Great Desert Calender: Vanam Jwala Narasimha Rao

Great Desert Calender

(Revised Version)

First Published in Indian Express on 20.05.1989

Vanam Jwala Narasimha Rao

Believe it or not! Some mysterious, interesting and elaborate designs are found in the Peru desert between the Andes and the Pacific Ocean. These arranged by pebbles on the sand have thrilled researchers some of whom have concluded that it could have been astronomical data! A desert calendar!

These mysterious lines conveying a definite data were said to have been drawn in the Peru desert almost 2000 to 3000 years ago. This is an indication of the meagre quantum of culture and civilisation that might have been taken by Europeans there subsequently. Europeans, wherever they had gone, at the most would have been able to pass on a culture of their level. Until 500 years ago, they did not even know about the movement of the stars.

Chile is adjacent to Peru on the south. The Easter Islands are near Chile. Some remains were found there – understandably a script which is somewhat similar to the Indus script. About a decade and half years ago, researcher M.V.N. Krishna Rao of Hyderabad deciphered the Indus script. May be it is yet to become popular. Then how did this Indus script go to the Easter Islands? The Indus script is at least 3000 years old. Is it possible that Indians might have gone there in those days?

Examples of early life and civilisations with superior intelligence higher than that of the Europeans are numerous. With the increasing domination of Europeans the old civilisations withered away and in their place new ones came in. The area in Peru, where these peculiar drawings are seen is called “Nazca Pampas”. Nazca is the name referred to the culture identified on the southern coast of present day Peru during the early intermediate period. Peru is a country in western South America. It is bordered on the north by Ecuador and Colombia, on the east by Brazil, on the southeast by Bolivia, and on the west by the Pacific Ocean.

A tribe by name “Incas” lived there. Even now they are known by that name. The Spanish who went to South America some 400 or 500 years ago not only plundered their properties but also massacred them. They then settled down and dominated over the Incas.

Coming to the “Desert Calendar” it appears that there might have been an “Astroport” at the Nazca Pampas. The total area covered by the designs there, is more than 500 square metres and “As far as the Eye can see”. Moreover, the complete figures can be seen only from a minimum altitude of 500 meters. It would have been technically impossible for the Nazcas to compose such large-scale designs without an overall aerial view. This could have been through an aircraft or a similar object. Does that mean that the Nazcas constructed man carrying kites?

The tangle of lines, tracks and figures that pattern the desert floor appears to be the work of a highly qualified geometrician. Moreover, the lines are arranged wherever necessary by pebbles containing iron and iron oxides. The pebbles, dark in colour, retain heat absorbed by the ground during the day to form a curtain of hot air which forces the hot winds away and protect the lines by keeping the wind blow sand from falling on them. The night mist that dampens the soil makes the pebbles stick to the ground.

The puzzles of lines are infinite. The design consists of hundreds of triangular, quadrangular, trapezoidal runways covering huge flat areas and running straight across narrow rises, deep ravines and dried up riverbeds. Who would have formed all these mysterious lines, shapes, and figures which look like sand scrawls of a giant hand in the desert at Nazca and for what reason? What does it indicate? Is it an astronomical calendar? Or a star map or a weather chart? It still remains a million dollar question to which scientists and astronomers are trying to find an answer.

There are many who imagine that they were made by unknown extraterrestrial beings that came to earth some thousands of years ago. Most archaeologists are of the opinion that Nazca drawings are an astronomical calendar. Some even feel that heavenly bodies especially Jupiter, Venus and Mercury were made to work out the calendar. May be they should come again on an “Unidentified Flying Object’ (UFO) landing on some “Astroport” at Nazca Pampas and explain to us about these drawings! None can unfold the puzzle!

The hundreds of individual figures range in complexity from simple lines to stylized hummingbirds, spiders, monkeys, fish, sharks, orcas, llamas, and lizards. The lines are shallow designs made in the ground by removing the ubiquitous reddish pebbles and uncovering the whitish ground beneath. Hundreds are simple lines or geometric shapes; more than seventy are zoomorphic designs of animals such as birds, fish, monkey or human and jaguar figures. Scholars differ in interpreting the purpose of the designs, but in general they ascribe religious significance to them. The geometric ones could indicate the flow of water or be connected to rituals to summon water. The spiders, birds, and plants could be fertility symbols. Other possible explanations include: irrigation schemes or giant astronomical calendars.

The Nazca Lines are a series of ancient Geoglyphs located in the Nazca Desert in southern Peru. Geoglyphs resemble Motifs. They were designated a UNESCO World Heritage Site in 1994. A UNESCO World Heritage Site is a place (such as a forest, mountain, lake, desert, monument, building, complex, or city) that is listed by the UNESCO as one of the special cultural or physical significant places. The list is maintained by the international World Heritage Programme administered by the UNESCO World Heritage Committee, composed of 21 states parties which are elected by their General Assembly.

As of 2011, 936 sites are listed: 725 cultural, 183 natural, and 28 mixed properties, in 153 States Party. Italy is home to the greatest number of World Heritage Sites to date with 47 sites inscribed on the list. Each World Heritage Site remains part of the legal territory of the state. However, UNESCO considers it as a World Heritage Site in the interest of the international community to preserve each site.

There are about 30 such UNESCO World Heritage Sites in India. Notable among them are the Agra Fort, Taj Mahal, Khajuraho Group of Monuments, Ellora Caves, The Red Fort, Qutub Minar and so on. None from Andhra Pradesh!

Archeologists, ethnologists and anthropologists have studied the ancient Nazca culture and the complex to try to determine the purpose of the lines and figures. One theory is that the Nazca people created them to be seen by their gods in the sky or the phenomenon could be related to astronomy and cosmology. The lines could have been intended to act as a kind of observatory, to point to the places on the distant horizon where the sun and other celestial bodies rose or set. There is however, insufficient evidence to support such an astronomical explanation.

Making of Veena - a languishing craft: V. Jwala Narasimha Rao

Making of Veena - a languishing craft

Published in AP Times (Hyderabad) on 03-07-1996

V. Jwala Narasimha Rao

Love for music cannot be sustained for long without musical instruments, and the skill in making these instruments is the foundation on which the entire edifice of music is built. Among the famous musical instruments of Andhra Pradesh, making of ‘Veena’ ranks first. A number of artisans are engaged in making of Veenas in Bobbili, Pithapuram and couple of other places in AP. Lack of patronage from Philanthropists and reluctance on the part of younger generation of the artisan families to pursue the craft of Veena making has lead to its disuse, according to (Late) B. Parvatala Rao in his study on the languishing crafts in the State which he did about a decade and half ago.

According to a legend, instruments like Veena were god’s creation. It was goddess Saraswathi who invented Veena and sage Nerada who brought it to Bhooloka (earth) for the use of humans. There are other stories too.

In the ancient form of Veena, according to Itharaya Brahman it has a head, body, stomach and Ambhan (sounding board) besides face and Thanthri (strings). Veena comes with different names, Qudumbari Satha Thanthri, Khanda Veena, Rudra Veena, and Tambura and so on. There is a reference to the instrument in the literary works of Valmiki and Vyasa. Haripala, Ramamatya, Somanatha and Raghunatha Nayaka classified veena into different forms and ways.

Veena evolved in two different stages-pre-fretted and fretted, according to Parvatala Rao. Modern South Indian Veena with 24 frets represents the recent stage of veena in the course of its evolution as on today. It is said, that, stringed instruments of the fretted kind made their earliest appearance in Indian Sculpture during the 19^th Century though they were said to have been in use much earlier in various parts of the world. The history of stringed instruments in India goes back to the period of Vedas. The fretted veena seen in Belur temple of the 12^th century is supposed to be the earliest example of its kind.

Outlining the advent of frets, the documentation report records that they were introduced to determine the varying notes in the string at various positions by means of which relevant pitches could be reached. The fretted veena is conducive to obtain an easier knowledge of Sruti and Swara, whereas it takes a longer time with a fretless instrument. Fret is called mettu in Telugu language. The number of frets used in veena varied from time to time.

There is a large variety of Veenas. Some of the important are :Bin (Northern Veena), Vichitra Veena, Gottuvadyam, Satatantri Veena, Brahma Veena, Pinaki, Dondiveena, Ghosaka Veena, Sruti Veena, Kinnera Veena, Yaler Yaze, Harp Type Veena, Damayanti Veena, Kannada Veena, Narada Veena and so on.

The southern veena consists of a large body (Kanda) hollowed out of a block of wood, generally jack wood.

The veena is made, preferably of Panasa Chekka-the ‘jack wood’ for durability. It is also made with vegisa and gangaravi. In the olden days, veena was made of sandal wood and sampangi wood also.

The process of making veena starts with the wood given a certain shape. According to Craftsman G. Venkata Rao of Pithapuram, if the whole veena is made of a single log, from the body to its neck, it is called Ekanda Veena – the best kind from the point of view of tonal quality. It is, however, difficult to procure such logs. So, the body, stem and neck of a veena are made separately and joined together.

The wood is turned into a sphere devoid of the top one third positions to prepare the body or kanda. This semi sphere is hollowed out leaving the outer shell of a uniform thickness of half-an-inch. For this, a number of circles are drawn on the block of wood, all concentric and the wood is turned by clipping off in ascending order.

Similarly, to hollow it out, concentric circles are drawn and the wood is chipped off in a descending order. Then, it is closed by a flat and smooth wooden board of half-an-inch thickness of the same wood and shape as the body. Next a dandi (stem) is made of the same wood, long and hollow with half an inch thick wooden board. Small, flat, wooden pieces are fixed on stem for frets. At the end of dandi a metallic piece called meruvu is fixed. It is on this that the main strings pass towards yali (neck). A gourd which is hollowed and dried is fixed under the dandi towards the neck. This acts as a resonator. Due to non-availability of gourds in suitable sizes, gourds made of bamboo in the required shape are taken, coated with paper paste, colored and used.

After the wooden structure is made, it is polished and sometimes colored. Ornamentation with ivory or horn or plastic is done to add to the beauty and elegance of the instrument.

The pita (bridge) is then fixed on the body with block wood. The entire four main strings pass over this bridge towards meruvu and over that to the birada (keys), which are fixed on yali (neck) keys are made of rose wood. Subsidiary strings meant for Sruti pass over a metallic piece fixed in the shape of a semi circle. All the four main strings and three subsidiary strings are lightly fastened by means of seven lagama (linked) to a control the hook called mooladharapeetham. Each link is provided with a hard which can be maneuvered to set the right Sruti. Main strings pass from the central hook through the links on to the bridge and from there over the frets arranged on the stem to the meruvu. They pass on to the neck where they are fastened to the keys. The three subsidiary strings pass over the metal piece of crescent shape and then to the end side of the stem and are fastened to the keys there. The end of the dandi or stem vadanam forms a snake like figure.

