NO TELANGANA BUT FOR Dr MARRI CHANNA REDDY : VANAM JWALA NARASIMHA RAO

 NO TELANGANA BUT FOR Dr MARRI CHANNA REDDY

VANAM JWALA NARASIMHA RAO

The Hans India (01-12-2024) 

{Dr Marri Channa Reddy, as ‘The Great Leader from Telangana’ who took the 1969 agitation to its zenith, paving way for second phase of agitation. Recalling his family association, especially that of his paternal uncle Ranga Rao, KCR revealed in one of his conversations, when I was working as his CPRO that, ‘The Spirit of Passion and Commitment to Telangana demonstrated by Channa Reddy, influenced me in leading the second phase of Telangana Agitation and eventually succeeded.’} – Editor’s Synoptic Note 

Telangana First Chief Minister, K Chandrashekhar Rao, ‘Credited with achieving the State,’ described Dr Marri Channa Reddy, as ‘The Great Leader from Telangana’ who took the 1969 agitation to its zenith, paving way for second phase of agitation, and in realizing the state. He revealed that, despite TPS (Telangana Praja Samithi) Landslide in 1971 Lok Sabha Elections, on the advice of CPI leader SA Dange, Indira Gandhi deferred Telangana formation. Dr Reddy settled with safe guards (6-Point Formula), and merged TPS with Congress. Adversaries in Telangana conspired with Andhra Congress leaders to blame him.  

Channa Reddy was ‘The First Telangana Ardent Votary, and Staunch Protagonist for the Cause of Telangana.’ When he was invited to the Amritsar Congress Working Committee (CWC) Meeting to elicit his views on Telangana, ahead of creation of Andhra State in 1953, he did so with a foresight. Jawaharlal Nehru while agreeing with him, confessed that, he inclined with the idea of Linguistic Reorganization of States. Maulana Azad, present there, snapped at Nehru in Urdu, that, his ‘Zameer’ (Conscience) had become ‘Philphila’ (diluted). 

Prior to his nomination to Provisional Parliament in 1950 and appointment as Congress Parliamentary Party (CPP) Whip, Channa Reddy practiced medicine for three years. In 1952, he was elected to Hyderabad State Assembly and became Minister in Burgula Ramakrishna Rao Government. His ‘Grow More Slogan’ then, subsequently transformed as ‘Green Revolution’ enabling self-reliance in foodgrains.    

When AP was formed in 1956, Chief Minister Neelam Sanjiva Reddy, debunking the popular saying that ‘Never keep VB Raju in’ and ‘Channa Reddy out’ of the Cabinet, did the opposite. Channa Reddy who walked out of the Congress, joined later, and became Minister in Kasu Brahmananda Reddy Cabinet. After the 1967 General Election, when Brahmananda Reddy preferred to continue as CM, despite Indira Gandhi sounding him to join her Cabinet, Channa Reddy Seized the opportunity, and became Union Minister for Steel and Mines. He was elected to the Rajya Sabha In April 1967. When the Apex Court disqualified him from holding elective posts for a period of six years, he resigned in 1968, and returned to Hyderabad. It was Channa Reddy who prepared the Blueprint of Vizag Steel Plant, as Union Minister, which Indira Gandhi announced in April 1970. 

Channa Reddy shared some of his political anecdotes and experiences which were motivating, fascinating and enthralling, with me and my Journalist friend Venkat Parsa, who introduced me to him in 1988. Together we were frequent visitors to his Tarnaka Residence. Budding politicians must know them. I had the opportunity of working as his PRO during his second term as CM (1989-90). I observed him from close quarters then, as well as before and after he was made APCCI President. My early imprints were that, he as a senior leader, sincerely grappled with issues and dealt with people. They were ‘Indelible Letters’ and ‘Learning Lessons in My Life.’ His rich, varied, vast experience, political sagacity, strategy, statesmanship, crisis management, and dealing in difficult situations are unparalleled. 

A Madan Mohan, who started the ‘Telangana Praja Samithi (TPS)’ to lead the Mulki Movement, handed over the reins to Channa Reddy, which proved to be the major turning point for him to demonstrate his innate capacity and ‘Charismatic Leadership Abilities’ to register series of ‘Electoral Landslides’ like the 1971 Lok Sabha, 1978 Assembly, 1980 Lok Sabha, and 1989 Lok Sabha plus Assembly Elections. 

Madan Mohan was fielded as TPS Candidate by Channa Reddy for Siddipet Assembly by-elections in November 1970. Being aware of the importance of victory there, and to ensure that, he camped in the constituency for nearly two months. Then, Channa Reddy dined and even stayed few times at the residence of KCR. Recalling his family association, especially that of his paternal uncle Ranga Rao, KCR revealed in one of his conversations, when I was working as his CPRO that, ‘The Spirit of Passion and Commitment to Telangana demonstrated by Channa Reddy, influenced me in leading the second phase of Telangana Agitation and eventually succeeded.’ Madan Mohan won with 20000 majority votes.

On expiry of his six-year disqualification period in 1974, Indira Gandhi handpicked Channa Reddy to manage her home State of Uttar Pradesh (UP), where HN Bahuguna was giving headaches. Bahuguna was replaced by ND Tiwari. With the AP State Assembly Elections due in February, 1978, to seize the opportunity, he resigned and returned to Hyderabad in October 1977. He visited Puttaparthi and sought blessings of Sathya Sai Baba.  

Meanwhile, Congress was split at the national level. Indira Gandhi was elected as President on January 1, 1978. Channa Reddy was appointed as APCC(I) President. When Brahmananda Reddy managed to get ‘Cow and Calf’ Symbol for Congress headed by him, Channa Reddy played key role in obtaining ‘Hand Symbol’ for Indira Congress. In the Elections Channa Reddy led Indira Congress, trounced Brahmananda Reddy Congress, and the nascent Janata Party. He became the First Congress (I) CM in March 78. Despite contributing 41 out of 42 MPs from the State in the Midterm Elections in 1980, that brought back Indira Gandhi to power, the Congress High Command replaced him with Anjaiah!!!  

In 1982, Channa Reddy was appointed as Punjab Governor. He resigned in February, 1983, following differences with CM Darbara Singh. He quit Congress, floated the National Democratic Party of India (NDPI), and unsuccessfully contested the Lok Sabha elections from Karimnagar. He largely confined to his residence, till he returned to Congress Fold, in response to an appeal by AICC General Secretary G K Moopanar in 1986. After his reentry, couple of events organized by him were big hit, and caught the attention of High Command. 

The Congress High Command was tossing with the idea of replacing Janardhan Reddy as APCCI Chief.  Dr YS Rajashekhar Reddy, Jalagam Vengal Rao and N Janardhan Reddy were tried by High Command, to outwit NT Rama Rao but the plan apparently was not working well. Rajiv Gandhi was in search of a ‘Right Person’ to lead Congress in 1989 Elections. KN Singh, a ‘Protege of Channa Reddy’ when he was UP Governor, became the AICC General Secretary in charge of AP affairs in February 1989 with elections fast approaching. 

Though Channa Reddy’s chances to head APCCI bettered, he required support from leaders like Vengal Rao, Dronamraju Satyanarayana, HKL Bhagat, Kumud ben Joshi etc. to replace Janardhan Reddy. I and Venkat while witnessing all these, as part of our little contribution, organized a meeting between Senior Journalist Adiraju Venkateshwara Rao and Channa Reddy. They met after a gap of ten years. Adiraju, who wielded significant influence in Delhi Congress Circles, extended his helping hand to ‘Doctor Saab’ the way he used to reverentially address Channa Reddy, forgetting past differences with him. He played an important role together with Dronamraju in lobbying in Delhi. 

The strategy clicked. Satya Saibaba Blessings worked well. Invite came from KN Singh, to Channa Reddy in the third week of April, 1989, to reach Delhi for consultations, at the instance of Rajiv Gandhi. He shrewdly prepared for the crucial meeting, including the prospective list of APCC Office-Bearers. At the Begumpet Airport, when he was leaving for Delhi, just five persons were present, including me to see him off. Dr Reddy stayed at a friend’s residence for about three weeks. Eventually, on May 1, 1989, Channa Reddy was appointed as APCC(I) President. He returned to a tumultuous welcome at the Begumpet Airport on May 3, 1989. Protocol was extended to him which normally reserved for CM. The open-top jeep was allowed up to the tarmac. 

Under the aegis of ‘National Information Service (NIS)’ I organized a meeting on ‘Jawhar Rozgar-Panchayat Raj: Strengthening grassroots democracy’ on June 3, 1989, in Hyderabad, presided by Channa Reddy and addressed by CV Narasimhan ICS, CPI Leader Mohit Sen, Madan Mohan and Uma Gajapathi Raju etc. Organizing ‘One Crore Signatures’ against NTR Government and the ‘Jail Bharo’ in which Channa Reddy was arrested, galvanized the entire Congress party in the State, giving confidence of winning elections.

Congress swept back to power, winning 181 of the 294 seats. Though he ‘Richly Deserved’ it was not easy for him to become the Leader of CLP and CM. It was believed in political circles then that, Channa Reddy sought intervention of Governor Kumud Ben Joshi in his favor, and it worked. Eventually, Channa Reddy sworn in as the Chief Minister on December 3, 1989, and was in office till December 17, 1990. As promised by him, in a casual talk, before elections, he warmly called me to his residence, and appointed me as his PRO, a great turning point in my life. 

The emergence of great leaders like Dr Marri Chenna Reddy in politics is a rare blessing. His guidance, leadership skills, and deep connection with the people during the Telangana movement ‘Distinguished Channa Reddy as an Extraordinary Leader.’ With his political acumen, progressive vision, and unwavering commitment to public service, he rendered invaluable contributions. His role in achieving Telangana statehood is unparalleled and remarkable, beyond dispute.

Channa Reddy's spirit continues to resonate in the success story of present-day Telangana. There is so much we can and must learn from his values and visionary ideas. ‘Telangana would not be what it is today without Channa Reddy.’ On December 2, 2024, marking his 28th Death Anniversary, as an ardent admirer, I pay my genuine tributes to this towering personality. What a ‘Great Leader from Telangana’ Dr Marri Channa Reddy was!!! 

And undoubtedly, NO TELANGANA BUT FOR Dr MARRI CHANNA REDDY.

(Inputs from Venkat Parsa)

{28th Death Anniversary of Dr M Channa Reddy on December 2, 2024}

ప్రజానాడి తెలిసిన పాలనాదక్షుడు {డాక్టర్ మర్రి చెన్నారెడ్డి లేకుండా తెలంగాణ ఉండేది కాదు} : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 ప్రజానాడి తెలిసిన పాలనాదక్షుడు

{డాక్టర్ మర్రి చెన్నారెడ్డి లేకుండా తెలంగాణ ఉండేది కాదు}

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్రజ్యోతి దినపత్రిక (30-11-2024) 

{తెలంగాణ ఉద్యమానికి ఆయన దిశానిర్దేశం, నాయకత్వ నైపుణ్యం, ప్రజలతో సన్నిహితంగా మమేకం కావడం వంటి ప్రత్యేకతలు ఆయనను అసాధారణ నేతగా నిలిపాయి. రాజకీయ చతురతతోనూ, ప్రగతిశీల ఆలోచనలతోనూ, అత్యున్నత ప్రజాసేవా దృక్పథంతోనూ ఆయన తన సేవలను అందించారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనలో ఆయన పాత్ర అపూర్వం, అపురూపం. దీనిని తర్కించలేము. వర్తమాన తెలంగాణ విజయగాథలో చెన్నారెడ్డి స్ఫూర్తి ప్రతిబింబిస్తున్నది. ఆయన విలువలు, ఆలోచనల నుంచి మనం ఎన్నో, ఎన్నెన్నో పాఠాలు నేర్చుకోవాలి. మర్రి చెన్నారెడ్డి లేకుండా తెలంగాణ ఉండేది కాదు.} -సంపాదకుడి వ్యాఖ్య 

తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనకు కారణభూతుడు, పది సంవత్సరాలు తొలి ముఖ్యమంత్రిగా అధికారంలో వున్న కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర్ రావు, డాక్టర్ మర్రి చెన్నారెడ్డిని ‘తెలంగాణ మహానాయకుడు’ గా కొనియాడేవారు. 1969 ఉద్యమాన్ని పతాక స్థాయికి చేర్చిన చెన్నారెడ్డి, మలిదశ ఉద్యమానికి మార్గం సుగమం చేసి, రాష్ట్ర సాధనకు కారకుడయ్యాడని కేసీఆర్ అనేవారు. 1971 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో తెలంగాణ ప్రజా సమితి (టీపీఎస్) అఖండ విజయం సాధించినప్పటికీ, సీపీఐ నేత ఎస్‌ఏ డాంగే సలహాతో ఇందిరాగాంధీ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు నిరాకరించారని కేసీఆర్ అనేవారు. కొన్ని రక్షణలను హామీగా పొందడంతో సరిపెట్టుకొని, చెన్నారెడ్డి టీపీఎస్‌ను కాంగ్రెస్‌లో విలీనం చేశారు. తెలంగాణలోని ఆయన ప్రత్యర్థులు ఆంధ్ర కాంగ్రెస్ నేతలతో కుమ్ముక్కై ఆయనను విమర్శించేవారు.

