సివిల్‌ సర్వెంట్లకు నీతిపాఠాలు కీలకమే! ...... వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 సివిల్‌ సర్వెంట్లకు నీతిపాఠాలు కీలకమే!

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్రజ్యోతి దినపత్రిక ఎడిట్ పేజీ (11-03-2025)

‘సు’పరిపాలనా వ్యవస్థ సజావుగా సాగడానికి, ప్రజాస్వామ్య విలువలను పరిరక్షించడానికి, అధికారంలో వున్న ప్రభుత్వం ఎన్నికలలో వాగ్దానం చేసిన అభివృద్ధి-సంక్షేమ పథకాలకు ఒక రూపం ఇచ్చి సరిగ్గా అమలుచేయడానికి, అఖిలభారత సర్వీసులకు చెందిన సివిల్ సర్వెంట్ల నిబద్ధత, వైఖరి అత్యంత కీలకం. వారిని ఆ దిశగా నడిపించే స్ఫూర్తి, తప్పు చేయమని ప్రోత్సహించకుండా వుండే బాధ్యత రాజకీయ నాయకులది. నిరంతరం మార్పుకు గురవుతున్న సామాజిక అవసరాల, పరిస్థితుల నేపధ్యంలో, ఊగిసలాటలోవున్న సివిల్ సర్వెంట్లలో, ముఖ్యంగా యువ అధికారుల విషయ పరిజ్ఞానం, వృత్తి నైపుణ్యం, ప్రవర్తనా వైఖరిని, మరీ అందునా ‘ప్రవర్తనా వైఖరి’ని ఎప్పటికప్పుడు మెరుగు పరచడానికి, ‘నైతికతలో (ఎథిక్స్) శిక్షణ’ మినహా గత్యంతరం లేదు. 

పాలనమీద మనసుపెట్టి, మనస్ఫూర్తిగా ప్రజల అవసరాలను అవగాహన చేసుకుని, వాటికి అనుగుణంగా ‘రాజకీయ నాయకుల’ (కాబినెట్) విధాయక నిర్ణయాలు అమలు జరగాలంటే, సివిల్ సర్వెంట్ల వైఖరిలో గుణాత్మకమైన మార్పు రావాలి. సివిల్ సర్వెంట్లు (ఐఏస్ అధికారులు) పరిపాలనా వ్యవస్థకు మూలస్తంబాలు. సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ భాషలోని ‘భారత దేశ స్టీల్ ఫ్రేమ్’ నేటికీ సవాళ్ల మధ్య ఇరకాటంలో కూరుకుపోయింది. నియామకం నుంచి పదోన్నతి వరకు అనేకానేక ఒత్తిళ్లు, ప్రభావాలు, శిక్షణ లోపాలు, మారుతున్న సామాజిక-ఆర్థిక-రాజకీయ-ప్రజాస్వామ్య విధానాలకు, పరిస్థితులకు అనుగుణంగా వైఖరిలో మార్పు రావడానికి అవ్యాఖ్యేయ అంతరాలు లాంటివి సమర్థ పాలనకు అడ్డంకులుగా మారుతున్నాయి. 

తెలంగాణలో మరిన్ని జిల్లాల ఏర్పాటు వల్ల యువ ఐఏఎస్ అధికారులు, అనుకున్న సమయానికన్నా ముందుగానే తలకు మించిన భారాన్ని, బాధ్యతలను మోస్తున్నారు. తదనుగుణంగా శిక్షణ ఇవ్వడం సమస్యాత్మకమైంది. యువ బ్యూరోక్రాట్ల వైఖరిని, సామర్థ్యాన్ని, నైపుణ్యాన్ని మెరుగుపరిచే శిక్షణ అవకాశాలు కలిగించకుండా, రాజకీయనాయకులు తప్పంతా వారిమీద వేయడం సరైనది కాదేమో. ప్రతిభ ఆధారిత పదోన్నతులు, సమగ్ర శిక్షణ, నైతిక విలువలు, ప్రజా పాలనపై నిబద్ధత వంటి అంశాలకు ప్రాధాన్యతనిస్తూ సివిల్ సర్వెంట్ల  వ్యవస్థను సమగ్రంగా బలోపేతం చేసే మార్గాన్ని అన్వేషించాల్సిన అవసరం ఉంది. 

వాస్తవానికి, ‘సు’పరిపాలనలో సివిల్ సర్వెంట్ల పాత్రమీద నిరంతర విశ్లేషణ జరుగుతూనే వున్నది. ఇటీవల కాలంలో, వీరిలో కొద్దిమంది విషయంలో, విజ్ఞానం, నైపుణ్యం, ప్రవర్తనా వైఖరిలో చోటుచేకుంటున్న మార్పులు, ఊగిసలాటలు, ఆందోళన, నిరాశ కలిగిస్తున్నాయి. ఇటీవల కొద్దిమంది యువ అధికారులలో విజ్ఞానం, నైపుణ్యం, ప్రవర్తనా వైఖరుల్లో చోటుచేసుకుంటున్న మార్పులు, ఊగిసలాటలు ఆందోళన కలిగిస్తున్నాయి. తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి రేవంత్‌రెడ్డి ఒక పుస్తకావిష్కరణ సభలో ఈ విషయాన్ని ప్రస్తావిస్తూ - యువ ఐఏఎస్ అధికారుల ఆలోచనా విధానం మారాలి అని స్పష్టంగా అభిప్రాయాన్ని వెలిబుచ్చారు. సమాజం మేలుకోరే పలువురి హృదయాంతరాలలో ఇలాంటి అభిప్రాయమే ఉన్నది. రేవంత్‌రెడ్డి వ్యాఖ్యలు వివాదాస్పదంగా కనిపించినా, అవి సివిల్ సర్వెంట్ల ప్రవర్తనా ధోరణులపై పెరుగుతున్న ఆందోళనలను వందశాతం ప్రతిబింబిస్తున్నాయి. దేశవ్యాప్తంగా, సివిల్ సర్వెంట్ల నైపుణ్యం, నైతిక విలువల పట్ల గౌరవం, వృత్తిపరమైన నిబద్ధతలో మార్పులను విశ్లేషించి, మంచి దిశగా మారే ప్రయత్నం జరగాలి. 

మూడున్నర దశాబ్దాల క్రితం నేను ఎంసీఆర్ హెచ్‌ఆర్‌డి శిక్షణాసంస్థలో ఫ్యాకల్టీ మెంబర్‌గా, అదనపు సంచాలకుడిగా పనిచేస్తున్నాను. ఆ సమయంలో ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు కేటాయించిన శిక్షణలో వున్న ఏడు బ్యాచ్‌ల అసిస్టెంట్ కలెక్టర్లకు శిక్షణా కార్యక్రమాల సమన్వయ బాధ్యతలను నిర్వహించాను. ఆ సందర్భంగా సివిల్ సర్వీసుకు సంబంధించిన కొన్ని విషయాలు నా అవగాహనకు వచ్చాయి. శిక్షణ పూర్తయిన తరువాత ఆయా అధికారుల వృత్తి పురోగతినీ, రాష్ట్ర అభివృద్ధికి వారు అందించిన విశిష్ట సేవలనూ దగ్గరగా పరిశీలించాను. ఈ విషయంలో రేవంత్‌రెడ్డి చేసిన వ్యాఖ్యలతో పూర్తిగా ఏకీభవించడం కష్టం. కాకపోతే, కొంతమంది యువ ఐఏఎస్ అధికారులలో, వారు అందించాల్సిన సేవలకు సంబంధించి తప్పక అవసరమైన విజ్ఞానం, నైపుణ్యం, ప్రవర్తనా వైఖరుల్లో లోపాలున్న విషయం గమనించాను. అలా ఆలోచిస్తే, రేవంత్ రెడ్డి వ్యాఖ్యలలో స్పష్టమైన నిజాలున్నాయని కూడా అంగీకరించాల్సిందే.

1990 దశకంలో చంద్రబాబునాయుడు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు ‘సివిల్ సర్వెంట్ల నిబద్ధత’ అత్యంత ప్రాధాన్యం గల విషయం అని గుర్తించి, మూడు రోజుల శిక్షణ మోడ్యూల్‌ను రూపొందించి, దాదాపు 150 మంది సీనియర్, జూనియర్ ఐఏఎస్, ఐపీఎస్ అధికారులకు శిక్షణ ఇవ్వడం జరిగింది. అలాగే, సివిల్ సర్వెంట్లలో మార్పును తీసుకురావడానికి ‘గవర్నింగ్ ఫర్ రిజల్ట్స్’ అనే ప్రత్యేక కార్యక్రమాన్ని కూడా నిర్వహించడం జరిగింది. ఈ కార్యక్రమాలు అప్పట్లో అనుకున్న లక్ష్యాలను సాధించాయి. ప్రస్తుత పరిస్థితులకు అనుగుణంగా ఇలాంటి శిక్షణా కార్యక్రమాలను మళ్లీ నిర్వహించాల్సిన అవసరం ఉంది. దీనికి కారణం, సివిల్ సర్వెంట్ల శిక్షణలో విజ్ఞానం, నైపుణ్యం మాత్రమే కాకుండా ప్రవర్తనా వైఖరి కూడా అవసరమే కాబట్టి.

ఇప్పటివరకు, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి నేషనల్ అకాడెమీ ఆఫ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ (ఎల్బీఎస్ఎన్ఎఎ) సివిల్ సర్వెంట్లకు నిర్వహిస్తున్న శిక్షణా కార్యక్రమాలలో– విధానాల రూప కల్పన, భూపరిపాలన, సాఫ్ట్ స్కిల్స్‌, ప్రాజెక్ట్ నిర్వహణ, జాతీయ భద్రత, ఇ–గవర్నెన్స్ వంటి అంశాలకు ప్రాముఖ్యతనిస్తున్నారు. అయితే వీటికన్నా ప్రధానమైన ప్రవర్తనా వైఖరి, నియమావళి మీద పెద్దగా శ్రద్ధ పెట్టడం లేదనిపిస్తున్నది. జాతీయ శిక్షణా విధానం ఈ లోటును గుర్తించింది. దాన్ని భర్తీ చేయడానికి, సమాజంలో వస్తున్న మార్పులకు అనుగుణంగా, ‘ప్రవర్తనా వైఖరి ఆధారిత శిక్షణ - పునశ్చరణ’ (Attitudinal Training and Reorientation) అవసరం అనే విషయాన్ని ఉద్ఘాటించింది. సివిల్ సర్వెంట్లు ప్రజాస్వామ్య సమాజంలో తమ బాధ్యతలను పూర్తిగా అర్థం చేసుకునేలా చేయడం, అత్యున్నత నైతిక ప్రమాణాలు, ప్రవర్తనా విలువలు, నిజాయితీ, నిబద్ధతలను పాటించేందుకు వారిని సిద్ధం చేయడం ఈ శిక్షణ లక్ష్యం.

ఈ నేపధ్యంలో సివిల్ సర్వెంట్ల ‘ఆలోచనా ధోరణిలో మార్పు’ రావాల్సిన అవసరం గురించి తెలంగాణ ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి వ్యాఖ్యలు ఎంతో ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్నాయి. పరిపాలనలో నైతికత (Ethics in Administration) కోసం సమర్థమైన శిక్షణ ఇవ్వడం అత్యంత కీలకం, ఎందుకంటే ఒక వ్యక్తి పనితీరును నిర్ణయించేది కేవలం అతని విషయ పరిజ్ఞానం, నైపుణ్యం మాత్రమే కాదు, ప్రవర్తనా వైఖరి కూడా. యువ సివిల్ సర్వెంట్లు కొందరిలో వ్యక్తిగత ప్రయోజనాలపట్ల అమితమైన ఆసక్తి, ధనపిపాస, అధికార తాపత్రయం, గుర్తింపు పొందాలన్న కాంక్ష, పనిలో అనైతికత వంటి ఆందోళనకర అంశాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. వీరిలో నిబద్ధత, బాధ్యత, స్పందన, జవాబుదారీతనం, పారదర్శకత మెల్లమెల్లగా క్షీణిస్తున్నాయి. వీరికి పరిపాలనలో నైతికత అంశంపై సమర్థమైన శిక్షణ ఇవ్వడం అత్యంత కీలకం. ఎందుకంటే ఒక వ్యక్తి పనితీరును నిర్ణయించేది కేవలం అతని విషయ పరిజ్ఞానం, నైపుణ్యం మాత్రమే కాదు; ప్రవర్తనా వైఖరి కూడా.

రాజకీయస్వామ్య నాయకులు, తప్పంతా ప్రభుత్వ అధికారులదే అనడానికి ముందు, ఆత్మపరిశీలన చేసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. 1999 ఫిబ్రవరిలో జరిగిన జాతీయాభివృద్ధి మండలి సమావేశంలో అప్పటి ప్రధాని అటల్ బిహారీ వాజపేయి, ‘ప్రజలు సివిల్ సర్వెంట్ అధికారులను సేవా ప్రదాతలుగా కాకుండా, లంచగొండులుగా చూస్తున్నారు. తరచూ జరిపే అనవసర బదిలీలు, పరిపాలనా వ్యవస్థపై ప్రతికూల ప్రభావాన్ని చూపుతున్నాయి. ఇది పని నైపుణ్యాన్ని దెబ్బతీసి, నిజాయితీగల అధికారుల మనోధైర్యాన్ని సడలిస్తున్నది. సివిల్ సర్వెంట్ల నుండి క్రమశిక్షణ, కష్టపడి పని చేయడాన్ని ఆశించేముందు, రాజకీయస్వ్వామ్య నాయకత్వం కూడా తన పనితీరును సూటిగా సమీక్షించుకోవాలి. ఇలా చేయకపోతే, ప్రజల్లో విశ్వసనీయత పోతుంది.’ 

పదవ పంచవర్ష ప్రణాళికా విధాన ప్రకటన ప్రకారం– ప్రభుత్వ పరిపాలన మరింత సమర్థంగా, ప్రజా ప్రయోజనానికి అనుగుణంగా ఉండాలంటే, సివిల్ సర్వీసును దీర్ఘకాలికంగా, స్థిరంగా నిర్వహించగలిగే విధంగా చర్యలు తీసుకోవాలి. అలాగే, ప్రమాణాలను పాటించే అధికారులకు ప్రోత్సాహకాలను అందించాలి. మెరుగైన పనితీరు కోసం క్రమశిక్షణను కచ్చితంగా అమలు చేయాలి. ప్రభుత్వ పరిపాలనను ప్రజలకు మరింత అనుకూలంగా మార్చాలంటే, అధికార వ్యవస్థను అన్ని స్థాయిల్లో మెరుగుపరచాలి, నైతిక విలువలను ఖచ్చితంగా పాటించాలి. రాజ్యాంగ ప్రాథమిక సిద్ధాంతాలపై నిబద్ధత ఉండాలి. అలాగే రాజకీయ నాయకులు, సివిల్‌ సర్వెంట్ల పరస్పర సంబంధాలను స్పష్టంగా నిర్వచించుకోవాలి.

ముఖ్యమంత్రి రేవంత్ రెడ్డి చేసిన ‘యంగ్ బ్యూరోక్రాట్స్’ పై వ్యాఖ్య నిజాయితీగా మరింత లోతుగా పరిశీలించాల్సిన అవసరం ఉంది. కొత్త జిల్లాల ఏర్పాటుతో యువ ఐఏఎస్ అధికారులకు ఊహించిన సమయం కంటే ముందుగానే గురుతర బాధ్యతలు నెత్తిన బడ్డాయి. చాలా మంది యువ అధికార స్వామ్యులకు, అనుభవం లేని తీరు, సుపరిపాలనా విధానాలపై సరైన శాస్త్రీయ శిక్షణ లేకపోవడం, అవకాశాలకు అనుగుణంగా ప్రవర్తనా వైఖరి మారడంలో కష్టతరం, (Attitudinally Difficult) ఓ సవాల్‌గా మారింది. 

