే వుంది. అధికారాన్ని, పదవిని వదులుకోలేక-పదవిని కాపాడుకోవడానికి, స్వపక్షం, విపక్షంలోని వ్యతిరేకులనుంచి తనను తాను రక్షించుకోలేక, తమ (న) ప్రభుత్వాన్ని ఎప్పుడు-ఎవరు పడగొడతారోనన్న ఆందోళన నుంచి బయట పడలేక, వారు నానా అవస్థలు పడుతుంటారు. ఇటీవల టీమిండియా సాధించిన ప్రపంచ కప్పు నేపధ్యంలో, కడప ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ ఘోర పరాజయం పాలైన నేపధ్యంలో-ఓటమి దరిమిలా ప్రభుత్వ భవిష్యత్ పై ఆసక్తికర పరిణామాలు సంభవిచ్చని భావిస్తున్న నేపధ్యంలో, అడప దడపా ఎన్నో (తెలుగు) సినిమాలు పూర్తిగా విఫలం కావడమో-బాక్సాఫీసు హిట్ కావడమో జరిగిన నేపధ్యంలో, ఈ పోలికకు అంతో-ఇంతో ప్రాధాన్యం వుందనాలి.

కడప లోక్ సభ, పులివెందుల శాసన సభ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ ఓటమిని ఎలా తీసుకుంటారని మీడియా వారడిగిన ప్రశ్నకు సమాధానంగా, ఒక సారి ఓడిపోయినంత మాత్రాన, అది శాశ్వతంగా ఓటమి పాలైనట్లు కాదని సమాధానం ఇచ్చారు. గతంలో క్రికెట్ ఆటగాడైన కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి, ఆ ఓటమిని క్రికెట్ మాచ్ తో పోల్చారు. పోలికకు ఉదాహరణగా, ఒకానొక అంతర్జాతీయ క్రికెట్ మాచ్ లో బలమైన టీమిండియా, బలహీనమైన బంగ్లాదేశ్ టీంతో ఓటమి పాలైన విషయాన్ని, ఆ తర్వాత, ఇటీవల ప్రపంచ కప్పును గెలవడాన్ని చెప్పారు సీఎం. ఇచ్చిన ఉదాహరణ, చేసిన పోలిక ఈ మధ్యనే ముగిసి, టీమిండియా అఖండ విజయం సాధించిన ప్రపంచ కప్పుకు సంబంధించినదైతే మరి కొంత బాగుండేదేమో! నాక్ ఔట్ దశలో, గ్రూప్ మాచులలో దక్షిణాఫ్రికా చేతుల్లో ఓటమి పాలైన టీమిండియా, ఇంగ్లాండుతో డ్రా చేసిన టీమిండియా, ఆ తర్వాత క్వార్టర్ ఫైనల్స్ లో, సెమీ ఫైనల్స్ లో, చివరికి ఫైనల్స్ లో ఉద్దండ పిండాలను (దాయాది పాకిస్తాన్ టీంతో సహా) ఓడించి కప్పును సొంతం చేసుకుంది. ఓటమి-గెలుపుల వరకు పోలిక బాగానే వుంది కాని, మిగతా విషయాలలో, టీమిండియా సాధించిన విజయ రహస్యానికి-వ్యూహానికి వెనుక నున్న కృషి-పట్టుదల, ఓటమి పాలు కాకుండా వుండేందుకు, "కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి కడప ఎన్నికల టీం" కు వుందా-లేదా అనేది ముఖ్యం.

ఏదీ ఆ టీం వర్క్? ఎక్కడుందా కెప్టెన్సీ? టీమిండియాలో ఉన్నటువంటి బౌలర్లు కాని, బాట్స్ మెన్ కాని కిరణ్ ఎంపిక చేసిన కడప ఎన్నికల మంత్రివర్గ పర్యవేక్షణ బృందంలో వున్నారా? కడప లోక్ సభకు కాని, పులివెందుల శాసన సభకు కాని ఎంపిక చేసిన అభ్యర్థులలో ఒక్కరైనా టీమిండియాలో ఎవరో ఒకరిలాగా, ఒంటి చేత్తో గెలిపించగలిగిన-గెలవగలిగిన సామర్థ్యం వున్నవారున్నారా? అన్నవి జవాబు దొరకని ప్రశ్నలు. గెలిచిన జగన్మోహన్ రెడ్డిని బంగ్లాదేశ్ తో పోలుస్తున్నారా-లేక-ఓటమిపాలైన కాంగ్రెస్ పార్టీని టీమిండియాతో పోలుస్తున్నారా ముఖ్య మంత్రి,? అర్థం కాని ప్రశ్న. బంగ్లాదేశ్ కూడా గెలుస్తుందని తెలిసిన క్రికెట్ ప్లేయర్ కిరణ్, రాజకీయంగా తాను కడపలో ఎదుర్కోనున్న వ్యక్తిని కనీసం బంగ్లాదేశ్ స్థాయిలోనైనా అంచనా వేయలేక పోయారా? వాస్తవానికి, ఆద్యంతం, జగన్మోహన్ రెడ్డిని, అత్యంత బలీయమైన శక్తిగానే ఊహించింది కాంగ్రెస్. కాకపోతే, ఎన్నికల వ్యూహమంతా ఓటమి దిశగానే రచన చేసింది. చివరకు ఓటమి పాలైంది. ఈ ప్రభుత్వాన్ని (తన తండ్రి రెక్కల కష్టం మీద వచ్చిన ప్రభుత్వాన్ని) పడగొట్టను అని అన్న జగన్ నోటితోనే, పడగొట్టి తీరుతాను అన్న దాకా ప్రేరేపించింది. ఆ ఫలితం అనుభవించబోతోంది.

ఓటమి పాలైన కాంగ్రెస్ పార్టీ నాయకులు మాత్రం, టీమిండియా ఓటమి పాలైనప్పుడు, క్రికెట్ కంట్రోల్ బోర్డు ఆలోచించిన తరహాలో, కనీసం ఒక్క మాటగా నన్నా మాట్లాడ లేకపోతున్నారు. ఈ ఎన్నిక ఒక ప్రత్యేక పరిస్థితులలో జరిగిందని, రాజశేఖర రెడ్డి చేసిన మంచి పనుల వల్లనే, ఆయన కుమారుడుగా, జగన్మోహన్ రెడ్డిని కడప ఓటర్లు, విజయలక్ష్మిని పులివెందుల ఓటర్లు గెలిపించారని ముఖ్య మంత్రి అంటుంటే, ఆయన పార్టీకి చెందిన ఇతరులు ఎవరికి తోచిన మాట వారంటున్నారు. అలా అంటున్న వారిలో, కడప పార్లమెంటుకు పోటీ చేసిన ఆరోగ్య శాఖ మంత్రి డీఎల్ రవీంద్రా రెడ్డి ఒకరు. ఆయన, ఆయన తోటి ఎమ్మెల్యే వీర శివారెడ్డి ఎన్నికలకు ముందు శల విచ్చిన మాటలను పూర్తిగా మరిచిపోయారు. జగన్మోహన్ రెడ్డికి రెండు లక్షలకు పైగా మెజారిటీ వస్తే, తమ అస్తులను (ఎవరికో తెలియదు కాని!) రాసిస్తామని ఎన్నికలకు ముందంటే, ఓడి-డిపాజిట్ కోల్పోయిన తర్వాత, తాను ఓటమిని ముందుగానే ఊహించానని (అది నిజమే కదా! కాకపోతే, తన ఓటమి రెండు లక్షల లోపు ఓట్ల తేడాతో మాత్రమే అనుకున్నారు పాపం!), తనకసలు పోటీ చేయాలని లేకపోయినా, అధిష్ఠానం ఆదేశాల మేరకే పోటీకి దిగానని, అనడం వింతగా వుంది. ఇక అసలు ప్రచారానికే పోని పీసీసీ అధ్యక్షుడి ధోరణే వేరు. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి వ్యూహం ఎలా విఫలం కానున్నదన్న ఆలోచనతోనే ఆయన వున్నట్లుగా ఆద్యంతం కనిపించింది. వెళ్ళిన పదహారు మంది మంత్రులకు ఎండ దెబ్బ భయమో-మరింకేదో కాని ప్రచారం చేయకుండా తమ-తమ గదులకే పరిమితమయ్యారు. జిల్లా ఇంచార్జ్ మంత్రిదీ అదే పరిస్థితి. ఇక రాజ్య సభ సభ్యుడు కేశవరావు మాట తీరే వేరు. "నేను పార్టీలో వుండను బాబో" అంటూ వెళ్లి పోయిన జగన్మోహన్ రెడ్డిని, మళ్లీ పార్టీలోకి తీసుకు వస్తానంటున్నారు. సోనియా గాంధీని తిట్టిన తిట్ల విషయం మటుకు ఆయన ప్రస్తావించలేదు.