చెన్నారెడ్డి, ‘తెలంగాణ అభిమాని, నిర్ద్వందంగా తెలంగాణ వాది.’ 1953 లో ఆంధ్ర రాష్ట్రం ఏర్పాటుకు ముందుగానే, అమృతసర్‌ కాంగ్రెస్ వర్కింగ్ కమిటీ (సిడబ్ల్యుసి) సమావేశానికి, తెలంగాణ అంశంపై అభిప్రాయం వెల్లడించడానికి ఆయనను ఆహ్వానించారు. ఆ సమావేశంలో, దూరదృష్టితో, సాక్ష్యాధారాలతో ఆయన అభిప్రాయం తెలిపిన వెంటనే, వాటితో తాను ఏకీభవిస్తూనే, భాషా ప్రాతిపదికన రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు తాను అనుకూలమని జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ స్పష్టం చేశారు. అప్పుడు అక్కడే వున్న మౌలానా అజాద్, నెహ్రూతో, ‘మీ జమీర్ (మనస్సు) ఫిల్ఫిలా (నీరసంగా) అయిందని’ చమత్కరించారు.

పాత్రికేయ మిత్రుడు వెంకట్ పార్సా ద్వారా, డాక్టర్ చెన్నారెడ్డితో 1988లో పరిచయం, తరచూ కలిసే అవకాశం కలిగింది. మేమిద్దరం తరచు చెన్నారెడ్డి తార్నాకా నివాసానికి వెళ్లేవాళ్లం. ఆయన తన అనుభవాలను, అరుదైన రాజకీయ జ్ఞాపకాలను పంచుకునేవారు. అవి ఎంతో ప్రేరణాత్మకంగా, ఆసక్తికరంగా, ఉల్లాసంగా ఉండేవి. రాజకీయాలలో ఎదుగుతున్న, ఎదగాలనుకున్న యువ నాయకులు, వీటిని తెలుసుకోవడం ఎంతో అవసరం.

1956లో ఆంధ్రప్రదేశ్ ఏర్పడినప్పుడు, నీలం సంజీవరెడ్డి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. ‘వీబీ రాజును లోపల పెట్టవద్దు-డాక్టర్ చెన్నారెడ్డిని బయట పెట్టవద్దు’ అనే నానుడిని విస్మరించి, దానికి భిన్నంగా వ్యవహరించడంతో, చెన్నారెడ్డి కాంగ్రెస్‌ను విడిచి, కొద్దికాలం తరువాత చేరి, కాసు బ్రహ్మానందరెడ్డి మంత్రివర్గంలో మంత్రిగా పనిచేశారు.

చెన్నారెడ్డి రెండవసారి (1989-90) ముఖ్యమంత్రి అయినప్పుడు, ఆయన పీఆర్వోగా పనిచేసే అవకాశం కలిగింది నాకు. అప్పుడూ, అంతకుముందు ఆయన్ను ఏపీసీసీ అధ్యక్షుడిగా నియమించబడటానికి ముందు, తరువాత, నేను ఆయనను దగ్గరగా పరిశీలించే వీలు కలిగింది. ఒక సీనియర్ నాయకుడిగా, సమస్యలను నిజాయితీగా, నిబద్ధతతో ఎదుర్కొని, ప్రజలతో మమేకమై వ్యవహరించడంలో ఆయనకు ప్రత్యేక నైపుణ్యం ఉన్నదన్న అభిప్రాయం నా మొదటి పరిచయంలోనే ఏర్పడింది. ఆయనతో అనుభవాలు జీవితంలో చెరగని అక్షరాలుగా, స్ఫూర్తిని అందించే పాఠాలుగా నిలిచాయి. డాక్టర్ చెన్నారెడ్డికి వున్న రాజకీయ పరిజ్ఞానం, నేతృత్వ లక్షణాలు, సంక్షోభ నిర్వహణలో నైపుణ్యత, క్లిష్టమైన రాజకీయ పరిస్థితుల్లో వ్యూహాత్మకంగా వ్యవహరించే తీరు ఇతరులలో అరుదుగా కనిపిస్తుంది. 

1950లో ప్రొవిజనల్ పార్లమెంట్‌కు నామినేట్ కావడం, కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ పార్టీ విప్‌గా నియమితులవడం కాక ముందు, చెన్నారెడ్డి మూడు సంవత్సరాలు వైద్యవృత్తిలో వున్నారు. 1952లో, హైదరాబాద్ రాష్ట్ర అసెంబ్లీలో ఎన్నికై, బూర్గుల రామకృష్ణారావు ప్రభుత్వంలో మంత్రిగా పనిచేశారు. అప్పటి ఆయన ‘అధిక దిగుబడి’ నినాదం, భవిష్యత్తులో ‘హరిత విప్లవం’ రూపుదిద్దుకుని, దేశం ఆహార ధాన్యాల విషయంలో స్వయంసమృద్ధిని సాధించడానికి దోహదపడింది. 1967 సాధారణ ఎన్నికల తరువాత, ఇందిరాగాంధీ కేంద్ర కేబినెట్‌లో చేరమని సూచించినప్పటికీ, ముఖ్యమంత్రిగా కొనసాగడానికే మోగ్గుచూపిన బ్రహ్మానందరెడ్డి తనకు బదులుగా చెన్నారెడ్డి పేరును ప్రతిపాదించారు.

అందివచ్చిన అవకాశాన్ని దక్కించుకుని, ఉక్కు-గనుల శాఖ  కేంద్ర మంత్రిగా చేరడం, రాజ్యసభ సభ్యుడిగా (1967) ఎన్నిక కావడం ఆయన రాజకీయ జీవితంలో కీలక మలుపులు. అత్యున్నత న్యాయస్థానం ఆయన శాసనసభ ఎన్నికను రద్దు చేసి, ఆరు సంవత్సరాల పాటు ఎన్నికల పదవులు చేపట్టకుండా అనర్హత విధించడం వల్ల, 1968లో కేంద్రమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి హైదరాబాద్‌కు వచ్చారు. ఇందిరాగాంధీ 1970లో ప్రకటించిన విశాఖ ఉక్కు కర్మాగారం బ్లూప్రింట్‌ను కేంద్రమంత్రిగా తయారు చేసిన ఘనత చెన్నారెడ్డిదే.

ముల్కీ ఉద్యమాన్ని నడిపేందుకు ‘తెలంగాణ ప్రజా సమితి’ (టీపీఎస్)ను స్థాపించిన ఏ మదన్ మోహన్, తన అధ్యక్ష స్థానాన్ని చెన్నారెడ్డికి అప్పగించారు. ఇది చెన్నారెడ్డి నేతృత్వ సామర్థ్యాలను, నాయకత్వ పటిమను ప్రజలు తెలుసుకోవడానికి, తరువాత జరిగిన 1971 లోక్‌సభ, 1978 అసెంబ్లీ, 1980 లోక్‌సభ, 1989 లోక్‌సభ-అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో ‘భారీ విజయాలు’ సాధించడానికి మార్గం సుగమం చేసింది. ఈ విజయాల వల్ల చెన్నారెడ్డి ‘అద్భుతమైన నాయకత్వ నైపుణ్యం’ ఉన్న వ్యక్తిగా నిరూపితమయ్యారు.

ఈ విజయ పరంపరకు మూలాలు 1970 నవంబర్‌లో జరిగిన సిద్ధిపేట అసెంబ్లీ ఉపఎన్నిక. టీపీఎస్ అభ్యర్థిగా మదన్ మోహన్‌ను రంగంలోకి దించిన చెన్నారెడ్డి, ఆ ఎన్నిక ప్రాముఖ్యత దృష్ట్యా, దాని ఫలితం తెలంగాణ సాధన ప్రక్రియకు ముందడుగు కావడం దృష్ట్యా, ఆయన విజయాన్ని ఖాయం చేసేందుకు సుమారు రెండు నెలల పాటు సిద్ధిపేటలోనే మకాం వేశారు. అదే రోజుల్లో ఆయన కేసీఆర్ నివాసంలో భోజనం చేసి, అక్కడే ఒకటి-రెండు సార్లు బస కూడా చేశారని కేసీఆర్ చెప్పారు. పెద్దనాన్న రంగారావుతో పాటు చెన్నారెడ్డితో తమ కుటుంబ అనుబంధాన్ని గుర్తుచేసుకుంటూ, కేసీఆర్, తన నేతృత్వంలో తెలంగాణ మలి ఉద్యమం విజయవంతం కావడానికి, చెన్నారెడ్డి దీక్ష, పట్టుదల, ఆకాంక్షల స్ఫూర్తి ప్రభావం వున్నదని చెప్పేవారు. ‘చెన్నారెడ్డి ఆత్మ నాలో ప్రవేశించింది’ అనేవారు. మదన్ మోహన్ 20,000 మెజారిటీతో గెలిచారు.

ఆరు సంవత్సరాల అనర్హత కాలం 1974లో ముగియగానే, తన స్వరాష్ట్రం ఉత్తరప్రదేశ్‌ ముఖ్యమంత్రిగా వున్న హేమవతి నందన్ బహుగుణ కాంగ్రెస్ అధిష్ఠానానికి తలనొప్పిగా మారిన నేపధ్యంలో, అక్కడి రాజకీయ సమస్యలను చక్కదిద్దడానికి, చెన్నారెడ్డిని ఆ రాష్ట్ర గవర్నర్ గా నియమించింది ఇందిరాగాంధీ. దరిమిలా, బహుగుణ స్థానంలో నారాయణ దత్ తివారీని రావడం జరిగింది. చెన్నారెడ్డి ఉత్తరప్రదేశ్ గవర్నర్‌గా ఉండగా రెండు సార్లు అక్కడ రాష్ట్రపతి పాలన విధించారు. 1977లో ఆంధ్రప్రదేశ్ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు సమీపిస్తున్న పూర్వరంగంలో, చెన్నారెడ్డి గవర్నర్ పదవికి రాజీనామా చేసి హైదరాబాద్‌కు తిరిగి వచ్చారు. పుట్టపర్తి వెళ్లి సత్యసాయి బాబా ఆశీర్వాదం తీసుకున్నారు.

ఇదిలా వుండగా, జాతీయ స్థాయిలో కాంగ్రెస్ పార్టీ చీలిపోయింది. 1978 జనవరిలో ఇందిరాగాంధీ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలిగా ఎన్నికవగా, చెన్నారెడ్డి ఆంధ్రప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ కమిటీ (ఐ) అధ్యక్షుడిగా నియమితులయ్యారు. బ్రహ్మానందరెడ్డి కాంగ్రెస్‌కు ఆవుదూడ గుర్తు లభించడంతో, ఇందిరాగాంధీ కాంగ్రెస్‌కు చెన్నారెడ్డి చొరవతో చేతి గుర్తును లభించింది. అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో, చెన్నారెడ్డి నేతృత్వంలోని ఇందిరా కాంగ్రెస్, బ్రహ్మానందరెడ్డి కాంగ్రెస్‌ను, అలాగే మొగ్గలో వున్న జనతా పార్టీని ఓడించి ఘన విజయం సాధించింది. 1978 మార్చి నెలలో ఆయన మొదటి కాంగ్రెస్ (ఐ) ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యారు. 1980 లోక్‌సభ మధ్యంతర ఎన్నికలలో ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి 42 స్థానాలలో 41 స్థానాలను గెలిపించి, ఇందిరాగాంధీ తిరిగి ప్రధాని కావడానికి దోహద పడినప్పటికీ, చెన్నారెడ్డిని తొలగించి ఆయన స్థానంలో అంజయ్యను సీఎం చేసింది అధిష్టానం. 

1982లో పంజాబ్ గవర్నర్‌గా నియామకమైనప్పటికీ, ముఖ్యమంత్రి దర్బారా సింగ్‌తో విభేదాల కారణంగా, 1983 ఫిబ్రవరిలో గవర్నర్ పదవికి  రాజీనామా చేసిన తర్వాత, హైదరాబాద్‌కు తిరిగివచ్చి కాంగ్రెస్ పార్టీని వీడారు చెన్నారెడ్డి. నేషనల్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ ఆఫ్ ఇండియా (ఎన్డీపేఐ) స్థాపించి, 1984 లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో కరీంనగర్ నుండి పోటీ చేసి ఓటమి పొందారు. కొంతకాలం ఇంటికే  పరిమితమైన ఆయన, 1986 అక్టోబర్‌లో, ఎఐసిసి ప్రధాన కార్యదర్శి జికే మూపనార్ విజ్ఞప్తికి స్పందించి, కాంగ్రెస్ పార్టీలో పునఃప్రవేశించారు. 