ఐఏఎస్ అధికారులుగా ఎంపికకాగానే లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్‌లో ఏడాదిపాటు ప్రాథమిక శిక్షణ పొందిన తర్వాత, వారికి కేటాయించిన రాష్ట్రాల్లో జిల్లా శిక్షణ పొందుతారు. ఆ తరువాత సబ్-కలెక్టర్లుగా వారి నియామకం జరుగుతుంది. ఒక్కొక్క మెట్టు ఎక్కుతూ వారు– జాయింట్ కలెక్టర్, ఐటీడీఏ ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్‌లుగా పదోన్నతి పొందుతారు. సుమారు నాలుగైదు సంవత్సరాల తర్వాత వారు కీలకమైన జిల్లా కలెక్టర్ పదవిని చేపడతారు. దాదాపు ఒక దశాబ్దం పాటు జిల్లా కలెక్టర్లుగా పనిచేసిన తరువాత, రాజధానికి బదిలీ అయ్యి, సచివాలయ, విభాగ, ప్రభుత్వ రంగసంస్థలలో పదవులు చేయడమో, లేదా కేంద్రంలో నియామకం కావడమో జరుగుతుంది. ఎక్కడ పనిచేసినా సమయానికి పదోన్నతి సీనియారిటీ ఆధారంగా జరుగుతుంది. కానీ పోస్టింగ్‌లు మాత్రం అధికారుల వ్యక్తిగత ప్రతిభ, సామర్థ్యాలు, అలాగే రాజకీయ నాయకత్వంతో ఉన్న సన్నిహిత సంబంధాలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. ఐఏఎస్ అధికారుల అత్యున్నత పదవి - రాష్ట్రంలో చీఫ్ సెక్రటరీ, కేంద్రంలో కాబినెట్ సెక్రటరీ. అయితే దీనికి కేవలం సీనియారిటీ ఒక్కటే అర్హత కాదు. ఒకసారి జిల్లా పరిపాలనను వదిలిపెడితే, తదుపరి ఉద్యోగ జీవితంలో క్షేత్రానుభావం వదిలినట్లే.

‘యంగ్ బ్యూరోక్రాట్స్’ కు వేగవంతమైన పదోన్నతితో పాటు, అవకాశాలు, సవాళ్లు ఎదురవుతున్నాయి. వీరికి రాజకీయస్వామ్య పాలనా బాధ్యత (Political Accountability) ఎంత కీలకమైనదో, అంతే మోతాదులో  ‘సుదృఢమైన నైతిక శిక్షణ, మెంటార్షిప్, స్పష్టంగా నిర్వచించిన ఉద్యోగ పదోన్నతి విధానాల’ ఆవశ్యకత వున్నది. చక్కటి పరిపాలనా నమూనా, నైతిక పరిపాలన విధానం, చక్కటి ప్రవర్తనా వైఖరి లాంటి అంశాల్లో అవగాహన కలిగించాలి. రోల్ మోడల్ అధికారులతో, రాజకీయ ప్రముఖులతో యువ అధికారులకు భేటీలు కలిగించి, వారిని సమర్థవంతమైన పరిపాలకులుగా, ప్రజా విశ్వాసానికి అంకితమైన రక్షకులుగా ఎదిగేలా చేయడం అత్యంత అవసరం. అధికార వ్యవస్థలో నిర్మాణాత్మక మార్పులు తీసుకురావడం ద్వారా సమర్థత, నైతికత, బాధ్యతాయుత వ్యవహారాలను బలోపేతం చేయాలి. నైతిక విలువల క్షీణతపై అటల్ బిహారీ వాజపేయి వ్యక్తపరిచిన ఆందోళన నుంచి పాఠాలు నేర్చుకోవాలి. 

కొత్త జిల్లాల ఏర్పాటుతో యువ ఐఏఎస్ అధికారులకు ఒకేసారి ఎక్కువ బాధ్యతలు రావడం సవాలుగా మారింది. అనుభవం తక్కువగా ఉండటం, మంచి పరిపాలనా పద్ధతులపై తగిన శిక్షణ లేకపోవడం, మారుతున్న సామాజిక, రాజకీయ సమీకరణాలకు అనుగుణంగా మారడం కష్టతరం కావడం ప్రధాన సమస్యలుగా మారాయి. యువ అధికారులు ప్రజా సేవకులుగా అభివృద్ధి చెందడానికి తగిన శిక్షణ, తగిన అభివృద్ధి అవకాశాలు అందించాలి. అప్పుడే ప్రజాస్వామ్య స్ఫూర్తిని పరిరక్షిస్తూ వారు సమర్థమైన ప్రజా సేవను అందించగలుగుతారు.

 బ్రహ్మ సృష్టి మహిమ

శ్రీ మహాభాగవత కథ-26

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (10-03-2025) 

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

బ్రహ్మ సృష్టించడానికి పూనుకోగానే, “నేను” అనే దేహాభిమానం కల మోహం పుట్టింది. భోగాలమీద కోరిక పెరగడంతో “మహామోహం” పుట్టింది. మహామోహానికి ఆటంకం ఏర్పడే సరికి గుడ్డితనం వచ్చింది. అదే “అంధతామిశ్రం”. శరీరంమీద పుట్టిన మోహం వల్ల ఈ శరీరం నశించి పోతుందనే భయం, అంటే మృత్యు భయం పుట్టింది. ఇది “తామిస్రం”. వీటివల్ల మనసు కకావికలై పోయింది. ఇది “సిట్ట విభ్రమం”. ఈ అయిదింటికీ “అవిద్యాపంచకం” అని పేరు. ఈ అవిద్యాపంచక మిశ్రమంగా సర్వ భూతాలను పుట్టించడమే తాను చేసిన “మహాపాపం” అని పశ్చాత్తాప పడ్డాడు బ్రహ్మ. 

ఈ పశ్చాత్తాపంతో అస్ఖలిత బ్రహ్మచారులు, పరమ పవిత్రులైన సనకుడు, సనందుడు, సనత్కుమారుడు, సనత్సుజాతుడు అనే మునులను సృష్టించాడు. వారితో, వారి-వారి అంశలతో ప్రజలను పుట్టించి ప్రపంచాన్ని వృద్ధి చేయమని ఆదేశించాడు. అయితే వారు ఆయన మాటలను అపహాస్యం చేస్తూ ప్రపంచ నిర్మాణానికి వ్యతిరేక వాక్యాలు పలికారు. వెంటనే బ్రహ్మకు పట్టరాని ఆగ్రహం వచ్చింది. బ్రహ్మ కనుబొమ్మల మధ్యనుండి కోపరూపుడై, దేవతలందరకు అగ్రేసరుడైన నీలలోహితుడు బిగ్గరగా ఏడుస్తూ పుట్టాడు. పుట్టగానే ఆయన బ్రహ్మను చూసి తన పేరేమిటని, తన నివాసం ఎక్కడనీ ప్రశ్నించాడు. 

అతడు పుట్టుతూనే ఏడుస్తూ పుట్టాడు కాబట్టి అతడి పేరు “రుద్రుడు” అనీ, సూర్యుడు, చంద్రుడు, అగ్ని, ఆకాశం, వాయువు, జలం, భూమి, ప్రాణం, తపస్సు, హృదయం, ఇంద్రియాలు అనే పదకొండు ఆయన నివాసస్థానాలని చెప్పాడు. అలాగే, ఆయనకు మన్యువు, మనువు, మహాకాలుడు, మహత్, శివుడు, ఋతధ్వజుడు, ఉరురేతస్కుడు, భవుడు, కాలుడు, వామదేవుడు, ధృతవ్రతుడు అనే పదకొండు పేర్లుంటాయని చెప్పాడు. ధీ, వృత్తి, ఉశన, ఉమ, నియుత్, సర్పిః, ఇల, అంబిక, ఇరావది, సుధ, దీక్ష అనే పదకొండు మంది ఆయన భార్యలని కూడా చెప్పాడు. ప్రజలను సృష్టించమన్న బ్రహ్మ ఆదేశం మేరకు రుద్రుడు బలంలోను, రూపంలోను, స్వభావంలోను తనతో సమానమైన ప్రజలను కల్పించాడు. 

రుద్రుడు కల్పించిన ఆ రుద్రగణం ఈ విశ్వాన్నంతటినీ అనాయాసంగా మింగేసింది. ఆ ఉపద్రవ శాంతి కోసం రుద్రగణాలను బ్రహ్మ పిలిచి, ఇక వాళ్ల సృష్టి చాలనీ, తన మాట విని అరణ్యాలకు పోయి తపస్సు చేసుకోమనీ సూచించాడు. వాళ్లు ఆయన మాట ప్రకారం అరణ్యాలకు తపస్సు చేసుకోవడానికి వెళ్లారు. అప్పుడు బ్రహ్మ జనులందరికీ శరణ్యులు, బుద్ధిమంతులలో శ్రేష్ఠులు అయిన వారిని సృష్టించాడు. బ్రహ్మతో సమానమైన ప్రభావం కల పదిమంది కొడుకులు పుట్టారు. ఆ పదిమంది ఎవరంటే: బ్రహ్మ బొటన వేలు నుండి దక్షుడు, తొడ నుండి నారదుడు, నాభి నుండి పులహుడు, చెవుల నుండి పులస్త్యుడు, చర్మం నుండి భృగువు, చేతి నుండి క్రతువు, ముఖం నుండి అంగిరసుడు, ప్రాణం నుండి వశిష్టుడు, మనస్సు నుండి మరీచి, కన్నుల నుండి అత్రి ఆవిర్భవించారు. ఇంకా కుడివైపు స్తనం నుండి ధర్మం, వెన్ను నుండి విశ్వభయంకరమైన మృత్యువు, అధర్మం, ఆత్మా నుండి కాముడు జన్మించారు.         

బ్రహ్మ దేవుడి కనుబొమ్మల నుండి క్రోధం, పెదవుల నుండి లోభం, ముఖం నుండి వాణి, పురుషాంగం నుండి సముద్రాలు, అపానం నుండి పాపాలకు స్థానమైన నిరృతి, నీడ నుండి దేవహూతి, ఆమె భర్త అయిన కర్దముడు పుట్టారు. తన దేహం నుండి పుట్టిన భారతిని చూసి ఆమె అందానికి మోహావేశుడయ్యాడు. ఆమె కన్నకూతురనే విషయం పక్కకు పెట్టి ఆమె వెంట పడ్డ బ్రహ్మను చూసి మునులు వారించారు. కన్నకూతురునే కామించావని నిందించరా అని ప్రశ్నించారు. బ్రహ్మ సిగ్గుతో తల వంచుకుని తన దేహాన్ని విడిచి పెట్టాడు. ఆ తరువాత ధైర్యాన్ని కోల్పోకుండా ఇంకొక దేహాన్ని ధరించాడు. కాని సృష్టికి పూర్వం తన దగ్గర వున్న సృజన శక్తి, నేర్పు ఇప్పుడు లేకపోవడంతో ఆత్మలో విచారించసాగాడు. అలా వుండగానే ఆయన నాలుగు ముఖాల నుండి ధర్మ స్వరూపమైన నాలుగు వేదాలు పుట్టాయి. యజ్ఞాలు, పుణ్యకర్మలు, తంత్రాలు, ప్రవర్తన, ఆశ్రయాలు మొదలైనవన్నీ ఆయన నాలుగు ముఖాల నుండి పుట్టాయి. 

బ్రహ్మ తూర్పు ముఖం నుండి ఋగ్వేదం, దక్షిణ ముఖం నుండి యజుర్వేదం, పశ్చిమ ముఖం నుండి సామవేదం, ఉత్తర ముఖం నుండి అధర్వ వేదం ఆవిర్భవించాయి. ఉపవేదాలలో ఆయుర్వేదం తూర్పు ముఖం నుండి, ధనుర్వేదం దక్షిణ ముఖం నుండి, గాంధర్వ వేదం పశ్చిమ ముఖం నుండి, శిల్పవేదం ఉత్తర ముఖం నుండి ఉత్పన్నమయ్యాయి. పంచమ వేదమైన ఇతిహాస పురాణ సముచ్చయం బ్రహ్మదేవుడి అన్ని ముఖాల నుండి ఆవిర్భవించింది. కర్మ తంత్రాలైన షోడశి-ఉక్థ్యం, చాయణం-అగ్నిష్టోమం, ఆప్తోర్యామం-అతిరాత్రం, వాజపేయం-గోసవం అనే నాలుగు జంటలు, ధర్మ పాదాలైన విద్య, ధనం, దానం, తపస్సు అనేవి క్రమంగా విధాత నాలుగు ముఖాల నుండి పుట్టాయి. బ్రహ్మచర్యం, గార్హస్త్యం, వానప్రస్తం, సన్యాసం అనే ఆశ్రమ చతుష్టయం కూడా చతుర్ముఖుడి నాలుగు ముఖాల నుండి జనించాయి. 

అన్వీక్షకి, త్రయి, వార్తా, దండనీతి అనే నాలుగు న్యాయ విద్యలు బ్రహ్మదేవుడి నాలుగు ముఖాల నుండి పుట్టాయి. “భూ: , భువః, సువః” అనే వ్యాహృతులు బ్రహ్మ ముఖాల నుండి ఉదయించాయి. అతడి హృదయంలోని ఆకాశం నుండి ఓంకారం పుట్టింది. రామాల నుండి ఉష్ణిక్ ఛందస్సు, చర్మం నుండి గాయత్రి ఛందస్సు, మాంసం నుండి త్రిష్టుస్ ఛందస్సు, స్నాయువు వల్ల అనుష్టుప్ ఛందస్సు, ఎముక నుండి జగతీ ఛందస్సు, మజ్జవల్ల పంక్తి ఛందస్సు, ప్రాణం వల్ల బృహతీ ఛందస్సు పుట్టాయి. 

హల్లులో ‘క’ వర్గం మొదలు ‘ప’ వర్గం వరకు అయిదు వర్గాలతో స్పర్శాత్మకుడైన జీవుడు, అకారాది అచ్చులతో స్వరాత్మకమైన దేహం, ‘శ, ష, స, హ,’ లతో ఊష్మవర్ణాత్మకాలైన ఇంద్రియాలు ఏర్పడ్డాయి. ‘య, ర, ల, వ’ అనే అంతస్థాలు; షడ్జం, ఋషభం, గాంధారం, మాధ్యమం, పంచమం, దైవతం, నిషాదం అనే సప్త స్వరాలు, ఆత్మా బలమైన శబ్ద బ్రహ్మం ఇవన్నీ చతుర్ముఖుడి లీలా విశేషాల వల్ల పుట్టాయి. పరమేశ్వరుడికి వ్యక్తం, అవ్యక్తం అనే రెండు రూపాలున్నాయి. వ్యక్తరూపం ‘వైఖరీవాక్కు’. అలాగే ‘పర’, ‘పశ్యంతి’, ‘మధ్యమ’ అనే వాక్కులు అవ్యక్త రూపం. ఈ వ్యక్తావ్యక్త రూపాలు రెండింటికీ ప్రణవమే ఆత్మ. భగవంతుడు అవ్యక్తాత్ముడు కావడం వల్ల పరిపూర్ణుడు. వ్యక్తాత్ముడు కావడం వల్ల ఇంద్రాది శక్తి సంయుక్తుడై కనిపిస్తాడు. 