ఇక రవాణా శాఖ మంత్రి బొత్స సత్యనారాయణది వేరే దారి. కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి కంటె పార్టీ పరంగా-మంత్రి వర్గ సభ్యుడుగా సీనియరైన బొత్స, తనను ముఖ్య మంత్రి సలహాలడగడం లేదనే భావనను, శనివారం (మే నెల 14 న) మీడియా సమావేశంలో ఆయన చెప్పిన మాటల్లో వ్యక్తం చేశారు. కాకపోతే, ఆ విషయాన్ని ఆయన నర్మ గర్భంగా అంటూ, సీఎంకు సలహాలివ్వడంలో, తాము విఫలం చెందా మేమో అని పెదవి విరిచారు. సీఎం కిరణ్ కుమార్ రెడ్డి కాంగ్రెస్ పార్టీ పెద్దలందరితో చర్చించడం లేదనే విషయం కూడా ఆయన ప్రస్తావించారు. దివంగత ముఖ్య మంత్రి రాజశేఖర రెడ్డి పథకాల మలు సక్రమంగా లేదనే భావన ఆయన మాటల్లో పరోక్షంగా వ్యక్తమైంది. ఉదాహరణగా, రాజశేఖర రెడ్డికి అత్యంత ప్రీతి పాత్రమైన 104, 108 అంబులెన్సుల వాహన సేవలు ఎలా నిధుల లేమి వల్ల కుంటుపడ్డాయో చెప్పారు. ఆయన ప్రవేశ పెట్టిన సంక్షేమ పథకాలను తమ ప్రభుత్వం కొనసాగిస్తోందన్న భరోసా కలిగించడంలో ప్రజల (ముఖ్యంగా కడప ఓటర్ల!) విశ్వాసాన్ని కోల్పోయినట్లు ఆయన మాటల్లో స్పష్టంగా గోచరించింది. పధకాల అమలులో నిర్లిప్తతకు బాధ్యులు కిరణ్ కుమార్ రెడ్డా? సంబంధిత శాఖామాత్యులా? అధికార గణమా? ఇకనైనా తేల్చాల్సిన బాధ్యత సీనియరు మంత్రిగా బొత్స తనపై వేసుకుంటే-కనీసం వేసుకుంటానంటే బాగుండేదేమో! ఓటమికి కారణాలను చెప్పడానికి, మరో మంత్రి పితాని సత్యనారాయణ, కడప కాంగ్రెస్ పార్టీలో రెండు వర్గాలను గుర్తించారు. అందులో ఒకటి వై ఎస్ ఆర్ కాంగ్రెస్ వర్గమని, మరోటి కాంగ్రెస్ వర్గమని అంటూ, రెండు వర్గాల వారు జగన్మోహన్ రెడ్డికే ఓటు వేశారని విచిత్రమైన వాదన తనదైన శైలిలో వినిపించారు. మరో మంత్రి, తెలంగాణ ప్రాంతానికి చెందిన కోమటి రెడ్డి వెంకట రెడ్డి, వై ఎస్ రాజశేఖర రెడ్డి వారసుడు జగన్మోహన్ రెడ్డే అని ప్రకటించారు. ఎల్లప్పుడూ జగన్మోహన్ రెడ్డికి మద్దతు పలుకుతున్న కాంగ్రెస్ పార్టీ ఎంపీలు సబ్బం హరి, మేకపాటి రాజమోహన్ రెడ్డి, గతంలో మాట్లాడిన దానికి భిన్నంగా ఒక్క విషయం కూడా చెప్పలేదు. ఇక మరో ఎంపీ-రాజ్య సభ సభ్యుడు వీ. హనుమంత రావు, తనకు జగన్మోహన్ రెడ్డిపైనా, ఆయన తండ్రిపైనా వున్న అక్కసును ఏ మాత్రం దాచుకునే ప్రయత్నం చేయలేదు. జగన్ గెలుపులో పెద్ద విశేషం లేదని చెప్పారు. ఇలా కాంగ్రెస్ పార్టీలో తలో మాట-తలో దారి. అందుకే అధిష్టానం "అంకుశం" ఇచ్చి రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ పార్టీ-ప్రభుత్వ ప్రక్షాళనకు పార్టీ వ్యవహారాల ఇన్ చార్జ్ ను పురమాయించింది. ఆయన పరిస్థితులను చక్కదిద్దే ప్రయత్నంలో వున్నాడు.

ఈ నేపధ్యంలో, రాష్ట్రంలో సమీప భవిష్యత్ లోను, రాబోయే ఐదారు నెలలలోను, కనీసం 2014 లో జరగ బోయే ఎన్నికల లోపున-లేదా అంత కంటే ముందర మధ్యంతర ఎన్నికలంటూ వస్తే అప్పటికన్నా, జరుగనున్న రాజకీయ మార్పులు-సమీకరణలు-అవగాహనలు-నైతిక, అనైతిక ఒప్పందాలు-మాచ్ ఫిక్సింగులు-అడ్ద దారి, రహదారి రాజకీయాలు ఎలా వుంటాయన్నది ఊహకందీ-అందని విషయాలు. రైతు సమస్యల విషయంలో ప్రభుత్వాన్ని కూలుస్తానని ఒక వైపు ప్రతిపక్ష తెలుగు దేశం నేత చంద్రబాబు నాయుడు విజయవాడ-గుంటూరు పర్యటనలో నిప్పులు కక్కుతుంటే, కూల్చాలన్న ఆలోచన ఆయన కుంటే, తొంభై మంది శాసన సభ సభ్యులున్నప్పటికీ ముఖ్య మంత్రిపై అవిశ్వాస తీర్మానం ఎందుకు పెట్టడం లేదని వై ఎస్ ఆర్ పార్టీ నేత జగన్మోహన్ రెడ్డి ప్రశ్నించారు. జగన్ కూడా అదే మాటంటున్నారిప్పుడు. అంతటితో ఆగకుండా రైతు దీక్షను కూడా గుంటూరులో ప్రారంభించారు. అంటే, వీరి వల్లనన్నా-లేదా అధిష్టానం ఆలోచనా సరళికు అనుగుణంగా నన్నా ముఖ్యమంత్రి నల్లారి కిరణ్‌కుమార్‌రెడ్డి సీటుకు ఎసరు రానుందా? రాష్ట్ర వ్యవహారాల ఇన్ చార్జ్ గులాం నబీ ఆజాద్‌ రాష్ట్ర పర్యటన కాంగ్రెస్‌ వర్గాలలో-కొందరిలో ఆశ, మరి కొందరిలో నిరాశ కలిగిస్తున్నాయి. అధిష్టానానికి అందుతున్న సమాచారం ద్వారా ముఖ్యమంత్రి- మంత్రులకూ మధ్య అవగాహన లేదని, సీఎంను ఎవరూ గౌరవించడం లేదని వార్తలొస్తున్నాయి. కడప ఎన్నికల్లో ముఖ్య మంత్రి వ్యూహం సరైంది కాదని కొందరంటుంటే, మరి కొందరి పీసీసీ అధ్యక్షుడిని కూడా తప్పు పట్తున్నారు.

ఏదేమైనా సంక్షేమ పధకాల అమలులో ప్రభుత్వ నిర్లిప్తత నూటికి నూరు పాళ్లు నిజం. దానికి బాధ్యత ముఖ్య మంత్రిది-సంబంధిత శాఖ మంత్రిది. దురదృష్ట వశాత్తు, మన రాష్ట్రంలో మంత్రులకు-మంత్రులకు మధ్య; మంత్రులకు-ముఖ్య మంత్రికి మధ్య; మంత్రులకు, ముఖ్యమంత్రికి, సంబంధిత శాఖ అధికారులకు మధ్య అగాధం నానాటికి పెరిగిపోతోంది. పాలనాపరమైన విధాన నిర్ణయాల్లో మంత్రికి రాజ్యాంగ పరంగా ఎంత బాధ్యత ఉందో, సివిల్ సర్వెంట్లకూ అంతే బాధ్యతే ఉంటుంది. అధికారికీ, మంత్రికీ మధ్య ఆంతరంగికత, పరస్పర విశ్వసనీయత నెల కొన్నప్పుడే ప్రభుత్వ పనితీరు, దక్షత, నైపుణ్యం, సామర్ధ్యం మెరుగుపడతాయి. అనుభవజ్ఞులైన మంత్రులు అధికారులతో ఎలా పనిచేయించుకోగలుగుతారో, అలానే అనుభవం లేని మంత్రులను కొందరు అధికారులు బురిడీ కొట్టించగలుగుతారు. సంస్కరణల పేరిట పాత పథకాలకు పేర్లు మార్చడమో, నీరు కార్చడమో చేసి సంబంధిత శాఖ మంత్రికి, ముఖ్య మంత్రికి విషయం తెలిసే లోపున ప్రభుత్వానికి అప్రతిష్ట తెస్తారు. ఇటీవల కాలంలో ఇవన్నీ మామూలై పోయాయి. బొత్స సత్యనారాయణ లేవనెత్తిన 104, 108 పథకాల అమలు విషయం దానికి అసలు-సిసలైన సాక్ష్యం. ఏదో ఒక స్థాయి అధికారుల అలసత్వం మూలాన, పధకాల అమలులో-అందునా రాజశేఖర రెడ్డి ప్రారంభించిన పథకాల అమలులో ప్రభుత్వం వైఫల్యం ప్రజలు గమనించారు. కడప ఓటర్లు మరింత ఎక్కువగా పసిగట్టారు.