1986లో కాంగ్రెస్‌లో తిరిగి చేరిన తర్వాత, డాక్టర్ చెన్నారెడ్డి నిర్వహించిన రెండు ప్రధాన కార్యక్రమాల పర్యవసానంగా మరోమారు కాంగ్రెస్ అధిష్టానం ఆయన సేవలు ఉపయోగమని అభిప్రాయపడింది. వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి, జలగం వెంగళరావు, ఎన్ జనార్ధన్ రెడ్డి ఏపీసీసీ అధ్యక్షులుగా తమ ప్రభావం చూపించేందుకు ప్రయత్నించినప్పటికీ, ఎన్టీ రామారావు ప్రభావాన్ని ధీటుగా అధిగమించడానికీ, 1989 ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్‌ పార్టీకి విజయం చేకూర్చడానికి చాలరని భావించింది. పటిష్టమైన నాయకుడిని రాజీవ్ గాంధీ  అన్వేషిస్తున్న సమయంలో, డాక్టర్ చెన్నారెడ్డి ఆ స్థానానికి రావడానికి మార్గం సుగమం అయింది. 

అయినప్పటి అప్పుడున్న ఏపీసీసీ అధ్యక్షుడు జనార్ధన్ రెడ్డిని తొలగించాలంటే, చెన్నారెడ్డికి, జలగం వెంగళరావు, ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణ, హెచ్‌కేఎల్ భగత్, (గవర్నర్) కుముద్ బెన్ జోషి వంటి వారి బలమైన మద్దతు కావాల్సి వచ్చింది. వారి సహకారాన్ని ఆయన ప్రత్యక్షంగా, పరోక్షంగా కోరారు. అసమాన ప్రతిభా పాటవాలు, అద్భుతమైన పరిచయాలున్న పాత్రికేయుడు ఆదిరాజు వెంకటేశ్వరరావు, గత సంగతులు మర్చిపోయి, ఢిల్లీలోని కాంగ్రెస్‌ వర్గాల్లో, ముఖ్యంగా రాజీవ్ గాంధీ లాంటి పెద్దల వద్ద తనదైన శైలిలో ఇతరులకు అనుమానం రాకుండా ద్రోణంరాజు సత్యనారాయణతో కలిసి చెన్నారెడ్డికి అనుకూలంగా లాబీయింగ్ చేశారు. పదేళ్ల విరామం తరువాత ఆదిరాజును, చెన్నారెడ్డిని కలపడానికి  నేను, వెంకట్ పార్సా చొరవ తీసుకున్నాం. 

ఏదేమైతేనేం, వ్యూహం ఫలించింది. సత్య సాయిబాబా ఆశీర్వాదాలు పనిచేశాయి. 1989 ఏప్రిల్ మూడవ వారంలో, రాజీవ్ గాంధీ సూచనల మేరకు ఏఐసీసీ ప్రధాన కార్యదర్శి, అంధ్రప్రదేశ్ కాంగ్రెస్ వ్యవహారాల ఇన్చార్జ్, కేఎన్ సింగ్, చెన్నారెడ్డిని ఢిల్లీకి రమ్మని ఆహ్వానించారు. యూపీ గవర్నర్ గా వున్నప్పుడు, కేఎన్ సింగ్ నాయకుడిగా ఎదగడానికి చెన్నారెడ్డి తోడ్పడం అనుకూలమైంది. ఆ కీలక సమావేశానికి చెన్నారెడ్డి చాలా జాగ్రత్తగా, భవిష్యత్ రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ కార్యవర్గ సభ్యుల జాబితాతొ సహా (ఈ విషయాలు ఆయనే స్వయంగా చెప్పారు) అన్నీ సిద్ధం చేసుకుని మరీ వెళ్లారు. ఢిల్లీకి వెళ్లే ముందు, బేగంపేట విమానాశ్రయంలో చెన్నారెడ్డికి వీడ్కోలు చెప్పేందుకు నాతో సహా కేవలం ఐదుగురు మాత్రమే హాజరయ్యారు, ఢిల్లీలో ఆయన సుమారు మూడు వారాలు స్నేహితుల ఇంట్లో గడిపారు. ప్రతిరోజూ పరిస్థితిని నాకు వివరించేవారు.

కథ సుఖాంతం. 1989 మే 1న, చెన్నారెడ్డిని ఏపీసీసీ(ఐ) అధ్యక్షుడిగా నియమించారు. ఢిల్లీకి వెళ్లేనాటి పరిస్థితికి పూర్తి భిన్నంగా, మే 3న ఆయన హైదరాబాద్‌ చేరుకున్న సమయంలో, బేగంపేట విమానాశ్రయం కిక్కిరిసి పోయింది. ఇసుక వేస్తే రాలనంతమంది జనం. చెన్నారెడ్డికి ప్రొటోకాల్‌ తో సమానంగా, టాప్ లేని జీప్‌ను విమానం దగ్గరికి పోవడానికి అనుమతివ్వడం జరిగింది. 

ఒక నెల తర్వాత, జూన్ 3, 1989న, ‘జవహర్ రోజ్గార్-పంచాయత్ రాజ్: గ్రామ స్థాయిలో ప్రజాస్వామ్యాన్ని బలోపేతం చేయడం’ అనే అంశంపై ‘నేషనల్ ఇన్ఫర్మేషన్ సర్వీస్’ ఆధ్వర్యంలో, బషీర్‌బాగ్ ప్రెస్ క్లబ్‌లో చెన్నారెడ్డి అధ్యక్షత నేను ఏర్పాటు చేసిన సమావేశంలో, సివి నరసింహన్ (ఐసీఎస్), మోహిత్ సేన్ (సీపీఐ నాయకుడు), మదన్ మోహన్, ఉమా గజపతి రాజు తదితరులు ఘాటుగా ప్రసంగించారు. ఎన్టీఆర్ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా కోటి సంతకాల సేకరణ, జైలు భరో కార్యక్రమం ఆద్భుతంగా ఆయన నిర్వహించడంతో రాష్ట్ర కాంగ్రెస్‌ను ఉత్తేజపరిచాయి. 1989 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో కాంగ్రెస్ 294 సీట్లలో 181 సీట్లు గెలుచుకుంది.  

సీఎల్పీ నేతగా చెన్నారెడ్డి ఎంపిక సులభంగా జరగలేదు. గవర్నర్ కుముద్ బెన్ జోషిని చెన్నారెడ్డి కలిసి తనకు మద్దతు కోరారని అప్పట్లో కథనాలు వినిపించాయి. చివరికి, కాంగ్రెస్ హైకమాండ్ పరిశీలకుల రాకతో, అధిష్టానం ఆశీస్సులతో చెన్నారెడ్డి ముఖ్యమంత్రిగా ఎంపికయ్యారు. ఎన్నికల ముందు ఒక సందర్భంలో మాటవరసకు అన్న ప్రకారం, చెన్నారెడ్డి నన్ను తన నివాసానికి పిలిచి, పీఆర్వోగా గా నియమించారు. 

మర్రి చెన్నా రెడ్డి వంటి మహానేతలు రాజకీయాల్లోకి రావడం అనేది అరుదైన భాగ్యం. తెలంగాణ ఉద్యమానికి ఆయన దిశానిర్దేశం, నాయకత్వ నైపుణ్యం, ప్రజలతో సన్నిహితంగా మమేకం కావడం వంటి ప్రత్యేకతలు ఆయనను అసాధారణ నేతగా నిలిపాయి. రాజకీయ చతురతతోనూ, ప్రగతిశీల ఆలోచనలతోనూ, అత్యున్నత ప్రజాసేవా దృక్పథంతోనూ ఆయన తన సేవలను అందించారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనలో ఆయన పాత్ర అపూర్వం, అపురూపం. దీనిని తర్కించలేము. వర్తమాన తెలంగాణ విజయగాథలో చెన్నారెడ్డి స్ఫూర్తి ప్రతిబింబిస్తున్నది. ఆయన విలువలు, ఆలోచనల నుంచి మనం ఎన్నో, ఎన్నెన్నో పాఠాలు నేర్చుకోవాలి. మర్రి చెన్నారెడ్డి లేకుండా తెలంగాణ ఉండేది కాదు.

డిసెంబర్ 2, 2024 న చెన్నారెడ్డి 28వ వర్ధంతి సందర్భంగా ఆయనకు నివాళులు.

(వెంకట్ పార్సా సహకారంతో)

(డిసెంబర్ 2, 2024 న చెన్నారెడ్డి 28వ వర్ధంతి)

దేవహూతి-కర్దములకు కపిలుడుగా జన్మించిన విష్ణువు ... శ్రీ మహాభాగవత కథ-12 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 దేవహూతి-కర్దములకు కపిలుడుగా జన్మించిన విష్ణువు 

శ్రీ మహాభాగవత కథ-12

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (25-11-2024) 

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

స్వాయంభవ మనువు తన కుమార్తె దేవహూతిని కర్దముడికి ఇచ్చి వివాహం చేసి తన రాజ్యానికి వెళ్లిపోయిన తరువాత, దేవహూతి, పతిభక్తితో అనునిత్యం భర్తకు సేవచేయ సాగింది. ఆమె పతిభక్తికి, సేవకు మెచ్చి ఆమెకు అంతులేని భోగాలు కలుగుతాయనీ, ఆమెకు దివ్యదృష్టిని కూడా ఇస్తున్నాననీ కర్దముడు చెప్పాడామెకు. ఆ దివ్యదృష్టి వల్ల ఆమెకు సర్వం కనిపిస్తుందన్నాడు. అయితే, సంతానం కావాలనుకున్న ఆమె, గతంలో ఆయన అన్న మాటలను గుర్తు చేసింది. సంతానం కలిగేటంత వరకు శరీర సంగమం కలిగి ఉంటానని కర్దముడు చెప్పాడనీ, కాబట్టి తనను అనుగ్రహించి రతిరహస్యాన్ని చెప్పే కామశాస్త్రాన్ని నేర్పమనీ కోరింది. అప్పుడాయన ఒక దివ్య విమానాన్ని సృష్టించాడు. దానిలో అందమైన గదులు, సన్నని వస్త్రాలు, పట్టు చీరెలు, పట్టె మంచాలు....ఇలా ఎన్నెన్నో సకల భోగ్యాలకు అనుకూలమైనవి ఉన్నాయి. సరోవర జలాలలో స్నానం చేసి విమానాన్ని ఎక్కమన్నాడు.

ఆమె స్నానికి సరోవరంలోకి దిగగానే, అందులోంచి వేలాది కన్యకామణులు ఆమె చెంతకు చేరి, నలుగుపెట్టి స్నానం చేయించారు. అలంకరించారు. కర్దముడు స్నానంచేసి కూచున్న దేవహూతిని చూసి మురిసిపోయాడు. ఇద్దరూ విమానం ఎక్కి మేరుపర్వత గుహ దగ్గరకు చేరి విహరించారు. ఆ తరువాత భూమండలమంతా వాయువేగంతో చుట్టారు. కర్దముడు భార్యకు ధరామండలం అంతా చూపించి, తిరిగి వాళ్ళుండే చోటుకు తీసుకువచ్చాడు. భార్య మనస్సు అర్థం చేసుకుని శృంగారంలో మునిగి తేలాడు ఆమెతో. అలా నూరు సంవత్సరాలు ఒక ముహూర్తంలాగా గడిపారు. అలా గడుపుతూ కర్దముడు ఒకనాడు, తొమ్మిది విధాలైన దేహాలను ధరించి, మృదువుగా తన వీర్యాన్ని తన భార్య గర్భంలో తొమ్మిది విధాలుగా నిలిపాడు. ఆ కారణంగా దేవహూతి తొమ్మిదిమంది కూతుళ్లను కన్నది. అనంతరం సన్న్యసించడానికి సిద్ధపడుతున్న భర్తను చూసి, కుమార్తెల వివాహం జరిగినదాకా ఆగమనీ, కొడుకును కూడా ప్రసాదించి కటాక్షించమనీ వేడుకుంది దేవహూతి. కర్దముడికి శ్రీహరి తనకు చెప్పిన మాటలు జ్ఞాపకానికి వచ్చాయి. శ్రీహరి ఆమె గర్భంలో జన్మిస్తాడని, విచారించవద్దనీ, భగవంతుడిని ధ్యానించమనీ చెప్పాడు.