ఋషుల సంతానం సవిస్తారమై వృద్ధి కాలేదని తలచాడు బ్రహ్మ. ఆయన తన మొదటి శరీరాన్ని వదలుకున్నాడు. నిషిద్ధంకాని కామం మీద ఆసక్తికల మరొక దేహాన్ని ధరించాడు. నిత్యం ప్రజాసృష్టి చేయడం మీద ఆసక్తి కనపర్చాడు. అయినా ప్రజాభివృద్ధి జరగలేదు. కారణం తెలియక ఆశ్చర్య పడ్డాడు. అదెలా వృద్ధి కావాల్నో అని ఆలోచించాడు. దీనికి దైవానుకూలం అవసరం అనుకుంటూ దైవాన్ని స్మరించాడు. వెంటనే బ్రహ్మదేవుడి దేహం రెండు భాగాలయింది. అందులో ఒకటి “స్వరాట్టు” అయిన “స్వాయంభువ మనువు” గా, మరొకటి అతడి భార్య “శతరూప” అనే అంగనగా రూపొందాయి. ఆది మిధుమైన ఆ దంపతులకు ప్రియవ్రతుడు, ఉత్తానపాదుడు అనే ఇద్దరు పుత్రులు, ఆకూతి, దేవహూతి, ప్రసూతి అనే ముగ్గురు పుత్రికలు కలిగారు. వారిలో ఆకూతిని రుచి ప్రజాపతికి, దేవహూతిని కర్దమ ప్రజాపతికి, ప్రసూతిని దక్ష ప్రజాపతికి ఇచ్చి వివాహం చేశారు. ఈ దంపతులవల్ల కలిగిన అనంత ప్రజాసంతతుల వల్ల జగత్తంతా నిండి నిభిడీకృతమైంది. 

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

 Botswana-De Beers deal: A subtle lesson for India

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (09-03-2025)

{India’s mineral wealth, especially in forest regions, remains largely underutilized due to regulatory constraints, bureaucratic hurdles, and environmental concerns. While conservation is crucial, the challenge lies in balancing economic growth with sustainable practices. Botswana’s PPP model suggests that India can explore and adopt a similar approach, prioritizing national interest, through its own suitable PPP models that ensure fair revenue distribution, environmental safeguards, and long-term socio-economic benefits} – Editor’s Synoptic Note

In an era where ‘Resource-Rich Nations’ strive to reclaim greater control over their natural wealth through strategic negotiations, Botswana’s latest ‘Landmark Diamond Agreement’ with De Beers Group on February 25, 2025, signifies a pivotal shift in global economic sovereignty. This shift is relevant to India, where mineral exploration and exploitation in forest areas is a highly regulated process, and remain hindered by numerous illogical reasons. It is also significant, in the broader context of geopolitical insights, historical parallels, and contemporary examples. Botswana’s ‘Structured Approach’ and India’s ‘Challenges’ offer crucial lessons in Sustainable Resource Governance.

The Hong Kong-based global news agency Media OutReach Newswire in its press release on February 27, 2025, mentioned about the ‘Botswana-De Beers Transformational Agreement’ which is a ‘Paradigm Shift.’ The deal extends their diamond sales partnership until 2033 and increases Botswana’s share of diamond production from 25% to 50% over the next decade. It ensures De Beers Long-Term Share in World’s Greatest Diamond Resources. The initial 10-year Sales Agreement underpins the success of Botswana Diamond Industry, brings some level of stability, and rebuilds market confidence.

The agreement boosts Botswana’s Economic Development Potential with the objective and advancement of the diamond industry including creation of Diamonds for Development Fund to support economic growth, diversification, and jobs in line with Botswana's Vision 2036 and National Development Plan. The half-a-century partnership is perhaps the supreme (PPP) Public-Private Partnership in the world, and for the next generation, it has unstoppable reflections. 

Botswana, which is a thriving democracy in southern Africa, is a premier investment destination for mining. It is the biggest producer of diamonds by value and the second biggest by volume behind Russia. Diamonds account for around 80% of Botswana’s exports and a quarter of its GDP, according to the International Monetary Fund (IMF). In the October 30, 2024 general elections, Botswana experienced a historic political shift as the Umbrella for Democratic Change (UDC), led by Duma Boko, ended the Botswana Democratic Party's (BDP) 58-year tenure, mainly due to the Economic Challenges. 

Botswana, whose economy is deeply reliant on diamonds, faced a downturn in the global diamond market, leading to reduced revenues, economic decline, and a sharp rise in unemployment. A strong ‘Desire for Policy Change’ was capitalized by UDC and its policy shift supported by appropriate promises resonated with voters. This deal aims to rectify these issues of downturn, by granting the nation greater control over its resources, thereby enabling it to negotiate better market terms and secure sustainable growth.

This PPP has Global Significance. The Botswana-De Beers agreement sets a precedent for PPP models in resource-rich nations. Traditionally, corporations have dictated the terms of resource extraction in developing countries, often securing the lion’s share of profits while leaving minimal benefits for the host nations. By renegotiating terms with De Beers, Botswana appears like demonstrating that, governments can reclaim control over their wealth through strategic renegotiations rather than outright nationalization.

The Botswana Government has comprehended that, the wealth generated from diamond mining contributes significantly to the welfare of its citizens, leading to PPP with the world's largest diamond producer by value-De Beers Group, with expertise in the exploration, mining, marketing, and retailing of diamonds, on its own and in joint ventures, across the diamond pipeline in Botswana, Canada, Namibia, and South Africa. With emerging markets on the rise, this deal highlights how African nations can leverage their resources for long-term gains rather than short-term profits.

One must now consider whether this game-changing deal between the Botswana government and De Beers is a true victory for the nation or merely another corporate maneuver. Is it a ‘Universal Hook’ driven by simplistic or manipulative tactics? The answer lies in how effectively Botswana utilizes its increased stake, whether to uplift its economy or remain dependent on external markets. The agreement has Intellectual and Commercial Significance. Battle Over Resources and the Power Play in Resource Control for decades by multinational corporations unabatedly extracted resources from developing nations under terms that heavily favor them. Botswana’s negotiation redefines how resource ownership should work in the 21st Century. 

With Botswana controlling 50% of its diamonds, the deal may affect global diamond pricing. However, whether De Beers maintain its dominance, or the deal be simply a new age for diamond commerce is to be seen. There may also be a possibility of ‘Global Economic Shift’ not just because Botswana’s Diamond Deal, but it is all about the future of General Global Trade. As African nations push for greater control over their wealth, the world must ask: Are we witnessing the end of corporate-driven resource exploitation, or is this just a momentary victory in an age-old battle? 

The Antwerp Connection and De Beers' Strategic Global Warning, perhaps may be interesting. The ‘Capital of the World of Diamonds’ Antwerp, Belgium, remains a dominant player in the global diamond trade. However, De Beers' recent warnings about ‘structural changes’ in the industry highlight concerns over shifting supply chains. With Botswana increasing its stake in diamond sales, traditional hubs like Antwerp may witness a redistribution of power, potentially reshaping global diamond markets. Resource-Rich Nations will be assertive stakeholders but not as mere suppliers.

There is also a subtle Lesson for India and other Resource-Rich Nations. India’s mineral wealth, especially in forest regions, remains largely underutilized due to regulatory constraints, bureaucratic hurdles, and environmental concerns. While conservation is crucial, the challenge lies in balancing economic growth with sustainable practices. Botswana’s PPP model suggests that India can explore and adopt a similar approach, prioritizing national interest, through its own suitable PPP models that ensure fair revenue distribution, environmental safeguards, and long-term socio-economic benefits.

Ukraine’s Mineral Wealth and the Resource Control Factor is another important aspect for consideration in the existing scenario. There are many parallels to comprehend consequent to the Botswana Deal. For instance, Ukraine’s vast mineral wealth, extremely critical for global industries, has become a strategic battleground, much like how oil defined geopolitics in the Gulf. The Agreement between Botswana and De Beers, which secured equitable resource control and economic empowerment, sets a precedent for nations rich in natural wealth. This contrasts with past Western Dominance over Gulf Oil, where control often led to conflicts and economic dependency.

Ukraine’s rich reserves of lithium, uranium, and rare earth minerals add another layer to the global resource control debate. The ongoing geopolitical conflict in the region demonstrate how control over natural resources can dictate international relations and economic strategies. The parallels between Botswana’s negotiation success and Ukraine’s ongoing struggle underscore the broader implications of resource sovereignty in a multipolar world.

With ‘Global Diamond Market Shake-Up’ is in the offing, the Botswana model unequivocally offers a blueprint and serves as an Impending Strategic Global Warning, that, control over resources dictates power dynamics, and nations must proactively shape their resource policies to secure long-term benefits. If international protocols and UN Guidelines on resource sovereignty are breached over time, the likely scenario could unfold multiple unfavorable aspects, including ‘Rise of Resource Nationalism’ a strategy where countries control their natural resources and profits accrued from them.

Ultimately, resource control may dictate a new world order and reshape geopolitical influence. Botswana’s bold move signals a shift towards Resource Nationalism, where countries demand greater control over their natural wealth. Whether this trend continues or not depends on how well these nations navigate their newfound economic power while maintaining diplomatic and trade relations with global players. Resource-Rich Nations may face intensified external interventions, economic sanctions, or wars, as seen in past oil-driven conflicts and present Ukraine-Russia-USA tussle. Countries may adopt protectionist policies, leading to trade wars, supply chain disruptions, and shift towards regional alliances. Ukraine’s Mineral Wealth, Botswana’s Diamond Deal, erstwhile Dominance over Gulf Oil etc. may lead to evidence-based ‘Strategic Global Warning.’ 

శ్రీరామజయం : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 శ్రీరామజయం 

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

భక్తిపత్రిక (మార్చ్ నెల, 2025)

శ్రీరామ వనవాసంలో 14 సంవత్సరాలకు గాను, 13 ఏళ్లు గడిచిపోయాయి. ఆ ఏడాది మార్గశిర మాసంలో ఒక రోజున శ్రీరామచంద్రమూర్తి, సీతాలక్ష్మణులతో కూడి గోదావరీ నదీస్నానం చేసి, ముచ్చటించుకుంటున్నారు. ఆ సందర్భంలో, రావణాసురుడి చెల్లెలు శూర్పనఖ అందమైన ఆకారంతో ఆశ్రమంలో ప్రవేశించి, శ్రీరామచంద్రమూర్తిని చేరవచ్చింది. వస్తూనే, మోహావేశంతో శ్రీరాముడిని ‘నువ్వెవరివి? మునీశ్వరుడి వేషం ధరించి భార్యతోనూ, క్షత్రియ రూపంలో విల్లు, బాణాల తోనూ, రాక్షసులు స్వేచ్చగా తిరిగే ఈ స్థలానికి ఎందుకు వచ్చావు?’ అని ప్రశ్నించింది. 

నీచురాలితో పరిహాసం 

శ్రీరాముడు తమ వివరాలను, పితృవాక్య పరిపాలన అనే ధర్మాన్ని నిర్వహించడానికి అరణ్యాలకు రావాల్సిన నేపధ్యాన్ని చెప్పి..... తాము తపోరూప ధర్మాన్ని స్థాపించడానికి వచ్చామని స్పష్టం చేశాడు. అప్పుడు శూర్ఫనఖ తాను కోరిన రూపాన్ని ధరించగలననీ, అడవుల్లో ఒంటరిగా తిరుగుతుంటాననీ, రాక్షసరాజైన రావణాసురుడి తనకు అన్న అనీ, యుద్ధంలో మహాశూరులైన కుంభకర్ణుడు, విభీషణుడు, ఖరదూషణులు కూడా తోడబుట్టిన వారేననీ వివరించింది. శ్రీరాముడి లాంటి చక్కనివాడిని ఇప్పటివరకూ చూడలేదనీ, అతడే తనకు తగిన మగడని, అందుకే అతడిని కావాలని కోరుతున్నాననీ అన్నది. తిరస్కరిస్తే తన అన్నలందరనీ శ్రీరాముడి మీదకు యుద్ధానికి పంపి చంపిస్తానని బెదిరించింది. తనను సీత స్థానంలో భార్యగా చేసుకొమ్మనీ, కాదంటే సీతను లక్ష్మణుడిసహా గుటుక్కున మింగుతాననీ, తేల్చి చెప్పింది శూర్ఫణఖ. 

‘సీతను ముందు పెళ్లి చేసుకున్నాను కాబట్టి ఆమెను విడవడం ధర్మం కాదు. కాబట్టి నామీద భ్రాంతి వదిలిపెట్టు. నా తమ్ముడు లక్ష్మణుడు భార్య లేనివాడు. అసమాన శౌర్యవంతుడు. సమర్థుడు. యౌవనంలో వున్నాడు. అందగాడు. భార్యా సుఖం తెలియనివాడు. భార్య కావాలని కోరుతున్నాడు. నీ అందమైన రూపం చూడగానే వీడు నీకు పతిత్వయోగ్యుడు అవుతాడు. సవతి పోరులేకుండా అతడిని భజించు.’ అని శూర్పనఖకు సలహా ఇచ్చాడు రాముడు. వెంటనే, నిమిషమైనా ఆలశ్యం చేయకుండా, లక్ష్మణుడితో తనను పెళ్లి చేసుకొమ్మని కోరింది శూర్పనఖ.

శ్రీరామచంద్రమూర్తి పరిహాసంగా మాట్లాడిన భావం తెలుసుకొన్న లక్ష్మణుడు, శూర్పనఖను ఏడిపించడానికి తాను ఆమెకు తగనని, కాబట్టి అన్న శ్రీరాముడి దగ్గరికే పొమ్మని, ఆయనే ఆమెకు తగిన భర్త అని అంటాడు. లక్ష్మణుడు చెప్పిన మాటలు పరిహాస వచనాలని తెలుసుకోలేని ఆ బుద్ధిహీన, నిజమని నమ్మింది. పర్ణశాలలో ఉన్న సీతమీద దూకింది. ఇది చూసిన శ్రీరాముడు లక్ష్మణుడితో ‘లక్ష్మణా! నీచులతో పరిహాసం ఆడడం తప్పు. శూర్పనఖ ఆయుధం ధరించి యుద్ధానికి రాలేదు కాబట్టి చంపకుండా పట్టుకొని విరూపగా చేయి’ అన్నాడు. అప్పుడు లక్ష్మణుడు కత్తి దూశాడు. శూర్ఫనఖ ఎదిరించినా వదలక, దాని ముక్కు, చెవులు కోశాడు.

శూర్ఫనఖ చెప్పుడు మాటలు 

శూర్ఫనఖ లబలబ నోరు కొట్టుకుంటూ, రొమ్ము గుద్దుకుంటూ, పెద్ద ధ్వనితో బొబ్బలు పెట్టుకుంటూ, నెత్తురు కారుతుంటే, పరుగెత్తుకుంటూ పోయి జనస్థానంలో రాక్షసుల మధ్యన వున్న తమ్ముడు ఖరుడిని చూసింది. ధభీలున నేలమీదపడి పెద్దపెట్టున ఏడ్చింది. ఆ విధంగా వున్న శూర్పనఖను చూసి ఖరుడు, ‘ఎవరినీ తరుమకుండా, బెదిరించకుండా, బుసకొట్టకుండా, తనంతట తాను బుట్టలో కదలకుండా వుండే మహా భయంకర, విషంకల నల్ల త్రాచుపామును ఎవడు వేలితో పొడిచాడు? ఎవడీ విషం తాగింది? ఎవడు తనంతట తానే మృత్యుపాశాన్ని తన కంఠానికి తగిలించి బిగించుకున్నాడు? చెప్పు. నేనిప్పుడే వేగంగా పోయి వాడిని చంపి నెత్తురు తాగుతా. దౌర్జన్యంగా ఇలాంటి పెద్ద అపకారం చేయడానికి తెగించిన వాడు ఎవడో చెప్పు’ అని అన్నాడు.  

ఖరుడి ప్రశ్నకు సమాధానంగా శూర్పనఖ ‘దశరథ రాజకుమారులు శ్రీరామలక్ష్మణులు’ అని చెప్తే సరిపోయేది. కాని, వారి సౌందర్యాన్ని వర్ణించి చెప్పింది. తనను ఇలా చేసినవారు యౌవనవంతులని, చక్కటివారని, మునుల వేషంలో వున్నారని, కోమల మహాబల సంపన్నులని, ధర్మ మార్గంలో వుండే అన్నదమ్ములని చెప్పింది. కారణం, ఆమెలో కామం విఘ్నమై కోపంగా మారిందేకాని, కామం చావలేదు. వైరాగ్యం ఇంకా పుట్టలేదు. శ్రీరామలక్ష్మణ మూర్తులే శూర్పనఖ కళ్ళ ఎదుట కనపడుతున్నాయి. ‘కామాతురాణాం నభయం నలజ్జా’ అనే నానుడి వుంది. అంటే, కామాతురులకు భయం, సిగ్గు వుండదు. అందుకే రామలక్ష్మణుల సౌందర్య వర్ణన చేసింది శూర్పనఖ. శ్రీరామచంద్రమూర్తిని చూసిన అనుకూలురైనా, ప్రతికూలురైనా, ఇలానే మాట్లాడుతారు.  