For the sake of safety, the veena is kept in a specially designed box.

The most sophisticated part of making veena is Melam and only an expert with knowledge of swaras can do this work. The first stop to develop Melam is to cook the mixture of Guggilam, Minam (wax), honey and coal powder. The resultant mixture is taken and pasted at walls on the wooden pieces fixed across stem making right angles with the strings. A total of 24 frets are mixed on these walls before the wall solidifies. This exercise should be carried out only when the sun shines brightly.

The art of turning the wood into a perfect sphere is a challenging task and according to Parvatala Rao, the number of artisans who practiced this craft at Bobbili, Vizianagaram, Pithapuram, Nuzvid, Vijayawada, Jaggaiahpet and Machilipatnam, is dwindling. Almost all the veena makers express difficulty in procuring jack-wood.

The study observed that in earlier times, care was taken to train their disciples only in one or two aspects of the veena making, such as the body, neck and polishing part of it, thus retaining their monopoly over production. This resulted in an erosion of interest in the work of disciples. Parvatala Rao also noticed that the sales of Veena were dull. However, the small replica of veenas, designed by Kameshwara Rao of Bobbili, found a market. The craft development centre of APHDC at Bobbili makes them in large numbers and markets them through Lepakshi Emporia.

According to Parvatala Rao, veena making should be considered as a languishing craft for reasons like decline in public patronage, low profit for the artisans, scarcity of raw material and reluctance of younger generation to take up this profession.

As a plan of action to revive the craft, he suggested product modification, technical innovation in tools, training, assured market, formation of cooperatives, engaging the artisans as consultants at music colleges, basic facilities for artisans, introduction of veena vidwan scheme, provision of working capital loans and supply of raw material.

In response to a proposal from APHD, the development commissioner for handicrafts, sanctioned a scheme for the revival of this neglected craft, on the lines suggested by the study and when it took off, signaling a beginning of a new era in veena making.

The revival scheme included, among other things, design development and production of prototypes in consultation with design centers, technical development and purchase of modified machines and tools, training in up-gradation of skills, and organizing exhibitions to launch new product.

మాట మార్చడమే చిదంబర రహస్యమా?: వనం జ్వాలా నరసింహారావు

మాట మార్చడమే చిదంబర రహస్యమా?

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్య దినపత్రిక (29-07-2011)

సమస్యల పరిష్కారానికి ధైర్యం చేయని కాంగ్రెస్‌...ఆజాద్‌ చర్చలకు ఒక అజెండా ఉందా?...ఆరోపణలపై స్పందించని కేంద్రం...ఏకాభిప్రాయం అంటే ఏమిటి?...ప్రతిపక్షాలను తప్పు పట్టడం హాస్యాస్పదం

ఊసరవెల్లికి రంగులు మార్చే నైజం వుందని విన్నాం - చూశాం. కాని, బాధ్యతాయుతమైన ఒక పదవిని, అందునా కీలకమైన హోం మంత్రిత్వ శాఖను-అది కూడా ఆయనకు ముందున్న వ్యక్తి సరిగ్గా నిర్వహించ లేదన్న ఆరోపణ దరిమిలా, చేపట్టిన చిదంబరం, మాటి-మాటికీ, చీటికి-మాటికీ మాట మారుస్తుంటే, ఆ నైజాన్ని ఏ "రకమైన వెల్లి" అని పిలవాలో అర్థం కావడం లేదు. చిదంబరం ఈ వింత ధోరణి పర్యవసానంగా, ఇటీవల గత కొద్ది కాలంగా, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ ప్రజల ముందు ఓ వింత సమస్య వచ్చిపడిందనాలి. రాష్ట్రం సమైక్యంగా వుండడమా? లేక, రెండు-మూడు రాష్ట్రాలుగా విడిపోవడమా? అనే సమస్య స్థానంలో, తమనీ స్థితిలోకి లాగుతున్న చిదంబరాన్ని, ఎలా ఒక దారికి తీసుకురావడం అన్న సమస్యతో అటు సీమాంధ్రులు, ఇటు తెలంగాణ వాదులు సతమతమౌతున్నారు అంటే సరిపోతుందేమో!

బహుశా మరే రాజకీయ నాయకుడూ మాట్లాడడానికి సాహసించని, ఒక విభిన్న శైలి ఆంగ్ల భాష ఉచ్ఛారణతో, ఒక్కొక్క పదాన్ని ఒకటికి పదిసార్లు మరీ-మరీ నొక్కి పలుకుతూ, చెప్పిందే పదిసార్లు చెప్తూ, వింటున్న వారందరినీ తాను ప్రభావితులను చేస్తున్నానన్న భ్రమతో, అసలు సమస్యను పక్కదారి పట్టించడం చిదంబరం ప్రత్యేకత. ఆ సమస్య ఒక్క తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సంబంధించింది మాత్రమే కావాలని లేదు. ఏలాంటి తీవ్ర వాదుల ఆకస్మిక ముంబాయి దాడుల నేపధ్యంలో ఆయనకు హో మంత్రిత్వ శాఖను కట్ట బెట్టారో, అలాంటి దాడులే వీరి హయాంలో జరిగినా కూడా, వాటిని తనకే మాత్రం ఇబ్బంది కలగని రీతిలో ఖండించ గలగడం ఆయన ప్రత్యేకత. రాందేవ్ బాబా లాంటి వారి నిరాహార దీక్ష విషయంలో, తన వాక్చాతుర్యంతో, సమస్యను పక్క దోవ పట్టించడం ఆయనకు తప్ప ఎవరికీ సాధ్య పడదు. ఈనగారికీ-సాక్షాత్తు ప్రధాన మంత్రికీ తెలవకుండా టు-జీ స్పెక్ట్రం స్కాం జరగలేదని, మాజీ కేంద్ర మంత్రి, ఆ స్కాంలో నిందితుడు రాజా, దేశ అత్యున్నత న్యాయ స్థానంలో, వాంగ్మూలం ఇస్తే ఎలా స్పందించాలో-ఎలా స్పందిస్తే సమయానుకూలంగా వుంటుందో, సరిగ్గా అలానే చేశారు చిదంబరం. మామూలు నేరాలలోనే (ఉదాహరణకు: ఇటీవల మత్తు మందుల సరఫరాకు సంబంధించి పట్టుబడిన బెంగుళూరుకు చెందిన వ్యక్తి సాక్ష్యం ఆధారంగా) పోలీసులకు దొరికిన ఒక నేరస్థుడు, మరో వ్యక్తి పేరు (కావాలని కూడా) చెప్పినప్పుడు-లేదా చెప్పించినప్పుడు, ఆ వ్యక్తిని కూడా విచారణ చేసే సాంప్రదాయం మన పోలీసు-న్యాయ వ్యవస్థలో వున్న సంగతి అందరికీ తెలిసిందే! అలాంటప్పుడు, అత్యున్నత న్యాయ స్థానంలో, అందునా, ఒక మాజీ మంత్రి-ఒక కీలకమైన కేసులో, మరో కీలకమైన వ్యక్తి పేరు చెప్పినప్పుడు, ఆ వ్యక్తి నేర పరిశోధనకు సంబంధించిన ప్రభుత్వ శాఖకు చెందిన వ్యక్తి ఐనప్పుడు, చట్టానికి లోబడి, విచారణకు సిద్ధం కావాలా? వద్దా?

మొన్నీ మధ్యనే, తాను చేసిన డిసెంబర్ తొమ్మిది (2009) ప్రకటనను, డిసెంబర్ ఇరవై మూడు ప్రకటనతో కలిపి చదవాలని, తన మాట మార్పిడిలో భాగంగా శల విచ్చిన చిదంబరం, మరో అడుగు ముందుకు వేసారీసారి. డిసెంబర్ తొమ్మిదిన-ఆ రోజున నెల కొన్న పరిస్థితుల నేపధ్యంలో, ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ప్రక్రియ ప్రారంభమౌతుందని తాను చేసిన ప్రకటనలో తప్పేమీ లేదని, అంటూనే, ఆ ప్రకటన వల్ల చెలరేగిన నిరసనలు-మూకుమ్మడి రాజీనామాలు, అస్తవ్యస్త పరిస్థితులు, ఉద్రిక్తతలు తనను మరో ప్రకటన (మొదటి దానికి పూర్తి విరుద్ధంగా) చేసేందుకు దారితీసిన మాట వాస్తవమేనని ఇప్పుడంటున్నారు చిదంబరం. మొదలు చేసిన ప్రకటన, ఆ తర్వాత (మాట మారుస్తూ) చేసిన ప్రకటన, తాను ప్రభుత్వ పరంగా చేసిన ప్రకటనలే గాని వ్యక్తిగతమైనవి కావని నమ్మించే ప్రయత్నం చేశారు హోం మంత్రి చిదంబరం. రెండు ప్రకటనలూ ఇలా రావడానికి కారణం ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో నెల కొన్న పరిస్థితులే కారణం అని నింద మోపే ప్రయత్నం అతి చాకచక్యంగా చేయడానికి ఆయన ఏ మాత్రం సందేహించడం లేదు. పైగా తనను బాధ్యుడిని చేస్తూ, నిందించడం సరి కాదని ఆయన ఆవేదన వ్యక్తం చేసారు. అంతటితో ఆగినా బాగుండేది. తాను-తన కాంగ్రెస్ పార్టీ ఏదో "పత్తిత్తు" ఐనట్లు, పాతివ్రత్యం తమకు తప్ప ఇతరులకు లేనట్లు, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లోని అన్ని రాజకీయ పార్టీలను తప్పుబట్టారు. తెలంగాణాపై నిర్ణయాన్ని ఏకపక్షంగా ప్రజలపై రుద్దలేమని అన్న చిదంబరం, అందరికీ ఆమోదయోగ్యమైన నిర్ణయాన్నే ప్రకటిస్తాం అని, ముందుగా కాంగ్రెస్‌ పార్టీలో ఏకాభిప్రాయాన్ని తెస్తామని భరోసా ఇచ్చారు. రాష్ట్రంలో తనకు ప్రధాన ప్రత్యర్థైన తెలుగుదేశం పార్టీని నిందించడానికి ఇదే సరైన సమయం అన్న రీతిలో, ఆ పార్టీ కూడా ఏకాభిప్రాయాన్ని ప్రకటించాలని ఆయన విజ్ఞప్తి చేశారు. భారతీయ జనతా పార్టీని తిట్టీ తిట్టకుండా, చిచ్చు బెట్టారు. మొత్తం మీద తనది, తన పార్టీది, తన యుపిఎ ప్రభుత్వానిది, అమ్మ సోనియా గాంధీది, ఆ మాటకొస్తే తెలంగాణ-సమైక్యాంధ్ర సమస్యలను నానుస్తున్న తన కాంగ్రెస్ అధిష్టాన సహచరులది ఏ మాత్రం తప్పు లేదని ఇంచక్కా చెప్పారు తన ప్రత్యేక తరహా ఇంగ్లీష్ ఉచ్ఛారణతో. వాక్చాతుర్యానికి చిదంబరానికి చిదంబరమే సాటి!