కర్దముడి మాటలకు సంతోషించిన దేవహూతి విష్ణుమూర్తిని ధ్యానిస్తూ కొన్ని సంవత్సరాలు గడిపింది. అప్పుడు హరి ఒకనాడు కర్దముడి తేజస్సు ధరించి, జమ్మిచెట్టు తొర్రలో నుండి వచ్చిన అగ్నిలాగా దేవహూతి గర్భంలో జన్మించాడు. ఆ సమయంలో దేవహూతికి తత్త్వ జ్ఞానాన్ని బోధించడం కోసం, గర్భస్త నారాయణుడిని దర్శించడం కోసం, బ్రహ్మ వచ్చాడు. కర్దముడి, దేవహూతి జన్మలు సాఫల్యమైనాయని అన్నాడు బ్రహ్మ. వారి కుమార్తెలను శ్రేష్టులైన మునులకు ఇచ్చి వివాహం చేయమన్నాడు. అప్పుడు అనేక రకాలైన ప్రజా సృష్టి జరుగుతుంది అని చెప్పాడు. దేవహూతి గర్భంలో ఉన్న శ్రీమన్నారాయణుడు వారికి తత్త్వబోధ చేస్తాడని కూడా చెప్పాడు. అతడు కపిలుడు అనే పేరుతో విరాజిల్లుతాడని అన్నాడు. ఇలా చెప్పి బ్రహ్మ వెళ్లిపోయాడు.

బ్రహ్మ ఆజ్ఞానుసారం కర్దముడు తన కుమార్తెలకు పెళ్లి చేశాడు. కళను మరీచికి, అనసూయను అత్రికి, శ్రద్ధను అంగిరసుడికి, హవిర్భువును పులస్త్యుడికి, గతిని పులహుడికి, క్రియను క్రతువుకు, ఖ్యాతిని భృగువుకు, అరుంధతిని వశిష్టుడికి, శాంతిని అధర్వుడికి ఇచ్చాడు. 

కర్దముడు, భగవంతుడైన శ్రీహరి దేవహూతికి కపిలుడుగా జన్మించాడన్న విషయం గుర్తుకు తెచ్చుకుని ఆయన్ను స్తుతించాడు పలువిధాలుగా. కర్దముడి మాటలు విన్న భగవంతుడైన కపిలుడు, తాను కేవలం ముని వేషం ధరించడం కోసం పుట్టలేదనీ, మహాత్ములైన మునులకు భగవత్సంబంధమైన తత్త్వజ్ఞానాన్ని బోధించడం కొరకు మాత్రమే ఈ దేహాన్ని ధరించానని అన్నాడు. మోహాన్ని విడిచి, మోక్షం కోసం యోగామార్గాన్ని అనుసరించమని కర్దముడికి చెప్పాడు కపిలుడు. భగవంతుడు చెప్పినట్లే ఆయన చేసి, భక్తియోగంలో భాగవతులు పొందే స్థానాన్ని పొందాడు. 

కర్దముడు అరణ్యాలకు పోయిన తరువాత దేవహూతి కపిల మహర్షిని చూసి తనకు మోహాంధకారం నుండి బయటపడే ఉపాయం చెప్పమని అడిగింది. తల్లి వాక్యాలను విన్న కపిలుడు సమాధానంగా దేవహూతికి తత్త్వజ్ఞానం, భక్తియోగం తెలియ చేశాడు

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా) 

Author’s Intellection key to Autobiography : Vanam Jwala Narasimha Rao

 Author’s Intellection key to Autobiography 

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (24-11-2024)

{‘Hopping Memories’ by Dr AP Ranga Rao, ‘A Role Model’ with whom we lived, is indeed a momentous autobiography that vividly speaks on contemporary history. He chronicled his life, career, development, insights into his personal experiences, challenges he faced, and his dedication to improving ‘Emergency Medical Care’ in India.}-Editor Note

‘Autobiographies’ are essentially intellection of the Author, and every time it is published, the crucial content ought to be intact. Only few outstanding autobiographies, delved into ‘Contemporary History’ with personal touch and addressed broader ‘Societal Issues.’ For instance, Mark Twain's (Samuel Langhorne Clemens) ‘Autobiography,’ Anne Frank’s ‘The Diary of a Young Girl,’ Nelson Mandela’s ‘Long Walk to Freedom,’ and Maya Angelou’s ‘I Know Why the Caged Bird Sings’ are among the top 25. Perhaps, on par with them, maybe even more, is the 'Hopping Memories' by our contemporary Dr AP Ranga Rao. 

In his Autobiography, Mark Twain expressed the desire to hear what people would say about him after his death and to write candidly without the constraints of public opinion during his lifetime. He wanted to portray his frank mind, unhampered, and without constraint. ‘In this Autobiography I shall keep in mind the fact that I am literally speaking from the grave, because I shall be dead when the book comes out from the press. I speak from the grave rather than with my living tongue for a good reason: I can speak then freely’ mentioned Mark Twain In the preface.   

‘The frankest, freest, and privatest product of the human mind and heart is the love letter, in which, the writer gets his limitless freedom of expression from his sense that no stranger is going to see what he is writing. And when he sees his letter in print it makes him cruelly uncomfortable and he perceives that he never would have relieved himself to that large and honest degree, had he known that he was writing for the public. He cannot find anything in the letter that was not true, honest and respect worthy; but no matter, he would have been much more reserved if he had known that, he was writing for print. I could be as frank and free and unembarrassed as a love letter if I knew that, what I was writing would be exposed to no eye until I was dead, unaware, and indifferent’ wrote Mark Twain. 

Autobiography of Anne Frank (A diary) captured her experiences of hiding from Nazis during Second World War as Jewish Teenager, with a poignant and personal perspective on the horrors of those days and the resilience of human spirit. Nelson Mandela’s autobiography, chronicles his life during his early years, his education, 27 years in prison, his eventual release, and presidency of South Africa. It provides a detailed account of his struggle against apartheid and his efforts to establish racial equality. It highlights the fight for justice and equality, making it a significant work in understanding the history and progress of human rights.

Autobiography of Maya Angelou details her early life, dealing with issues of identity, racism, and trauma. Her vivid storytelling brings her experiences to life, offering a deeply personal look at the challenges faced by African Americans in the early 20th century. Her work is celebrated for its insightful commentary on race, resilience, and pursuit of freedom. It inspired countless readers and remains a vital part of American literature and history.

‘Hopping Memories’ by Dr AP Ranga Rao, ‘A Role Model’ with whom we lived, is indeed a momentous autobiography that vividly speaks on contemporary history. He chronicled his life, career, development, insights into his personal experiences, challenges he faced, and his dedication to improving ‘Emergency Medical Care’ in India. It subtly outlined his contributions to ‘Public Health’ on the broader context of healthcare challenges and innovations in India. It is an intellection of his exceptional personal touch that addresses societal issues.

Dr Ranga Rao’s fascinating, nostalgic memories of Infancy and Childhood seven-eight decades ago, early education, clothing, footwear, making fire, child marriages, transport, communication, daily routine etc. among many more, for passing on to posterity, have been seldom captured by anyone, the way he did in 'Hopping Memories.’ It essentially captured the essence of growing up in a modest environment. His account of childhood challenges, and overcoming socio-economic barriers, serves as powerful testament to the power of perseverance. His intense recollections of early life experiences paint a picture of his formative years and highlight the values and influences that shaped his commitment to public service.  

'Hopping Memories' stands out for its inspiring story of resilience and ambition. Ranga Rao’s journey from a remote village to becoming a ‘Healthcare Pioneer’ has been outstanding. His narration of stay in troubled Sri Lanka, for evaluating needs of civilians in the then conflict between ‘IPKF and LTTE’ and single-handed efforts put in by him for the advent of ‘Jaipur Foot’ in erstwhile Andhra Pradesh are simply astonishing.

Many readers across the world, have praised the way he narrated his early struggles and the lessons learned from his family and community, which instilled in him a deep sense of empathy and dedication to help others.

Dr Ranga Rao mentioned that the ‘Precise Reason’ behind his autobiography was, to respond to the request of his grandson studying in USA, to brief him about life in India during his childhood. He mailed his reminiscences every week, as to how his ancestors lived, which ultimately turned out to be his autobiography. 'It was solely intended to be a family and friends book sharing our past. I did that over one year period and completed covering the period from 1942 to 1996’ emphasized Ranga Rao. 

For reasons best known to him, Dr Ranga Rao consciously preferred to end there. His work was a lasting impact on society, demonstrating importance of visionary leadership and public service in tune with his ideology. In tune with the intention of his Grandfather, Ranga Rao’s Grandson Ved Aitharaju, now a ‘Budding Film Director’ says that, ‘I will read Hopping Memories again and again for the rest of my life, because there is something to learn from each reading.’

Mark Twain's Autobiography provides valuable perspective on societal norms and personal experiences. Nelson Mandela’s autobiography is powerful narrative focusing on racial segregation and fight for justice, inspiring global interest in human rights and equality.

Maya Angelou recounts about trauma and resilience contributing significantly to societal conversations about race and gender. Anne Frank's diary is all about the impact of the Holocaust. Dr Ranga Rao narrates his personal and societal insights from his life experiences, enriching the public's understanding of his journey and the broader historical context. Together, and independently, they offer diverse perspectives on personal and societal struggles, significantly contributing to public discourse and historical understanding, making them invaluable contributions to contemporary history.  

In a befitting introduction to the autobiography 'Hopping Memories,' author’s Nephew Aditya K Roy, with Psychology, HR, and Personnel Management background, mentioned that, ‘The book is penned by a Great Scholar, Unparalleled Humanist and Realist of our times, whose mere existence, and an unexpected chance crossing of paths with, has transformed innumerable lives. This book is a window to the simple way in which the author lived a very complex and multidimensional life, never losing sight of the immediate for the unknown, yet never missing out on the unknown for the safe.’

He wrote that, ‘Read this book to experience the simple building blocks that went into creating a person who has transformed the understanding and practice of the field of Public Health, definitely in his state of birth and arguably across India. And Read this book to understand how simple traditional family values, ordinary family connections and upbringing, helped create a doctor whose life has taken him across multiple continents, and whose pursuit of knowledge and the ability to use that knowledge has seen no limits.’

He concluded that, ‘Kipling would agree that here was a man who talked with crowds, yet did not lose his virtue, walked with kings, yet did not lose the common touch.’ 

దేవహూతిని వివాహం చేసుకున్న కర్దమ ప్రజాపతి ..... శ్రీ మహాభాగవత కథ-11 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 దేవహూతిని వివాహం చేసుకున్న కర్దమ ప్రజాపతి 

శ్రీ మహాభాగవత కథ-11

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (18-11-2024) 

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

సకల ప్రజాపతైన బ్రహ్మ ప్రజలను సృష్టించడం కొరకు ముందుగా ప్రజాపతులను సృష్టించాడు. వారు ఏమి సృజించాలని అనుకున్నారు, మరీచ్యాది మహా మునులు అఖిల జగత్తును ఎలా సృష్టించారు, ప్రజాపతులు భార్యా సమేతంగా ఏం సృష్టించారు, స్త్రీలు లేకుండా ఏం సృష్టించారు అనే విషయాలను చెప్పమని విదురుడు కోరగా, మైత్రేయుడు ఆయనకు చతుర్ముఖ బ్రహ్మ చేసే యక్షాది దేవతాగణ సృష్టిని సవివరంగా తెలియచేశాడు. 

సృష్టికర్త జీవులకు అగోచరుడు. మాయతో కూడి ఉంటాడు. కాల స్వరూపుడు. నిర్వికారుడు. ఆయన సృష్టి ఎలా చేయాలని తీవ్రంగా ఆలోచించాడు. అప్పుడు ఆయనందు సత్త్వం, రజస్సు, తమము అనే మూడు గుణాలు పుట్టాయి. ఆ గుణత్రయంలో రజో గుణం నుండి మహాత్తత్త్వం పుట్టింది. దాన్నుండి మూడు గుణాల అంశతో అహంకారం పుట్టింది. అహంకారం నుండి పంచతన్మాత్రలు, దాని నుండి పంచభూతాలు పుట్టాయి. ఈ పంచభూతాలే సృష్టికి, సృష్టి నిర్మాణానికి హేతువులు. అయితే వీటిలో వేటికీ భువన నిర్మాణ కర్మకు సామర్థ్యం లేదు. అవన్నీ కలిసి పాంచభౌతికమైన బంగారు గుడ్డును సృజించాయి. ఆ గుడ్డు మహాజలాలలో వృద్ధి పొందుతూ ఉన్నది. ఆ హిరణ్మయ అండాన్ని ‘నారాయణుడు’ అనే పేరుతో పరబ్రహ్మం వెయ్యి దివ్య సంవత్సరాలు అధిష్టించి ఉన్నాడు. ఆ నారాయణుడి నాభి నుండి సకల జీవులకు ఆశ్రయభూతమైన ఒక పద్మం పుట్టింది. దానిని ఆశ్రయించుకుని చతుర్ముఖ బ్రహ్మ ఆవిర్భవించాడు. అతడే అఖిల జగత్తును సృష్టించాడు. 