శూర్పనఖ తన జవాబును కొనసాగిస్తూ, ‘తాము దశరథ రాజకుమారులమని చెప్పారేకాని, వారి తేజస్సు చూస్తే, వాళ్ల మాట నమ్మడం కష్టంగా వుంది. ఆ ఇద్దరిమధ్య ప్రాయంలో వున్న ఒక పడుచును, సమస్తాభరణాలు ధరించిన దానిని, సన్నటి నడుముకల దానిని, తామర రేకుల్లాంటి కళ్లున్న దానిని చూశాను. అలాంటి సుందరిని నేనింతవరకు చూడలేదు. ఆ పడుచుకోసం వారిద్దరూ ఒక్కటై, నన్ను రంకుటాలిలాగా దిక్కులేని దాన్ని చేసి దురవస్థల పాలు చేశారు’ అని అంటుంది. జరగబోయే రామరావణ యుద్ధానికి ఈ విధంగా అంకురార్పణ జరిగిందనాలి ఒక విధంగా.

ఖరదూషణులతో యుద్ధం

శూర్పనఖ చెప్పుడు మాటలకు, ఖరుడు కోపంతో మొదలు పద్నాలుగు మంది రాక్షసులను రామలక్ష్మణుల మీదికి యుద్ధానికి పంపాడు. వాళ్లను తన బాణాలతో ఎదిరించాడు రాముడు. అందరినీ చంపాడు. అది చూసి గట్టిగా ఏడ్చుకుంటూ, జనస్థానంలో వున్న ఖరాసురుడి దగ్గరకు వచ్చిన ‘రాక్షస నాశనానికి కారకురాలు కాబోతున్న శూర్పణఖ’ను చూసి ఖరుడు మళ్ళా ఎందుకు ఏడుస్తూ వచ్చావని అడిగాడు. ‘నువ్వు పంపిన వారందరూ రాముడి బాణాలకు క్షణకాలంలో నిలబడి చచ్చిపోయారు. అది చూసిన నేను, అక్కడ వుంటే నన్నేం చేస్తారో అన్న భయంతో, గాలి వేగంతో పరుగెత్తుకుంటూ వచ్చానిక్కడికి’ అని అంటుంది. ఖరుడు ఆమెను సమాధాన పరచాడు. 

దూషణుడు అనే సేనానాయకుడిని పిలిచి, భయంకరమైన బలం కలవారిని, పద్నాలుగువేల రాక్షసులను శీఘ్రంగా సమకూర్చమని, యుద్ధానికి సన్నద్ధం కమ్మని అన్నాడు ఖరుడు. కాసేపట్లో దూషణుడు తెచ్చిన రథం మీదకు కోపంతో ఎక్కాడు ఖరుడు. వెంటనే, దూషణుడు పెద్ద సేనతో ఖరుడి పక్కన నిలిచాడు. సైన్యాన్ని కదలమని ఖరుడు ఆజ్ఞాపించాడు. వారి వెంట పద్నాలుగు వేలమంది రాక్షసులు బయల్దేరారు. వారి రాక చూసిన రాముడు, లక్ష్మణుడితో, ‘సీతాదేవి ఇక్కడ వుండకూడదు. ఒంటరిగా ఎక్కడికీ పంపకూడదు. నువ్వు ఆమెను పిల్చుకొని, విల్లు-బాణాలు ధరించి కొండగుహలోకి పొండి. ఆమెను లోపల వుంచి నువ్వు బయట కాపలాగా వుండు.’ అని అంటాడు. (వీటినే ఇప్పుడు ‘సీతమ్మ గుట్టలు’ అని అంటారు). రామచంద్రమూర్తి చెప్పినట్లే చేశాడు లక్ష్మణుడు. 

ఖరుడి సైన్యం రాముడిని చూసింది. సైన్యంతో శ్రీరాముడిని తాకాడు ఖరుడు. మిగిలిన రాక్షసులందరూ రాముడిని చుట్టుముట్టి గుడియలు, శూలాలు, గండ్రగొడ్డళ్ళు, కత్తులు ఆయన మీదికి విసిరారు. రామభద్రుడు ప్రతిగా, తన బాణ సమూహాలతో వారందరినీ సర్వాయుధాలు లేకుండా చేశాడు. ఖరుడి సైన్యాన్ని హతం చేసాడు శ్రీరాముడు. శ్రీరాముడి చేతిలో దూషణుడు, త్రిశిరుడు, కాలకార్ముకాది సేనాపతులు కూడా చనిపోయారు.  అప్పుడు ఖరునితో యుద్ధం జరిగింది. పదునైన బాణాలతో రాముడుని నొప్పించాడు వాడు. శ్రీరాముడి కవచాన్ని కూడా భేదించాడు. చివరకు శ్రీరాముడి చేతిలో ఖరుడు సహితం మరణించాడు. ఇలా యుద్ధం ముగియగానే, లక్ష్మణుడు సీతాదేవితో సహా వచ్చాడక్కడికి. యుద్ధంలో గెలిచి అపరాజితుడైన  శ్రీరాముడిని అక్కడ వున్నమునులు పూజించారు. 

దుష్ట శిక్షణ, శిష్ట రక్షణ నిమిత్తమై శ్రీరాముడు దండకకు వచ్చాడు. దుష్టులను శిక్షించడం ప్రథమ కార్యం. ఖరాది వధకు కారణం, దానివలన ప్రయోజనం ఋషి సంరక్షణేకదా? శ్రీమహాలక్ష్మీదేవి స్త్రీలను బాధించే రాక్షసులను సమూలంగా నాశనం చేయడానికే భర్తను భూమిమీద అవతరించాలని కోరి, తానూ అవతరించింది. తన కోరిక నెరవేరే సమయం ఆసన్నమైంది కదా అన్న సంతోషంతో, తన కార్యాన్ని స్వకార్యంగా భావించిన భర్తకు తన సంతోషం వ్యక్తం చేయడానికి సీతాదేవి గుహనుండి వచ్చి శ్రీరాముడిని కౌగలించుకున్నది. దీనర్థం: ‘హృదయమనే గుహలో వుండే జీవుడు పరతంత్రుడై ఆచార్యులవలన సర్వస్వామిని దర్శించి దానితో సర్వ విరోధి వర్గం నశించగా, అందులోంచి వెలువడిన స్వామిని దర్శించాడని అర్థం. 

‘ఈ ఘట్టాన్ని, శ్రీరామజయాన్ని విన్నవారు పాపబందాల వల్ల, కారాగార గృహ బంధాల వల్ల, ఋణబాధల వల్ల, ఎదుర్కొన్న ఇబ్బందులను విడవబడుతారు.’

మారీచుని ప్రబోధం 

జనస్థానం నుండి అకంపనుడనే రావణుడి వేగులవాడు, లంకకు పోయి, రావణాసురుడితో జనస్థానంలో వున్న ఖరుడుతో సహా రాక్షసులందరూ యుద్ధంలో చంపబడ్డారని చెప్పాడు. ఈ మాటలు విన్న రావణుడు ఎవరా పని చేసారని అడగ్గా జవాబుగా రామచంద్రమూర్తి అని అంటాడు. శ్రీరాముడి పరాక్రమాన్ని కూడా వర్ణించి చెప్పాడు. బ్రహ్మేంద్రాదులు కూడా ఆయన్ను గెలవలేరనీ, రాముడి మీదికి యుద్ధానికి పోతే లాభం లేదని కూడా సలహా ఇచ్చాడు. సీతాదేవి అందాన్ని వర్ణించి చెప్పి, శ్రీరామ వధోపాయంగా సీతాపహరణం చేయమని అకంపనుడు సూచించాడు. రావణుడిని రెచ్చగొట్టాడు. 

వెంటనే మారీచుడిని చూడడానికి పోయాడు రావణుడు. శ్రీరాముడి భార్యను అపహరించాలని అనుకుంటున్నానని, తనకు ఆయన సహాయం కావాలని అంటాడు. అప్పుడు మారీచుడు, ‘పాతాళంలో పడి అక్కడి నుండి మళ్లీ పైకి రాలేనట్లు రామపాతాళంలో నువ్వు పడ్డావా మళ్లా ఊపిరితో వెలుపలికి రాలేవు. రామపాతాళం ఎలాంటిది అంటావా? విల్లే మొసలి. అది నీళ్లలో అడుగు పెట్టీ పెట్టకముందే వాతవేస్తుంది. అది దాటిపోతే భుజ వేగమనే పెద్ద బురద వుంటుంది. దాంట్లో దిగబడితే అంతే సంగతి ఇక. అదీ దాటిపోగలిగితే, బాణపరంపరలనే అలలు మీదమీద వచ్చిపడి లోపలి ఈడ్చుకు పోయి చంపుతాయి. ఇలాంటి యుద్ధ ప్రవాహంకల రామపాతాళంలో పడితే ఇక జీవితాశ లేదు. ఆడవిలో ఆయన భార్యతో రాముడు వుంటాడు. ఆయన భార్యతో ఆయన లేకుండా చేశావా, నీ భార్యలతో నువ్వు సుఖంగా వుండవు’ అని సలహా ఇచ్చాడు.

మారీచుడు చెప్పిన హితోక్తులు విన్న రావణుడు, రాముడితో బలవద్విరోధం ఎందుకని భావించి, లంకకు పోయి సంతోషంగా తన ఇంటికి చేరాడు. ఇప్పటికింకా రావణుడికి శూర్పనఖ ముక్కు-చెవులు కోసిన సంగతి తెలియదు. రావణుడు ఆ వివరాలు అడగలేదు. అకంపనుడు చెప్పనూలేదు. ఖరుడికి, రాముడికి యుద్ధం ఎందుకు జరిగిందని కూడా రావణాసురుడు అడగలేదు. శూర్పనఖ వచ్చి అన్ని సంగతులు చెప్పుకుంటుందిలే, మనకెందుకీ బాధ? అనుకున్నాడు. 

(వాసుదాసుగారి ఆంధ్రవాల్మీకి రామాయణం మందరం ఆధారంగా)

కాల లక్షణ నిరూపణ ..... శ్రీ మహాభాగవత కథ-25 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 కాల లక్షణ నిరూపణ

శ్రీ మహాభాగవత కథ-25

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (03-03-2025)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

పరమేశ్వరుడి సృష్టికి అంతం, అన్యవస్తు సంయోగం, రెండూ అవసరం లేదు. ఈ యావత్ ప్రపంచం పుట్టుక వేరు. సృష్టిలో విడదియ్యలేని అత్యంతా సూక్ష్మాంశానికే ’పరమాణువు’ అని పేరు. కిటికీ నుంచి ప్రసరించే సూర్యకాంతిలో మనకు కనిపించే చిన్న రేణువులలో ఆరవ భాగానికి ’పరమాణువు’ అని పేరు. సూర్యకాంతి ఈ పరమాణువు ద్వారా ప్రసరించేటప్పుడు పట్టె కాలానికి ’సూక్ష్మకాలం’ అని పేరు. దీన్ని మనం ఊహించుకోవాల్సిందే! సూర్యుడు మేషాది పన్నెండు రాశులలో తిరిగే కాలానికి ’మహత్కాలం’ అని పేరు. దీనినే సంవత్సరం అని కూడా అంటాం. రెండు పరమాణువులు కలిస్తే ఒక ’అణువు’ అవుతుంది. మూడు అణువులు ఒక ’త్రసరేణువు’. మూడు త్రసరేణువులు కలిస్తే ఒక ’త్రుటి’. నూరు త్రుటులు కలిస్తే ఒక ’వేధ’. మూడు వేధలు కలిస్తే ఒక ’లవం’. మూడు లవములు ఒక ’నిమేషం’. మూడు నిమేషాలు ఒక ’క్షణం’. అయుదు క్షణాలు ఒక ’కాష్ట’. పది కాష్టలు ఒక ’లఘువు’. పదిహేను లఘువులు ఒక ’నాడి’. రెండు నాడులు ఒక ’ముహూర్తం’. అలాంటి నాడులు ఆరు కానీ ఏడు కానీ అయితే ఒక ’ప్రహరం’. దానినే ’యామం’ అనీ, ’జాము’ అనీ అంటారు.    

దిన పరిమాణాన్ని తెలిపే నాడిని కొలిచే విధానం ఉన్నది. ఆరు ఫలాల రాగితో పాత్రను సిద్ధం చేసి, నాలుగు మినప గింజల బరువు కల బంగారంతో నాలుగు అంగుళాల పొడవుకల కమ్మీ తయారు చేసి, దానితో ఆ పాత్ర కింద రంధ్రం చేసి, ఆ రంధ్రం గుండా తూమెడు నీరు పూర్తిగా కిందకు కారడానికి ఎంతకాలం పడుతుందో అంత కాలాన్ని ’నాడి’ అంటారు. నాలుగు జాములు ఒక ’పగలు’ అవుతుంది. అలాగే నాలుగు జాములు ఒక ’రాత్రి’ అవుతుంది. పగలు, రాత్రి కలిస్తే మానవులకు ఒక ’దినం’ అవుతుంది. పదిహేను దినాలు ఒక ’పక్షం’ అవుతుంది. ’శుక్ల పక్షం’, ’కృష్ణ పక్షం’ అని రెండు ఉన్నాయి. రెండు పక్షాలు కలిస్తే ఒక ’నెల’. అది పితృదేవతలకు ఒక ’దినం’. రెండు నెలలు ఒక ’ఋతువు’. ఆరు నెలలు ఒక ’ఆయనం’. ఆయనాలు రెండు. ’దక్షిణాయనం’, ”ఉత్తరాయనం’. ఈ రెండూ కలిస్తే ఒక సంవత్సరం. నూరు సంవత్సరాలు మానవులకు పరమాయువు. మానవుల సంవత్సరం దేవతలకు ఒక్క దినం అవుతుంది.

ఈశ్వరుడు అంశ అయిన సూర్యుడు గ్రహ, నక్షత్రాలతో కూడి తారాచక్రంలో ఉండి తారాచక్రంలో ఉండి పరమాణువు మొదలు సంవత్సరం వరకు వున్న కాలంలో పన్నెండు రాశులను చుట్టి వస్తాడు. ఈ సూర్యగమనమే సంవత్సరం, వలీసంవత్సరం, ఇడాసంవత్సరం, అనువత్సరం, వత్సరం అనే భేదాలు కలిగి ఉంటుంది. సూర్యగమనం వల్ల సౌరమానం, చాంద్రమానం, నక్షత్రమానం, బార్హస్పత్యమానం అనే భేదాలతో సంవత్సర కాలం ఏర్పడుతుంది. కాలాన్ని ప్రవర్తింప చేసే సూర్యుడు, విత్తనాల నుండి అంకురాలు మొలకెత్తినట్లు కాలరూపమైన తన శక్తితో అనుకూలంగా మలచుకుంటూ, జీవుల ఆయువు మొదలైనవాటిని తగ్గిస్తూ, ఆయువు తగ్గుతుంటే క్రమంగా విషయాల పట్ల కోరికలు తగ్గుతూ, కోరికలతో యజ్ఞాలు చేసేవారికి గుణాలతో కూడిన స్వర్గాది లోకాలను సమకూరుస్తూ, ఆకాశంలో సంచరిస్తూ ఉంటాడు. ఈ విధంగా అయిదు విధాలైన సూర్యభగవానుడిని ఆరాధించాలి.  