ప్రభుత్వమంటే, సమష్టి బాధ్యతతో వివిధ శాఖలను నిర్వహిస్తున్న పూర్తి మంత్రి మండలి. దాని అధినేత ముఖ్యమంత్రి. సంబంధిత శాఖకు చెందిన పాలన విధానాన్ని నిర్ణయించేది ఆ శాఖ మంత్రే అయినా, అది యావత్ మంత్రి మండలి సమష్టి నిర్ణయమే. ఏ ఒక్క మంత్రి తప్పు చేసినా, దానికి అందరూ బాధ్యత వహించాలి అని రాజ్యాంగం స్పష్టం చేస్తోంది. అసలీ విషయం గురించిన ఆలోచనే ఇటీవలి కాలంలో మంత్రులకు రావడం లేదు. పైగా తోటి మంత్రి చేసిన దాన్ని తప్పు పట్టడం, బాహాటంగా మరో మంత్రిని విమర్శించడం, వీలుంటే ముఖ్య మంత్రినే విమర్శించడం, తన పార్టీకి చెందిన వాడే ముఖ్య మంత్రిగా వున్నప్పటికీ మరో వ్యక్తి ఆ పీఠంలోకి వస్తే బాగుంటుందని వ్యాఖ్యలు చేయడం, సర్వసాధారణ విషయాలవుతున్నాయి. బొత్స కూడా ఇదే మాట మరో విధంగా చెప్పారు. సీఎం, పీసీసీ అధ్యక్షుడు, మంత్రివర్గం, పార్టీ నేతలు సమష్టిగా పని చేయాల్సిన అవసరాన్ని, సమిష్టి బాధ్యతా రాహిత్యాన్ని ఆయన కూడా గుర్తించారు.

పాలనాపరమైన విధాన నిర్ణయాల్లో మంత్రికి రాజ్యాంగపరంగా ఏ విధమైన బాధ్యత ఉందో, సివిల్ సర్వెంట్లకూ అలాంటి బాధ్యతే ఉంటుంది. విధాన నిర్ణయాలు తీసుకునే ప్రక్రియలో సంబంధిత శాఖ మంత్రికి ఆ శాఖ ముఖ్య అధికారి పూర్తిగా తోడ్పడాలి. తనకు తెలిసిన సమస్త సమాచారంతోపాటు తన అనుభవాన్నంతా రంగరించి, నిజాయితీగా, నిష్పక్షపాతంగా, రాగద్వేషాలకు అతీతంగా సలహాలు ఇవ్వాలి. మంత్రి ఆలోచన సరళికి భిన్నమైన దైనా, ఇవ్వవలసిన శ్రేష్టమైన సలహా ఇచ్చి తీరాలి. ఈ లోపాలే ఓటమికి కారణం. ఇటీవల ఒకానొక సందర్భంలో, ప్రభుత్వ ప్రయివేటు భాగ స్వామ్యంలో రాజశేఖర రెడ్డి ప్రారంభించిన ఒక సంక్షేమ పథకాన్ని అమలు పరుస్తున్న యాజమాన్యం, బాధ్యతాయుతమైన ఒక ఐఏఎస్ అధికారి వద్దకు, తమకు సకాలంలో నిర్వహణ నిధులను విడుదల చేయమని కోరడానికి వెళ్లారు. విడుదల చేయాల్సిన బాధ్యతను విస్మరించిన ఆ అధికారి, "ప్రభుత్వం" వద్దకు పోయి నిధులను తెచ్చుకోమని సలహా ఇవ్వడంతో "ప్రభుత్వం" అంటే మీరే కదా అని ప్రశ్నించారు యాజమాన్య ప్రతినిధులు. "కాదు" అని తాపీగా సమాధానం అధికారి ఇవ్వడంతో, ఏం చేయాలో తోచక పథకం అమలు చేయడంలో ఇప్పటికీ ఇబ్బందులకు గురవుతున్నారు.

గెలిచింది వై.ఎస్.ఆర్ కాంగ్రెస్ పార్టీ ఐనప్పటికీ, ఓడింది కాంగ్రెస్ పార్టీ కాదు. వై.ఎస్.ఆర్ కాంగ్రెస్ అభ్యర్థి ఓడించింది ప్రభుత్వాన్ని. ఓడిపోయింది సమిష్టి బాధ్యతా రాహిత్యానికి, అధికారుల అలసత్వానికి ప్రతీకైన ప్రభుత్వం. ప్రభుత్వంలోని సమిష్టి బాధ్యతా రాహిత్యం. ఆ బాధ్యతా రాహిత్యానికి వూతమిచ్చిన కొందరు అధికారుల సంక్షేమ పథకాల అమలు తీరు. దీని పర్యవసానం ఏమన్నా కావచ్చు. కనీసం సంక్షేమ పథకాల అమలన్నా సక్రమంగా జరుగుతుందని భావించుదాం!

Wednesday, May 11, 2011

ఆరోగ్య-వైద్య శాఖలో ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాల అమలు?: వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆరోగ్య-వైద్య శాఖలో అమలు కాని ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాలు

సూర్య దిన పత్రిక (20-05-2011)

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

జూనియర్ డాక్టర్ల సమ్మె పూర్వ రంగంలో, ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శిని, వైద్య-విద్యా సంచాలకుడిని సీ.ఎం. పిలిపించుకుని, జూడాల సమ్మె విషయంలో ఆరా తీసి, సమ్మె విరమింప చేయాలని ఆదేశాలిచ్చారు. అంటే... ముఖ్య మంత్రి దృష్టికి వచ్చేంత వరకు సమ్మె పరిష్కారానికి, సంబంధిత శాఖాధికారులు సరైన చర్యలు తీసుకోలేదనే అర్థం స్ఫురిస్తోంది. జూనియర్ డాక్టర్లు చీటికి-మాటికి సమ్మె చేస్తుంటే, ఎప్పటికప్పుడు, తాత్కాలిక ఉపశమనం తప్ప, శాశ్వత పరిష్కార మార్గాలు అన్వేషించిన దాఖలాలు లేవు. జూనియర్ డాక్టర్లు శాశ్వతంగా జూనియర్ డాక్టర్లుగా వుండే అవకాశం లేకపోవడం, ఒక సారి సమ్మె చేసిన "జూడా", మరో సారి సమ్మె పిలుపొచ్చేసరికి సీనియర్ డాక్టర్-"సీడా" కావడం, వాళ్లు సమ్మె చేయడం-విరమించడం ఆనవాయితీగా మారిందని ప్రభుత్వం భావించడం కారణమై వుండవచ్చు.

ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి సంప్రదింపులు పూర్తైన తర్వాత విలేకరులతో మాట్లాడుతూ, జూడాల సమ్మె మూలంగా, సమ్మె జరిగిన రోజుల్లో, పది మంది చనిపోవడం వాస్తవం కాదని, నిజానికి, "నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలో ప్రతి రోజు, పది నుంచి పదిహేను మంది పసి పిల్లలు, వివిధ ఆరోగ్య రుగ్మతలతో-తక్షణం తలెత్తే క్లిష్ట సమస్యలతో, మరణిస్తున్నారని" చెప్పారు. నిలోఫర్ లాంటి సకల సౌకర్యాలున్న ఆసుపత్రిలోనే, ఇలా జరుగుతుందంటే, ఇక మిగిలిన ఆసుపత్రుల సంగతేంటో భగవంతుడికే తెలియాలి. మెరుగైన వైద్య సేవలను-సదుపాయాలను సమకూర్చేందుకు ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేసి, ఆ కమిటీ అధ్యయనం చేసి నివేదిక ఇచ్చిన తర్వాత, దాని ఆధారంగా, ఒక వార్షిక కార్యాచరణ ప్రణాళికను రూపొందించి, భవిష్యత్ లో వైద్య-ఆరోగ్య సేవల్లో లోపాలు లేకుండా ఆసుపత్రులను తీర్చి దిద్దుతామని పత్రికా ముఖంగా వెల్లడి చేశారు ముఖ్య కార్యదర్శి. అంటే, ఇంతవరకు, ఆంధ్ర ప్రదేశ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆరోగ్య-వైద్య సేవలకు సంబంధించి, ఏ విధమైన కార్యాచరణ ప్రణాళిక రూపొందించ లేదనుకోవాలా? లేక, అది లోప భూయిష్టమైనదని అనుకోవాలా? లేదా, జూనియర్లో-సీనియర్లో డాక్టర్లు సమ్మె చేసినప్పుడే ఇలాంటి అంశాలు గుర్తుకొస్తాయని భావించాలా? వైద్య విద్యలో పట్టా పుచ్చుకొని, ప్రప్రధమంగా ఏ రాష్ట్రంలో లేని విధంగా డాక్టర్ ఆరోగ్య వైద్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శిగా పని చేస్తున్న, అందునా, ప్రపంచంలోని పలు దేశాల్లో పని చేసిన అనుభవమున్న ఒక అధికారే ఇలా తన శాఖ గురించి బహిరంగంగా అన్నారంటే, ఎక్కడో లోపముందనుకోవాలి. తన మనసులో మాట దాచుకోలేక వాస్తవాలను బయట పెట్టిన ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శిని అభినందించాలి. కాకపోతే, ఇకనైనా కారణాలు అన్వేషించి, లోపాలేవన్నా వుంటే సరిదిద్దే ప్రయత్నం చేయాలి.

నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలోనే, ప్రతిరోజు పది-పదిహేను మంది పసి వారు చని పోతున్నారంటే, దానికి కారణాలు అన్వేషించాల్సిందే. జాతీయ గ్రామీణ ఆరోగ్య మిషన్ (ఎన్.ఆర్.హెచ్.ఎం) పథకం కింద చేపట్టిన పలు ఆరోగ్య వైద్య కార్యక్రమాల ఏకైక లక్ష్యం, మాతా శిశు మరణాలను తగ్గించడమే. ఆ దిశగా దేశవ్యాప్తంగా ఎన్.ఆర్.హెచ్.ఎం నిదులతో అమల్లోకి తెచ్చిన పలు పథకాలకు అదనంగా, మన రాష్ట్రానికి సంబంధించినంత వరకు, గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా, మరో రెండు పథకాలు ప్రభుత్వ ప్రయివేట్ భాగస్వామ్యంలో అమలవుతున్నాయి. అత్యవసర సహాయ సేవలను అందించే 108 అంబులెన్సులు, నిర్ధారిత తేదీ ఆరోగ్య సేవలను అందించే 104 సంచార వాహనాలు, దీనికి అనుబంధంగా ఆరోగ్య సమాచార సహాయ కేంద్రం చేసిన కృషితో మాతా శిశు మరణాల శాతం గణ నీయంగా తగ్గిందని వాటి నిర్వాహకులు బయట పెట్టిన లెక్కలు చెపుతున్నాయి.

కాల్ సెంటర్ కు అత్యవసర సహాయం కావాలని కోరుతూ, ఫోన్ లో సమాచారం అందుకున్న తక్షణమే, 108 అంబులెన్సులు రెక్కలు కట్టుకుని సహాయం కోరిన వారున్న స్థలానికి చేరుకుంటాయి. అలా సహాయం కోరిన వారిలో గణనీయ సంఖ్యలో, గర్భిణీ స్త్రీలు-చంటి పిల్లల తల్లి తండ్రులు-పదేళ్ల లోపు బాల, బాలికలు వున్నారు. వీరిలోను అధిక శాతం ఎస్సీ, ఎస్టీ, బీసీ, ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాల వారుంటారు. సహజంగానే, ఆ సేవల మూలాన, మాతా-శిశు మరణాల సంఖ్య చాలా వరకు తగ్గుకుంటూ వచ్చింది. అలానే, నిర్ధారిత తేదీ ఆరోగ్య సేవలను అందించే 104 సంచార వాహనాలు, ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాల (పీహెచ్‌సీ) కు మూడు కిలోమీటర్ల ఆవల ఉండే గ్రామాల్లో ప్రసూతి, మాతా శిశు సంరక్షణ, దీర్ఘకాలిక వ్యాధులైన మధుమేహం, హృద్రోగం, రక్తపోటు, మూర్ఛ వంటి వ్యాధిగ్రస్తులకు ఆరోగ్య పరీక్షలు-మందుల పంపిణీ కోసం నిర్ధారిత తేదీల్లో ఆయా గ్రామాల్లోకి వెళ్లేవి ఇటీవలి కాలం వరకు. వీటి ద్వారా కూడా మాతా శిశు మరణాల సంఖ్య పడిపోయింది. ఇప్పుడీ రెండు రకాల సేవలు, ప్రభుత్వంలో (ఆరోగ్య-వైద్య శాఖలో) పనిచేస్తున్న సంబంధిత అధికారుల అలసత్వంతో, ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాలిచ్చినప్పటికీ, సకాలంలో నిధుల విడుదల చేయకపోవడం వల్ల, లేక, పలు రకాల నిర్లిప్తతల వల్ల, కుంటు పడి పోయాయి. దీని ప్రభావం వల్ల కలిగే దుష్ఫలితాల పరాకాష్టే నిన్న ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి వెల్లడి చేసిన నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలో పసి పిల్లల రోజు వారీ మరణాలు, రేపటి రోజున రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా మరి కొన్ని చోట్ల సంభవించనున్న మరణాలు. సర్కారులో స్తబ్దత అన్నది అక్షర సత్యం. విధాన పరమైన నిర్ణయాలు తీసుకునే ముందర అధికారులతో సంప్రదింపుల మాట ఎలా వున్నా, ముఖ్య మంత్రి తీసుకున్న నిర్ణయం, అది కూడా సాక్షాత్తు సంబంధిత సచివాలయ శాఖాధిపతి ముందర-ఆయనను సంప్రదించి తీసుకున్న నిర్ణయం, దరిమిలా ఇచ్చిన ఆదేశాలు కూడా అమలు కాని పరిస్థితులు నెల కొన్నాయని చెప్పడంలో అతిశయోక్తి లేదు.

ప్రభుత్వ ప్రయివేటు భాగ స్వామ్యంలో, 108 అంబులెన్సు అత్యవసర సహాయ సేవలు, సంబంధిత ప్రభుత్వ శాఖలోని కొందరు అధికారుల అలసత్వం వల్ల, గతంలో వలె సేవలందించలేని స్థితికి చేరుకున్నాయి. సగటున గతంలో హాజరయ్యే రోజువారీ అత్యవసర సహాయ సేవలు గణనీయంగా పడిపోయాయి. సేవలను కోల్పోతున్న వారిలో, గర్భిణీ స్త్రీలు, పసిపిల్లలు, చిన్న పిల్లలు కూడా వున్నారు. అంటే తక్షణ చికిత్స ఆలశ్యం అవుతున్న దనుకోవాలి. అత్యవసర చికిత్స ఆలశ్యమవుతే సంభవించేది మరణాలే కదా! అదే విధంగా, నిర్ధారిత తేదీ ఆరోగ్య సేవలను అందించే 104 సంచార వాహనాలలో పని చేస్తున్న సిబ్బంది సమ్మె సాకుగా చూపి, సిబ్బంది లేవనెత్తిన అంశాలను పరిష్కరించే బదులు, గత ఏడాది డిసెంబర్ మొదటి వారం నుంచి, ప్రభుత్వమే సంబంధిత జిల్లా కలెక్టర్ల అధ్వర్యంలో నిర్వహిస్తోంది. ఆ నిర్ణయం తీసుకునేందుకు పూర్వం, 475 సంచార వాహనాల ద్వారా, ఆ సేవలందించిన యాజమాన్యం, రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా మారుమూల ప్రాంతాలలో- తాము నివసిస్తున్న గ్రామానికి మూడు కిలోమీటర్ల లోపు కనీస వైద్య సౌకర్యాలు ఏ మాత్రం లేని, సుమారు ఇరవై వేల గ్రామాల ప్రజలకు, నెలకొక్క సారి, అది కూడా నిర్ధారిత తేదీన, అన్ని రకాల ప్రాధమిక వైద్య సౌకర్యాలను సమకూర్చింది. లబ్ది పొందిన లక్షలాది మంది గ్రామీణ నిరుపేదలలో, అనేక మంది గర్భిణీ స్త్రీలు, ప్రసూతి స్త్రీలు, పసి పిల్లలు, చంటి పిల్లలు కూడా వున్నారు. మాతా శిశు మరణాల సంఖ్య తగ్గించేందుకు ఆ సేవలెంతగానో తోడ్పడ్డాయి. డిసెంబర్ నెలనుంచి, కలెక్టర్ల ఆధ్వర్యంలో నడుస్తున్న అవే వాహనాలు, కనీసం ఒక్క రోజన్నా, ఒక్క గ్రామానికన్నా, నిర్ధారిత తేదీన వెళ్ళిన దాఖలాలు లేవని చెప్పాలి. ఇలాంటి పరిస్థితులలో నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలో జరుగుతున్నట్లు, రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా మరెన్ని శిశు మరణాలు సంభవించ వచ్చో అంచనా వేయడం కష్టమే.