చిదంబరానికి - ఆయన (అధిష్టానం-అమ్మ సోనియా గాంధి) అడుగు జాడల్లో చర్చల ప్రక్రియను మరో మారు ప్రారంభించి కొనసాగిస్తున్న గులాం నబీ ఆజాద్ కు, అటు సీమాంధ్రుల వాదనల లోని నిజా-నిజాలు, ఇటు తెలంగాణ కోరుకుంటున్న వారి వాదనల లోని వాస్తవాలు, ఆకళింపు చేసుకోవాలని కాని-చేసుకుని సమస్యకు (వారంటున్న విధంగా ఏకాభిప్రాయం సాధించడం ద్వారా) పరిష్కారం కనుక్కోవాలని కాని త్రి కరణ శుద్ధిగా వుంటే ఎవరికీ అభ్యంతరం వుండదు. త్రి కరణ శుద్ధి కాకపోయినా, కొంతలో కొంతైనా చిత్త శుద్ధి వున్నా పర్వాలేదు. వాళ్లకు తీరిక దొరికినప్పుడు, వారి దృష్టిలో ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్న ఏ జాతీయ-అంతర్జాతీయ సమస్యలు చర్చించాల్సిన రోజు కానప్పుడు, తెలుగు వారితో కాసేపు సరదాగా కూర్చొని కాలక్షేపం చేయాలని భావించినప్పుడు మాత్రమే ఈ సమస్య గుర్తొస్తుంది చిదంబరానికి-ఆజాద్ లాంటి వారికి. అసలు మాటి-మాటికీ మాట మారుస్తున్న వీరి దృష్టిలో ఏకాభిప్రాయమంటే అర్థం ఏమిటి? అదేమన్నా మార్కెట్లో దొరికే అమ్మకపు సరుకా? లేదా, కాంగ్రెస్ అధిష్టానం అనుకున్నప్పుడల్లా, వారి పార్టీ అధికారంలో వున్న రాష్ట్రాలలో ముఖ్య మంత్రులను మార్చదలుచుకుంటే, అప్పటికప్పుడు వారి అభీష్టం మేరకు లభ్యమయ్యే "వ్యక్తుల" లాంటి ఒక "జడ పదార్థమా? ఏకాభిప్రాయం అనేది ఒక ఎత్తుగడ తప్ప మరేమీకాదు. ఎటువంటి సమస్యైనా, కాంగ్రెస్ పార్టీ-అధిష్టానం-దాని సారధ్యంలోని యుపిఎ ప్రభుత్వం పరిష్కరించ వద్దనుకుంటే, తరచుగా వారు వాడె ఒక వూత పదం "ఏకాభిప్రాయం"!

కాంగ్రెస్ పార్టీ పరంగా - రాష్ట్రం లోని యావన్మంది తెలంగాణ ప్రాంత నాయకులు, పూర్తిగా మరిచిపోయిన తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ప్రక్రియ సమస్యను, తన రాజకీయ అవసరాల కొరకు-అలనాటి చంద్రబాబు నాయుడి ఆధిపత్యాన్ని, పలుకుబడిని ఎదుర్కొని, ఎన్నికలలో విజయం సాధించడానికి, 2004 శాసన సభ-లోక్ సభ ఎన్నికల్లో, తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితితో పొత్తుపెట్టుకోవడం ద్వారా, మరో మారు జ్ఞప్తికి తెచ్చింది ఎవరో కాదు....గులాం నబీ ఆజాదులు, చిదంబరాలు, ప్రణబ్ ముఖర్జీలు, వారి అధినేత్రి సోనియా గాంధీ! ఆ పొత్తును దివంగత ముఖ్య మంత్రి-అప్పట్లో రాష్ట్రంలో తిరుగులేని కాంగ్రెస్ పార్టీ నాయకుడు, డాక్టర్ వైఎస్ రాజశేఖర రెడ్డి ససేమిరా ఇష్టపడలేదు. ఐనా, అల నాడు ఎన్నికల ప్రణాళికలో, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు కాంగ్రెస్ సుముఖంగా వున్న అభిప్రాయం కలిగించారు ఇటువంటి చిదంబరాలు, ఆజాదులు. ఆనాడు ఏకాభిప్రాయంతోనే ఆ పని చేశారా? ఆ నాడు సీమాంధ్ర నాయకులను సంప్రదించే ఆ పని చేశాడా చిదంబరం-ఆజాద్? అప్పుడు గుర్తుకురాని ఏకాభిప్రాయం ఇప్పుడెందుకు గుర్తుకు రావాలి? తెలంగాణ ఇవ్వడం-ఇవ్వక పోవడం కాదిక్కడ ముఖ్యం. మాట మార్చే అలవాటే చిదంబరం నైజం అనడం ఇక్కడ ప్రధానం.

పోనీ, యుపిఎ ప్రభుత్వం రాష్ట్రపతి ప్రసంగంలో తెలంగాణ అంశం ప్రస్తావించినప్పుడు ఏకాభిప్రాయం గుర్తుకు రాలేదా చిదంబరానికి? డిసెంబర్ తొమ్మిదిన ప్రకటన చేయడానికి ముందర కాని-దరిమిలా చేసిన ప్రకటనప్పుడు కాని ఏకాభిప్రాయం మంచిదన్న భావనే కలగలేదా? వాస్తవానికి, డిసెంబర్ తొమ్మిది ప్రకటనకు ముందు జరిగింది అన్ని పార్టీల ఏకాభిప్రాయం కాదా? ఒకనాడు శాసన సభలో చేసిన తీర్మానం ఏకాభిప్రాయం కాదా? ఒక రాష్ట్రంలోని ఒకటికి మించిన ప్రాంతాల ప్రజలు-ప్రజా ప్రతినిధులు నిలువుగా-అడ్డంగా-ఏటవాలు గా చీలిపోయినప్పుడు, ఎవరి సిద్ధాంతంతో వారు పట్టుదలగా వున్నప్పుడు, ఏకాభిప్రాయం నెపంతో, వారి మధ్య వైషమ్యాలు పెంపొందించడం కేవలం మాట మార్చేవారికి మాత్రమే సాధ్యపడుతుందని అనక తప్పదు. దొంగ... ఎదుటివారిని "దొంగ..దొంగా" అని అరిచి, తన దొంగతనం కప్పిపుచ్చుకునే ప్రయత్నం చేసినట్లే, తన పార్టీ మధ్యనే ఏకాభిప్రాయం సాధించలేని చిదంబరం, తెలుగుదేశం పార్టీని, దాని నాయకుడు చంద్రబాబు నాయుడునీ తప్పుబట్టడం మరీ హాస్యాస్పదం. ముందు తన తప్పు ఒప్పుకుని, ఇతరులు తప్పు చేశారంటే అర్థముంటుంది కాని, ఇతరులది తప్పు-తనది ఒప్పు అనడం ఎంతవరకు భావ్యం?

సరే.. తెలుగు వారికి..ఇలాంటి చిదంబరాలతో వేగక తప్పదను కుందాం. ఇక చిదంబరం దృష్టిలో, ఈ సమస్యను "ఏకాభిప్రాయ సాధన" ద్వారా పరిష్కరించే సత్తా వుందని భావిస్తున్న గులాం నబీ ఆజాద్ (అందుకే ఆయనకు ఆ బాధ్యత అప్పగించిన అర్థం స్ఫురించే రీతిలో) చిదంబరానికంటె ఒక ఆకు ఎక్కువే చదివాడు. ఒక పక్క సమస్య పరిష్కారానికి నిర్దిష్ట మార్గాన్ని కనుగొనేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నామంటూనే, కాంగ్రెస్ ప్రజా ప్రతినిధులతో తొలివిడత సంప్రదింపులు ముగిసిన వెంటనే, సమస్య పరిష్కారాన్ని మరో రెండు (ఎన్ని రెళ్లో?) నెలలు వాయిదా వేశారు ఆజాద్. ఆజాద్ చర్చలకు ఎజెండా వుంటే పర్వాలేదు...వుంటే ఆ ఎజెండా ఏంటో బహిరంగ పరచాలి...సమస్య కేవలం కాంగ్రెస్ ప్రజా ప్రతినిధుల ది మాత్రమే కాదని, అన్ని రాజకీయ పార్టీలకు సంబంధించిందని అర్థం చేసుకోవాలి...ఆయన చేస్తున్నది పునఃసమీక్ష కానే కాదని, సమస్యను కనీసం శాశ్వత తాత్కాలిక ప్రాతిపదికగా పరిష్కరించుకోడానికి కట్టుబడి వున్నామని అధికారికంగా-ప్రభుత్వ పరంగా ప్రకటించాలి. అందరికీ ఆమోదయోగ్యమైనదయితే అంతకంటే మించిందే మీ లేదు. కానప్పుడు, ఇరు ప్రాంతాల వారికి వీలై నన్ని తక్కువ అభ్యంతరాలతో సమస్యను పరిష్కరించాలి. ఏకాభిప్రాయం పేరుతో, దీర్ఘకాలికంగా వాయిదా వేసుకుంటూ పోతే, దొరికే ది పరిష్కారం కాదు కదా...మరిన్ని సమస్యల తోరణాలు మాత్రమే!