ఇకపోతే కృతయుగ సంఖ్య నాలుగువేల దివ్య సంవత్సరాలు. దాని సంధ్యాకాలం ఎనిమిదివందల ఏళ్లు. గతించిన యుగానికి, రాబోయే యుగానికి మధ్యకాలాన్ని ’సంధ్య’ అంటారు. త్రేతాయుగ ప్రమాణం మూడువేల దివ్య సంవత్సరాలు. సంధ్యాకాలం ఆరువందల ఏళ్లు. ద్వాపరయుగ ప్రమాణం రెండువేల దివ్య సంవత్సరాలు. సంధ్యాకాలం నాలుగువందల సంవత్సరాలు. కలియుగ ప్రమాణం వెయ్యి దివ్య సంవత్స్రరాలు. సంధ్యాకాలం రెండువందల సంవత్సరాలు. ఈ సంధ్యాంశాల మధ్యకాలంలో ధర్మం అతిశయిస్తుంది. సంధ్యాంశలో ధర్మం అల్పమై వుంటుంది. దర్మదేవత కృతయుగంలో నాలుగు పాదాలు, త్రేతలో మూడు పాదాలు, ద్వాపరలో రెండు పాదాలు, కలియుగంలో ఒక్క పాదంతో సంచరిస్తుంది. ఈ పాదాల భేదం వల్ల ప్రజలలో మర్యాదలు తగ్గుతాయి. అధర్మం పుట్టి వృద్ధిపొందుతుంది. 

భూలోకం, భువర్లోకం, స్వర్గలోకం.....వీటికంటే పైన సత్యలోకం ఉంటుంది. అక్కడ ఉండే బ్రహ్మకు చతుర్యుగాలు వేయి అయితే ఒక పగలు అవుతుంది. అలాగే రాత్రికూడా. బ్రహ్మ రాత్రి నిద్రపోతే లోకాలన్నిటికీ ప్రళయం వస్తుంది. మేల్కొని చూస్తే తిరిగి లోకాలు పుట్తాయి. ఆ బ్రహ్మ ఒక్క దినంలో పద్నాలుగు మన్వంతరాల కాలం గడుస్తుంది. వాళ్లలో ఒక్కొక్క మనువుకాలం 71 దివ్య యుగాలు. దీనికే మన్వంతరం అని పేరు. దేవతలు, మునులు, సప్తఋషులు వీళ్లంతా భగవదంశతో పుట్టి ఈ మన్వంతరాలలో ఈ లోకాలను పాలిస్తారు. శ్రీహరి పితృ, దేవ, పశు, పక్షి, మానవ రూపాలలో జన్మించి ఈ మన్వంతరాలలో తన సత్త్వగుణం వల్ల, పురుష భావం వల్ల ఈ విశ్వాన్ని పాలిస్తాడు. పగలు పూర్తికాగానే బ్రహ్మ శయనిస్తాడు. ఆయన నిద్రలో ఉన్నప్పుడు ఆయన శక్తిసామర్థ్యాలు, పరాక్రమం అంధకారంతో ఆవరింపబడి వుంటాయి. బ్రహ్మ నిద్రించే సరికి భువనత్రయం కూడా కటిక చీకటిలో సూర్యచంద్రులతో పాటు లీనమై పోతుంది. శ్రీహరి శక్తిరూపమైన సంకర్షణాగ్ని ముల్లోకాలను దహిస్తుంది. ఆ అగ్నికీలలకు వ్యాపించిన వేడికి తట్టుకోలేక మహర్లోకవాసులు జనలోకానికి పరుగెత్తుతారు. ఆ విలయ సమయంలో వీచే భీకరమైన  వాయువులకు ఎగిసిపడే మహా భయంకరమైన సముద్ర జలాలు మూడులోకాలను కప్పేస్తాయి. ఆ మహార్ణవ మధ్యలో శయనించి ఉంతాడు శ్రీమన్నారాయణుడు. తన కడుపులో సమస్త లోకాలను పెట్టుకుని యోగనిద్రలో ఉంటాడు ఆయన.   

ఈ విధంగా అనేక రాత్రుళ్లు, పగళ్లు గడుస్తుంది. మానవుల లాగానే బ్రహ్మ దేవుడి ఆయుర్దాయం కూడా (ఆయన లెక్కలో) వంద సంవత్సరాలే. ఆ వంద సంవత్సరాలలో మొదటి 50 ’పూర్వ పరార్ధం’ అనీ, రెండవ 50ని ’ద్వితీయ పరార్ధం’ అనీ అంటారు. ఈ మొత్తం కాలాన్ని ’బ్రహ్మకల్పం’ అని పిలుస్తారు. ఈ కల్పం ప్రారంభంలో బ్రహ్మదేవుడు ఉదయించిన కారణంగా బ్రహ్మకల్పం అని పిలుస్తారు. దీనికే ’శబ్దబ్రహ్మం’ అని మరొక పేరుంది. ఎప్పుడైతే పంకజనాభుడి నాభి అనే సరస్సులో సమస్త భువనాలకు ఆశ్రయభూతమై పద్మం ప్రకాశిస్తుందో అది ’పద్మకల్పం’ అనే పేరుతో ఒప్పుతుంది. బ్రహ్మదేవుడి ఆయుర్దాయంలో మొదటి సగం అంటే ’పూర్వ పరార్ధం’ గడిచిపోయింది. ఇక రెండవది అయిన ’ద్వితీయ పరార్ధం’ ప్రారంభం ఎప్పుడంటే సూకరాకారాన్ని ఎప్పుడు ధరిస్తాడో అప్పుడు ప్రారంభమవుతుంది. దానిని ’వరాహకల్పం’ అంటాం. ఇప్పుడు నడుస్తున్న కల్పం వరాహకల్పమే! ఈ శ్వరుడికి పరమాణువు మొదలు పరార్ధం వరకు గల కాలం ఒక్క నిమిషం మాత్రమే. ఈశ్వరుడే కాలానికి కర్తగాని, కాలం ఈశ్వరుడికి కాదు. శ్రీమహావిష్ణువు అన్నిటికీ అతీతుడు. ఆ మహాపురుషుడికి కాలం ఎన్నటికీ కర్తకాదు. ఈ బ్రహ్మాండం పదహారు వికారాలతో కూడి, పంచభూతాలు, పది విధాలైన ఆవరనాలు కలిగి, 50 కోట్ల యోజనాల విస్తీర్ణంలో ఉంటుంది. భగవంతుడు పరమాణు రూపంలో బ్రహ్మాండంలో ప్రకాశిస్తూ ఉంటాడు. అసంఖ్యాకమైన మహాండ సమూహాలు ఆయనలో అణగి ఉంటాయి. ఆ పరమపురుషుడిని వర్ణించడం ఎవరి తరం కాదు.     

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

MIM-Majlis-e-Ittehadul Muslimeen ..... A Century-Long Metamorphic Journey : Vanam Jwala Narasimha Rao

MIM-Majlis-e-Ittehadul Muslimeen

A Century-Long Metamorphic Journey 

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (02-03-2025)

{Majlis-e-Ittehadul Muslimeen’s century-long journey showcases resilience, strategic evolution, and enduring political influence. Quite a few persons each exceptionally noteworthy in their own way, like Nawab Bahadur Yar Jung, Abul Hasan Syed Ali, Maulana Mazhar Ali Kamil, Kasim Razvi, Maulvi Abdul Wahed Owaisi, Sultan Salahuddin Owaisi, Asaduddin Owaisi, Akbaruddin Owaisi etc., contributed significantly to MIM’s (now AIMIM) steep growth from its humble beginnings. AIMIM’s bright future hinges on adapting to changing socio-political dynamics cautiously. Under Asaduddin Owaisi, it has adapted to the new political landscape following the formation of Telangana, supporting the welfare and development initiatives of KCR}-Synoptic Observation of Editor 

‘Majlis-e-Ittehadul Muslimeen’ (MIM), the formidable political force, especially inside the Legislature, which has been steadfastly ‘Championing the Rights, Representation, and Empowerment of Muslims and Marginalized Communities’ has ‘Century Old History’ behind its genesis and momentous evolution, before and during Owaisis. ‘Quite a few Persons’ each exceptionally noteworthy in their own way, like Nawab Bahadur Yar Jung, Abul Hasan Syed Ali, Maulana Mazhar Ali Kamil, Kasim Razvi, Maulvi Abdul Wahed Owaisi, Sultan Salahuddin Owaisi, Asaduddin Owaisi, Akbaruddin Owaisi etc. contributed significantly to MIM’s (Now AIMM) steep growth from its humble beginning.

Late Muneer Ahmed Khan, a Political Scientist, in the introduction to his valuably documented pre-doctoral thesis ‘Majlis-e-Ittehadul Muslimeen-A Case Study in Muslim Politics’ (submitted to Osmania University in 1975) mentioned that, though ‘Politics at Hyderabad was restrained by British Paramountcy’ consequent to Government of India Act 1919, Majlis organization was ‘Formed as a Defense Mechanism’ to unite Muslims to save from Arya Samaj influence. He wrote in his ‘Monographic Thesis’ that, ‘Community Centered Political Parties are part of Indian Political Scene.’ 

Consultative Meetings held on November 9, 1927 and November 11, 1928, caused the formation of erstwhile Majlis-e-Ittehadul Muslimeen which was inaugurated on Friday, the December 11, 1928 with Nawab Bahadur Yar Jung in the Chair. Maulvi Mahmood Nawaz Khan Qiledar was entrusted to draft the Constitution. It was only slow peddling initially. Meanwhile, Government of India 1935 Act was passed. Following eruption of ‘Communal Riots in April 1938 in Hyderabad’ and in other parts of the state, Nawab Bahadur Yar Jung, Abul Hasan Syed Ali a distinguished Lawyer, and few others activated Majlis. Thus, it became popular and began to attract intelligentsia. ‘Qamar Bagh (Darussalam)’ in City became Headquarters for its activities since 1942.

Renaissance of Majlis reflected in its first constitution. Nawab Bahadur Yar Jung firmly believed in an ‘Independent Hyderabad.’ Majlis, though stood with Nizam against Resident, as a Strategy it supported British as against Congress Party.  Eventually, Bahadur Yar Jung formed ‘All India States Muslim League’ before he died on June 27, 1944. Abul Hasan Syed Ali and Maulana Mazhar Ali Kamil who succeeded him as Majlis Presidents one after another, resigned in no time, weakening the organization. 

Subsequently, 44-years-old Aligarh Muslim University Graduate and Lawyer by profession, a firebrand speaker, and an emotional leader, Kasim Razvi became President. He preferred to give prominence to the ‘Razakar Wing of Majlis’ which was established by Bahadur Yar Jung in 1938. Razvi decided to transform Razakars as an autonomous Para Military Force. They did physical exercise, paraded, and saluted ‘Aasafia Flag of Hyderabad State.’ Gradually, ‘Razakars organization started looting, arson, and other crimes. The Spit Lickers (Fawning Subordinates) around Razvi praised him as New Caliph and the Greatest Leader, the ‘Mujahid-e-Azam or the Qaid-e-Azam of the Pakistan of the South!’ documented Muneer.

Meanwhile, Nizam declared independence on June 11, 1947, followed by signing the ‘Standstill Agreement’ on November 29, 1947. Union Government was sour about Razakars terrorizing Hindu Population. Nizam’s strategic dependence on Majlis increased, and he consulted Razvi on delicate matters. The last Prime Minister of Hyderabad being Razvi’s Nominee, Majlis control over the Military and Police was total. Razvi repeated his slogans of ‘Independent Hyderabad’ and ‘March to Delhi.’ Some unguarded words of Razvi, resulted in Lord Mountbatten’s warning of Police Action. A Futile struggle against Police Action lasted for five days. Razakars were completely demoralized. Nizam surrendered on September 17, 1948 to the Agent General of Indian Union KM Munshi.  

Razakars were disbanded. Razvi who was not apologetic was arrested, tried, and imprisoned. Majlis was not outlawed, but crumbled under its own political weight and disappeared from the scene. Between 1948 and 1957 many Majlis followers started defecting to similar other Muslim organizations. Meanwhile Razvi who stated in prison that he continued to be President of Majlis, was released on September 11, 1957. He declared that Revival of Majlis before his departure to Pakistan was uppermost in his mind and nominated Maulvi Abdul Wahed Owaisi, a prominent local Advocate as Majlis Temporary President on September 18, 1957. 

Owaisi in that formative stage of Majlis, successfully elicited support from different strata of Muslims. Under his dynamic leadership, Majlis adopted New Constitution, which laid down religious, economic, and political objectives ‘Keeping Pace with Changed Circumstances.’ On ‘March 2, 1958 Abdul Wahed Owaisi was elected as the President for the next five years.’ Majlis started its Electoral Battle in 1959 Municipal Bye-elections in Hyderabad, entered Assembly and Lok Sabha Elections Fray in 1962. It started strengthening its base by registering impressive victories. Majlis strategic decision to fight elections on its own was basically based on the ‘Deep Hatred of the Congress Party.’ 

The single line manifesto all along had been ‘Dislodge the Congress from Panchayat to Parliament’ according to Muneer. Immediately on becoming president of MIM, Wahed Owaisi converted MIM, hitherto basically a social and cultural organization into a political party, owing allegiance to the Indian Constitution and renamed it as ‘All India Majlis-e-Ittehadul Muslimeen (AIMIM)’ reflecting his ambition to extend its reach across India. The Election Commission recognized it as a registered party in 1989. As ‘Fakhr-e-Millat’ or ‘Pride of the Community’ Wahed Owaisi enjoyed unchallenged position. Office of the President was made as the ‘Command Center’ of the Organization and center of political gravity.

The (Inevitable) Dynastic Leanings in the Majlis Leadership and Owaisi Family making Majlis their personal concern were visible from the beginning, observed Muneer. When Wahed Owaisi was arrested in mid-March 1958, his 27 years-old son Sultan Salahuddin Owaisi was nominated as President. After Wahed Owaisi’s death Majlis Presidentship was passed on to Salahuddin Owaisi in November 1975. Salahuddin Owaisi gradually emerged as successful politician. He became a powerful orator, influential leader, and consolidated Muslim political representation in Telangana and beyond. He became ‘Charismatic Leader of the Community, the Salar-e-Millat.’ Salahaddin continued to be Long-Time Leader of the AIMIM. 

Salahaddin Owaisi was first elected as an MLA in 1962 and won consecutively in 1967, 1972, 1978, and 1983. Later he was elected to Lok Sabha from Hyderabad and served six consecutive terms from 1984 to 2004. Under his leadership, AIMIM expanded its political influence. Owaisi consistently advocated for Muslim political empowerment, minority rights, and social welfare, ensuring that Hyderabad remained stronghold for AIMIM, not only during his times but also after his demise. Sultan Salahuddin Owaisi was a strong advocate for an integrated Andhra Pradesh, though Telangana was eventually formed in 2014. 

When Sultan Salahuddin Owaisi passed away in 2008, his elder son Barrister Asaduddin Owaisi, at a young age of 39 years, succeeded him as AIMIM President. Educated at Hyderabad Public School Begumpet, and Nizam College, Asaduddin Owaisi did Bar-at-Law from London. He was elected to Lok Sabha from Hyderabad constituency first in 2004 and was re-elected in 2009, 2014, 2019 and 2024. Earlier, he was elected to the Legislative Assembly from Charminar in 1994 and 1999. Under Asaduddin Owaisi’s stewardship, the party’s electoral victory was unprecedented. Asaduddin is the Chairman of Dar-us-Salam Educational Trust (DET) which runs a string of (minority) professional colleges. AIMIM, under Asaduddin Owaisi, adapted to ‘New Political Landscape’ following formation of Telangana, supporting Telangana welfare and development initiatives of KCR. MIM continues its stronghold in Hyderabad.

Asaduddin’s younger brother, Akbaruddin Owaisi is AIMIM Legislature Party floor leader in the Telangana Legislative Assembly. His oratory skills both in Urdu and chaste English coupled with evidence-based, contextualized content on variety of subjects are simply superb. 