ఇదిలా వుంటే, సంచార వాహనాలకు అనుబంధంగా, ఆరోగ్య యాజమాన్య పరిశోధనా సంస్థ, గత నాలుగేళ్ల గా ప్రభుత్వ ప్రయివేటు భాగస్వామ్యంలో నిర్వహిస్తున్న, ఆరోగ్య సమాచార సహాయ కేంద్రం, మాతా శిశు సంరక్షణకు సంబంధించి, కాల్ సెంటర్ ద్వారా అమూల్యమైన సలహాలిస్తూ వస్తున్నది. రాష్ట్ర వ్యాప్తంగా, ఇంతవరకు దాదాపు ఐదు కోట్లకు పైగా గ్రామీణులు కాల సెంటర్ కు ఉచిత ఫోన్ సౌకర్యం ద్వారా ఫోన్ చేసి, తమకు కావాల్సిన ఆరోగ్య-వైద్య సలహా సంప్రదింపులు జరిపారు. వారిలో రెండు కోట్లకు పైగా పేద ప్రజలు లబ్ది పొందారు. అందులో అధిక శాతం మాతా శిశు సంబంధమైనవే. ఆ సేవల ద్వారా కూడా నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలో జరిగిన మరణాల లాంటివి కొంతవరకైనా తగ్గించ కలిగే వీలుంది. 108 అంబులెన్సులు, నిర్ధారిత తేదీ ఆరోగ్య సేవలను అందించే 104 సంచార వాహనాలు ఎలాంటి దుస్థితికి చేరుకున్నాయో, అలానే ఆరోగ్య సమాచార సహాయ కేంద్రం సేవలు కూడా కానున్నాయి. ప్రభుత్వ ప్రయివేటు భాగస్వామ్యంలో, ప్రభుత్వ అందించే నిర్వహణ వ్యయం నిధులతో, లాభాపేక్ష రహిత ఆరోగ్య యాజమాన్య పరిశోధనా సంస్థ నడుపుతున్న ఈ సేవలకు, సకాలంలో ప్రభుత్వం నిధులను విడుదల చేయక, యాజమాన్యం మీద నెపం మోపి, ఆ సేవలను వారి పరిధిలోంచి తొలగించి, 104 సంచార వాహనాలకు పట్టిన గతే పట్టించే ప్రయత్నంలో సంబంధిత ప్రభుత్వ యంత్రాంగం వుంది.

దీనికి ముఖ్యమంత్రి ఆదేశాలున్నాయో-లేవో అన్న విషయంలో స్పష్టత లేదింత వరకూ. స్పష్టత లేదనటానికి ఆధారాలు లేకపోలేదు. ఆరోగ్య సమాచార సహాయ కేంద్రం సేవలకు, ఒక ప్రణాళిక ప్రకారం, సంబంధిత ప్రభుత్వ శాఖలో పని చేస్తున్న కొందరు, గండి కొట్టే ప్రయత్నంలో భాగంగానే, గత ఏడెనిమిది నెలలుగా, నిధుల విడుదలలో జాప్యం చేస్తున్నారు. ఒకానొక సమయంలో, గత ఫిబ్రవరి నాటికి, ప్రభుత్వం నుంచి విడుదల కాని నిధులు పదికోట్లు రూపాయలకు చేరుకోవడంతో, ఆరోగ్య యాజమాన్య పరిశోధనా సంస్థ యాజమాన్యం ముఖ్య మంత్రిని కలిసి విషయాన్ని ఆయన దృష్టికి తీసుకెళ్లింది. సంబంధిత శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి సమక్షంలో, నిధుల విడుదలకు ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాలిచ్చిన ఇరవై నాలుగు గంటల లోపు, నిధుల కేటాయింపుకు సంబంధించిన ఫైలులో కదలిక వచ్చింది. యాజమాన్యం అప్పటికి నెల రోజుల క్రితం శాఖాధిపతికి చేసిన అదే విజ్ఞప్తి, శాఖలోని కొందరు అధికారుల నిర్లిప్తతతో, "కోల్డు స్టోరేజీ" లో మగ్గుతోంది. ఏదో విధంగా ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాలను అమలు పరిచారని యాజమాన్యం సంతోషించింది. అయితే, ఆరోగ్య శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి చొరవతో, ఆర్థిక విభాగం అధికారులు త్వరగా నిధుల విడుదలకు చర్యలు తీసుకున్నప్పటికీ, ముఖ్య మంత్రి ఆదేశాలు, తుచ తప్పకుండా అమలు కాకుండా, సంబంధిత శాఖాధిపతి కార్యాలయంలో, గతంలో మాదిరిగానే, చివరి నిమిషంలో కొందరు అడ్డు తగిలారు. ఆరోగ్య యాజమాన్య పరిశోధనా సంస్థకు ప్రభుత్వం గతంలో బకాయి పడ్డ నిధులన్నీ చెల్లించక పోగా, దరిమిలా ఇవ్వాల్సిన నెల-నెల నిర్వహణ నిధుల విడుదలలో కూడా జాప్యం చేస్తోంది.

ఏ ముఖ్య మంత్రి పదవిలో వున్నా, రాజకీయాలతో ఏ మాత్రం నిమిత్తం లేకుండా ప్రభుత్వానికి సేవలందించాల్సిన బాధ్యత అధికారులపై ఉంది. అధికారంలో ఉన్న ప్రభుత్వానికి అధికారులు సహకరిస్తూండాలి. ప్రజోపయోగంగా వున్న పథకాలను నిష్ప్రయోజనం చేయకూడదు. అలాంటి ప్రజోపయోగమైన పథకాలలో అత్యంత ప్రయోజనమైన వి, బహుళ జనా మోదం పొందినవి, రాజకీయాలకు అతీతంగా-కుల మతాలకు అతీతంగా ఉపయోగ పడేవి, 108 అంబులెన్సులు- నిర్ధారిత తేదీ ఆరోగ్య సేవలను అందించే 104 సంచార వాహనాలు-ఆరోగ్య సమాచార సహాయ కేంద్రం సేవలు. వీటిని నిధుల లేమితో నీరు కార్చే ప్రయత్నం చేస్తే, నిలోఫర్ ఆసుపత్రిలో జరిగిన తరహాలోనే శిశు మరణాలు చోటు చేసుకోవడం నిత్య కృత్యమై పోవడం ఖాయం! End

Saturday, May 7, 2011

Lakhs of People Witness Panjal Athirathram 2011Vedic Ritual: Vanam Jwala Narasimha Rao

Lakhs of People Witness
Panjal Athirathram 2011Vedic Ritual
Vanam Jwala Narasimha Rao

It was April 15, 2011, twelfth and the concluding day of four thousands year old Athirathram Vedic Ritual, that got off to an auspicious start on 4th April at Panjal, a village with a population of 32,000, near Trichur in Kerala. It is believed that at the end of Athirathram there would be heavy rain. The Panjal Athirathram of 1975, the previous one that was held, witnessed rains sometime after the Yagashala was set on fire. This time the ritual of setting the Yagashala on fire got delayed and was done at 10 PM. With a few minutes to spare for the Yagashala to be set on fire, there was a heavy downpour in Panjal. Lakhs of people who had gathered to witness the ritual cheered and clapped. A few minutes later, the other rites were concluded and the Yagashala was set on fire. The culmination of Athirathram was truly magical. Incidentally there was heavy rain in Hyderabad City too, the first after the Telugu New Years Day Ugadi and on the concluding day of Athirathram.

Spread across 12 days, Athirathram is considered to be the greatest Vedic ritual and is the world’s oldest surviving ritual. Over five thousand people were at the venue on day one to witness the ritual performed after 35 years gap. Scholars, researchers and academicians from several international universities including Harvard reached the venue to study Athirathram. Professor Frits Staal, an Indologist and one of the driving forces behind the preservation of Athirathram also attended the ritual. Athirathram has been revived by Varthathe Trust-a body formed by a group of like-minded individuals and professionals spread across the country to preserve India’s culture and heritage-in a grand public ceremony. Varthathe Trust’s maiden initiative is aimed at invoking universal harmony and peace, and to spread the message of being one with nature.

Some scientific studies were also made at Athirathram under the supervision of Dr V P N Nampoori, former Director of International School of Photonics, Cochin University (CUSAT) and Emeritus Scientist at Council for Industrial and Scientific Research (CSIR), Government of India. The research involves studying the impact of Vedic chanting and Yaga on agriculture and its implications on micro organisms.