శాసన నిర్మాణ కర్తల రాజీనామాలు-బ్రిటీష్ పార్లమెంటు అనుభవాలు: వనం జ్వాలా నరసింహారావు

శాసన నిర్మాణ కర్తల రాజీనామాలు

బ్రిటీష్ పార్లమెంటు అనుభవాలు

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

"తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటుకన్నా ఒప్పుకోవాలి", లేదా, "తమ రాజీనామాలన్నా ఆమోదించాలి" అన్న ఏకైక నినాదంతో, స్పీకర్ ఫార్మాట్ లో "కారణాలంటూ ఏమీ చూపకుండా" తెలంగాణ ప్రాంతానికి చెందిన వివిధ పార్టీల శాసనసభ సభ్యులు మూకుమ్మడిగా చేసిన రాజీనామాలను స్పీకర్ నాదెండ్ల మనోహర్ తిరస్కరించారు. రాజీనామాలు భావోద్వేగాలతో తీసుకున్న నిర్ణయమని, తనకు అందుబాటులో లభించిన సమస్త సమాచారం ఆధారంగా, రాజ్యాంగంలోని 190 (3) అధికరణం ఇచ్చిన అధికారం అన్ని కోణాల్లో క్షుణ్ణంగా పరిశీలించిన తర్వాతే ఈ నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు స్పీకర్ ప్రకటించారు. తమకు ఆమోద యోగ్యం కాని స్పీకర్ నిర్ణయాన్ని అప్రజాస్వామికమని, రాజ్యాంగ విరుద్ధమని రాజీనామా చేసిన ఎమ్మెల్యేలు మండిపడ్డారు.

స్పీకర్ నిర్ణయం సమంజసమా? కాదా? అన్న విషయంలో దాన్ని సమర్థించేవారు ఒక విధంగా, వ్యతిరేకించేవారు దానికి విరుద్ధంగా విడమరిచి మరీ చెపుతున్నారు. శాసనసభ స్పీకర్ నిర్ణయానికి అనుగుణంగానే, వర్షాకాల పార్లమెంటు సమావేశాలు ఆరంభమయ్యే లోపున, లోక్ సభ స్పీకర్ నిర్ణయం వుండబోతుందా? ఒక వేళ ఆమె కూడా రాజీనామాలు తిరస్కరించే అవకాశాలు ఆగస్టు మొదటి తారీఖు లోపల కాని, ఆ తర్వాత కాని వుంటే, దాన్ని ఎదుర్కొనేందుకు, ఒకే-ఒక మార్గం రాజీనామా చేసిన సభ్యులు సమావేశాలకు హాజరు కాకుండా వుండడమే. అందుకే, ఆజాదు వ్యూహం ఆ దిశగా సాగుతోందనుకోవాలా?

వంద మందికి పైగా ఆంధ్ర ప్రదేశ్ నుంచి ఎన్నికైన లోక్ సభ, శాసనసభ సభ్యులు, తమ పదవులకు రాజీనామా సమర్పించడంతో, వాటిని ఆమోదించాలా? తిరస్కరించాలా? అన్న మీమాంసలో పడిపోయారు లోక్ సభ స్పీకర్ మీరా కుమార్, రాష్ట్ర శాసనసభ స్పీకర్ నాదెండ్ల మనోహర్. అక్కడ లోక సభ స్పీకర్ కాని, ఇక్కడ మనోహర్ కాని ఎటువంటి నిర్ణయం తీసుకుంటే మంచిదన్న అంశంపై స్పష్టమైన అవగాహన ఎవరికీ లేదనే అనాలి. దానికి కారణం కూడా లేకపోలేదు. చట్ట సభలకు ఎన్నికైన వ్యక్తులు ఇంత భారీ సంఖ్యలో (స్పీకర్ ఫార్మాట్ లో) రాజీనామా చేసిన సందర్భాలు గతంలో, మన దేశంలో కాని-మరేదైనా ఇతర పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య దేశాల్లో కాని లేవు. అలాంటప్పుడు, నిర్ణయం ఎలా వుంటే సరైందన్న విషయంలోను స్పష్టమైన నిబంధనలు కాని, సాంప్రదాయాలు కాని, పద్ధతులు కాని, ప్రక్రియలు కాని వుండే అవకాశం కూడా లేదు. వీటి తోడ్పాటు లేకుండా, కేవలం రాజ్యాంగపరమైన మార్గదర్శకాలుంటే సరిపోదు. వాస్తవానికి, ఇంతమంది కాక పోయినా, ఒకరిద్దరు పార్లమెంటు సభ్యులైనా సరే, రాజీనామా చేసిన సందర్భాలలో, మన దేశంలో కాని-ఇతర దేశాలలో కాని, అందరికీ ఆమోద యోగ్యమైన సంప్రదాయాలే మన్నా వున్నాయేమో అధ్యయనం చేస్తే కొంత ఉపయోగకరంగా వుండేదేమో!

లోక్ సభ, శాసనసభ సభ్యుల రాజీనామాలు "స్పీకర్ ఫార్మాట్" లో, ఎటువంటి కారణాలు చూపకుండా, పద్ధతి ప్రకారం అవి ఆమోదించేందుకు అనుగుణంగా వున్నప్పటికీ, రాజీనామా చేసిన వారందరూ కూడా, బహిరంగంగా తామెందుకు అలా చేయాల్సి వచ్చింది ప్రకటించారు. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటన్నా జరగాలి, లేదా, రాజీనామాలన్నా ఆమోదించాలని ఆ ప్రకటనల సారాంశం. ఫార్మాట్ లో పేర్కొనక పోయినా, ఏ కారణం వల్ల తాము రాజీనామా చేశారో స్పష్టం చేశారు. అలాంటప్పుడు, స్పీకర్ వాటిని ఆమోదించితే తెలంగాణా ఏర్పాటుకు ప్రభుత్వం సుముఖంగా లేదన్న పరోక్ష సంకేతం ఇచ్చినట్లే కదా! అలా కాకుండా ఆమోదించకపోతే, అదే తమ నిర్ణయమని బహిర్గతం చేస్తే, తెలంగాణ ఇస్తున్నట్లు ప్రభుత్వం ఒప్పుకుందని అన్న ట్లే కదా! అంటే తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు కేంద్రం సుముఖంగా వుందన్న ప్రభుత్వ అభిప్రాయాన్ని స్పీకర్ ద్వారా ఈ విధంగా తెలియ చేయడం జరిగిందా?

భారత రాజ్యాంగ నిర్మాణ స్వరూపం చాలా వరకు, వెస్ట్ మినిస్టర్ నమూనా పార్లమెంటరీ పద్దతితోనే రూపు దిద్దుకుంది. పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్యం అనుసరించే భారత, ఇంగ్లాండ్ దేశాలకు, దాదాపు ఒకే రకమైన సంప్రదాయాలు, ప్రక్రియలున్నాయి. యునైటెడ్ కింగ్డమ్ పార్లమెంట్ నియమ-నిబంధనలు, సంప్రదాయాలు భారత దేశం అనుకరించడం జరుగుతున్నప్పటికీ, అ దేశంలో ఎన్నికైన పార్లమెంట్ సభ్యులు పూర్తికాలం పదవిలో కొనసాగకుండా మధ్యలో రాజీనామా చేయాలనుకున్నప్పుడు, రాజ్యాంగ స్ఫూర్తితో స్పీకర్ తీసుకునే నిర్ణయానికి సంబంధించిన ప్రకరణ మన రాజ్యాంగంలో పొందుపరచక పోవడం బహుశా పొరపాటే మో! అసలా మాటకొస్తే వెస్ట్ మినిస్టర్ నమూనా పార్లమెంటరీ విధానంలో ఎప్పటికప్పుడు ఏదో ఒకటి నేర్చుకునే విధానం అంతర్లీనంగా వుంటుందనాలి. అలాంటివి ప్రజాస్వామ్యం బలపడ్డానికి దోహదపడతాయి. ఉదాహరణకు, ఆ దేశంలో లాగా, ఇక్కడి లోక్ సభ-రాష్ట్ర శాసన సభల స్పీకర్లు, చట్ట సభల కాలపరిమితి తర్వాత జరిగే ఎన్నికలలో, ఏ పార్టీకి చెందని అభ్యర్థులుగా పోటీ చేసే అవకాశం కలిగించాలి.

ఇంగ్లీష్ పార్లమెంటుకు ఒక సారి ఎన్నికైన వ్యక్తికి, పదవీ కాలం పూర్తవకుండా-లేదా మళ్లీ ఎన్నిక లొచ్చే వరకైనా, రాజీనామా చేసే అవకాశం లేనే లేదు. పదిహేడవ శతాబ్దంలో, రాచరిక వ్యవస్థ నేపధ్యంలో, బ్రిటీష్ పార్లమెంటుకు ఎన్నిక కావడం, సభ్యులుగా వుండడం అరుదైన గౌరవంగా, ప్రజలకు సేవ చేసే గొప్ప అవకాశంగా భావించినందున ఎవరు రాజీనామా చేసేందుకు ఇష్టపడేవారు కాదు. ఆ అవసరం దృష్ట్యా, మార్చ్ 2, 1623 న ఎన్నికైన పార్లమెంట్ సభ్యులు తమ సభ్యత్వానికి రాజీనామా చేసేందుకు వీలుపడకుండా, సభ ఒక తీర్మానాన్ని ఆమోదించింది. ఆ తీర్మానమే అమలులో వుందిప్పటికీ. అదే మన దేశం విషయానికొస్తే, ఒక వ్యక్తి ఒకటికి మించిన స్థానాలలో పోటీ చేయవచ్చు- చేసి గెలిచిన స్థానాలలో ఒకటి వుంచుకుని మిగతా వాటికి రాజీనామా చేయవచ్చు. గెలిచిన అభ్యర్థి తన ఇష్టం వచ్చినప్పుడు రాజీనామా చేసి, ఉప ఎన్నికలొచ్చిందాకా వేచి వుండి తిరిగి పోటీకి దిగవచ్చు. బహుశా ఈ విధానానికి స్వస్తి చెప్పాల్సిన సమయం ఆసన్నమైందనాలి.