చతుర్ముఖ బ్రహ్మ తామిస్రం, అంధతామిస్రం, తమము, మొహం, మహామోహం అనే పంచ మోహాలతో కూడిన అవిద్యను పుట్టించాడు. అప్పుడు విధాత తన తమోమయ దేహాన్ని విసర్జించాడు. విధాత వదలిన దేహం ఆకలిదప్పులకు నివాసమై రాత్రిమయం అయింది. అందులో నుండి యక్ష రాక్షసులు అనే ప్రాణులు పుట్టాయి. వెంటనే వారికి ఆకలి దప్పులు వేశాయి. వారిలో కొందరు బ్రహ్మదేవుడిని భక్షిద్దామని అంటే, మరికొందరు రక్షిద్దామని అన్నారు. ఆ నిమిత్తంగా వారికి ‘యక్షులు’, ‘రక్షసులు’ అన్న పేర్లు వచ్చాయి. తరువాత విధాత తేజస్సుతో వెలుగొందే ఒక శరీరాన్ని ధరించి, దేవతలను సృష్టించాడు. సృష్టించి శరీరాన్ని విడిచి పెట్టగా అది పగలుగా రూపొంది దేవతలకు ఆశ్రయం అయింది. ఆ తరువాత తన కటి ప్రదేశం నుండి అసురులను సృష్టించి, శ్రీమన్నారాయణుడిని ఆశ్రయించాడు. 

తన సృష్టిలో పాపాత్ములైన రాక్షసులు కూడా పుట్టారనీ, వారినుండి తనను రక్షించమని వేడుకున్నాడు శ్రీహరిని. అప్పుడు శ్రీహరి, బ్రహ్మ తన ఘోరమైన శరీరాన్ని త్యాగం చేయమని చెప్పడంతో ఆయన అలాగే చేశాడు. ఆ త్యాగమయ శరీరం నుండి ‘సంధ్యాసుందరి’ అనే సౌందర్యవంతమైన లలనారత్నం పుట్టింది. అలా సాక్షాత్కరించిన సంధ్యాదేవిని దానవులు కౌగలించుకున్నారు. ఆమెను గురించిన వివరాలు అడిగారు. అందరూ కలిసి ఆమెను పట్టుకున్నారు. అది చూసిన బ్రహ్మ మనసులో ఉప్పొంగిపోయాడు. తన చేతిని ఆఘ్రాణించగా అప్సరసలు, గంధర్వులు పుట్టారు. వెంటనే విధాత తన శరీరాన్ని విడిచి పెట్టాడు. 

బ్రహ్మ విడిచిన దేహాన్ని విశ్వావసువు మొదలైన గంధర్వులు, అప్సరసలు తీసుకున్నారు. బ్రహ్మ నిద్ర రూపంలో శరీరాన్ని ధరించి, పిశాచాలను, గుహ్యకులను, సిద్దులను, భూతాలను పుట్టించాడు. వాళ్ళను చూసి విధాత కళ్లుమూసుకుని తన శరీరాన్ని విసర్జిస్తే దానిని వాళ్లు తీసుకున్నారు. తరువాత అజుడు అదృశ్యదేహుడై పితృ దేవతలను, సాధ్యులను పుట్టించాడు. తరువాత బ్రహ్మ తనకు ప్రతిబింబంగా ఉన్న శరీరం నుండి కిన్నరులను, కింపురుషులను పుట్టించాడు. విధాత శయనించి కాళ్లు-చేతులు కదిలించగా రాలిన రోమాలన్నీ పాములయ్యాయి. తరువాత జగత్పావనులైన మనువులను సృష్టించాడు. వారికి తన దేహాన్ని ఇచ్చాడు. 

బ్రహ్మ తిరిగి ఋషి వేషాన్ని ధరించి ఆత్మస్వరూపుడై ఋషిగణాలను పుట్టించాడు. వారికి తన శరీరాంశములైన సమాధి, యోగం, ఐశ్వర్యం, తపస్సు, విద్య, వైరాగ్యం... ఇత్యాదులను.... ఒక్కొక్కరికి ఇచ్చాడు. 

ఇదిలా ఉండగా, కృత యుగంలో, బ్రహ్మ ప్రజలను సృష్టించడానికి కర్దమ ప్రజాపతిని నియమించాడు. ఆయన సంతోషించి సరస్వతీ నదీ తీరంలో పదివేల దివ్య సంవత్సరాలు లక్ష్మీనాథుడిని పూజించగా ఆయన ప్రత్యక్షమైనాడు. వెంటనే కర్దముడు ఆయనకు సాష్టాంగ పడ్డాడు. ఆయన్ను స్తుతించాడు. తనకు వివాహం చేసుకోవాలని ఉన్నదనీ, సరైన స్త్రీ కోసం ఆయన పాదాలను ఆశ్రయించాననీ అన్నాడు. స్వాయంభవ మనువు తన భార్య శతరూపను వెంటబెట్టుకుని, వివాహం కావాల్సిన తన కూతురుతో సహా కర్దముడి దగ్గరకు ఆ మర్నాడే వస్తాడని, ఆయన పుత్రికను తనకిచ్చి పెళ్లి చేస్తాడని విష్ణువు చెప్పాడు. ఆమెకు కర్దముడి ద్వారా 9 మంది అత్యంత సౌందర్యవతులైన కన్యలు పుట్టుతారానీ, వారి వల్ల మునీంద్రులు కొడుకులను కంటారనీ, చివరి దశలో తాను ఆయన భార్య గర్భంలో ప్రవేశించి పుత్రుడై పుట్టి తత్త్వాన్ని బోధిస్తాననీ చెప్పి శ్రీహరి అంతర్థానమయ్యాడు. కర్దముడు బిందు సరోవరానికి వెళ్లాడు. దాని దగ్గరే ఆయన తపోవనం ఉన్నది.

ఆ తీర్థాన్ని భార్యతో, కూతురుతో స్వాయంభవ మనువు సందర్శించాడు. అక్కడ కర్దముడిని చూసి ఆయన పాదాలకు మొక్కాడు మనువు. ఆయన ఆగమనానికి కారణం ఏమిటని అడిగాడు కర్దముడు. జవాబుగా, దేవహూతి అనే తన కూతురు కర్దముడిని పెళ్లిచేసుకోవాలన్న తలంపుతో వచ్చిందని, ఆమెను స్వీకరించమనీ అన్నాడు మనువు. వివాహానికి ఒప్పుకున్న కర్దముడు ఒక నిబంధన పెట్టాడు. తాను ఆమెకు సంతానం కలిగేవరకు మాత్రమే గృహస్తుడిగా ఉండి, తరువాత సన్న్యాసాశ్రమాన్ని స్వీకరిస్తానని అన్నాడు. అలాగే అని అంగీకరించి ఇద్దరికీ వివాహం చేశారు. ఆ తరువాత తిరిగి వెళ్ళిపోయాడు. స్వాయంభవ మనువు ఆ తరువాత నిత్యం హరి భక్తితో,  విష్ణు సేవలో, సర్వ భూతాలకు హితం కలిగిస్తూ, 71 మహాయుగాలు ఘన చరిత్రుడై పరిపాలించాడు.       

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

THE ‘DIVI SEEMA GANDHI’ : Vanam Jwala Narasimha Rao

 THE ‘DIVI SEEMA GANDHI’

Great Service by Mandali Venkata Krishna Rao in wake of 

Devastating Cyclone in Divi Seema on November 19, 1977 

By Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (17-11-2024)

    {Mandali Krishna Rao’s involvement during the cyclone enhanced his stature as a reliable and trusted leader in Andhra Pradesh, leading to his sustained influence in state politics. His reputation as a compassionate and socially committed leader who preferred prioritization of the well-being of the people over political power, during that period, are to be often remembered as an example of genuine leadership in times of crisis} – Hans Editor Note

    47 years ago, a devastating cyclone struck ‘Divi Seema of Krishna district’ on 19th November 1977. When the cyclone made landfall, the wind speed was estimated as 200 kilometers per hour, accompanied by torrential rain and storm surges. It inundated vast areas, damaged properties, and washed out several villages and whole families. Many people lost their lives, animals drowned or dead, roads were ruined, bridges collapsed, electricity and water supply discontinued, and the entire communications were disrupted.  Massive Relief Operations were instantly initiated by Government and Non-Governmental Organizations, Regional Associations, Religious Groups, Political Parties, Local Communities, Army, Volunteers, Social Workers etc. 

    Relief Camps provided the immediately requirement of ground-level support like Safe Drinking Water, Food, Clothing, and Shelter. The Disaster Management Teams of State Government were activated. Rescue, Relief, and Rehabilitation operations, followed by Cyclone Reconstruction Activities, and Establishment of Central Kitchens to supply hygienic food were speeded up. Medical Teams were pressed in to service. The disaster emphasized the need for better management of infrastructure, early warning systems, and evacuation procedures in future. The cyclone exposed the vulnerability of Coastal Andhra. 

    This ghastly occurrence was the deadliest cyclones in India's History, leading to widespread destruction and a significant humanitarian crisis. Despite significant weather warnings, prior to cyclone, in the absence of advanced communication systems, many coastal residents were in dark, and unaware of the impending danger. Efforts to evacuate were in vain and inadequate, resulting in high casualty of human beings (a moderate estimate was 10,000 lives) and animals. With limited infrastructure, handling large-scale evacuations became difficult. Jalagam Vengal Rao who was the Chief Minister, handled the situation effectively and efficiently. 

    Most important was the unparalleled involvement with enormous sympathy and empathy by Mandali Venkata Krishna Rao, a Cabinet Minister in Vengal Rao Team. He played a crucial role during the relief operations, by promptly jumping into relief activity. Often in waist deep water, and braving the intemperate weather he toured the adjoining villages. He requested Chief Minister Vengal Rao to relieve him of his responsibilities as a Minister, to enable him serving better, and to bring succor to the suffering people. 

    51 years old Krishna Rao also took the lead in mobilizing resources and organizing immediate relief measures, including food, medical aid, and temporary shelters for displaced families. Beyond immediate relief, Mandali Krishna Rao advocated for long-term rehabilitation, including rebuilding infrastructure and providing support to revive the livelihoods of the affected population, especially in agricultural and fishing sectors. His act of walking barefoot was symbolic, showing humility and his sense of duty towards the suffering communities. 

    In an article (made available to me by his son Mandali Buddha Prasad) titled ‘The Dark Night, The Sea Struck; The Tidal Wave That Ran Amuck’ written by Mandali Venkata Krishna Rao, he recalled the happenings of those dark days, and about his ‘Intuition coupled with the warnings of a severe cyclone by All India Radio News Bulletins’ that led him to take a decision of cancelling his proposed journey to Hyderabad, and instead preferring to stay in the ‘Sevashram Orphanage’ at Avani Gadda, housing 60 orphans, so that they were not scared of the situation. That way he started doing his best in that crisis. 

    When the velocity of the wind increased, 80 girl students from a nearby hostel and also some hut dwellers around, were evacuated and shifted to the Ashram with his initiative. Mandali Krishna Rao remained in the ‘Nirmala Sadan’ of Sevashram, a hut with grass roof, specially made for Gandhiji's daughter-in-law and grand-son, Nirmala Gandhi, and Kanu Gandhi respectively. They inaugurated the Sevashram on the October 2, 1977, a month and half ago of the cyclone. At that place Mandali Krishna Rao ‘was standing at the window watching the place where the children were kept and assessing the cyclonic weather.’ What a great, and rare characteristic compassion.      

    It was 4 O'clock in the evening. The wind velocity was increasing, and the roof of ‘Nirmala Sadan’ where he with others were staying was blown off. Some of the orphans and hostel girls who were shifted to ‘Sevashram Orphanage’ got scared and came running out, and started howling. A boy was seen being carried away by the wind, and with lot of effort, Mandali Krishna Rao with others’ help managed to bring orphan children to ‘Nirmala Sadan.’ 

    Mandali Krishna Rao narrating the then situation in his article of interest, mentioned that, at 5 PM the ‘Sky appeared Blood Red’ as though a ‘Burning Fire’ was spread, giving a feeling of an ‘Ocean Fire.’ A short while later, the whole sky was most ‘Brilliantly Illuminated’ like day light. Afterwards it was cloudy again. The differing illumination of the sky caused different fears in the mind. All these strange phenomena could not be apprehended. When at 2 O'clock in the night the wind velocity reduced, he went out with the help of a torch light. He noticed that the whole road filled with tree branches, leaves, and tiles; fright snakes crawling; thorns running into the feet. Unmindful of all this, he talked to everyone and asked them not to stir out till the morning. 

    Next day morning, he wrote that, the sun was raising, sky was cloudy, electric poles were twisted, Lakhs of people were amidst ferocity of nature etc. CM Vengal Rao and Revenue Minister Narasa Reddy came on the 21st morning. With them Mandali went round the cyclone affected areas in the helicopter, and saw all the devastation. Later CM in a conference ordered to intensify and speed up relief and rehabilitation measures. President of India Nilam Sanjeeva Reddy (On 23rd), Governor Sharada Mukherjee, Union Agriculture Minister Surjit Singh Barnala, Defense Minister Babu Jag Jivan Ram (On 25th), Indira Gandhi (On 27th), ‘Central Team’ (On 28th) headed by Secretary Agriculture SA Mukherjee toured the affected areas. On the 30th the Prime Minister Morarji Desai also came. 