On day one rituals like Ishti-measurement of Yajaman’s height, collection of Ukha (like pots), Vayavya Ishti (worship of air) were performed. In addition, Rakshapurushavaranam (Appointment of Rakshapurusha for security of Yaga); Ritwikvarana (Appointment of Ritwiks); Naandhimukam (Ritual for conclusion of Yaga without any obstruction); Shuddhi (Bahyashuddhi-external purification by bathing); Punyahavachanam (cleansing ritual-the recitation of the Punyaha Mantra); Abhyantara (internal purification by Pranayama); Shraddhaahwaanam (Invitation of the Shraddha Devatha-concentration); Sankalpa (Explanation of performance of Athirathram); Shaalapravesha (Ritwiks entering through the western gate, Invitation of the horse, donkey); Saavitrihoma (Preparation of sacred ghee); Agnimathanam (Churning of sacred fire through friction); Agniviharanam (Distribution of the sacred fire into three homa kundas); Hotrahoma (Function for avoiding impurities like pula-death in the family); Kushmaandihomam (Repenting mistakes committed in the past by the Ritwiks); Apsudeeksha (Purification bath); Deekshaneyashti (Starting of the Vratha, explaining the rules for Ritwiks during Athirathram) and Praishartha (Satwik food) were also performed on first day.

The rituals on the second day included Vatsapra Upasthaanam (adoration of the Ukha fire), Sanigraham (formal collection of money for the Yaga), Pravargya Sambhaaram-the formal collection and Samskaaram of the items required for Pravargyam. The rituals performed during the day are: Vishnukramanam (A gold coin is threaded in a piece of coir and put around Yajaman’s neck), Krishnajana (deer skin) is worn by the Yajamana who then with his fist up in the air takes his vows for the day. He then recites over 50 do’s and don’ts. These include: no sleep during the day, will not think anything negative, will not mock anybody, won’t eat anything unnecessary, won’t cut nails or hair and won’t apply oil, among others.

Other rituals performed on the second day include: Valsapraupasthaanam (recite mantra for Valsapra maharishi), Vedikaranam (The measurements of the Mahavedi and the bird-shaped offering altar are laid out) and Yoopa Sampaadanam (A sacrificial pole is made by cutting a tree and it is installed at the Yagnashala). Mantras were chanted for protection of five Pranas present in the tree. The mantras were also chanted to prevent the secreted gum from the tree to not rob it of its Satvik qualities and for non-disturbance of any living being or inhabitants of the tree. Devayagnaadhyavasaanam (restricting space for the Yajamana) was done. Yajamana declared places he can visit within the Yagashala. Shetramaapavam (Measurement of the main hall and Chiddi-one of the few processes of Athirathram where no mantra is recited) and Mahavedeekaranam (The main hall and chiddi-bird-shaped altar) were prepared. The day ended with Vratha Doham (milking the cow, and boiling the milk, all with the accompanying mantras) and Vratha Paanam (consumption of the boiled milk). Vratham is the milk for the consumption of the Yajamana and the Pathni (Yajaman's wife).

On day three, Seventeen Ritwiks from Rig Veda, Sama Veda and Yajur Veda (main priests); 35 assistants and 10 Acharyas (supervisors and mentors) supported the Athirathram Yajamana Putthillam Ramanujan Somayaji inside the Yagashala. The oldest team member is Acharya Ravi Akkithirrippad at 83 while the youngest is 11-year old Samavedi Sivakaran. Sivakaran studies in 6th standard and has been trained for eight months by his father Krishnan Namboothiri for Athirathram. Sivakaran says he finds Vedas ‘interesting’ and likes to read Vivekananda stories. The Ritwiks at Athirathram comprised of four Yajur Veda Ritwiks including the main priest ‘Adhwaryu’ who assists the Yajamana; four Hotha priests who chant Rig Veda and four Uthgatha priests who chant Samaveda.

Sivakaran played the role of Subrahmanya priest at Athirathram who invited Lord Indra, the god of all devas, for soma pressing, an important ritual of Athirathram. The invitation is extended for six days in the mornings and evenings. Initially, the invitation is extended directly to Indra through the samaveda chant ‘Indiraaagaccha’. When Indra does not arrive, he is invited as the paramour of Ahalya ‘Indiraahalyaajaara’ in the hope it pleases him and he could accept the invitation. On the morning of the 10th day of Athirathram, the Subrahmanya priest extended an invitation to Lord Indra in the name of the Yajamana. Soma is the most important offering at Athirathram.

The highlight of the third day was Pravargyeisti. In this ceremony, ghee is poured in the Mahavira pot and burnt. Cow’s milk is added to the pot which causes a tall column of fire. Sometimes the fire could go up to 30 feet. This custom is not meant to be witnessed by women; one of the reasons being the fumes emanating from this Homam is not good for women’s health. The other main ritual performed was Shianachitthi in which the first layer of the bird-shaped main Altar (An elevated place or structure before which religious ceremonies would be enacted or upon which sacrifices could be offered) of Athirathram was laid out. The Garuda-shaped altar houses positive energy.

In addition to Pravargyesthi and Shianachitthi, other rituals that were performed during the day are: Garhapathyachitthi-preparation of the Chitthi named garhapatya; Aahawaniyaagni (fire from the first three days of Athirathram) was removed and fresh soil was laid on the Chitthi and water purified through mantra is sprinkled on the fresh soil; Adhwaryu (main Yajur Veda Ritwik who assists the Yajamana) prepares the Chitthi; Somasadanam (where Soma plant is kept in the aasana); Padhagrahanam-A calf is brought in and it takes seven steps and the area where the calf lays its seventh step is marked; Somakrayam-Purchase of soma from the cart; Adhitheishti-Somalatha is brought in the bullock cart and kept in the peedha; Sakhyam-The Ritwiks’ pledge to work as a team for the success of Athirathram; Upasath-Part of Yajaman’s deeksha; Subrahmanyaaahwaanam-the subrahmanya priest extended an invitation to Lord Indra; Vedikaranam and Kuzhipada-Arrangement of the Vedi (platform for the yaga); Pravargyeishti was repeated in the evening.

On the day Five, 81 years old Frits Staal, who visited Panjal, delivered a special lecture on ‘A Theory of Ritual’ at Brahmaswam Madham (Vedic Research Centre) in Trichur. Athirathram has also seen participation from research scholars and academicians from international universities such as Harvard, Howard and Kyoto. Prof. Staal is a renowned Indologist and one of the driving forces behind the preservation of Athirathram. Prof Staal, currently Emeritus Professor of Philosophy and South & Southeast Asian Studies at the University of California, Berkeley.

In 1975, Prof Staal spent a few months to study and record the performance of Athirathram. The Preface of his book AGNI-reference book on Agnichayana, has a fascinating account of how Prof Staal came to record Athirathram. Scholars, professors, Vedic experts and others attended the talk. Dr. Johan Frederick (Frits) Staal studied Mathematics, Physics and philosophy from the University of Amsterdam in 1948-54. During 1954-1957 he got his Ph.D. from University of Madras and also studied Indian Philosophy and Sanskrit from the Banaras Hindu University.
With Athirathram entering its sixth day, almost 50 per cent of the formal procedures completed in the 12-day Vedic ritual. The rituals conducted on sixth day included Pravagyam, offering of milk and ghee for Ashwini Devas in the Mahaveera pot; Upasath(offering ghee for Agni, Soma and Vishnu) and Subhramanya Ahwanam(Inviting Lord Indra).

Eight-year-old Sankarnarayanan from Kaapramaarathu mana, a parikrami (assistant) at Athirathram, was part of the rites for the laying out of 3rdlayer for Shianachitthi (main bird-shaped altar). Sankaranarayanan has been studying Vedas for one year now from Brahmaswam Madham (Vedic Research Centre). His grandfather Sankaranarayanan akkithirippad was the Yajamana of an Athirathram in a private function by a family in 2006.

Michio Yano, Professor of Sanskrit and Indian cultural history at Japan’s Kyoto Sangyo University, attended Athirathram. He attended the 3000-year old Vedic ritual for inputs for his new book in Japanese ‘Inspiration of Indian Mathematics’. “There will be a chapter on most ancient mathematics and that started at Athirathram, with the Shianachitthi. I have read a great deal about it but wanted to visit Athirathram to see it with my own eyes. Everything I have read I have seen here and I am happy,” said Prof Yano. He first visited India in 1975, coincidentally the same year when Athirathram was last held in Panjal. Athirathram also saw many leading academicians and scholars visiting the ritual on Sunday. Among them was national academy award winning novelist Dr. Punnathil Kunjabbdullah.