ఇండియా, కెనడా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్ దేశాలలో, చట్ట సభలకు ఎన్నికై నవారు, రాజీనామా చేయదల్చు కుంటే, ఆ విషయాన్ని ఫార్మాట్ లో, స్పీకర్ కు తెలియ చేస్తే సరిపోతుంది. స్పీకర్ తక్షణం (వైఎస్ జగన్మోహన్ రెడ్డి విషయంలో జరిగినట్లు) రాజీనామాను ఆమోదించవచ్చు, లేదా, (గతంలో రాష్ట్ర శాసన సభ సభ్యుల విషయంలో జరిగిన విధంగా) నిర్ణయం వాయిదా వేయడమో, రాజీనామాలను తిరస్కరించడమో చేయవచ్చు. ఇలా చేశాం అని చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు. స్పీకర్ అందుబాటులో లేకపోతే, రాజీనామా చేయదల్చుకున్న వ్యక్తి డిప్యూటీ స్పీకర్ కు కాని, కార్యాలయంలో సిబ్బందికి కాని ఇచ్చి పోవచ్చు. రాజీనామా చేయడం అంత తేలికైన విషయమన్న మాట. ఫాక్స్ ద్వారా పంపిన వారు కూడా వున్నారు. ఎంత వేగంగా వారు రాజీనామాలను సమర్పించుకుంటా రో, అంతే మోతాదులో, అత్యంత నెమ్మదిగా, నిర్ణయాన్ని వాయిదా వేయవచ్చు. ఇంగ్లాండులో సభ్యులకు రాజీనామా చేసే అవకాశం లేకపోయినా, సభ్యత్వం నుంచి తొలగడానికి రాజ్యాంగం ఒక వెసులుబాటు కలిగించింది. "రాజీనామా" కు బదులుగా "పదవీ విరమణ" చేసే అవకాశం పార్లమెంట్ కలిగించింది . పార్లమెంటు సభ్యులుగా వున్న వారు "ఆదాయం లభించే" పదవులను అంగీకరించ రాదన్న నిబంధన వున్నందున, సభ్యులు ఆ నిబంధన ప్రకారం సభ్యత్వాన్ని కోల్పోయేందుకు, ప్రభుత్వ పరంగా, ప్రత్యేకంగా దీని కొరకే ఉద్దేశించబడిన ఒక పదవి కావాలంటూ అభ్యర్థన చేసుకోవాలి. దాన్ని మన్నించి, బ్రిటీష్ రాణి (లేదా రాజు), ఆర్థిక మంత్రి (ఛాన్సలర్ ఆఫ్ ఎక్స్ చెకర్) ద్వారా ఆ పదవిలో వారిని నియమించడం, తక్షణమే, సభ్యత్వం రద్దు కావడం జరుగుతుంది. అలాంటి వారు, తాము ఖాళీ చేసిన సీటుకు ఉప ఎన్నికలలో పోటీ చేయడానికి సాధారణంగా సాహసించరు. పార్టీ టికెట్ కూడా లభించదు. ఆశ్చర్యకరమైన విషయం... దీని కొరకు కేటాయించిన పదవులు కాగితం పై మాత్రమే వుంటాయి. ఎప్పుడో, మాంధాతల కాలంలో, రాచరిక వ్యవస్థ పూర్తిగా వేళ్లూనుకున్న రోజుల్లో, ఏర్పాటైన ఆ పదవులు, ప్రస్తుతం "చట్టపరమైన కల్పితాలు" గా మిగిలి పోయాయి.

ఈ నేపధ్యంలో, ఆ దేశంలోని, వామ పక్ష ఐరిష్ రిపబ్లికన్ రాజకీయ పార్టీ నాయకుడు-పార్లమెంటు సభ్యుడు గెర్రీ ఆడమ్స్, ఇటీవల, బ్రిటీష్ పార్లమెంటు సభ్యత్వానికి చేసిన రాజీనామా, కొన్ని సమస్యలకు దారితీసిందక్కడ. ఆయన రాజీనామా చేయడానికి కారణం, ఉత్తర ఐర్లాండ్ శాసన సభ స్థానానికి పోటీ చేసి-గెలిచి, అక్కడ అధికారం పంచుకుంటున్న తన పార్టీ పక్షాన మంత్రి వర్గంలో చేరడమే. వాస్తవానికి, గెర్రీ ఆడమ్స్ “ఓటు హక్కు ఉపయోగించుకునేందుకు ఇష్టపడని” (Abstentionist) వెస్ట్ మినిస్టర్ హౌస్ ఆఫ్ కామన్స్ (బ్రిటీష్ పార్లమెంట్ ఎగువ సభ) సభ్యుడుగా 1983 నుంచి 1992 వరకు, తిరిగి 1997 లో ఎన్నికై 2011 వరకు కొనసాగుతున్నాడు. అలానే ఆయన సహచర పార్టీ అభ్యర్థులు మరి కొందరున్నారు. ఆ పార్టీ సిద్ధాంతం ప్రకారం, తమ బలాన్ని నిరూపించుకోవడానికి పోటీ చేసి గెలుస్తారు కాని, సభా కార్యక్రమాలలో పాల్గొనరు. అలా 19 వ శతాబ్దం నుంచి కొనసాగుతుందక్కడ. ఉత్తర ఐర్లాండును యునైటెడ్ కింగ్ డం నుంచి వేరు పరచడం వారి నినాదం. ఒకనాటి మిలిటెంట్ ఉద్యమాన్ని ప్రస్తుతం ప్రజాస్వామ్య పద్దతుల ద్వారా కొనసాగిస్తోందా పార్టీ. పార్లమెంటులో ఆ పార్టీ సభ్యులు అనుసరిస్తున్న విధానాన్ని ఉత్తర ఐర్లాండ్ శాసన సభ విషయంలో పాటించడం లేదు. ఐరిష్ శాసన సభకు పోటీ చేసేందుకు, జనవరి 2011 ఆడమ్స్ తన పార్లమెంట్ సభ్యత్వానికి రాజీనామా చేస్తున్నట్లు ప్రకటించారు. సాంప్రదాయం ప్రకారం, రాజీనామాకు ప్రత్యామ్నాయంగా, అందుకై కేటాయించిన ప్రభుత్వ కొలువులో, ఆయనను నియమిస్తూ, ఛాన్సలర్ ఆఫ్ ఎక్స్ చెకర్ ఉత్తర్వులు జారీ చేసారు. కాకపోతే, బ్రిటీష్ రాణికి "విశ్వసనీయత" ప్రకటించేందుకు అవసరమైన ప్రమాణాన్ని పార్లమెంటు సభ్యుడుగా చేయడానికి అంగీకరించని ఆడమ్స్, ఆ పదవిని ఒప్పుకోలేదు. తాను ఎన్నికలలో ఐర్లాండ్ శాసన సభకు పోటీ చేసి తీరాల్సిందేనని పట్టు బట్టాడు.

పార్లమెంటు సభ్యత్వానికి రాజీనామా అంగీకరించక పోతే, ఐరిష్ పార్లమెంటుకు పోటీ చేయడానికి వీలుంటుందా? "అవును" అనే సమాధానం యునైటెడ్ కింగ్ డం రాజ్యాంగ సవరణ లాంటి "2000 చట్ట సభల సభ్యత్వ రద్దు చట్టం" లో దొరుకుతుంది. ఈ చట్టం ప్రకారం, ఐరిష్ శాసన సభకు ఎన్నికైన వారికి, ఆ సభలో సభ్యులుగా వుంటూనే, బ్రిటీష్ పార్లమెంటు సభ్యులుగా కొనసాగే అరుదైన "హక్కు" కలిగింది. అంటే, ఐరిష్ పార్లమెంటు సభ్యుడుగా పోటీ చేసి-గెలిచి, అక్కడ సభ్యుడుగా వుంటూ, 2015 లో జరిగే అవకాశమున్న బ్రిటన్ సార్వత్రిక ఎన్నికల వరకు, ఆడమ్స్ హౌస్ ఆఫ్ కామన్స్ సభ్యుడుగా వుండవచ్చు. ఇంత చక్కటి అవకాశం వున్నప్పటికీ, తనకు, పార్లమెంటు సభ్యుడుగా వుండేందుకు ఇష్టం లేదని బల్ల గుద్ది చెపుతున్నాడు ఆడమ్స్. ఇక మిగిలిందొకటే దారి. ఇంతవరకు సభ్యుడుగా ప్రమాణ స్వీకారం చేయని ఆడమ్స్ సభ్యత్వాన్ని రద్దు చేయడమే పరిష్కారం.

న్యాయ శాస్త్ర పరమైన నియమ-నిబంధనల నేపధ్యంలో రాజ్యాంగ ప్రకరణాలు, న్యాయ స్థానాల తీర్పులు వుండి తీరాలి. సంప్రదాయాలకు ఇదమిద్ధమైన నిబంధనంటూ ఏదీ వుండాల్సిన అవసరం లేదు. చట్ట ప్రకారం నడుచుకోక పోతే దాని పరిణామాలు ఒక విధంగా వుంటాయి. సంప్రదాయాలకు అలాంటి ఇబ్బంది లేదు. చట్టాలను సవరించవచ్చు. సంప్రదాయాలను మెరుగుపర్చవచ్చు. ఎంత మంచి సంప్రదాయమైనా చట్టానికి లోబడితేనే దానికి విలువ వుంటుంది. ఇవన్నీ అధ్యయనం చేస్తే, చట్ట సభల కన్నా, ఆ సభలను నడిపించాల్సిన స్పీకర్ అధికులు కారు. చట్టం స్పష్టంగా వుంటే, స్పీకర్ కు సరైన మార్గదర్శకాలుంటే, ఆయన తీసుకునే నిర్ణయం తిరుగులేనిదే అవుతుంది. ఆ నిర్ణయాన్ని ప్రశ్నించే హక్కు ఎవరికీ లేదు. చట్టంలో స్పష్టత లేనప్పుడు, సంప్రదాయాల ఆసరా దొరకనప్పుడు, స్పీకర్ అత్యంత జాగ్రత్తతో ముందుకు సాగాలి. తొందరపడి నిర్ణయం తీసుకోవడం భావ్యం కాదు. బహుశా, ప్రస్తుతం నెల కొన్న సంక్లిష్ట వాతావరణంలో, ఇంత భారీ సంఖ్యలో రాజీనామాలు చేసిన నేపధ్యంలో, నిర్ణయాధికారాన్ని, చట్ట సభలకే, వదిలేస్తే మంచిదే మో!

వంద మందికి పైగా చట్ట సభల సభ్యుల రాజీనామాల విషయంలో ఎలా వ్యవహరిస్తే మంచిదో, రాజీనామా చేసిన-చేయని సభ్యుల ద్వారా సభా ముఖంగా తెలుసుకునే ప్రయత్నం, లోక్ సభ, రాష్ట్ర శాసన సభ స్పీకర్లు చేస్తే బాగుండేదేమో! పార్లమెంటును-రాష్ట్ర శాసన సభను సమావేశ పరిచి, సభ నిర్ణయం ఆధారంగా ముందుకు సాగితే, భవిష్యత్ లో అవసరమైనప్పుడల్లా, అదే ఒక కొత్త సాంప్రదాయం అయ్యే అవకాశం వుంది. రాజీనామా కారణాలను సభా ముఖంగా వివరించే అవకాశం కూడా సభ్యులకు ఇచ్చినట్లవుతుంది. ఏదేమైనా, స్పీకర్ నిర్ణయంలోని అనుకూలతలను తెలంగాణ రాష్ట్ర సాధనకు ఉపయోగించే దిశగా తెలంగాణ ఎమ్మెల్యేలు అడుగులు వేస్తే మంచిది. రాజీనామాలు ఆమోదించనంత మాత్రాన పదవులను అంటి పెట్టుకుని వుండాల్సిన అవసరం లేదు. శాసనసభ ఎప్పుడు సమావేశమైనా సభాకార్యకాలాపాల్లో పాల్గొనక పోతే, ఆర్నెల్లు సభకు హాజరు కాకపోతే, సభ్యత్వం కోల్పోయినట్లే కదా!