He was elected to Assembly for six consecutive terms since 1999. Akbaruddin is the founder-chairman of Salar-e-Millat Educational Trust, named after Salar-e-Millat Sultan Salahuddin Owaisi. Majlis-e-Ittehadul Muslimeen’s century-long journey showcases resilience, strategic evolution, and enduring political influence. Nevertheless, AIMIM’s bright future hinges on adapting to changing socio-political dynamics cautiously. 

(67 years ago, Abdul Wahed Owaisi became President of MIM On March 2, 1958)

Global Diamond Market Shake-Up ..... Landmark Diamond Agreement: Botswana and De Beers : Vanam Jwala Narasimha Rao

 

Global Diamond Market Shake-Up

Landmark Diamond Agreement: Botswana and De Beers

Vanam Jwala Narasimha Rao

28-02-2025

    The ‘Landmark Diamond Agreement’ between Botswana and De Beers on February 25, 2025, is a testament to how ‘Resource-Rich Nations’ can assert greater control over their natural wealth through strategic negotiations. This shift is particularly relevant to India, where mineral exploration and exploitation in forest areas remain hindered in mismanagement, weak regulatory oversight, and environmental concerns. The contrast between Botswana’s ‘Structured Approach’ and India’s ‘Challenges’ offers a crucial lesson in sustainable resource governance.

    On February 28, 2025 an E-mail to me from ‘Media OutReach Newswire’ with the Subject that ‘Government of the Republic of Botswana and De Beers Group Confirm Diamond Partnership for the next generation’ made me awestruck. It was in fact a Press Release, for coverage from Founder and CEO ‘De Beers Group’ Jennifer Kok, on behalf of his Company and quoting Jacob Thamage, Coordinator Diamond Hub, Ministry of Minerals and Energy, ‘Government of the rom of Botswana.’  Every contact of them including phone numbers and E-mails were given. 

    Media OutReach Newswire service which is based in Hong Kong specializes in distributing Press Releases across the Asia Pacific region. Launched in 2009, it is the first global newswire founded in the region. It has regional offices in Singapore, Malaysia, Vietnam, Japan, China, Thailand, and Taiwan, and operates a database of 200,000 journalists and editors, covering 500 news trade categories, 70,000 media titles and 1,500 online news media partnerships globally across APAC, Southeast Asia, USA, Canada, Middle East, Africa, Europe & UK, and Latin America.

    The content among other things include that, the transformational agreements boost ‘Botswana’s Economic Development Potential’ and secure ‘De Beers’ Long-Term Share in World’s Greatest Diamond Resources.’ Both partners have signed a 10-year Sales Agreement (which may be extended by a further 5 years) and a 25-year extension of the Mining Licenses (from 2029 through to 2054) for the 50:50 Debswana mining joint venture. Bogolo Joy Kenewendo, Minister of Minerals and Energy for Botswana and Al Cook, Chief Executive Officer of De Beers Group explained the details.

    This agreement, will underpin the success of Botswana Diamond Industry and also will bring some level of stability and rebuild market confidence. The half-a-century partnership is perhaps the greatest ‘(PPP) Public-Private Partnership’ in the world. A transformational package agreed on supporting ‘Botswana's Economic Development’ objectives and advancement of the diamond industry including creation of the ‘Diamonds for Development Fund’ to support economic growth, diversification, and jobs in line with Botswana's Vision 2036 and National Development Plan. This PPP for the next generation has unstoppable reflections if only comprehended in right perspective. 

    Botswana which is a thriving democracy in southern Africa is renowned for the rule of law including respect for property rights. Heralded for its ease of doing business in the mining sector, it is by no coincidence that it is a premier investment destination for mining. It is a sparsely populated and arid country and is the biggest producer of diamonds by value and the second biggest by volume behind Russia. Diamonds account for around 80% of Botswana’s exports and a quarter of its GDP, according to the International Monetary Fund. 

    In the October 30, 2024 general elections, Botswana experienced a historic political shift as the Umbrella for Democratic Change (UDC), led by Duma Boko, ended the Botswana Democratic Party's (BDP) 58-year tenure, mainly due to the Economic Challenges. Botswana faced a downturn in the global diamond market, a cornerstone of its economy, leading to reduced revenues and economic decline resulting in rising unemployment phenomenally. A strong ‘Desire for Policy Change’ was capitalized by UDC and it policy shift supported by appropriate promises resonated with voters, eventually leading to a decisive victory for the UDC. 

    The New Botswana Government underscored the importance of effective management of its diamond resources. It has comprehended that, the wealth generated from diamond mining contributes significantly to the welfare of its citizens, and then it thought of PPP with the world's largest diamond producer by value De Beers Group, with expertise in the exploration, mining, marketing, and retailing of diamonds. De Beers Group on its own and in joint ventures, employs more than 20,000 people across the diamond pipeline in Botswana, Canada, Namibia, and South Africa.  Eventually De Beers and Botswana Government joined hands.

    Now what one needs to ponder is, whether the new and game-changing deal by Botswana Government with De Beers is a victory for the nation or just another corporate maneuver? The Bigger Question is whether this is a ‘Universal Hook’ of ‘simplistic or manipulative tactics? World’s wealthiest nations and corporations have long controlled Africa’s natural riches. But now, a small but resource-rich country decided to challenge the status quo. Botswana’s latest diamond deal with De Beers is more than just business. It is a test of how nations can rewrite the rules of global commerce. The deal is beyond just Botswana, making it a case study of economic power shifts.

    The agreement has both Intellectual and Commercial Significance. ‘Battle Over Resources and the Power Play in Resource Control’ for decades by multinational corporations unabatedly extracted resources from developing nations under terms that heavily favor them. Botswana’s negotiation redefines how resource ownership should work in the 21st Century. Unlike many African Nations struggling with exploitative contracts, Botswana is demonstrating its ‘Economic Sovereignty’ that resource-rich countries can negotiate better deals if they have the right leadership and strategy. Eventually this may become a ‘Model for Other Rich Countries’ like Namibia, Angola, and the Democratic Republic of the Congo. 

    There is every possibility to witness the ‘Global Diamond Market Shake-Up’ sooner or later. The pertinent question then would be, with Botswana controlling 50% of its diamonds, how will this affect global diamond pricing? Will De Beers maintain its dominance, or will this be a new age for diamond commerce? There is a subtle hint for ‘Emerging Markets’ also. This deal highlights how African Nations can leverage their resources for long-term gains rather than quick profits. 

    Is there any possibility of ‘Global Economic Shift’ because Botswana’s diamond deal is not just about diamonds, but it is all about the future of global trade. As African nations push for greater control over their wealth, the world must ask: Are we witnessing the end of corporate-driven resource exploitation, or is this just a momentary victory in an age-old battle? Whatever the answer, the stakes have never been higher.

    In this context a brief mention to Antwerp in Belgium Country (To where I had been in October last year), which is referred to as the ‘Capital of the World of Diamonds’ due to its long-standing and central role in the global diamond trade may be apt. Its dominance in the diamond trade, spanning natural and lab-grown gems, underscores its global influence. However, agreement between Botswana and De Beers signals a shift and challenges traditional power centers like Antwerp, redefining how diamond wealth is controlled and distributed. Resource-rich nations will no longer regain as mere suppliers but will be assertive stakeholders. 

    Unlike Botswana’s decisive and strategic control over its diamond resources, India’s mineral sector, particularly in forest regions, suffers from haphazard policies, corporate-driven exploitation, and ecological degradation. While Botswana has secured a Public-Private Partnership ensuring long-term national benefits, India’s mineral-rich forest belts continue to witness large-scale deforestation, displacement of indigenous communities, and unsustainable extraction benefiting a few corporate entities. The absence of a transparent and well-negotiated framework like Botswana’s has resulted in lost economic potential and environmental crises. The need for India to adopt a similar approach, prioritizing national interest, local development, and ecological balance, is more urgent than ever.

    Botswana’s deal with De Beers is not only a Landmark Diamond Agreement, but also, it is a model of resource sovereignty and strategic economic planning. In contrast, India’s mineral policies lack coherence, leading to environmental and socio-economic challenges. If India aspires to transform its mineral wealth into a sustainable and inclusive growth engine, it must learn from Botswana’s example, where resources are managed with long-term national benefit in mind rather than short-term corporate gains.

Task Accomplishment and Target Fulfillment : EVERYTHING YOU NEVER WANTED TO KNOW By VANAM JWALA NARASIMHA RAO

Task Accomplishment and Target Fulfillment

EVERYTHING YOU NEVER WANTED TO KNOW

(LEARNING LESSONS IN LIFE-1)

VANAM JWALA NARASIMHA RAO

Having born 76 years ago (8th August 1948), brought up, spent my early childhood in an orthodox family, and received early education in a remote village surrounded by Communist Party dominated villages, in Khammam district of Telangana State, I imbibed a mix of ‘Socialist and Spiritual Ideologies’ and learnt lessons in ‘Humanism.’ Since my late school days itself, I was ‘in quest of meaningful and acceptable Governance’ having witnessed the plight and exploitation of rural illiterate by Village Land Lords. Inadvertently, in my journey I had come across several Political Administrators, Public and Civil Servants, that included Legislators, Ministers, Chief Ministers, Chief Secretaries, Principal Secretaries etc. in some of whom I found few answers. 

I was a School First student in my Higher Secondary Certificate in 1962, but ended up with third class and compartmental in PUC and BSc respectively. Even in my Nagpur University PG (MA Public Administration), I could secure only third class. I was never a ‘Brilliant Student.’ However, I secured University Second Rank in my Bachelor of Library and Information Science in 1974.

‘MA Public Administration’ provided me an intense and profound insight in to its value system, imperatives, implications, and essentiality to ensure quality life to an ordinary person and affluent alike. That was how the fundamental principles of Public Administration were precisely, concisely, and comprehensively taught to us, by Professor VS Murthy, a Telugu Person, and the Head of Public Administration Department for nearly three decades during 1960-89. The conceptual framework of ‘In quest of meaningful and acceptable Governance’ time and again has been lingering in my mind, as a disciple student of Professor Murthy.  In fact, he was utmost happy, even happier than me, when I was drafted to work with Governor Kumud Ben Joshi and with Chief Minister Dr M Channa Reddy. 

In addition to Professor VS Murthy, another distinguished and illustrious Teacher, Professor NGS Kini, who taught us Political Sociology enthused me a lot. Though both possessed conflicting ideologies (Views), they were very affectionate to me and always liked my interest of ‘Quest for knowledge of Administration.’ However, Professor Kini, always seriously decried my interest in Marxism and Professor Murthy, a staunch supporter of Indira Gandhi, always encouraged my responses on her style of functioning. Those were the days when Indira Gandhi was fighting the political battle with powerful Syndicate Group in Congress Party during VV Giri Election as President. 

When I was leaving the Nagpur University after my studies, Professor Kini called me to his house and affectionately counseled me that, if I continue with the Marxism Path, one day I would be ‘in streets’ with none to support, and guided me to disconnect with it. I followed his advice in ‘Letter and Spirit’ all along my life. On the other hand, Professor Murthy gave me a Great ‘Testimonial’ incorporating an ideal and thought-provoking phrase, that, ‘Task Accomplishment and Target Fulfillment is more important to Jwala, than conforming to Rules and Regulations.’ Since that time, I have always been honestly self-assessing whether I could rise to his expectations. 

Always I endeavored to be involved in the ‘Decision Making Process’ irrespective of my level in the hierarchy wherever I worked. Be as Qualified Librarian in a School, or be it Project (Administrative) Officer of a Rural Development Organization headed by Governor; be it as PRO to Chief Minister Dr M Chenna Reddy; be it as Senior Manager of Handicrafts Development Corporation; be it as Faculty and Additional Director of an Apex (Dr MCR HRD) State Training Institute; be it as Regional Director of Centre for Media Studies; be it as Lead Partner and Advisor of Emergency Response Services; be it as consultant of Health Management Institute dealing with non-emergencies, and finally be it as Chief Public Relations Officer to first Telangana Chief Minister K Chandrashekhar Rao, for a record nine and half years, ‘I have been What would always like to be’.

I sincerely believed that, prioritizing ‘Task Accomplishment and Target Fulfillment’ would lead to more ‘Efficient and Effective outcomes’ and minimal bureaucratic red tape. I also believed that, it encouraged innovative solutions and flexibility, allowing administrators to adapt to changing circumstances and find the best methods to achieve goals. As part of ‘Goal-Oriented Approach’ my focus in the ‘Decision Making Process’ was to ensure public resources are used to achieve tangible benefits for society, if necessary, through shortcuts, subject to accepted policies and procedures.  

‘Public Interest’ was of more concern to me, whether I actively participated or allowed to participate passively in the decision-making process. I never hesitated to dissent either openly or subtly to the ‘Ultimate Decision Maker Boss.’ I have been consciously aware that, ‘Task Accomplishment and Target Fulfillment’ though crucial, balancing this with adherence to rules and regulations for legality, procedures, and public trust is also correspondingly important. A balanced approach ensures that goals are met without compromising the foundational principles of governance. The whole idea is, Public Administration and Governance presupposes, come what may, that, ‘Task Accomplishment and Target Fulfillment’ needs to be pursued vigorously, though with a balanced approach.

Against this background and context, recalling my earliest memory of knowing about and contact with political leaders, lawmakers in particular, dates back to 1960s. Bommakanti Satyanarayana Rao, Mohammad Rajab Ali, Kattula Shantiah, K Ananth Reddy etc. who were MLAs at one time or other, in addition to many block Level, and district Level functionaries were the first among them. Seelam Siddareddy and Hayagriva Chary were the first ministers whom I had known and met. The first Chief Minister whom I met was PV Narasimha Rao when he was working on the ‘Historic Land Reforms Bill.’ The first contact with IAS Officer was R Parthasarathy and later PVRK Prasad during early 1970s when they were Khammam District Collectors.

Personal, and reasonably close contact with IAS Officers, and through them initial glimpses of Governance was, when my Brother-In-Law Dr AP Ranga Rao worked as Medical Officer of Bhadrachalam Government Hospital on his return from United Kingdom. That contact and friendship with them continued till this day. They are: the then Sub-Collectors of Bhadrachalam, RC Samal; J Harinarayan, and Jainder Singh retired as Erstwhile AP Chief Secretary and Secretary in Government of India, respectively.  

About these three young IAS Officers and their commitment to ‘Public Administration’ at their level, with emphasis on ‘Task Accomplishment’ ensuring their effective execution for the benefit of society is depicted enthrallingly by Dr Ranga Rao in his Auto Biography ‘Hopping Memories’ which would be a lesson to youngsters. For instance, about Samal he wrote that ‘Samal would measure, evaluate the issue, makeup his mind, and despite adversaries would not budge in execution’ which proved to be cent percent correct later, as Erstwhile AP Vigilance Commissioner.   

Similarly writing about Hari Narayan, he mentioned about his advice to his subordinate to file a case, when he was denied reimbursement of expenses incurred in a private hospital by Government, that was decided in petitioner’s favor resulting in adequate compensation. Similarly, when Ranga Rao informed Hari Narayan about the plight of a Tribal Area bordering Madhya Pradesh, he instantaneously obtained authorization from District Collector to conduct preliminary survey. He went on a Weeks’s expedition with 22-member exploratory team, and made recommendations to the District Collector. As Chief Secretary 108 Services expansion decision was to his credit. 

Hari Narayan successor Jainder Singh followed up with the then Chairman of Singareni Collieries BN Raman who sanctioned required funds for the Tribal Area. Dr Ranga Rao narrated how during the targeted family planning program, when Tribals demanded increased incentive for undergoing vasectomy, to compensate their wages loss, for which there was no provision, he in consultation with the Collector organized extra payments from the Integrated Tribal Development Agency (ITDA).  