The fourth layer of the Shianachithi was laid out on the seventh day and Pravargyam-an important ritual that involves adding milk to ghee heated in very high temperature-was performed. A huge ball of fire erupted out of the Mahavira pot which was photographed by Artist Gireesan Bhattathiripad. The day’s ceremonies also included Upasath (offering ghee for Agni, Soma and Vishnu) and Subhramanyaahwanam(Inviting Lord Indra).

Forty years old Gireesan, numbered the tiles used for Shianachithi and also drew sketches of Bull (It symbolizes the arrival of Bull, the carrier of Lord Siva on day one when the Shianachithi layer is laid out. The Bull waits for Him till the last layer is laid), Vyaali (Dragon face seen in the entrance of temples seen as good omen, this is drawn on the Chithi entrance) and Vikarni on the tiles used for the main altar. He used dissolved rice power to make the drawings.

The story behind Vikarni is interesting. Legend has it that she was a washerwoman with no ears. One day she saw smoke coming out of a Yagashala. She enquired about it to the passersby and was told all Devas had gathered for a Yaga and that they could even bless her with ears. Vikarni left her work midway and ran to the Yagashala oblivious of her scantily clad status. She lost her clothes as she ran to the Yagashala where the devas blessed her, gave her clothes to wear and she was also given ears. She was then given a permanent seat at the Yagashala.

With Athirathram entering eighth day, the main Altar- Shianachithi was to be completed and the last and fifth layer of the altar laid out on that day. The altar is constructed such that layers 1, 3 and 5 are different from 2 and 4 with the layers signifying the changing seasons. The Garuda-shaped chithi has been used for centuries by rishis who created the shape on the basis of Vaastu Shashtra.

An important ritual Ksheera dhara was performed on eighth day which involved pouring of goat’s milk on the altar. During Ksheera dhara, a powerful Rig Veda Chant called Sree Rudra, the impact of which is said to be high, was chanted. From now, all mantras will be chanted on this main altar and all yagas will be held here. The Chithi will therefore house ample amount of energy. Sreerudra is chanted to pacify the Chithi. Goat’s milk is poured over the Chithi in a steady stream during Ksheeradhara. Incidentally, goat’s milk is prescribed as part of Ayurvedic treatment for Pitha dosha. A wooden frog was also placed on the Chithi to as part of the cooling down process. A kite was seen flying over Panjal today where Athirathram is being held. The bird was also spotted yesterday. This is seen as a very good omen. The day’s other rites included Pravargyam, Upasath and Subramanyaaahwaanam. The day’s ceremonies ended with Chithi Namaskaram and Chithi Dakshina, and repetition of Pravargyam and Upasath.

As Athirathram entered its tenth day, the ancient ritual continued from then onwards, without a break for over 65 hours till it concluded on 15th April evening when the Yagashala was set on fire. While the rituals continued through the night on the 12th day (April 14-15), some were to be extended through the night during the next two days also.

The most significant ritual performed on the 9th day was, Agni Prayanam-invitation of Agni to the main altar and installing it on the Shianachithi. A homam was performed followed by transportation of all the items including the Mahavira pot and other implements used in the Pravargya in a traditional manner to the Dasapadam (east of the altar). These were then placed on the Shianachithi and arranged in the form of a male human figure, known as Yajnapurusha. The implements used for Pravargya were arranged to symbolise the organs of Yajnapurusha.

Agni was then carried to the new altar and installed in the centre of the bird altar. A long continuous oblation of clarified butter was made into the sacrificial fire through a large ladle and this rite is called Vasordhaara (Flow of Wealth). During Vasor dhaara, ghee is poured continuously into the fire accompanied by chamaka mantram, which is a Yajurveda mantra meant to energize.

Other rituals performed include Pravargyam, Upasath Ishti, Subrahmanyaahwaanam, Chithi samskaaram (for purification of main altar), Gharmodwaasanam, (disposal of the pravargya implements), Brahmovdhanam, (preparation of food for Brahma) Vaajaprashaveeyam, an offering of many medicinal plants to the fire praying for cure to all illnesses, Pashuishti (offering of Vaapa, originally comes from goat and now symbolically made with rice and Havis) and panchadoham- preparation of milk.

The tenth day started at 2 am and saw several important rituals being performed including Somaabhishavam or Soma pressing. Soma is an important offering in the Athirathram Yaga. The Soma was taken out of the cart and the important ‘Praatharana Uvaakam’ was performed. Formal Abhishavam was done separately for each Savanam. They are to be done just before and after sunrise, respectively, supported by the very important Shodasi sasthram of Hothan. The first Somaahuthi, called Upaamsuhomam, was done by Adhwaryu and poured into the Upaamsu, and the Yajaman performs Somaahuthi with it.

The preparation of Soma juice for the second Somaahuthi is an important ritual. A cloth piece (Dasaapavithram) is kept stretched for straining Soma into the vessel (Dronakalasam) kept underneath on the Uparavappalaka. The Soma juice is taken from the vessel with an earthen pot (Kindi) and poured over Dasaapavithram and the strained juice drops down as a stream - Dhaara - into the Dronakalasam. It is from this Dhaara that Soma is collected as and when needed, using wooden Oordhwa-Paathrams. Eleven of these are required for most ordinary Yaagams. Nine are made of Peraal (banyan - Ficus bengalensis). For Athiraathram, 3 more pots, called Athigraahyas, are also needed.

As part of the tenth day rites, the Ritwiks occupied their respective positions, a process known as ‘Kutipukkirikkuka’ and sing Bahish - Pavamaana Sthuthi for cleansing the mind, and other Sthuthis and Sasthrams, before the Savanam rituals. It is believed that Aswinidevathas hear this Stuthi. After Sthuthi, Soma is caught (Grahanam) in the Aaswina-Paathram. After this, a general and specific Upasthaanam (Somopasthaanam) is done with the Soma juice kept in the different vessels. Vaapa homam was also performed by preparing vaapa in earthern pots.

The other rituals performed include Praathassavanam, Bahish Pavamaana Sthuthi, Graha Grahanam, Savaneeya Yagam, Sthuthi-Sasthras- Somaahuthis, First Aajya Sasthram, First Aajya Sthuthi, Pra uga Sasthram, Second Aajya Sasthram, Second Aajya Sthuthi, Third Aajya Sasthram, Third Aajya Sthuthi, Fourth Aajya Sasthram, Fourth Aajya Sthuthi, Extracting Soma juice, Maadhyandina Pavamaana Sthuthi, Savaneeya Pasupurodaasa Homam, Savaneeya Purodasa Homam, Dakshina Maruthwatjya Sasthram, Abhishekam of Yajamana, Bruhat Saamasthuthi, Nishkaivalya Sasthram, Vaamadevya Sthuthi, Second Nishkaivalya sasthram, Naudhasa Sthuthi, Third Nishkaivalya sasthram, Kaaleya Sthuthi and Fourth Nishkaivalya sasthram.

Maadhyandina Savanam is a ritual when after Sthuthis, Soma is caught (Grahanam) in the Aaswina-Paathram. After this, a general and specific Upasthaanam (Somopasthaanam) is done with the Soma juice kept in the different vessels. Embers from Agneedhriyam Dhishnyam are taken and placed in the other seven Dhishnyams and Homams are performed. This is called Dhishnya Vyaaghaaranam.

At 3 am on Thursday-the eleventh day, as part of the rites, Panjal Athirathram Yajamana Ramanujan was coroneted as Akkithirripad, an honor reserved for the main priest of any Athirathram. Abhishekam is the ritual (after a series of six homams) performed by Adhwaryu before formally christening the Yajamana as ‘Akkithiripad’. Athirathram is seen as the ultimate sacrifice of the Yajamana who commits his entire life to the ritual. After the end of Athirathram, the Yajamana carries the fire from the ritual which will be kept burning at his house. He will perform daily rituals for as long as he lives and this fire will be used to light the pyre when he or his wife passes away. The Yajamana of Panjal Athirathram 2011 is Ramanujan Akkithiripad, 57, from Chembra in Palakkad District. He did his Soma Yaga in Trichur in 2003. He was a priest at the Trikovil Vishu Shetram temple in Chembra before performing Athirathram. He and his wife Dhanyapaththanaadi have three sons Ravindranath, Umanath and Narayanan.

A formal procedure called Sowmyam was also conducted that day. Sowmyam is made using Charu (a product made of rice) and is prepared by Prathiprasthhaathan, after which ghee is poured into the Charu and the Thaithareeyas as well as the Saamavedis in the Sadass see their own reflection in the ghee. The Homa Sesham (remains of the offer), if consumed by pregnant women, particularly if she is in the first 2 months of pregnancy, is believed to cause be good for her child. It is also believed that consuming the remains of homam, is good for fertility. Some cases of childless couples bearing children after consuming Saumya have been reported in the past. Hundreds of couples received Saumya today.