    Mother Theresa, Billy Graham, AICC (R) President Kasu Brahmananda Reddy, Janata Party President Chendra Sekhar, CPI Secretary Chandra Rajeswar Rao, CPM Leader EMS Namboodiripad, West Bengal Chief Minister Jyothi Basu, RSS leader Deoras etc. visited the affected areas. Representatives and volunteers from International Voluntary Organizations like the Red Cross, CAFE, EFICOR, Rotary, Lions, Ramakrishna Mission, RSS, Anand Marg, Vishva Hindu Parishad, Bharat Sevashram, and a host of others also visited.                 

    Most interesting in his article was the thought process of Mandali Krishna Rao behind his decision to resign. He mentioned that, ‘I felt hurt that 20 years of my hard work in developing the area was completely destroyed. I could not see the helpless condition of the people. I felt that service to people was more important than ministerial responsibilities. I wrote to the Chief Minister requesting him to relieve me of my ministerial responsibilities to enable me to involve myself in relief operations, which he disagreed. However, in accordance with the wishes of the Chief Minister and wishes of the people I continued in my office serving the people.’

    Mandali Krishna Rao’s involvement during the cyclone enhanced his stature as a reliable and trusted leader in Andhra Pradesh, leading to his sustained influence in state politics. His reputation as a compassionate and socially committed leader who preferred prioritization of the well-being of the people over political power, during that period, are to be often remembered as an example of genuine leadership in times of crisis. Mandali Venkata Krishna Rao was an MP for one term, MLA from Avani Gadda for nearly 13 years, and Minister holding several ministerial portfolios in Erstwhile Andhra Pradesh Cabinet. ‘Mandali Venkata Krishna Rao’ rightly came to be known as ‘Divi Seema Gandhi.’ 

    I knew him personally and met him. 

(Learning Lessons from Life)

జయ-విజయులకు సనక సనందనాదుల శాపం ...... శ్రీ మహాభాగవత కథ-10 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 జయ-విజయులకు సనక సనందనాదుల శాపం 

శ్రీ మహాభాగవత కథ-10

వనం జ్వాలా నరసింహారావు 

సూర్యదినపత్రిక (11-11-2024)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

ఒక పర్యాయం బ్రహ్మ మానసపుత్రులైన సనక సనందనాదులు భువనాలన్నీ తిరుగుతూ, శ్రీహరిని కొలవాలని బయల్దేరారు. వెళ్లి-వెళ్లి దివ్యమైన శోభతో వెలిగిపోతున్న అందమైన వైకుంఠాన్ని చూశారు. శ్రేష్టమైన ఆ వైకుంఠమే ఒక జలజాకరం. దివ్యమైన బంగారు మంటపాలతో, గోపురాలతో, సౌధములతో నిండిన అ భవనమే ఒక దివ్యమైన పద్మం. ఆ మందిరాంతరంలో ప్రకాశించే ఆదిశేశుడే తామరదుద్దు. శేషుడు తల్పంగా శయనిస్తున్న మాధవుడే తుమ్మెద. ఆ వైకుంఠ ధామాన్ని సనక సనందనాదులు సమీపించారు. వచ్చి, ఇద్దరు ద్వారపాలకులను చూశారు. వృద్ధులైన సనక సనందనాదులు ఐదేళ్ల బాలుర లాగా కనబడుతూ ద్వారపాలకుల దగ్గరికి వచ్చారు. వారిని ద్వారపాలకులు అడ్డుకున్నారు. మందబుద్ధులైన కారణంగా తమను అడ్డుకున్నారని వారిని దూషిస్తూ, దానికి వారు శాపార్హులని అంటూ, భూలోకంలో జన్మించమని శపించారు. 

సత్పురుషులను పరాభవించినందుకు తాము శిక్షార్హులమే అని అంటూ, ఎల్లప్పుడూ తాము శ్రీహరి నామం మరచిపోకుండా ఉండేట్లు అనుగ్రహించమని సనక సనందనాదులను ప్రార్థించారు జయ-విజయులు అనే ఆ ద్వారపాలకులు. వారిలా అంటున్న సమయంలో బయట కలకలం విన్న శ్రీహరి అంతఃపుర ద్వారాలు దాటి, పాదచారిగా బయటకు వచ్చాడు. ఆయన వెనుకనే శ్రీమహాలక్ష్మి కూడా వచ్చింది. వచ్చిన వారిద్దరూ సనక సనందనాదులకు తృప్తితీరా దర్శనం ఇచ్చారు. తమ చూపులను శ్రీహరి పాదారవిందాల మీద నిలిపి, శ్రీహరిని కనులారా వీక్షించి, అభివందనం చేశారు సనక సనందనాదులు. ‘పద్మదళాక్ష! భక్తజనవత్సల! దేవా!’ అంటూ ఆయన్ను స్తుతించారు. ఆయన యథార్ధ స్వరూపాన్ని తామిప్పుడు తనివితీరా చూడగలిగామనీ, ఆయనకు మొక్కుతున్నామనీ, తమని ఆదరించమనీ నుతించారు. అప్పుడు ఆ మునివరులకు గోవిందుడు ఉద్బోధ చేస్తూ ఇలా అన్నాడు.

‘జయ-విజయులనే నా ఇద్దరు ద్వారపాలకులు మిమ్మల్ని లేక్కచేయనందుకు, నా ఆజ్ఞను అతిక్రమించి అపరాధం చేసినందుకు మీరు వారికి తగిన దండన విధించారు. వాళ్లు చేసిన తప్పుకు నామీద గౌరవం ఉంచి నన్ను మన్నించి మీరు ప్రసన్నులు కండి. నా మనస్సులోని భావాన్ని తెలుసుకోలేక మీ ఆనతి మీరినందుకు వారిని క్షమించండి. వీళ్లు భూమ్మీద పుట్టి, కొంతకాలం ఉండి, అచిరకాలంలోనే నాదగ్గరకు తిరిగి వచ్చేవిధంగా మీరు అనుమతించండి’. ఇలా అన్న శ్రీహరితో సనక సనందనాదులు జవాబుగా ఈ విధంగా చెప్పారు.

‘మహాత్మా! ఒక విన్నపం! ఈ జయ-విజయుల మీద కోపంతో మేము శపించాం. నువ్వు అంతకంటే అధికంగా ఆజ్ఞాపించాలనుకుంటే అలాగే చెయ్యి. అలా కాకుండా ఎక్కువ సిరి సంపదలను ఇచ్చి రక్షించాలని అనుకుంటే ప్రభూ అలాగే రక్షించు. నువ్వు ఎలా చేసినా మాకు ఇష్టమే. వీళ్ల విషయంలో మేమేదైనా తప్పుచేసినట్లయితే నీ మనస్సుకు వచ్చినట్లు ఆజ్ఞాపించు’ అని చేతులు జోడించి నమస్కారం చేశారు. జయ-విజయులిద్దరూ భూలోకానికి వెళ్లి రాక్షసులుగా జన్మిస్తారనీ, దేవతలకు, మానవులకు బాధలు కలిగిస్తారనీ, తనతో వైరంగా జీవిస్తారనీ, తనతో పోరాడుతారానీ, చివరకు తన చేత సంహరించబడ్డాక ఉత్సాహంతో, పాపరహితులై తన చెంతకు చేరుతారనీ అన్నాడు శ్రీహరి. అలా మూడు జన్మల అనంతరం భూమ్మీద ఇక ఎప్పటికీ వారికి పుట్టుక లేదని కూడా చెప్పాడు. ఇది విని, శ్రీమహావిష్ణువును స్తుతించి, ఆయన దివ్యమంగళ శరీరాన్ని, వైకుంఠ ధామాన్ని దర్శించి, లక్ష్మీదేవిని కూడా స్తుతించి, తమ నివాసాలకు వెళ్లారు సనక సనందనాదులు.

ఆ తరువాత లక్ష్మీకాంతుడు జయ-విజయులను ఊరడిస్తూ, వారు విధిగా అసుర జాతిలో జన్మించాల్సిన స్థితి వచ్చిందనీ, అందువల్ల దనుజులై జన్మించి, వారి మనస్సులో ఎప్పుడూ తనను తలచుకుంటూ, తన చేతిలో మరణించి తిరిగి వైకుంఠానికి వస్తారనీ, ఇక వారిద్దరూ వెళ్లవచ్చనీ ఆజ్ఞాపించాడు. అలా చెప్పి తన మందిరానికి వెళ్ళాడు శ్రీహరి. వెంటనే తమ తేజస్సును కోల్పోయిన జయ-విజయులు నేలమీద పడిపోయారు. కస్యపుడి భార్య దితి గర్భంలో ప్రవేశించారు. 

ఇదంతా తన భర్త కశ్యపుడి ద్వారా విన్న దితి చాలా దుఃఖించింది. తన కొడుకులు దేవతలను బాధిస్తారని తలచుకుంటూ దితీదేవి నూరు సంవత్సరాల కాలం గడిపింది. అప్పుడు లోక కంటకులైన ఇద్దరు కుమారులను కన్నది. వారు పుట్టినప్పుడు ధరణీ మండలం గడగడలాడింది. కులపర్వతాలు కంపించాయి. సముద్రాలు క్షోభించాయి. నక్షత్రాలు నేలరాలాయి. ఆకాశం చీలిపోయింది. భూమ్మీద పిడుగులు పడ్డాయి. అలా ఎన్నో మహోత్పాతాలు కలిగాయి. వారిని చూడడానికి వచ్చిన కశ్యపుడు దితి పుత్రులకు ‘హిరణ్యకశిపుడు’, ‘హిరణ్యాక్షుడు’ అని పేర్లు పెట్టాడు. వారిద్దరూ బ్రహ్మ వల్ల వరాలు పొంది బలగర్వంతో నిర్భయంగా తిరగసాగారు. 

హిరణ్యాక్షుడు, తనను ఎదిరించి యుద్ధం చెయ్యగలిగిన వీరుడి కొరకు భూలోకం అంతా గాలించినా కనపడక పోయేసరికి, స్వర్గలోకం మీద దాడి చేశాడు. దేవతలు పలాయనం చేశారు అతడిని చూసి. వారిని భీరువులు అని నిందించి సముద్రంలో ప్రవేశించాడు. అక్కడ వున్న వరుణుడి బలగాలు సముద్ర మధ్య భాగంలో దాక్కున్నాయి. చాలా సంవత్సరాలు హిరణ్యాక్షుడు సముద్ర మధ్యలో శత్రు సైన్యాన్ని చంపే క్రీడలో ఆడుకున్నాడు. చివరకు వరుణుడిని చూశాడు. హిరణ్యాక్షుడిని  ఎదుర్కొనగలవాడు ఒక్క ముకుందుడే అనీ, అతడు ఇప్పుడు వైకుంఠంలో ఉన్నాడనీ, అక్కడికి వెళ్తే అతడి కోరిక నెరవేరుతుందనీ అన్నాడు వరుణుడు. తక్షణమే వైకుంఠం మీదికి దండయాత్రకు బయల్దేరాడు హిరణ్యాక్షుడు. అతడికి నారద మహాముని ఎదురై విష్ణుమూర్తి అప్పుడు వైకుంఠంలో లేడనీ, భూభారాన్ని భరించడం కోసం ఆది వరాహావతారాన్ని ఎత్తి రసాతలంలో ఉన్నాడనీ, అక్కడికి వెళ్తే యుద్ధం చేయవచ్చనీ అంటాడు. 

హిరణ్యాక్షుడు త్రుటిలో పాతాళానికి వెళ్లాడు. అక్కడ వరాహరూపంలో ఉన్న విష్ణువును చూశాడు. అప్పుడు శ్రీహరి కేవలం తన చూపులతోనే హిరణ్యాక్షుడి శరీర కాంతిని క్షణంలో హరించి వేశాడు. వరాహం తన ఆధిక్యాన్ని ప్రదర్శిస్తూ చెలరేగి పోతుంటే అది చూసిన దానవుడి గుండె తల్లడిల్లి పోయింది. వెంటనే ఒక భయంకర సూకర రూపాన్ని ధరించి హిరణ్యాక్షుడు, విష్ణువుతో, ధరణీ మండలం అంతా తన గుప్పిట్లో ఉందనీ, దాన్ని తీసుకుపోయే ప్రయత్నం చేస్తే ప్రాణాలు తీస్తాననీ అన్నాడు. వాడి మాటలను లెక్కచేయకుండా, ధరణీదేవితో సహా బయటకు వచ్చిన ఆదివరాహాన్ని హిరణ్యాక్షుడు వెంబడించాడు. వాడిని ఎదుర్కోవడానికి వీలుగా జలంమీద భూమిని తన ప్రభావంతో నిలిపాడు శ్రీహరి. వెంటనే సమర సన్నద్ధుడై నిలిచాడు. హిరణ్యాక్షుడిని యుద్ధానికి రమ్మని సవాలు విసిరాడు. హిరణ్యాక్షుడు అతి భయంకరంగా, సాహసంతో శ్రీహరికి ఎదురు వెళ్లాడు. ఇద్దరూ గదా యుద్ధం చేశారు. ఇద్దరూ గెలవాలనే పట్టుదలతో యుద్ధం చేశారు. దేవతలు ఆ యుద్ధాన్ని చూడడానికి వచ్చారు. 