Leather Puppets – A Languishing Handicraft:Vanam Jwala Narasimha Rao

Leather Puppets – A Languishing Handicraft

Vanam Jwala Narasimha Rao

Published in AP Times (Hyderabad) on 21-08-1996

Leather puppetry, an ancient practice of conducting shadow plays using puppets made of leather that existed in India as early as the sixth century B.C is under the threat of joining the ranks of bygone arts if neglected further, according to a documentation report based on a study commissioned by Andhra Pradesh Handicrafts Development Corporation (APHDC) 17 years ago in 1994.

The APHDC with the financial assistance of the Development Commissioner for Handicrafts of Government of India, as part of the revival scheme of old, rare and languishing handicrafts of Andhra Pradesh, commissioned documentation of leather puppetry. Late Bhandaru Parvatala Rao (Former Director Information and Public Relations, Government of Andhra Pradesh) who did the job observed in his report that “It is really an unfortunate thing, that most of the families of ‘Tholubommalatavallu’ or ‘Koyyabommalavallu’, had to divert to other vocations ranging from sale of old clothes to farm labour and at least in few cases resorting to begging”.

A large number of Andhra Puppeteers are of Maratha origin and they (those few who are still in the profession) speak a dialect known as Aare Marathi even to this day. The Aares are of two sections – Rekandar and Vanarasa. The four major families in Aares are Annaparthy, Thota, Aveta and Sindhe. Though Aares are wedded to the joint family system due to professional compulsions, modernisation forced them to seek other vocations leading to break down in the joint family system which lead not only to economic crisis but also to social crisis.

Leather Puppets are made in sizes convenient for display on a screen, the size of which varies from six feet by four feet to ten feet by eight feet in different regions. Temple architecture appears to have influenced the design to a large extent in the past. Later there was Mogul and French influence and of late, the influence of the silver screen.

According to the crafts persons of Leather Puppets making of Nimmalakunta in Ananthapur District, the first stage in the preparation of leather Puppet is to produce the hides (wet skin) of deer or goat soon after it is ripped. The wet skin is dipped in warm water and its inner side is cleaned with knife. The stocky matter and hair are also removed and the hide is cleaned properly and completely. The skin is placed on a gunny mat over a cot and stretched out evenly and tightly on all sides so as not to leave a wrinkle when it dries out. This is done manually by four persons. It is then fixed on the gunny mat and nailed on all sides to keep it in position.

After a day’s drying the skin becomes clear, white and translucent. Two or three such skins for head, for trunks and for limbs are needed to make a required size puppet figure. In the actual making of a puppet, an outline of the figure that is needed is drawn on the straightened skin. The final sketch is made with a sharp chisel causing a groove to mate the line appear distinctly on the screen when displayed. Designing involved careful and orderly perforation of holes according to a set pattern using a set of sharp chisels of various sizes. Punching of holes on the head, body or limbs is taken up next.

The artisan with imagination coupled with a fine sense of colour and design shapes the figure with jewellery and clothing. The separated parts of the figure such as the head, body and limbs are brought together by tying them with a string. This is followed by colouring, which renders the puppet complete and is done only after the puppet is joined together. Colouring in ancient days was done using locally made vegetable colours but later chemical colours were used because of their easy availability. Multi coloured puppets in lighter shades is the order of the day.

Thanks to the advent of colour films and colour TV a piece of cloth rolled into a lump is used to apply colour and another piece of cloth is taken and used to smoothen the colour and make it spread in a uniform tone. Puppets are coloured on both sides so that they can be used in either direction or on either side. The size of the puppets varies and sometimes the same character may also vary in size. Puppeteers prepare the puppet and also play it. They deliver the dialogues and sing songs for the character, which they manipulate from behind the screen. Puppets are zealously guarded from rain and rats and for this they are kept in a box made of bamboos called Ganiyam.

As part of puppet show activities like erection of screen, manipulation from behind the screen, lighting tricks, chorus singing, observing rituals, invocation, sabhavandanam, sutradhari’s prologue and other connected activities need to be done. The puppeteers do not follow any text but draw material from number of sources.

Parvatala Rao observed that there were no schools to train people in leather puppetry and as part of family tradition children get trained by their parents in the art of preparation and manipulation of puppets. Leather Puppet shows are given almost during the entire year except in rainy season.

The puppeteers who enjoyed the patronage of kings and zamindars in good old days were at the mercy of faction-ridden village heads. The Electronic media also became its competitor. Faced with these problems, the younger generations considered it not wise to practice this art. Notwithstanding this, the puppeteers of Nimmalakunta who formed a cooperative society gave performances in Germany and USA which gave them an excellent exposure to the stage craft in developed nations. It also helped them to get excellent publicity indigenously. Slowly that too in later days became a rare activity.

Artisans of Nimmalakunta were of the view that this age old art should also adopt innovations to suit public demand or taste like substituting electric lamp in place of oil lamps during the puppetry show. They also felt the need to diversify the vocation by way of making utility and decorative household articles such as lamp shades. APHDC apart from marketing these puppets through its chain of Lepakshi Handicrafts Emporia, provided assistance to the artisans of Nimmalakunta for constructing house-cum-work sheds. They were also given loans to buy materials like goat hides and colours. It was also observed that the demand for supply of decorative articles made of leather was not fully met.

Parvatala Rao in his documentation report mentioned that though they were still considerable number of active troupes giving performances, leather puppetry was certainly a languishing craft as younger persons were averse to opt to the puppeteers for life. He said that, everyone was vocal about the need to revive the art but precious little was accomplished on the whole for the vocation and suggested for a planned and sustained effort to preserve and promote this ancient art form.

Dr. M. Nagabhushana Sarma in his book Tholu Bommalata recommended for establishing a “National Academy for Puppetry” which can visualise a national policy of retaining, reviving and remodelling the different kinds of puppet theatres in the country to suit the changing circumstances.

As recommended in the documentation report, the APHDC sent at that time a proposal to Government of India and got a scheme sanctioned for revival of the craft. Under this programme, new designs were being developed and also skill development training programme was organized at Nimmalakunta in Ananthapur district.

The efforts of Handicrafts Development Corporation helped the 70 and odd active, 200 and odd occasional Leather Puppetry crafts persons to stay in the family tradition and helping their family members numbering about 1000 to survive. The artisans are also able to market their products through the chain of Lepakshi Emporia besides participating in the Exhibitions organised by Development Commissioner for Handicrafts at national and international level.

However, it still remains as a languishing craft and whether the encouragement being given by APHDC be able to keep the craft live for few more years or not is offcourse anybody’s guess!

యూపీఏ- కాంగ్రెస్‌లకు సమర్ధ నాయకత్వం ఉందా?: వనం జ్వాలా నరసింహారావు

యూపీఏ- కాంగ్రెస్‌లకు సమర్ధ నాయకత్వం ఉందా?

సూర్య దినపత్రిక (23-07-2011)

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

గత కొద్ది మాసాలుగా దేశ చరిత్రలో కనీ-వినీ ఎరుగని మోతాదులో, సమష్ఠి బాధ్యతా రాహిత్యం-సమన్వయ లోపం-అసమర్థ నాయకత్వంతో, పీకల లోతుకు మునిగి పోయిన యునైటెడ్ ప్రోగ్రెసివ్‌ అలయెన్స్ ప్రభుత్వం దాని సారధి భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీ, ఏ విషయంలోను ఒక విధానం అంటూ లేకుండా పనిచేయడం మరి కొంతకాలం కొన సాగితే, భావి భారత భవిష్యత్ అంధకార బంధురం కావడం ఖాయం. కేంద్రంలో అధికారంలో వున్న ప్రధాన పార్టీ వారే ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో కూడా అధికారంలో వుండడంతో, ఆ నీలి నీడలు ఇక్కడ కూడా పడుతున్నాయి. రాబోయే ఎన్నికల్లో అక్కడ కేంద్రంలోను, ఇక్కడ రాష్ట్రంలోను, కాంగ్రెస్ పార్టీ అడ్రసు గల్లంతు కావడం తప్పక పోవచ్చని పలువురు భావిస్తున్నారు. ఎందుకిలా జరుగుతుంది? దీనికి బాధ్యులు ఒకరా? ఏ విషయంలోనూ-ఏ నిర్ణయం తీసుకోలేని దుస్థితిలో వీరుండాల్సిన ఆగత్యం ఏంటి? సమాధానాలు వారివ్వ లేక పోయినా, తెలుసుకోవాల్సిన-పోనీ ఏదో విధంగా రాబట్టాల్సిన అవసరం ప్రజల కుంది.

కేంద్ర ప్రభుత్వ-రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అసమర్థ నాయకత్వానికి, విధాన పరంగా నిర్ణయాలు తీసుకోలేని స్థితికి, కీలకమైన విషయాలలో తమ విధానం ఇదంటూ పాలక పార్టీ ప్రకటించ లేక పోవడానికి, ప్రతి పక్ష పార్టీల సూచనలు-సలహాలు పాటించక పోవడానికి, పలు ఉదాహరణలు పేర్కొనవచ్చు. లోక్ పాల్ బిల్లు విషయంలో ప్రభుత్వానికి కాని, కాంగ్రెస్ పార్టీకి కాని స్పష్టమైన విధాన మంటూ లేదు. అన్నా హజారే నిరాహార దీక్షను ఏ వుద్దేశంతో విరమింప చేసారు? ఏ వుద్దేశంతో పౌర సమాజం వారితో ఒక ఉమ్మడి కమిటీని ఏర్పాటు చేసారు? ఎందుకు ఒకడగు ముందుకు వేస్తారో-ఎందుకు మళ్లీ ఎవరూ అడక్కుండానే అడుగులో అడుగు వేసుకుంటూ వెనక్కు తగ్గుతారో ఎవరికీ అర్థం కాదు. పోనీ చట్టాల రూప కల్పనలో పార్లమెంటుకే సార్వభౌమాధికారం అని ప్రకటించే ధైర్యం వుందా? అంటే ...అదీ లేదు. చివరకు జరిగిందేంటీ అంటే, లోక్ పాల్ బిల్లు విషయంలో ఎక్కడి గొంగళి అక్కడే! ఆగస్టు పదహారు నుంచి హజారే మరో నిరాహార దీక్షకు దిగేందుకు పరోక్షంగా దోహదం. ప్రభుత్వానికి కావలసిందల్లా...ఏదో విధంగా నిర్ణయం వాయిదా పడడం. అదే జరుగుతోంది లోక పాల్ విషయంలో. బాబా రాం దేవ్ విషయంలోనూ అదే విరుద్ధ పాత్రలను పోషించారు ప్రభుత్వ-కాంగ్రెస్ పెద్దలు. కొందరేమో ఆయనకు స్వాగత మిస్తారు...కొందరేమో ఆయనను పనిగట్టుకుని దూషిస్తారు. ఒకరు దీక్షకు కూచోమని పురమాయిస్తే, మరొకరు దీక్షను భగ్నం చేయించే బాధ్యతను నెత్తిమీద వేసుకుంటారు.