పంకజభవుడి జన్మ వృత్తాంతం ( శ్రీ మహాభాగవత కథ-24) : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

 పంకజభవుడి జన్మ వృత్తాంతం

శ్రీ మహాభాగవత కథ-24

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (24-02-2025)

కంII చదివెడిది భాగవతమిది, 

చదివించును కృష్ణు, డమృతఝరి పోతనయున్

చదివినను ముక్తి కలుగును, 

చదివెద నిర్విఘ్నరీతి ‘జ్వాలా’ మతినై 

పూర్వం ప్రళయ సమయంలో అనంతమైన దివ్యజలాలు తప్ప వేరేమీ లేవు. అప్పుడు శ్రీమన్నారాయణుడు ఆదిశేశువును పాన్పుగా చేసుకుని ఆ దివ్య జలాల మీద పవళించాడు. ఆయన నిద్రిస్తున్నట్లుగా కళ్లుమూసుకుని అద్వితీయ, ఆనందమయుడై విరాజిల్లాడు. అలా వెల యుగాలు గడిచిన తరువాత సృష్టికార్యానికి పూనుకున్నాడు. అప్పటిదాకా తన గర్భంలో ఉంచుకున్న అనేక బ్రహ్మాండాలను తిరిగి సృజించడానికి సాధనమైన సూక్ష్మ పదార్థాన్ని చిత్తంలో భావించి కాలానుగుణమైన రజో గుణాన్ని సృష్టించాడు. దానివల్ల  పరమేశ్వరుడి నాభిలో తామరతూడు పుట్టింది. తన తేజస్సుతో ఆ మొగ్గను సూర్యుడిలాగా వికసింప చేసి, సర్వలోకాలకు ఆశ్రయం ఇచ్చే స్థితిని, సర్వ గుణాలతో ఒప్పే గతిని కలిగి ఉన్న ఆ పద్మంలో పరమేశ్వరుడు తన కళను కలిపాడు. దాని మూలాన చతుర్ముఖ బ్రహ్మ పుట్టాడు. ఆయన కళ్ళుతెరిచి లోకాలను, దిక్కులను, ఆకాశాన్ని తన నాలుగు ముఖాలతో చూశాడు. ఇదంతా, ఇవన్నీ ఏమిటో తెలియక తనలో తానే తర్కించుకున్నాడు. 

నీళ్లలో పద్మం మూలం ఎక్కడ ఉందో కనుక్కుందామని చతుర్ముఖ బ్రహ్మ ఆ తామర తూడు లోపలి బ హాగం నుండి ప్రవేశించాడు. అలా వేల దివ్య సంవత్సరాలు వెతికి-వెతికి, తామర తూడు మూలాన్ని కనిపెట్టలేక, భగవంతుడి మాయా ప్రభావానికి భయపడి తిరిగి తాను బయల్దేరిన ప్రదేశానికే వచ్చాడు. అలా చేరిన బ్రహ్మ పద్మ పీఠంమీద కూర్చుని తపస్సమాధిలో వంద సంవత్సరాలు గడిపాడు. తన ధ్యానాన్ని హృదయంలో నిలిపి హృదయ కర్ణికలో తనను కన్న శ్రీహరిని, ఆదిశేషుడిని తల్పంగా చేసుకుని శయనిస్తున్న శ్రీహరిని చూడగలిగాడు. ఆయన నాభి నుండి పుట్టిన కమలాన్ని, జలాన్ని, అగ్నిని, ఆకాశాన్ని, భువన నిర్మాణం చెయ్యాలనే దృష్టిని చూశాడు బ్రహ్మ. ఆయనకు ఇంకేమీ కనిపించ లేదు. తాను నెరవేర్చబోయే సృష్టి కార్యానికి కారణభూతమైన రజోగుణం అనే బీజం తనలో ప్రభవించగా అంతం లేని ప్రజాసృష్టికి కారణభూతుడై నిలిచాడు. శ్రీహరి తత్త్వాన్ని బ్రహ్మ స్తుతించాడు అనేక విధాలుగా. 

బ్రహ్మ ప్రార్థనను మన్నించిన స్వామి ప్రసన్నుడై ఈ సృష్టి చేయాలనే సంకల్పంతో ప్రళయకాలంలో పుట్టిన అనంతమైన జలరాశిని అవలోకించాడు. బ్రహ్మతో ఇలా అన్నాడు: ‘జీవులను సృష్టిస్తూ, ఆ జీవ సమూహంలో ఉంటూ, నన్ను ఎప్పుడూ తలచుకో. నా ప్రీతికోసమే నిన్ను సృష్టించాను. నాలో అణిగి కదలకుండా ఏకరూపంలో వున్న లోకాలన్నిటినీ అహంకారమే మూల తత్త్వంగా నువ్వు పుట్టించు’ అని చెప్పి శ్రీమహా విష్ణువు అంతర్థానమయ్యాడు. 

విష్ణువు వరప్రభావం వల్ల బ్రహ్మ నూరు దివ్య సంవత్సరాలు భగవంతుడిని గురించి తపస్సు చేశాడు. అప్పుడు వీచిన కాల వాయువుకు తన నివాసమైన పద్మం కదిలింది. నీరు చలించింది. దాన్ని చూసిన బ్రహ్మ తన తపశ్శక్తితో వాయువును బంధించి కనిపిస్తున్న మహా జలాన్నంతా ఇక్క గుక్కతో తాగి గగన వ్యాప్తమైన జలాన్ని చూశాడు. భాగంతుడిని మళ్లీ ధ్యానించాడు. అప్పుడు ఆయనకు గగనతలంలో ఒక పద్మం, దానిలో దాగి ఉన్న లోక సమూహం కనిపించాయి. వెంటనే బ్రహ్మ తాను విష్ణువు నియమించిన వాడిగా తలచి, అ అపద్మం లోపలి పోయి, అందులో ఉన్న మూడు లోకాలను చూసి, ఆ తరువాత, తన మహిమతో చతుర్దశ భువనాలను సుందరంగా సృష్టించాడు. తన ధర్మానికి ఫలస్వరూపంగా దేవతలు, పశుపక్ష్యాదులు, నరులు, ఇతరాలతో కూడిన ఈ అనంత సృష్టిని బ్రహ్మ నిర్మించాడు. 

ఆది, అంతం లేనిది, అవ్యయమైనది అయిన తత్త్వమే ఈ సృష్టికి మూల కారణం. ఈశ్వరుడు కాలానికి తగిన రూపం ధరించి, కాలానికి తగిన రూపాన్ని గైకొని, కేవలం వినోదానికై తనను తానే సృష్టించుకున్నాడు. ఆ ఈశ్వరుడిలోనే లోకాలన్నీ ఉంటాయి. అన్ని లోకాలలోనూ ఈశ్వరుడు ఉంటాడు. ఈ అనంత విశ్వానికి కార్యం, కారణం రెండూ ఆయనే! ఆ మహాపురుషుడి నుండి వెలువడి ఈ విశ్వం ప్రకాశిస్తున్నది. శ్రీమహావిష్ణువు మాయవల్ల ఈ విశ్వమంతా ఒక పద్ధతిలో పుట్టి, పెరిగి, నాశనమవుతూ ఉంటుంది. భవిష్యత్తులో కూడా ఇలాగే జరుగుతుంది. 

ఇలాంటి సృష్టి తొమ్మిది విధాలు. వాటిలో ‘ప్రాక్రుతాలు’, ‘వైకృతాలు’ అనేవి కాల, ద్రవ్య, గుణాలు అనే మూడు విధాలైన భేదాలతో పరస్పరం సంకరం అవుతుంటాయి. అందులో ‘మహత్తత్వం’ మొదటి సృష్టి. అది నారాయణుడి సమీపంలో గుణభేదాన్ని పొందుతుంది. ద్రవ్యజ్ఞాన క్రియాత్మకమైన ‘అహంకార తత్త్వం’ రెండవ సృష్టి. శబ్దస్పర్శరూపరసగందాలు అనే పంచతన్మాత్రల ద్రవ్యశక్తితో కూడిన పృథ్వి మొదలైన ‘పంచభూతాల’ సృష్టి మూడవది. జ్ఞానేంద్రియాలైన చర్మం, కన్నులు, చెవులు, నాలుక, ముక్కు; కర్మేంద్రియాలైన వాక్కు, చేతులు, కాళ్లు, పాయువు, ఉపస్థ; అనే ‘పది ఇంద్రియాల పుట్టుక’ నాలుగవ సృష్టి. సాత్త్వికాహంకారం వల్ల పుట్టిన ‘దేవతాగణాల’ సృష్టి ఐదవ సృష్టి. ప్రాణి సమూహానికి అజ్ఞానకృత్యాలైన ఆవరణ విక్షేపాలు కలిగించే ‘తామస’ సృష్టి ఆరవది. ఈ ఆరు భగవంతుడి లీలా విలాసాలైన ‘ప్రాకృత’ సృష్టులు.

వనస్పతులు, ఓషధులు, తీగలు, వెదుళ్ళు, దుబ్బులు, పొదలు, ఫల వృక్షాలు, అవ్యక్తమైన చైతన్యంతో పైకి పెల్లుబుకుతూ తమోమయాలై లోపల మాత్రమె స్పర్శ జ్ఞానం కలవై కదిలిపోలేని ఇవన్నీ ఏడవ సృష్టి. ఎనిమిదవ సృష్టిలో 28 భేదాలున్నాయి. రేపు అనే జ్ఞానం లేనివి, ఆహారం మీదే ఆసక్తి కలవి, పెద్దగా ఆలోచన చేయనివి, చీలిన గిట్టలు (ఎద్దు, ఎనుము, మేక లాంటివి) కలవి, చీలని గిట్టలు (గాడిద, గుర్రం లాంటివి) కలవి,  ఐదు గోళ్లు (కుక్క, నక్క లాంటివి) కలవి, జలచరాలు (మొసలి), రాబందు, గద్ద, కొంగ, డేగ లాంటి ఆకాశంలో తిరిగే తిర్యక్కులు, ఇవన్నీ ఎనిమిదవ సృష్టి. తోమ్మిదోది ‘మానవ’ సృష్టి. ఏడు, ఎనిమిది, తొమ్మిద సృష్టులు ‘వైకృత’ సృష్టులు.

దేవ సర్గం కూడా ఎనిమిది విధాలు. అందులో విబుధులు, పితృదేవతలు, సురాదులు మూడు భేదాలు. గంధర్వులు, అప్సరసలు ఒకటి; యక్షులు, రాక్షసులు ఒకటి; భూత, ప్రేత పిశాచాలు ఒకటి; సిద్ధ, చారణ, విద్యాధరులు ఒకటి; కిన్నర కింపురుషులు ఒకటి. ఈ ఎనిమిది కలిసి దేవ సర్గం అయింది. ఈ విధంగా బ్రహ్మదేవుడు పది విధాలైన సృష్టులను నిర్మించాడు. 

(బమ్మెర పోతన శ్రీమహాభాగవతం, రామకృష్ణ మఠం ప్రచురణ ఆధారంగా)

కేసీఆర్ రాక అనివార్యం : వనం జ్వాలా నరసింహా రావు

 కేసీఆర్ రాక అనివార్యం 

వనం జ్వాలా నరసింహా రావు

నమస్తే తెలంగాణ దినపత్రిక ఎడిట్ పేజీ (23-02-2025) 

తెలంగాణ, ఒక కల, ఒక లక్ష్యం, ఒక పోరాటం! ఆపోరాటంలో గెలిచింది ప్రజలు, వారికి నాయకత్వం అందించిన కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర్ రావు. ఇది చరిత్ర. పోరాటం ద్వారా సిద్ధించిన తెలంగాణ, పురోగమనం, అభివృద్ధి, స్వాభిమానం అనే విలువలతో ముందుకెళ్లిన వేళ, దాన్ని వెనక్కు మళ్లించడానికి ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. ఈ నేపధ్యంలో, ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలకు అనుగుణంగా ఆ చర్యలను అడ్డుకోవాల్సిన ఆవశ్యకత మరింత పెరిగింది.

అజరామరమైన ఈ భూమి సుదీర్ఘ చరిత్రలో, ఎన్నో తరాలు అనుకున్నది ఒకటైతే, అయింది మరొకటి. ఆ నానుడికి భిన్నంగా, తొలివిడత ఉద్యమ పునాదుల మీద సాగిన మలివిడత తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమం ఒక సమకాలీన విప్లవం మాత్రమే కాదు, ఒక ప్రజా శక్తి ప్రతిధ్వని, ప్రతిభింబం. ఈ రోజు తెలంగాణ జాతి ముందున్న ప్రధాన ప్రశ్న: ఆవిర్భావం నుండి అప్రతిహతంగా ఇది సాధించిన పురోగమాన్ని కొనసాగించాలా? లేక వ్యూహరహిత పాలనలో సీమాంధ్రుల పాలనలోలాగా మళ్లీ వెనుకబడాలా? నాయకత్వం అంటే కేవలం పదవి కాదు, భవిష్యత్తును నిర్మించే శక్తి. 

తెలంగాణ సాధించిన నాయకుడు, తెలంగాణ అభివృద్ధికి అవిరళ కృషిచేసిన నాయకుడు, తిరిగి అదే దారిలో ప్రజలకు మార్గదర్శకత్వం అందించాల్సిన సమయం ఆసన్నమైంది. ప్రస్తుత తరుణంలో తెలంగాణకు అవసరమైన నాయకత్వం ఎవరు అందించగలరన్న ప్రశ్నకు సమాధానం దొరికింది. ఫిబ్రవరి 19, 2025 బుధవారం రోజున, హైదరాబాద్ తెలంగాణ భవన్ లో  బిఆర్ఎస్ అధినేత, తెలంగాణ రాష్ట్రం తొలి ముఖ్యమంత్రి,  కేసీఆర్ అధ్యక్షతన పార్టీ విస్తృత స్థాయి సమావేశం జరిగింది. తెలంగాణ చారిత్రక సామాజిక సాంస్కృతిక రాజకీయ పరిణామక్రమాన్ని కేసీఆర్ ఆ సమావేశంలో సమగ్రంగా, సోదాహరణంగా వివరించారు. తెలంగాణ సమాజం చారిత్రక అవసరం దృష్ట్యా ప్రసవించిన బిడ్డ నాటి తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి (టీఆర్ఎస్), నేటి భారత రాష్ట్ర సమితి (బీఆర్ఎస్)ని నెలలు నిండకుండానే నలిపివేయాలని ఎన్నో కుట్రలు జరిగాయని, అయినా వాటన్నిటిని అధిగమించి, తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనకు ఉద్యమించి, రాష్ట్రాన్ని సాధించామని ఆ సమావేశంలో కేసీఆర్ గుర్తుచేసుకున్నారు.

తెలంగాణ ఇప్పుడు మళ్లీ వలసవాద కుట్రలకు బలయ్యే ప్రమాదంలో వున్నది. గత అనుభవాల గాయాలనుంచి కోలుకుంటున్న తరుణంలో, వలసవాద పాలకుల చేతిలో పడితే తెలంగాణ ఎప్పటికీ కోలుకోకుండా ఇబ్బందుల పాలయ్యే ప్రమాదం పొంచి వున్నది. అలా జరుగకుండా వుండాలంటే, తెలంగాణ కు శాశ్వతంగా న్యాయం జరగాలంటే బీఆర్ఎస్ ప్రజలను పూర్తి స్థాయిలో చైతన్యపరచాలి. తెలంగాణకు  రక్షణకవచం బిఆర్ఎస్ పార్టీ మాత్రమే. ఆ బాధ్యత ప్రతి బిఆర్ఎస్ పార్టీ కార్యకర్త మీద వున్నది. సమావేశం విశిష్టత గురించి కూడా కేసీఆర్ వివరించారు.