విష్ణువు గదను హిరణ్యాక్షుడు సాగర మధ్యలో పడేట్లుగా కొట్టడంతో, వాడిని వధించడం కోసం, తన ఆయుధమైన సుదర్శన చక్రాన్ని స్మరించాడు శ్రీహరి. అప్పటికీ హిరణ్యాక్షుడు ఎదురు నిలిచి భీకరంగా పోరాడాడు. తన బాహువులు సాచి వరాహమూర్తి వక్షస్థలాన్ని పొడవగా, వాడిని తన అరచేతితో చెంపమీద కొట్టాడు శ్రీహరి బలంగా. ఆ దెబ్బకు హిరణ్యాక్షుడు సోలి కింద పడ్డాడు. వెంట-వెంట రాక్షసుడి గూబ మీద దెబ్బ మీద  దెబ్బకొట్టాడు శ్రీహరి. వాడు దైన్యంగా కళ్ళు తేలేసి నేలకూలాడు. చివరకు ప్రాణాలు వదిలాడు. ఆ విధంగా యజ్ఞవరాహమూర్తి రాక్షస రాజైన హిరణ్యాక్షుడిని చంపినందుకు బ్రహ్మాది దేవతలు సంతోషించారు.         

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

‘DAG’ (Goodbye) Amstelveen and Amsterdam ....... (57 days in Netherlands, France, Belgium, and Germany) : Vanam Jwala Narasimha Rao

 ‘DAG’ (Goodbye) Amstelveen and Amsterdam 

(57 days in Netherlands, France, Belgium, and Germany)

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (10-11-2024)

In between our trips to Cities in ‘Netherlands bordering European Countries’ and precisely before the final leg of our tour of Europe to Emmerich, we had been to the ‘Miniature Marvel of Netherlands, the Madurodam in the Hague,’ nestled in the ‘Heart of The Hague’ and about 60 Kilometers from my son’s house in Amstelveen, which is renowned for housing the ‘International Court of Justice (ICJ)’ at the ‘Peace Palace.’ The International Court plays a pivotal role in resolving disputes between nations and promoting global peace. Due to road repairs, we were not able to reach the exactly the ‘Peace Palace’ except going very near to it for a close glimpse.

Our journey through ‘Madurodam’ was nothing short of mesmerizing, and we could not help but think of how this experience could inspire our fellow citizens back in India. Madurodam encapsulates the essence of the Netherlands, and since its inception, this unique park has drawn visitors from around the globe, offering a glimpse of the ‘Dutch Landscape, Culture, and History’ all in a compact yet intricate form. This was officially opened in 1952 as a ‘Living Memorial to George Maduro’ a war hero from ‘The Hague’ who lost his life in World War II. 

His parents, in collaboration with the ‘Dutch Royal Family’ envisioned a place that not only celebrated ‘Dutch Heritage’ but also contributed to charitable causes. Over the decades, ‘Madurodam’ constantly updated to reflect ‘Modern-Day Netherlands’ while preserving its rich past history. The park initially focused on miniature replicas of historical and modern landmarks, but today it stands as a ‘Beacon of Innovation, History, and Charity’ incorporating famous Dutch Artistic Buildings, Infrastructures, and Landscapes, all intricately crafted with meticulous attention to detail.   

The miniature park is built at a scale of 1:25 in a total area of 62,630 square meters (6.26 hectares or about 15.5 acres. ‘Madurodam’ may not be covering every single landmark or aspect of the Netherlands, but it does offer a perfect and broad overview of the most important and significant places across the country, including Amsterdam, that convey the essence of Dutch Culture, History, and Innovation.

The ‘Top 10 Must-See Attractions’ at Madurodam, broadly are: Miniature replica of the famous Rijksmuseum; One of the busiest ports in the world the Rotterdam; Netherlands' famous Tulip Fields; The Peace Palace; The Dutch Windmills; One of Europe’s largest airports Schiphol; Dam Square, the heart of Amsterdam; Netherlands' water management system, the Delta Works; Anne Frank House; the Erasmus Bridge etc. all of which symbolize modern Dutch Engineering. 

Decision to place Madurodam in ‘The Hague City’ may have been influenced by historical connections and adequate space availability. In addition, the City offers a peaceful, family-friendly experience in besides being known for its diplomatic and governmental importance. Added to this, ‘The Hague’ is the seat of the Dutch Government and the Monarchy, making it an ideal place to represent ‘Dutch Culture and History’ in miniature form. George Maduro in whose memory Madurodam Park was founded, was a War Hero from The Hague. Further, The Hague is a significant tourist destination.

Similar to Madurodam Miniature Marvel, there are few world-famous miniature parks in the world, some bigger and some smaller. They are: the Mini-Europe in Brussels (Belgium), the Legoland Miniland, Minimundus in Klagenfurt (Austria), Tobu World Square in Tochigi (Japan), Window of the World in Shenzhen (China), Italy in Miniature, Gulliver's Gate in New York, Swiss miniature in Switzerland, Bekonscot Model Village in England, Cockington Green Gardens in Australia etc.

Miniature parks around the world, like Madurodam, offer visitors a unique way to explore famous landmarks and cities on a small scale.  On seeing the Madurodam, our instant feeling was, it is much more than a tourist attraction. It is a celebration of Dutch resilience, creativity, and commitment to both historical preservation and innovation. For visitors from India, like me and my wife, it provides a powerful message, that, small things, when done with great care and vision, can create a lasting impact. 

Just as Madurodam brings together history, technology, and culture in miniature, so too can our endeavors back home build bridges between tradition and modernity. We encourage our fellow citizens to explore such destinations, to see how other nations honor their past and embrace their future. It is essential to cherish and preserve our heritage while also striving for progress. Madurodam serves as a reminder that with vision, commitment, and unity, we can turn even the smallest ideas into something extraordinary. 

Thus, after 57 days of our stay in Amstelveen (Amsterdam) from August 14, 2024 to October 9, 2024, and going around parts of the Europe, like Paris (France), Antwerp (Belgium), Emmerich and Hochelten (Germany), in addition to places of interest in Netherlands, we left for Hyderabad. In Amsterdam our weather experience was a totally bright sunshine most of the time except occasional drizzle. Our initial glimpse of Netherlands was on our way from ‘Amsterdam Schiphol Airport’ to my son Aditya’s House in Amstelveen, that included the cycling culture, well-maintained streets, vibrant neighborhoods, and quiet canals among others. 

During our two months stay, we had been to Paris City by ‘Eurostar Train’ and there visited, ‘Eiffel Tower, Seine River, Love Lock Tradition, Pont de l'Alma Tunnel, Arc de Triomphe, Louvre Museum, Golden Triangle, Luxemburg university and Gardens, Arc de Triomphe Replica’ etc. among others. Paris was generally welcoming. Back in Amstelveen we visited ‘Amsterdam Forest Park’ located in about thousand hectares of lush greenery, near ‘Amstel River’ and has a variety of natural landscapes  

We visited ‘Zaanse Schans’ or the ‘Windmill Town’ that depicted a glimpse into the Netherlands' rich industrial past. We had been for shopping to ‘Sligro Mal in Amsterdam’ which is a part of the larger ‘Sligro Food Group’ a prominent Dutch Company. On another sunny day, we had been to the ‘Vibrant Amstelveen Friday Market’ where we found the ‘Hub of Energy’ with local sellers and buyers are ‘Brought Together’ in a ‘Well-Organized Environment.’  

One day we set off on a delightful road trip to ‘Antwerp in Belgium Country’ where our first experience of city's vibrant atmosphere was the touch of ‘Antwerp Central Station.’ Our little bit of shopping in the ‘Diamond World’ was memorable. The concept of a ‘Flight of Four’ where four different types of beer in smaller glasses were served, was equally thrilling.  We also had been on a short visit to ‘Emmerich’ and nearby ‘Hochelten’ in Germany, both located near the German-Dutch border, where we visited ‘St Vitus Church, Rhine River, Emmerich Rhine Bridge. 

The efficient waste management and recycling process in Amsterdam, through the ‘Three Garbage Bins’ placed in front of houses for waste segregation, and disposal across the city is perfect. The ‘Green Bin’ for organic waste, the ‘Blue Bin’ for paper and cardboard recycling, and the ‘Black Bin’ for non-recyclable waste. For ‘Organized Clearance of Garbage’ by the Municipality, waste from the bins is collected on designated days for each category, using specialized garbage trucks, equipped with mechanical arms or hydraulic systems to lift and empty the bins. Residents keep the bins filled outside on scheduled days, ensuring timely and efficient clearance. 

With just a day left, we had been to IKEA for a last-minute shopping. Though we left this delightful place Amstelveen, where we enjoyed every bit of it, we would like to visit it greater number of times. Until then, ‘DAG’ (Good Bye) Amstelveen, and Thank You ‘Aditya, Parul, Kanak, and Irah’ for making it a ‘Memorable Stay.’ 

(End of Europe Tour travelogue) 

యజ్ఞవరాహవతారం, దితి-కశ్యపుల వృత్తాంతం ..... శ్రీ మహాభాగవత కథ-9 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 యజ్ఞవరాహవతారం, దితి-కశ్యపుల వృత్తాంతం  

శ్రీ మహాభాగవత కథ-9

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (04-11-2024) 

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

బ్రహ్మ కుమారుడైన స్వాయంభవ మనువు ఈ సృష్టికి మొదటి చక్రవర్తి. ఆయన భార్యాసమేతంగా బ్రహ్మకు మొక్కి, జీవరాశుల చావు-పుట్టుకలకు కారణభూతుడైన ఆయన, తన కర్తవ్యం ఏమిటో తెలపమని అడిగాడు. యజ్ఞాలు చేస్తే మాధవుడు ఆనందిస్తాడు కాబట్టి, మనువును యజ్ఞాలు చేయమని చెప్పాడు బ్రహ్మ. అలా చేస్తే ఆయన మనస్సు శుభస్థితిని పొందుతుందనీ, అలాగే ధర్మ మార్గంలో పరిపాలన చేస్తూ సత్పురుషులను రక్షించమనీ చెప్తాడు. అలాగే చేస్తాననీ, కాని తనకు-తన కొడుకులకు నివసించడానికి తగిన స్థలం లేదనీ, మునిగి పోయిన భూమిని పైకెత్తే ఉపాయం ఆలోచించమనీ బ్రహ్మను కోరాడు. 

అనంత జలరాశి మధ్య లీనమై ఉన్న భూమండలాన్ని పైకి తెచ్చే ఉపాయం ఏమిటని, నీళ్లలో మునిగిన ఈ భూమి ఎలా రక్షించబడుతుందని, పురుషోత్తముడిని, పుండరీకలోచనుడిని, లక్ష్మీపతిని తన మనస్సులో ధ్యానించసాగాడు బ్రహ్మ. అప్పుడు, ఆయన ముక్కు రంధ్రాల నుండి యజ్ఞవరాహమూర్తి బొటన వేలంత దేహంతో జన్మించి గగనానికి ఎగిరి, క్షణంలో ఏనుగంత అయ్యాడు. అది చూసి, ప్రజానీకాన్ని సృష్టించడానికి నియుక్తులైన మరీచి మొదలైన మునులు, మనువు, ఆయన కుమారులు ఆశ్చర్యపోయారు. అప్పుడా మాయామయ వరాహమూర్తి దిక్కులు పిక్కలిల్లేట్లు గర్జించగా, బ్రహ్మాండమనే తొర్ర ఛేదించబడింది. ఆ శబ్దాన్ని విన్న మునులు ఋగ్యజుర్సామవేద మంత్రాలతో యజ్ఞవరాహాన్ని వినుతించారు. 