ఒక్క లోక్ పాల్ విషయమే కాదు. విదేశాల్లో నల్ల ధనం వ్యవహారమూ అంతే. రాజా కుంభకోణం సంగతీ అంతే. మైనారిటీల రిజర్వేషనూ అలానే. వెనుకబడిన వర్గాల వారికి సమకూరాల్సిన హక్కుల పరిరక్షణ విషయంలోనూ అదే తీరు. వర్గీకరణ వ్యవహారంలో అంతా నాన్చుడే! ఏ విషయమూ తేల్చరు. దొందు-దొందే...అన్న చందాన, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కూడా, అదే దోవలో నడుస్తుంటుంది. వర్గీకరణ వ్యవహారంలోను, తెలంగాణ ఎన్ జీవో నాయకుల డిమాండ్ల విషయంలోనూ, ప్రభుత్వ పరంగా అఖిల పక్షాన్ని తీసుకెళ్తానని చెప్పి, ఏం చేసింది అందరికీ తెలిసిందే. ఇక సంక్షేమ పథకాల అమలు విషయం చెప్పాల్సిన పనే లేదు. కొన్ని పథకాలను నిధుల లేమి పేరుతో, మరి కొన్ని రాజశేఖర రెడ్డి పథకాలన్న పేరుతో, మరి కొన్ని సంస్కరణల అమలు అన్న నెపంతో, ఇంకొన్ని అధికారుల అలసత్వంతో, ఇంకా కొన్ని సంబంధిత మంత్రులకు ఇష్టంలేక పోవడంతో, అమలుకు నోచుకోని పరిస్థితులు కలుగుతే-తద్వారా పౌరులు నిత్యం ఇబ్బందులకు గురవుతుంటే, ప్రభుత్వ పరంగా కనీసం సమీక్షించే నాధులే లేరు. మంత్రులే మో రాజీనామా చేశారా యె! చేయని మంత్రులే మో ఏ క్షణానన్నా చేయడానికి సిద్ధంగా వున్నారాయె! వారి వద్ద నున్న ఫైళ్లకు దిక్కూ-మొక్కూ లేదా యె! మధ్యలో తెలంగాణ-సమైక్యాంధ్ర-జై ఆంధ్ర ఉద్యమాలు-రాజీనామాలా యె! తెలంగాణ ఉద్యోగ సంఘాల సమ్మె నోటీసా యె! ప్రభుత్వానికి ఏం చేయాలో పాలుపోని పరిస్థితి పాపం. ఏదన్నా పరిష్కార మార్గం కనుక్కుందా మని కేంద్ర ప్రభుత్వం వైపుగా, కాంగ్రెస్ అధిష్ఠానం వైపుగా దృష్టి సారిస్తే, అక్కడా అంతా అగమ్య గోచరంగా కనిపిస్తుంది రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి-ఆ ప్రభుత్వ కాంగ్రెస్ నాయకత్వానికి. మధ్యలో వైఎస్ జగన్మోహన్ రెడ్డి కొంత తలనొప్పి కలిగించడం చూస్తే ఒక్కో సారి జాలి కూడా వేస్తోంది. చివరకు ఆ విషయంలో హైకోర్టు పుణ్యమా అని, సిబిఐ విచారణ మొదలవడంతో, కాంగ్రెస్ పార్టీ వారికి ’ఇంటర్వెల్’ లాంటి రిలీఫ్ దొరికింది.

ఇదంతా ఒక ఎత్తై తే, ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు ఉద్యమం-సమైక్యాంధ్ర నినాదం, ఆ రెండింటి లో పాలుపంచుకుంటున్న ఉద్యమకారుల-నాయకుల డిమాండ్లకు స్పందించడంలో కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, ఆ ప్రభుత్వాలను నడిపిస్తున్న కాంగ్రెస్ పార్టీ వ్యవహరిస్తున్న తీరు ఏ కోణం లో అర్థం చేసుకోవాలో బోధపడడం లేదు. ప్రభుత్వంలో వున్న వారి-పార్టీలో వున్న వారి వ్యవహార శైలి, అత్యంత జుగుప్సాకరంగా, ప్రజాస్వామ్య సంప్రదాయాలకు పూర్తి భిన్నంగా, యావదాంధ్ర తెలుగు ప్రజలను అనుక్షణం అవమాన పరిచే రీతిలో వుందనాలి. అసలు కాంగ్రెస్ పార్టీకి, కేంద్ర-రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు ఒక నాయకుడు (రాలు) అంటూ ఎవరన్నా వున్నారా? వుంటే, ఆ నాయకుడు (రాలు) గతంలో, ఏ కాంగ్రెస్ నాయకులకూ లేని నాయకత్వ లోపం వుందనాల్సిందే!

రాష్ట్రానికి సంబంధించి నంతవరకూ కాంగ్రెస్‌ పార్టీ నాయకుడు ఎవరు? గులాంనబీ ఆజాదా? బొత్స సత్యనారాయణా? పోనీ టీఆర్‌ఎస్‌అధ్యక్షుడు చంద్రశేఖర రావా? సోనియా గాంధీ దగ్గర పలుకుబడి వున్న వారు నాయకులా? అలాంటప్పుడు వారు కాంగ్రెస్ వారు కాకపోయినా పరవాలేదా? అలాంటి నాయకులు సాక్షాత్తు రాష్ట్ర కాంగ్రెస్ వ్యవహారాల ఇన్ చార్జ్ ఆజాద్ ను తప్పుబడుతూ, మొత్తం తెలంగాణ కాంగ్రెస్ నాయకులున్న వేదికపై ఉపన్యసిస్తుంటే, అడ్డు తగలక పోవడానికి బలవత్తరమైన కారణాలేంటి? రెండు వారాల్లో తెలంగాణ ప్రకటన వెలువడుతుందని ధైర్యంగా ఒక కాంగ్రేసేతర నాయకుడు కాంగ్రెస్ నాయకులున్న వేదికపై ప్రకటించారంటే, ఎవరు సమర్థులో-ఎవరు అసమర్థులో ప్రశ్నించుకోవాలి-సమాధానం వెతుక్కోవాలి. ఏ కాంగ్రెస్ అధినాయకత్వం చంద్రశేఖర రావు వెనుకనుండి ఆ ప్రకటన చేయించారో కాని, ఆ ప్రకటనతో తెలంగాణా కాంగ్రెస్ నాయకులు ధైర్యం తెచ్చుకున్న కొన్ని గంటల వ్యవధిలోనే, దేశం కాని దేశంలో చీమ టపాకాయ లాంటి టపాసు పేల్చాడు గులాం నబీ ఆజాద్. అంటే మరో దిక్కునుంచి మరో సంకేతం...దాని పర్యవసానం... ఇప్పట్లో తెలంగాణ లేనట్లేనా! కేసీఆర్ ప్రకటనకు తెలంగాణ వారికి ధైర్యం ఎంత వచ్చిందో కాని, సీమాంధ్ర నాయకులలో మాత్రం ఐక్యత మరో మారు తక్షణమే వచ్చింది. మళ్లీ కధ పునరావృతం... మరో మారు ఢిల్లీ ప్రయాణం... సమైక్య నాదం వినిపించడం... అధినాయకత్వం భరోసా పొందడం...వెంట వెంటనే జరిగాయి. ఏం జరుగుతోంది? ఎవరు ఎవరిని ఎందుకు ఎంతకాలం ఏ కారణాన మోసం చేయాలనుకుంటున్నారు? సరిగ్గా ఆ సమయంలోనే, డిసెంబర్ తొమ్మిది-రెండువేల తొమ్మిది నాటి నుంచి-నేటి వరకు, కోటల దాటిన మాటలు, ఒక్కొక్కటే వెనక్కు మళ్ల సాగాయి. పెద్దా-చిన్నా అన్న భేదం లేకుండా అన్నది అనలేదని బాధ్యతాయుత పదవులలో వున్న వారనడం, దానికి మనలో కొందరం వంత పాడడం, తెలుగు మాట్లాడే వారందరినీ, మూకుమ్మడిగా అవమానాలకు గురిచేయడానికి కాంగ్రెస్ పార్టీకి-కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాధినేతలకు అవకాశం ఇచ్చినట్లే!

చిదంబరం కొద్ది రోజుల ముందే బయటపడ్డారు. డిసెంబర్ తొమ్మిది ప్రకటనను, డిసెంబరు ఇరవై మూడు ప్రకటనతో కలిపి చదవాలని. ఆ మాటకొస్తే, ఆయన అధికారంలో లేనప్పుడు, చిన్న రాష్ట్రాలకు అనుకూలంగా రాసిన వాక్యాలను, అసలు పరిగణలోకే తీసుకోవద్దని ఆయనే ఒక సారి అన్న మాట గుర్తు చేసుకోవాలి. ఇది జరిగిన కొన్నాళ్లకు ఆజాదు చైనాలో అన్న మాటలను, మీడియా వక్రీకరించిందని, సాక్షాత్తు ఆయనే అన్నారు. ఆ సంగతి ఆయనకు పదిమంది చివాట్లు పెట్టిందాకా జ్ఞప్తికి రాకపోవడం విశేషం. పోనీ, మీడియా వారన్నా, ఆజాదును ఖండించారా అంటే అదీ లేదు. ఆయనే మన్నారు? ఎంతవరకు మీడియా వక్రీకరించింది? ఎవరికీ తెలియదు. ఈ లోపున, తెలంగాణ ఏర్పాటుకు సంబంధించిన ప్రకటన వెలువడిందాకా ఢిల్లీ ముఖం చూసే ప్రసక్తే లేదని హైదరాబాద్ లో భీష్మించుకుని కూర్చొన్న తెలంగాణ కాంగ్రెస్ నాయకులకు, ఆజాదు వ్యూహాత్మకంగా వెనుకడుగు వేయడం కొంత వెసులుబాటు కలిగించింది. పొలో మంటూ ఢిల్లీకి బయలుదేరి వెళ్లారు కొందరు "కీలక నాయకులు".