 ‘తెలంగాణ జాతి ప్రస్థానం లో తలెత్తిన గాయాల బాధలు పూర్తిగా మానిపోయి, స్వేచ్ఛవాయువులు పీల్చుకునేలా, తెలంగాణ తనకు తాను నిలబడాలన్న ఆశయంతో పుట్టినదే మన పార్టీ అని, అటువంటి చారిత్రక పాత్రను పోషించేందుకు సిల్వర్ జూబ్లీ వేడుకలకు సిద్ధం కావాలని పిలుపునిచ్చారు కేసీఆర్. అందుకు లోతైన చర్చ కోసం నిర్వహిస్తున్నదే ఈ ప్రత్యేక సమావేశమని చెప్పారు. పార్టీని గ్రామస్థాయి నుండి రాష్ట్ర స్థాయి దాకా పటిష్ట నిర్మాణం చేసి, అటు పార్టీ విజయం కోసం, ఇటు తెలంగాణ ప్రజల శాశ్వత విజయం కోసం, సమాంతరంగా పని చేయాలని, సమావేశంలో పాల్గొన్న  నాయకులకు కేసీఆర్ తనదైన శైలిలో దిశా  నిర్దేశం చేశారు.

ఈ సమావేశానికి సరిగ్గా రెండు రోజుల ముందు, ఫిబ్రవరి 17, 2025 న, కేసీఆర్ కు పుట్టినరోజు శుభాకాంక్షలు తెలిపేందుకు, ఆయన వుంటున్న ఫామ్‌హౌస్‌కు వెళ్లిన స్పోర్ట్స్ అథారిటీ మాజీ చైర్మన్, బీసీ కమిషన్ మాజీ సభ్యుడు, ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి న్యాయశాస్త్రంలో పీహెచ్‌డీ పొందిన డాక్టర్ అంజనేయ గౌడ్, అక్కడ కనిపించిన దృశ్యం చూసి ఆశ్చర్య పోయారు. దాన్ని తనదైన శైలిలో ఆ సన్నివేశాన్ని అద్భుతంగా ఆయన ఆవిష్కరించారు. వేలాదిమంది అభిమానులు, అనుచరులు, వివిధ రంగాల ప్రజలు కేసీఆర్‌ను కలసి శుభాకాంక్షలు తెలిపేందుకు వచ్చారని, వారి రాక ఏకంగా ఓ అద్భుతమైన సంకేతంగా మారిందని, ‘కేసీఆర్ తిరిగి అధికారంలోకి రావడం అనివార్యం, అత్యంత అవశ్యమని’ అర్థమైందని రాశారు. అలా,  జనాదేశం స్పష్టంగా వెల్లడైంది.

టీఆర్ఎస్-బీఆర్ఎస్ వ్యవస్థాపకుడిగా, అధ్యక్షుడిగా, 25 ఏండ్లకు పైగా కేసీఆర్ తెలంగాణ సమకాలీన రాజకీయాలను శాసించారు. రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు ముందు బ్రహ్మాండమైన శాంతియుత ఉద్యమాన్ని, తెలంగాణ ఏర్పాటు తర్వాత రాష్ట్రాన్ని పునర్నిర్మించారు. ఆయన అమలుపరచిన సంక్షేమ, అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు సామాన్యులకు ఎంతో మేలు చేకూర్చాయి. అయినప్పటికీ, 2023 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో అనూహ్యంగా తాత్కాలిక ఓటమిని ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. ఆయన పునరాగమనానికి ఏవిధమైన ఆటంకాలు లేవనే విషయం  త్వరితగతిన మారుతున్న రాజకీయ పరిణామాలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. 

ప్రజల్లో కేసీఆర్ పట్ల పెరుగుతున్న అభిమానానికి అదనంగా, ఆయన అమలుపరచిన సంక్షేమ, అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను, పాలనా సంస్కరణలను ఒక పథకం ప్రకారం, ప్రస్తుతం అధికారంలో వున్న ప్రభుత్వం తిలోదకాలు ఇవ్వడం గమనిస్తే, ఆయన తిరిగి అధికారంలోకి రావడం తథ్యం అనేది స్పష్టం. నాయకత్వం అంటే అది చూపే ప్రభావం. అలాగే, అది లేకపోవడంలో ఏర్పడే శూన్యత. కేసీఆర్ పాలనలో తెలంగాణ అనూహ్య ‘సంక్షేమ, అభివృద్ధి కేంద్రిత సుపరిపాలన, అవసరమైన మౌలిక సదుపాయాల కల్పన’ చవిచూసింది. 

రైతు బంధు, దళితులకు దళిత బంధు, యావన్మంది ప్రజలకు మిషన్ భగీరథ, మిషన్ కాకతీయ, కాళేశ్వరం లాంటి సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం,  మొదలైన అనేక చారిత్రక కార్యక్రమాలు అమలు చేసి, రాష్ట్రాన్ని ఆత్మనిర్భరంగా తీర్చిదిద్దారు కేసీఆర్. కానీ ప్రస్తుత కాంగ్రెస్ పార్టీ ప్రభుత్వం అర్థవంతమైన ఈ పథకాలను, కార్యక్రమాలను, అర్థరహితంగా రద్దు చేస్తూ, పథకం ప్రకారం రాష్ట్రాన్ని మరోసారి సంక్షోభం దిశగా నడిపిస్తున్నది. ఒక్కో పథకాన్ని, ఒక్కో నిర్ణయాన్ని రద్దు చేయడం ద్వారా, తెలంగాణను తిరిగి ‘రైతు సంక్షోభం, సామాజిక అనిశ్చితి’ వైపు లాక్కుని వెళ్లడం జరుగుతున్నది. ఈ పరిస్థితుల్లో, కేసీఆర్ పునరాగమనం మినహా, రాష్ట్ర ప్రజల సంక్షేమానికి, భవిష్యత్తుకు బలమైన భరోసా మరోటి లేదు.

పరిపాలన అనేది కేవలం విధానాలు లేదా రాజకీయ కుతంత్రాల కాదు. అది బాధ్యతలు నెరవేర్చే, సత్ఫలితాలు అందించే, పవిత్ర కార్యం. పాలన అంటే అమలు, అనుసంధానం, ప్రజా సంక్షేమం పట్ల అంకితభావం. పురోగమనం స్థానంలో తిరోగమనం జరుగుతుంటే, చరిత్ర మనకు చెప్పిన సత్యం ఒక్కటే. మార్గదర్శకమైన నాయకత్వం తిరిగి రావడం అనివార్యమనే, ఆవశ్యకత అనే నగ్న సత్యం. ఇలా జరగడం, కేవలం ఎన్నికలలో విజయం మాత్రమే కాదు. ఇది చారిత్రకంగా తప్పనిసరి. కేసీఆర్ అమలు చేసిన అభివృద్ధి కార్యక్రమాల అర్హత, ప్రాధాన్యత, సామాజిక-ఆర్ధిక ఆవశ్యకతల ప్రాముఖ్యత గుర్తించకుండా, వక్రీకరించి చెప్పడం, ఆర్థికంగా వెనుకబడిన సామాజికవర్గాల లబ్దిదారులకు నష్టం కలిగించడం, తెలంగాణ రాష్ట్రం గతంలో సాధించిన పురోగతికి స్వస్రి వాక్యం పలకడమే. ఇదిలా కొనసాగాలా? అనేది తక్షణం జవాబు దొరకాల్సిన ప్రశ్న.

‘చరిత్ర పునరావృతమవుతుంది, తప్పును సరిదిద్దుకోవడం తప్పదనే విషయం భారతదేశ ప్రజలకు అనుభవమే. ఇలాంటి సందర్భాలు ’భారతదేశ రాజకీయ చరిత్ర’ లో అనేకం వున్నాయి. పాలన వైఫల్యానికి ప్రతిస్పందనగా ప్రజలు పునరాగమనానికి తలొగ్గారు. ‘ఎర్రగులాబి’ ఇందిరా గాంధీ, ఘోర ఓటమి తర్వాత ప్రజా మద్దతుతో మళ్లీ గెలిచి, రెండవ పర్యాయం ప్రధానమంత్రి కావడం గమనార్హం. పాలన వైఫల్యం చోటుచేసుకున్నప్పుడు, మార్గాన్ని సరిదిద్దేందుకు ప్రజా తీర్పులు ముందుకు వస్తాయి. సమాజాలను మార్చిన నాయకులు చరిత్రలో కనుమరుగు కారు. వారు మరింత బలంగా, మరింత పరిష్టంగా తిరిగి వస్తారు.’ 

తెలంగాణ రాష్ట్రం ఇప్పుడు (చౌరాస్తాలో) నాలుగు రహదారుల, లేదా టీ-జంక్షన్ కూడలిలో వున్నది. స్థిరమైన, సంక్షేమాధారిత పాలన ప్రయోజనాలను అనుభవించిన రాష్ట్ర ప్రజలు, చేసిన తప్పును సరిదిద్దుకునే దశలో ఉన్నారు. నాయకత్వం అంటే కేవలం పాలన మాత్రమే కాదు, అది రాష్ట్ర భవిష్యత్తును మలిచే అంశం. ఇది రాజకీయంగా మాత్రమే కాదు, తెలంగాణ సంక్షేమం, అభివృద్ధి కొరకు కేసీఆర్ తిరిగి రావడం అవసరం, అనివార్యం. 

బీఆర్‌ఎస్, తిరిగి పుంజుకునే శక్తి వున్నది. ఈ పార్టీ ఇప్పటికీ గ్రామస్థాయిలో బలమైన క్యాడర్ కలిగి వుండి. కేసీఆర్ పుట్టినరోజు, ఫిబ్రవరి 17, 2025న ఆయన వ్యవసాయ క్షేత్రానికి వచ్చిన ప్రజలు, బీఆర్‌ఎస్ మద్దతుదారులు, సంస్థాగత శక్తికి ఒక ఉద్దాహరణ. కేసీఆర్‌కి అపారమైన పరిపాలనానుభవం తెలంగాణ నాయకత్వానికి అప్రతిమమైన అస్థ్రం. ఆయన మళ్లీ అధికారంలోకి రావడమే తెలంగాణకు అనుకూలమైన ఒకే ఒక్క సమర్థమైన ఎంపికగా నిలుస్తుంది. తెలంగాణ ఉద్యమంపై, నిర్మాణంపై కేసీఆర్ కు ఉన్న భావోద్వేగ అనుబంధం, ఆయన దూరదృష్టి, రాజకీయ మేధస్సు, బీఆర్‌ఎస్ పునరాగమనాన్ని సుసాధ్యం చేయడమే కాకుండా సమీప భవిష్యత్తులో రాజకీయ పునరేకీకరణకు, సమీకరణకు మార్గనిర్దేశనం చేయవచ్చు. 

కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఎన్నికల హామీలను అమలు చేయడంలో విఫలమవ్వడం వల్ల రైతులు, నిరుద్యోగ యువత, సంక్షేమ పథకాల లబ్దిదారుల్లో పెరుగుతున్న అసంతృప్తి స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నది. ఈ అసంతృప్తిని బీఆర్‌ఎస్ వ్యూహాత్మకంగా క్రోడీకరించి, ప్రజలకు వారు కోరుకున్న రీతిలో బలమైన ప్రత్యామ్నాయాన్ని అందించగలమన్న భరోసా కల్పించగలుగుతే, కేసీఆర్‌ తిరిగి కచ్చితంగా సిఎం అవుతారు.

మారుతున్న రాజకీయ పరిస్థితులను అనుసరించి బీఆర్‌ఎస్ తన విధానంలో అత్యవసరమైన సృజనాత్మక మార్పులు-చేర్పులు చేసుకోవాలి. కాంగ్రెస్ పాలన ఎలా కొనసాగుతుందో కూడా ఒక నిర్ణయాత్మక అంశంగా మారుతుంది. ఈ దిశగా గతంలో ఏవైనా లోపాలు జరిగి వున్నట్లయితే, వాటిని హృదయపూర్వకంగా, సైద్ధాంతికంగా విశ్లేషించాలి. వివిధ రంగాల నిపుణుల సలహాలను స్వీకరించి, వారిచ్చే వ్యూహాత్మక సూచనలను భేరీజువేయాలి. వీటన్నిటి ఆధారంగా, ప్రజల ముందుకు నూతన ఆవిష్కరణలను, ప్రత్యామ్నాయాలను ఉంచాలి. అంతేకాదు, మారుతున్న రాజకీయ సమీకరణాలను బీఆర్‌ఎస్ అనుకూలంగా మలచుకోవాలి. తెలంగాణ చరిత్రాత్మకమైన మలుపులో నిలిచివున్న ఈ సమయంలో, అనుభవజ్ఞత, దూరదృష్టి, సంక్షేమ ప్రధానమైన కేసీఆర్ నాయకత్వం అత్యంత అవసరం.

కేసీఆర్ కేవలం ప్రాంతీయ నాయకుడు మాత్రమే కాదు. తెలంగాణ రాష్ట్ర సరిహద్దులకు అతీతంగా, పరిమితులను అతీతంగా, జాతీయ స్థాయి అవసరాలను అవగాహన చేసుకుంటూ, తెలంగాణకు అతీతంగా దూరదృష్టి కలిగిన జాతీయ స్థాయి రాజకీయ శక్తిగా ఎదిగే సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉన్న రాజనీతిజ్ఞుడు. భారతదేశంలో సమాఖ్య స్ఫూర్తికి ఆయన  ఇచ్చిన ప్రాధాన్యత దానికి నిదర్శనమని తెలియచేయాల్సిన బాద్యత బీఆర్ఎస్ కింది స్థాయి నాయకుల మీద వున్నది. సవాళ్లను అధిగమించే ఆయన సామర్థ్యం, కేసీఆర్ తెలంగాణ పాలనా మోడల్‌ను కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం నిర్వీర్యం చేయడం బహుళ ప్రచారంలోకి తేవాలి.  తెలంగాణలో ప్రస్తుతం పెరుగుతున్న అసంతృప్తి కేవలం పాలనపైనే కాదు; అది గతంలో సాధించిన అభివృద్ధి వారసత్వాన్ని, దాని ప్రాముఖ్యతను కాపాడుకోవడానికి కూడా సంబంధించినది. దశాబ్దంపాటు సాధించిన పురోగమనాన్ని నాశనం చేసే ప్రమాదం పొంచి వున్నది! 

తెలంగాణ ప్రజలు కేసీఆర్ నాయకత్వ ప్రభావాన్ని ప్రత్యక్షంగా అనుభవించారు. తెలంగాణ కోసం ఆయన చేసిన పోరాటాన్ని, పాలనలో అతను పాటించిన వ్యూహాత్మక సమతుల్యతను, రాష్ట్రాన్ని అభివృద్ధి పధాన  ముందుండి నడిపించిన తీరును ప్రజలు మళ్లీ గుర్తు చేసుకోవాలి. ఈ తరుణంలో ప్రజలు మేల్కొనాలి. మరోసారి ఆలోచించాలి. మార్గాన్ని సరిదిద్దుకోవాలి. ఇదే లోతైన ఆలోచన చేసేందుకు సమయం! ధైర్యవంతమైన నిర్ణయం తీసుకునేందుకు సమయం! నిజమైన నాయకత్వాన్ని తిరిగి తెచ్చేందుకు సమయం! పది ఏళ్లలో అనుభవించిన అభివృద్ధిని మరీమరీ జ్ఞప్తికి తెచ్చుకోవాలి. వాస్తవాలను విశ్లేషించాలి, బలమైన మార్గాన్ని ఎంచుకోవాలి. కెసిఆర్ నాయకత్వం తెలంగాణ ఆత్మగౌరవానికి నిలయం. తెలంగాణ భవిష్యత్తు, అభివృద్ధి, పునాది విలువల పునర్నిర్మాణం. తెలంగాణ ప్రజలు సరైన నిర్ణయం తీసుకోవాలి. తెలంగాణకు అవసరమైన నాయకత్వాన్ని తిరిగి సంపాదించుకోవాలి. జరిగిన తప్పును సరిదిద్దుకోవడం తప్పనిసరి. కేసీఆర్ రాక చరిత్రలో లిఖించినదే. మార్గదర్శి తిరిగి రావాల్సిందే.

(కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖరరావు తిరిగి వస్తున్నారు. అవును, కేసీఆర్ తిరిగి వస్తున్నారు!)