పృథ్వీమండలాన్ని రక్షించడానికి ఆవిర్భవించిన ఆ వరాహమూర్తి అనేక రకాలుగా చెలరేగిపోయాడు. ఇలా చెలరేగుతూ, యజ్ఞరూపంలో యజ్ఞవరాహతారాన్ని పూనిన సర్వేశ్వరుడు, రసాతలంలోకి వెళ్లిపోయిన భూమిని పెళ్లగించడానికి సముద్ర జలాలలోకి ప్రవేశించాడు. ఆయన వేగాన్ని సహించలేని సముద్రుడు తనను రక్షించమని ప్రాధేయపడ్డాడు. రసాతలంలో భూమిని చూశాడు. అక్కడ ఆయనకు ఉగ్రరూపంలో ఉన్న ఘోర రాక్షసుడు ఎదురయ్యాడు. ఆ రాక్షసుడు, ధాత్రీ మండలాన్ని వెతుకుతూ వచ్చిన యజ్ఞావరాహాన్ని చూశాడు. చూసి, తన గదను సాచి వరాహమూర్తి మీదకు విసిరాడు. దాన్ని తప్పించుకున్న యజ్ఞవరాహం ఉగ్రమైన తన కోరలతో రాక్షసుడిని సంహరించాడు. భూమండలాన్ని తన కోర చివర ధరించి, ఆ జలరాశిని విడిచి బయటకు వచ్చాడు. 

ఆ యజ్ఞవరాహమూర్తిని చూసి బ్రహ్మాదులు స్తుతించారు. అనంతరం ఆ యజ్ఞవరాహమూర్తి మహా సముద్ర జలాలను తన కాలి గిట్టలతో ఆక్రమించి, తిరిగి, ధరాతలాన్ని విశ్రాంతిగా నీళ్లమీద నిలిపి, అంతర్థానమయ్యాడు. 

ఈ హరికథ అంతా మైత్రేయుడి ద్వారా విన్న విదురుడు, శుక మహర్షి ద్వారా విన్న పరీక్షిన్మహారాజు, యజ్ఞవరాహ రూపంతో హిరణ్యాక్షుడిని చంపి, ఆ వరాహం తన కోరచివర భూమండలాన్ని ధరించిన విధానం, శ్రీహరికి హిరణ్యాక్షుడితో వైరానికి కల కారణం, వివరంగా చెప్పమని కోరారు. అప్పుడు ఆవిషయాలను వివరంగా తెలియచేశారు వారికి మైత్రేయ, శుకులు.

దక్షప్రజాపతి కూతురైన దితి, ఒక సందర్భంలో, సంతాన కాంక్షతో భర్త కశ్యప ప్రజాపతిని తనకు సంతానం ప్రసాదించమని వేడుకుంది. రుద్ర పూజలో వున్న ఆయన అప్పుడు ఆమె కోరిక తీర్చడానికి సమయం కాదని, కొంచెం సేపు ఆగమనీ చెప్పాడు. ఆ సమయంలో చెయ్యకూడని పని అని భర్త చెప్తున్నా వినకుండా కామంతో ఆయన వస్త్రాన్ని పట్టుకుని లాగింది. భార్య చేసిన బలవంతపు పని కాదనలేక ఈశ్వరుడికి ఒక నమస్కారం చేసి, ఏకాంతంలో తన భార్య కోరిక తీర్చాడు. తీర్చి సనాతమైన బ్రహ్మ గాయత్రిని జపించాడు. చేయకూడని పని చేసినందుకు మనస్సులో సిగ్గుపడ్డ దితి, ఈశ్వరుడు తనను రక్షించుగాక అని నమస్కారం చేసుకుంది. పిల్లలు లేని ఆమె తనకు నాథుడి వల్ల గర్భం కలిగినందుకు పట్టరాని సంతోషంతో ఉంది. 

సంధ్యావందనాలు పూర్తి చేసుకున్న కశ్యపుడు భార్యకు గర్భం వచ్చినందుకు సంతోషపడకుండా, తప్పు పని చేసినందుకు విచారిస్తూ, భార్యతో ఆమెకు పుట్టబోయే కొడుకులను గురించి చెప్పాడు. భద్రుడు, అనుభద్రుడు అనే ఇద్దరు దుష్టులు ఆమెకు పుట్టుతారనీ, వారి దురాగతాలను సహించలేక శ్రీహరి వాళ్లను సంహరిస్తాడనీ చెప్పాడు. అయితే ఆమె మనస్సులో దీనికి బాధపడవద్దని కూడా చెప్పాడు. ఆమెకు పుట్టబోయే కొడుకుల్లో హిరణ్యకశిపుడి వల్ల జన్మించబోయే సంతానంలో ధార్మికుడైన ఒకడు పుడతాడని, అతడు విష్ణు భక్తుడై వంశానికి కీర్తి ప్రతిష్టలు తెస్తాడని అంటాడు. అతడి కీర్తిప్రతిష్టలు ఈ జగత్తంతా వ్యాపిస్తాయి అని కూడా చెప్పాడు. భర్త మాటలు విన్న దితి, తన మనుమడు సజ్జనుల చేత పొగడబడే పరమ భాగవతుడు అవుతాడని పరమానందాన్ని పొందింది. 

క్రమేపీ దితి గర్భం దినదిన ప్రవర్ధమానమయింది. నూరు సంవత్సరాలు గర్భాన్ని ధరించింది. ఆమె గర్భం నుండి, పరమ రమణీయాకృతితో ఒక తేజస్సు బయటకు వచ్చింది. అది భూమ్యాకాశాలను సైతం కప్పేసింది. జరగబోయే విపత్తు నుండి రక్షించమని దేవతలు బ్రహ్మదేవుడిని ప్రార్థించారు. అలా ప్రార్థించిన దేవతలకు బ్రహ్మ సనక సనందనాదుల వృత్తాంతం చెప్పాడు.               

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

Musi River Rejuvenation : Learning from Rhine River Purification ..... Vanam Jwala Narasimha Rao

 Musi River Rejuvenation  

Learning from Rhine River Purification  

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (03-11-2024)

{In the 1980s, the Rhine was severely polluted, primarily from industrial waste. Countries along the Rhine (Switzerland, Germany, and the Netherlands) collaborated through the ‘International Commission for the Protection of the Rhine (ICPR)’ to implement pollution control, wastewater treatment plants, and industrial discharge regulations. The River's water quality has significantly improved, making it a source of drinking water for millions of people} – Editor Hans India

With just four days left for our departure from Amstelveen (Amsterdam) to Hyderabad, after eight weeks of stay at my son Aditya’s house, four of our family members decided to go on a short visit to ‘Emmerich’ in Germany, located near the German-Dutch border, and nearby ‘Hochelten.’ We started in the morning and returned the same day. Emmerich is called as ‘Emmerich am Rhein’ indicating the town's location on the banks of the ‘Rhine River.’ Emmerich is a German name and derives from old Germanic roots, and ‘am Rhein’ literally means ‘On the River Rhine.’ It indicates that, the town is located on the banks of the Rhine River.  

En route, we had a bird’s eye view of few charming towns and cities, natural reserves, historic sites, natural beauty, and cultural highlights. They included among others: Abcoude, a small picturesque village; Utrecht, one of the Netherlands' oldest cities; Arnhem City famous during World War II; A large National Park (De Hoge Veluwe); Nijmegen, the oldest city of Roman Times in Netherlands; Groesbeek village bordering Germany which is known for its wine and World War II history etc.

Since Netherlands and Germany are part of the Schengen Area, travelling from Amsterdam to Emmerich with a valid Schengen visa, did not require for us to go through regular visa checks when crossing the border between the two countries. However, we were cautioned by some friends in Amsterdam before our visit, to carry our Valid Visa Passports, in case of any spot or random checks. We did not come across any such check.  

We reached Emmerich in the next two hours, despite an unusual heavy traffic. And once we are in Emmerich, before exploring the places to visit in the shortest time that was at our disposal, we had our ‘German Cuisine Breakfast’ on the way to St Vitus Church (St Vitus Kirche). The Church is located in Emmerich’s neighborhood of ‘Hochelten’ a historic part of the town that is situated on a hill providing scenic views of the surrounding area.

St Vitus Church, a significant landmark in Hochelten, and an important religious site for the Catholic Community, has a long history dating back to medieval times. Originally built around the 9^th century, it was rebuilt after damage during World War II, with the architectural style of ‘Romanesque’ with later ‘Gothic Elements’ giving it a blend of historical and artistic significance. The Tower of the Church is a prominent feature and can be seen from a long distance. The surrounding area of Hochelten is a picturesque one. The hill on which the Church is located offers panoramic views of the ‘Rhine River’ and Dutch Border.

‘Hochelten’ is a small district near Emmerich, and the area around it has been inhabited for centuries. When we dropped in the ‘Tourist Information Center’ a little away from St Vitus Church, the Old Lady sitting there briefed us about the place. Archaeological findings suggest that it was settled as early as the Stone Age. Its strategic location near the ‘Rhine River’ made it a desirable place, and became more established during the Middle Ages. ‘Hochelten’ has been derived from ‘Old High German’ (High Land or Hill) referring to its elevation above the surrounding areas.

The community was part of the medieval structure of small villages that dotted the Rhine Region. Hochelten was incorporated into the town of Emmerich in the 19^th century. This integration contributed to the growth and development of the area as part of a larger urban framework. However, the community retained its rural charm while benefiting from the amenities of a growing town. Today, Hochelten is known for its picturesque landscapes, historic buildings, and community spirit. It retains a blend of historical architecture and modern living. The district is also appreciated for its scenic views of the Rhine River, attracting residents and visitors.

In fact, after World War II, many areas in Germany, including Emmerich and its districts like Hochelten, experienced extensive damage due to bombing and military actions. The post-war period focused on reconstruction and urban planning. Hochelten, benefiting from its historical architecture, was part of efforts to restore and preserve its cultural heritage while modernizing infrastructure. The post-war years saw a significant increase in population as people migrated from rural areas to towns for better economic opportunities. Hochelten, being part of Emmerich, attracted new residents looking for housing and jobs.

Hochelten's location near the Netherlands facilitated cross-border interactions, fostering relationships between communities on both sides of the Rhine River. Post-World War II, Hochelten transformed from a historically significant district into a vibrant community focused on reconstruction, economic development, and cultural preservation. Its evolution during this time reflected broader trends in Germany, emphasizing recovery, integration, and community identity. The district remains an important part of Emmerich's cultural landscape, embodying the resilience and adaptability of its residents.

From there we moved to the nearby ‘Emmerich Rhine Bridge’ on the Rhine River, which is part of ‘Emmerich am Rhein’ and is situated closer to the town center. This bridge is the ‘Longest Suspension Bridge in Germany’ spanning about 803 meters, and was opened in 1965. The Rhine River is a major European waterway, flowing through several countries, including Germany. In Emmerich, it offers picturesque views with pathways along the riverbank that are perfect for walking and cycling.

In the 1980s, the Rhine was severely polluted, primarily from industrial waste. Countries along the Rhine (Switzerland, Germany, and the Netherlands) collaborated through the ‘International Commission for the Protection of the Rhine (ICPR)’ to implement pollution control, wastewater treatment plants, and industrial discharge regulations. The River's water quality has significantly improved, making it a source of drinking water for millions of people.

The cleanup fostered strong international cooperation among River Rhine-Bordering countries, demonstrating the benefits of multilateral environmental governance. Now the River supports tourism, transportation, and economic activities like fishing and agriculture along its banks. If the proposed ‘Musi River Purification and Restoration Project’ in Hyderabad, conceived by Chief Minister Revanth Reddy, emulates, and learns some lessons from the ‘Rhine River Purification Process’ probably it may sound better, and may yield desired results.

Though Rhine Bridge is not directly in Hochelten, it is nearby, and just a short drive away. ‘Emmerich am Rhein’ and the ‘Hochelten Area’ are indeed geographically close but distinct. The Bridge also connects ‘Emmerich am Rhein’ with ‘Kleve’ a town in the Lower Rhine region of Northwestern Germany near the Dutch Border and the River Rhine. The bridge besides providing stunning views of the Rhine River, is great spot for photography or a leisurely walk.

Along the riverside walkway, number of restaurants, with seating arrangements made open to the sky, facing the river view for relaxation, offer a mix of local and international cuisine. After exploring the historic St Vitus Church, ‘Hochelten’ and Rhine Bridge, we randomly chose ‘Restaurant Hof Von Holland’ and sitting under the bright sunshine, enjoyed sipping distinctive German Beers the ‘Krombacher Pils’ and ‘Krombacher Weizen.’ The first one, a ‘Genuine Premium Pilsner Beer’ was a characteristic, finely bitter tasted and a full-flavored aroma. The second one is a ‘Well-Loved Wheat Beer’ with typical German fruity, slightly spicy flavor Wheat Beers, from the nearby North Rhine-Westphalia Region in Western German State.

Though there are couple of other places of tourist interest to visit like ‘Emmerich Town Hall building, Klever Gate, St Martin's Church, PAN Art Forum’ (A modern art museum and cultural center) etc. we were not able to see them for paucity of time. Nevertheless, we perfectly enjoyed visit to St Vitus Church, the Rhine Suspension Bridge, and stunning Rhine River views, not to speak of a relaxing meal over German Beer, that made the experience both enriching and memorable. {Visit to Emmerich and Hochelten in Germany}