మరో వైపు కాంగ్రెస్ పార్టీలో అతి సీనియర్ నాయకుడు, ప్రధాని కావాలని అహర్నిశలూ వువ్విళ్లూరుతున్న వ్యక్తి, సోనియాకు అత్యంత ఆంతరంగికుడు, ప్రణబ్ ముఖర్జీ, మరో బాంబ్ పేల్చారు. డిసెంబర్ తొమ్మిది ప్రకటన చిదంబరం ఒక్క డిదే కాదని, దానికి తనతో సహా ప్రభుత్వ పెద్దలందరి బాధ్యత వుందని, దానికి సమష్టిగా బాధ్యత వహించాల్సిసిందేనని ప్రణబ్ ప్రకటన చేశారు. ఇంతకంటే, "సమష్ఠి బాధ్యతా రాహిత్యం-సమన్వయ లోపం-అసమర్థ నాయకత్వం" ఎక్కడైనా-ఏ దేశంలోనైనా వుంటుందా? ఒక సీనియర్ నాయకుడు అనవలిసిన-అనదగ్గ మాటలేనా ఇవి? తెలంగాణ ఇవ్వు-ఇవ్వక పో! కాని ఇంత బాధ్యతారాహిత్యంతో యుపిఎ ప్రభుత్వంలో-కాంగ్రెస్ పార్టీలో ప్రధాన భూమిక నిర్వహిస్తున్న నువ్వు-నీ అధినేత్రి సోనియా-ఆమె కనుసన్నలలో మెలిగే ప్రధాని సోనియా దేశాన్ని ఎలా సమర్థవంతంగా నడిపించగలరయ్యా?

ఇలాంటి అసమర్థ నేతలు, స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తొలి రోజుల్లో వుండి వున్నట్టయితే, సంస్థానాలన్నీ భారత దేశంలో విలీనం అయ్యేవా? నిజాం నవాబు హైదరాబాద్ ను విలీనం కానిచ్చేవాడా? భాషా ప్రయుక్త రాష్ట్రాలు ఏర్పడేవా? నాగార్జున సాగర్ లాంటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం జరిగుండేదా? అంతరిక్షంలోకి భారతావని అడుగుడగలిగేదా? న్యూ క్లియర్ శక్తిగా ఎదగ గలిగే దా? చైనా-పాకిస్తాన్ దేశాలకు గుణపాఠాలు నేర్పగలిగే దా?

చేవ వుంటే, అల నాడు, 1969-70 లలో, ఇందిరా గాంధీ చెప్పినట్లు, కాంగ్రెస్ పార్టీ తెలంగాణ ఏర్పాటుకు సిద్ధంగా లేదని చెప్పాలి. పోనీ, పార్టీలో ఒప్పించి, అందరూ అంగీకరించే నిర్ణయమన్నా తీసుకోవాలి. ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు సంబంధించి, ఒక విధానం లేని పార్టీకి అధికారంలో వుండే అర్హత లేదు. ఉంటే, "సమష్ఠి బాధ్యతా రాహిత్యం-సమన్వయ లోపం-అసమర్థ నాయకత్వం" మరికొంత కాలం కొనసాగినట్లే!

Cherial’s Scroll Paintings – Struggling to Survive: Vanam Jwala Narasimha Rao

Cherial’s Scroll Paintings – Struggling to Survive

Vanam Jwala Narasimha Rao

Published in AP Times (Hyderabad Edition) on 28^th August 1996

With barely three artists now practicing the craft of painting on cloth, traditionally known as “Scroll paintings of Cherial”, the age old art of telling a story literally and figuratively, in typical folk style, would have vanished had the Development Commissioner for Handicrafts of the Government of India not sanctioned a training scheme to revive and revitalise the craft. But, the full credit for preserving the craft should go to D. Chandraiah Nakash and his brother D. Vaikuntam Nakash, the two descendants of folk artists, tirelessly engaged in the making of a number of scroll paintings at Cherial. Both brothers, besides painting scrolls in powder colours on handloom cloth also make wooden figures using “Puniki Wood” which is light in weight and also used for making Kondapalli, Nirmal and Etikoppaka toys. The traditional Scroll Paintings are used as visual aids for the story telling traditions.

Cherial is a village near Jangaon of Warangal District in the Telangana Region of Andhra Pradesh, where the art of painting on cloth is kept alive in its true and traditional form by these two families. Unlike several traditional handicrafts of Andhra Pradesh, or for that matter of India, this art form is not yet adulterated either in its designs or colour schemes and combinations.

Rajasthan has a rich tradition of folk paintings. Part of this heritage is the “Phada” a large painting on cloth, which commemorates the deeds of a hero from Rajasthan’s colourful past. The smaller version of this type is known as “Phadakye”. The stories of Phadas or Phadakye are chanted by the members of the “Bhopa” caste and are painted by members of the “Chippa” Caste called Joshis in Rajasthan.

“Chitra Deep”, a souvenir published as a tribute to the painters and artists of south India, by the Crafts Council of Andhra Pradesh reported that the scroll paintings of Cherial were used by the village bards describing verses from the epics and other Puranas. Describing them as “one of the best examples of audio visual aids”, it is said that “scrolls running into several metres were unrolled before a rapt audience under the “banyan tree” in the temple compound or even in the village square while the bard narrated, taking them into the pages of the story as the scroll unfolded its images to them”.

According to Jagdish Mittal of Jagdish and Kamal Mittal Museum of Indian Art in Hyderabad “the traditional pictorial expression in India manifested itself in many different forms and painted scrolls is one of them”. The scroll paintings depict both religious and secular themes and were used in the past to educate and entertain people”. He expressed the view that the “Telangana Scrolls narrate the origin of a particular caste and eulogise the daring exploits of their legendary hero”.

Traditional painting has always had something to do with religion. The great tradition of mythology and epics were conveyed in visual form through traditional painting. It was a collective expression, a pictorial conception of the total body of myth, ritual, magic and religion bequeathed by one generation to the next in a given social structure, according to Sankho Chaudhuri and Amit Mukhopadhyay.

In their introduction to a booklet on “Traditional paintings: Old and New”, published by Lalit Kala Academi in 1989, they wrote that the scroll painters cater to the needs of story tellers who tour the village and country side and regale villagers showing visual images that are often set to music. Their experience has been that, they have known washermen, toddy tappers and weaves in Andhra Pradesh commissioning Nakashis to paint their own favourite themes and stories pertaining to their local and ethnic gods and goddesses.

Jadupata Paintings of Bihar, Phad Paintings of Rajasthan, the illustrated scrolls of the Garoda in Gujarat and Pata paintings of Orissa are some of the traditional paintings of our country besides scroll paintings of Cherial. Kalamkari paintings of Andhra Pradesh, the Tanjavore Paintings, Chitrakathi paintings of Maharashtra, Nathdwara paintings of Rajasthan, Kalighat Paintings of West Bengal, Gold Leaf paintings of Karnataka and Madras deserves to be mentioned. There are many more like Madhubani Paintings of Bihar and Kangra style painting of Himachal Pradesh.

The folk artists of scroll paintings of Cherial belong to Nakashis-meaning one who makes pictures-a community that might have migrated from Rajasthan about a couple of hundred years ago. The scrolls are usually vertical and may sometimes be 40 to 50 feet long. The work begins with preparation of cloth. Cora cloth, which is normally bought either in the nearby local market or at the district headquarters, Warangal is used. The cloth is treated with a paste of rice-starch, Tiruman Gum, white clay (Sudda) and water. Lime is also used to soften it. After the treatment with the paste of above mixture the cloth is dried in the sun.

The theme of the painting is drawn on the dry cloth with Jaju powder solution. The background is filled with red colour. The figure, their attire and ornaments are given different colours. The frequently used colours are green, blue, yellow, maroon etc. Black is used for the outline. Black dye is made by mixing soot from kerosene lamp with groundnut oil. Hair from the goat’s tail is used to make bristle of the brushes which are used to paint broad outlines and filling in work. Normally the women, wives of the artist do the outlines and other minor work. Though, earlier, colours were prepared from vegetable dyes, these days cakes of mineral and chemical colours are mixed with gum from Tiruman tree. The scrolls come alive with the vibrant figures that emerge.

The themes of the scroll paintings are usually episodes from the Mahabharata and other folklores. The oldest theme is the Markandeya Puranam which is 500 years old. Others are Madelu Puranam, Arjun Tapas, Arjun and Shiva with Parvati, Krishna, Radha and Gopika, Virataparvam, Daksha Yagnam, Parvati Kalyanam etc.

The communities of story tellers are categorised based on the themes they expose such as Ramayana as Arthapodu, Mahabharata as Kakipodika, Goudapuranam as Gowdachetty, Madelu Puranam as Chakalipata Naidu, Markandeya Puranam as Konapuli, Jambavanta story as Dokkota and Daksha Yagnam as Guruppa.

According to Jagdish Mittal, the earliest surviving scroll depicting the legend of Markandeya and Bhavanrishi dates back to 1625 and carries the date November in the year 1644 as the date of transfer of ownership. No other paintings of Indian scrolls have existed for so many years.

The Cherial scroll paintings are ideal wall hangings, some of them several meters long.

The art of scroll paintings was also practiced in Anupuram, a small village in Karimnagar district though only on a very small scale. Unfortunately, the artists of this area could not withstand the influence of calendar styles. There has been little folk or tradition in their rendering.

The rural based source of entertainment is sustained by the people’s belief that they attain “Punya” and go to heaven after death by listening to the stories from the epics. These programmes are arranged from January to April which is a lean reason for farmers. However, the patronage is dwindling.

Dhanalakota Chandraiah, who practiced the craft for several years, has a family of eight of which only four could be engaged in the craft. He won National Merit Award in 1979-80 and in 1983, besides winning district level awards in 1982 and 1983 and State Merit Award in 1986. Similarly Dhanalakota Vykuntham, who too used to practice, has a family of four with just two of them engaged in the craft. He is also engaged in training enthusiastic artisans to keep the art alive. He too won state level merit awards. It is high time that those concerned with the preservation of the rich tradition of Andhra arts and crafts take necessary steps to keep the craft alive and pass it on to future generations.

Post Script: According to AP handicrafts Development Corporation Officials, the consistent efforts put up by them helped the craft not only survive but also helped the artisans to market their product in a better manner.