The other rituals performed during the 11th day of Athirathram include: Thrutheeya savanam which is recital of Sama stutis; Extraction of Soma juice; Aarbhava Pavamana Sthuthi; Havir Homam; Mahavaiswadeva Sasthram; Agnishoma Sthuthi; Agnimaarutha Sasathram (Sasthram intended for Agni and Maruth, God of wind); Ukthya Stuthis; Ukthya Sasthras; Shodasi Sthuthi (Recited when the Sun is Half set in praise of Indra); Shodasi Sasthram (1000 mantras of 16 words each); Rathri Paryaya Sthuthis; Rathri Paryaya Sasthras; Aaswina Sthuthi and Aaswina Sasthram.

Panjal was energized from the non-stop Rig Veda, Yajur Veda and Sama Veda chants resonating across the village during Athirathram. Thousands of verses have been chanted during the ritual. The maximum verses have been from Yajurveda followed by Rig Veda and Sama Veda. Over 150,000 words (including repetitions) of Yajur Veda have been chanted during Athirathram. To a large extent, Yajur Veda provides the description of the rituals and how these are to be performed. Rig Veda is mostly hymns and is chanted during the preparatory stage and when oblations are offered. Over 8000 lines (including repetitions) have been recited from Rig Veda during Athirathram.

Sama Veda depicts Bhakti rasa and is recited to entertain the gods after offering them Soma and other offerings. The melodious Sama veda ganam has been chanted for several hours. 29 Samaveda Stutis which comprise 26 Pariyaya Stutis and 3 Pavamana Stutis have been chanted during Athirathram. Each Pariyaya stuti has 3 stanza of 3 to 4 lines each of which one stanza is repeated thrice. The Pavamana Stuti lasts half an hour comprising 15 Samaganams with each Samagana comprising 5 or 6 vachanas (lines). During each Pravargya, 35 Samaganams were recited which were repeated thrice. The Prasthotha Samayaga gana was recited five times. As part of the rites to sanctify the main altar (Chithi), the Uthgatha (Chief Samavedi Priest of Athirathram) chants three samaganas each for sanctifying the Northern wing, Southern Wing, Head, Tail and Atma of the Chithi. During Vapa Homam, an important custom of Athirathram, a Samaveda chant called Vapasaamam is chanted which comprises 33 Samagaanas repeated thrice. This lasts two hours. Uthgatha is the chief Samaveda priest who is assisted by Prastotha. The Prastotha starts chanting the Samaveda which is then taken over by Uthgatha. The roles of Subramanha and Pratiharta Priests are relatively limited compared to the other two main Samaveda priests.

The 380-square meter area of Athirathram Yagashala is based on the Purusha length of the Yajamana (the length of the Yajamana with raised hand). Everything is centered on Yupam (Eastern most point of the Yaga area). The Western area called Pracheenashala consists of Patnishala and the Yagna space (Garhapatya, Dakshinagini, Vedi and Aahawaneeyam). The contour area of the Shianachithi (Bird-shaped Altar) is 7.5 square Purusha and is equal to 108 thousand square angula (The purusha length is divided by 120 to get one purusha angula). The Eastern area comprises Mahavedi (area of prime yagna), Sadas Hall (where Ritwiks assemble for rendition of Vedas), Havirdhaanam (where certain ritual preparations are made) and Uttaravedi (the area of the bird-shaped altar). Only natural materials and wood is used for construction of the Yagnashala. It is traditionally known to rain sometime after the Yagashala is set on fire during Athirathram.

While the Athirathram was being performed, 479 volunteers from Panjal village managed millions of visitors to ensure smooth flow of events. They were seen everywhere, working tirelessly, sweating and toiling in the blistering heat. They were present near the Yagnashala managing the swelling crowd of lakhs of people, ensuring everyone gets to witness the happening inside the Yagashala; at the Annadhanam area making the partaking of food with thousands of people a comfortable experience; on the road managing heavy traffic with such ease that the traffic police would be proud of them. They are the unsung heroes of Athirathram - the volunteers of Panjal who have made sure the experience of the visitors to Athirathram is befitting of the unique ritual.

Finally on the last day the countdown began. The auspicious day of Vishu, the New Year in Kerala, saw the culmination of the 12-day Athirathram when the Yagashala area was set on fire marking the end of the Vedic ritual. Panjal was swarming with people. The day saw lakhs of people (approximately a million) attending Athirathram. They were waiting for the final event of setting the Yagashala on fire. The rituals were still ongoing and the fire was expected to be set around 9 PM. Several Sashtrams were performed on the last day. These included Hothan’s Shodashi Sasthram, Paryaaya Sasthrams aand Aaswina Sasthram. This was followed by Anuyaajam and Haariyojanam which marks the end of the soma rituals.

Yajamana performed Pindam (homam) at Maarjaaleeyam. All Rithwiks performed homam at Agneendriyam (Palacharani Praayaschitham). The performances like “Dhaana Iduka”, Adhwaryu's Sruvaahuthi (Saakala homam), Chamasa Visargam (detatching the rithwiks from the respective chamasam), Sakhya-Visargam (releasing the bond of Camaraderie among the Rithwiks, undertaken earlier with Thaanoonasthram), “Pathnee Samyojam”, Performance of Praayaschitham (here, Kalpa-Praayaschitham), in order to overcome any imperfections in the performance.

Avabhrutham Ishti (starting in the Saala and ending in the pond, lake or river), in which most of the used items were deposited in a water body (pond, lake or river), everyone bathed (Avabhrutham Snaanam) and returned to the Saala. This is followed by Upasthaanam. After returning from the pond, the three Ishti (homams) namely Udayananiyeshti, Maithraavaruneshti, and Sakthu homam were performed.

Udayaneeyeshti, followed by Prathiprasthaathan's Ishti and finally the Maithraavaruneeyeshti (a long ritual of 2½ hours with 4 Charus and a Purodaasam, as five havissu or offering to five Gods namely Anumathi, Ila, Sineevaali, Kuhu, Dhathaa). Powdered rice is then used for Sakthu Homam. This is followed by Agnervimoka homam, Aapthyu Upasthaanam, termination of Agneendriyam, 5-chamatha Homam, Upasthaanam to Aadithyan, Dadidrafsam Bhakshanam, & Namaskaaram. Thus ends Thritheeya Savanam. Thus ended Suthyam.

Thereafter, the Threthaagnis (the three spiritual fires attained through Yaagam) are shown (Kaachi) at and invoked back to the Arani. Once the Threthaagni is invoked back to Arani, the remaining fire in the Yagashala has conceptually become forest fire with no spiritual content. Also, the Yagashala lost its divine nature. The Yagnashala is then set on fire.

On the way (Prathyaagamanam), either Ubhavaneeya Ishti or Poornaahuthi is performed and this Threthaagni is taken to the Yajaman's residence (Illam) and placed in an appropriate location like Vadukkini or Padinjaatti (two rooms in a Namboothiri Illam). The Athiraathram was now over and the Yajamana now becomes a Akkithiri while his wife remains as Paththanaadi.

Agnihothram Rituals, using Threthaagni has to be performed by Yajamana twice daily, and Darsesthi and Poornamaaseeyesthi on every Prathipadam (first day after full moon or new moon), throughout their life. Darsesthi and Poornamaaseeyesthi (about two hours long) require, apart from Yajamana, four Rithwiks, namely, Adhwaryu, Brahman, Agneedharan and Hothan, who can be members of Yajaman's family, unless they have Pula. Though Pula (defilement-Some kind of pollution) forces the Yajamana to stop the Yaagam; it does not affect the Agnihothram rituals, which are continued to be performed.

Life of Threthaagni has also been defined. Whoever (Yajamana or his wife) dies first - the Akkithiri or Pathanaadi - is cremated using this fire, preceded and followed by special cremation rituals, much different from the usual cremation procedure of Namboothiris. The Threthaagni then ceases to exist, and the survivor discontinues Agnihothram and the Ishtis. The Akkithiri is eligible to revive Threthaagni only if any one Pathanaadi is alive and both are ready to repeat Aadhanam (called Punaraadhaanam). (It may be noted that they must have done Adhaanam prior to performing any Yaagam). Here, Somayaagam or Athiraathram need not be repeated (just a performance of Aadhaanam will do) to revive Threthaagni. In case of his wife's death, if the Yajamana did not revive Threthaagni, he is cremated in the usual Namboothiri manner.

Over one Lakh people visited Athirathram during the first three days, over two lakhs people visited the village on Sunday-the seventh day, nearly half a million people from in and around Kerala descended upon Panjal on tenth day and in all an estimated over two million people visited in the first eleven days. Organizers were unable to estimate the number of visitors on the concluding day!

(Courtesy Press Releases from Ms. Surekha Pillai, Journalist)