సీతాదేవికి ఏమైందోనని భయపడ్డ హనుమంతుడు ...... ఆంధ్రవాల్మీకి వాసుదాసు సుందరకాండ ఎందుకు చదవాలి? : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సీతాదేవికి ఏమైందోనని  భయపడ్డ హనుమంతుడు

ఆంధ్రవాల్మీకి వాసుదాసు సుందరకాండ ఎందుకు చదవాలి?

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (01-10-2018)

ఈ తతంగమన్తా జరిగాక హనుమంతుడు, మండుతున్న అగ్నిని, తోకను, సముద్రంలో ముంచి చల్లారుస్తాడు. పట్టణమంతా కాలి వుండడం గమనించి, ఎంత పాడు పనిచేసాను! అని విచారించసాగాడు. లంకంతా కాల్చివేసి, ఆలోచనలేకుండా తానెంతో చేయరానిపని చేశానే అని బాధపట్తాడు. ఆ దిగులుతో తన్ను తానే నిందించుకుంటాడు. మండుతున్న అగ్నిని నీళ్లల్లో ముంచి చల్లార్చినట్లే, పెరుగుతున్న కోపాన్ని బుధ్ధిమంతుడిలా ఆలోచించి, అణచుకోగలవాడే ధన్యుడు, గొప్పమనస్సున్న వాడు. కోపం అణచు కోలేనివాడు, గురువునైనా చంపుతాడు, గుణవంతులనూ తిట్తాడు. కోపి చేయని పాపంలేదు. కోపం వున్నవాడికి, ఒకడిని ఈమాట అనవచ్చునా, అనగూడదా అన్న ఆలోచనేరాదు. ఎంతగొప్పవారినైనా, ఎంతమాటైనా అనగలరు. కోపికి చేయరాని పని, చెప్పలేని మాట లేనేలేదు.

పాము జీర్ణించిన కుబుసాన్ని(దేహంపొర), వదిలిపెట్టినట్లు, కోపాన్ని నేర్పుగా ఎవరు విడిచిపెట్ట గలడో వాడే పురుషుడు. తానెంత సిగ్గులేనివాడిననీ, పాడుబుధ్ధికలవాడిననీ, పాపాత్ములలో పాపాత్ముడననీ, ఆలోచనలేక సీతాదేవిని కాల్చి స్వామిద్రోహం చేసినవాడినైనాననీ, బాధపడ్తాడు హనుమంతుడు. లంకంతా కాలి బూడిదయితే, ఆమంటల్లో  సీత కూడా తగులుకుని నశించి వుండాలికనుక, తాను చేసిన పని తానే పాడుచేసాననీ, తెలివిలేక జానకి వున్నదన్న ఆలోచనలేక క్రూరమైన పనిచేసి రామకార్యం పాడుచేసాననీ, కుమిలిపోతాడు హనుమంతుడు.

ఆన్జనేయుడిలా అనుకుంటాడు తనలో: "ఈ లంకను దహించివేయడం చాలా చిన్నపని. ఇంతచేసినా ప్రయోజనమేంటి? ఆలోచనలేక నేను బాగుచేద్దామనుకున్న పనిని నేనే పాడుచేసానే? తొందరపడి పని చేసేవాడికి బుద్ధి వుంటుందా? ఎంతకొద్దిసమయంలో, నేనుపడ్డ కష్టమంతా వ్యర్ధమైపోయింది! రోషంతో, చెడిన మనస్సుతో, స్వామికార్యాన్ని సమూలంగా వరదపాలు చేసానే! రావణుడి నగరం కొంచెమైనా మిగలక సర్వం నాశనమైపోయింది. ఈ ప్రళయంలో సీతాదేవి కూడా చావక ప్రాణమెట్లు కాపాడుకోగలుగుతుంది? ఆమెకూడా కాలిపోయుండాలి. తెలివితక్కువతో నేను చేసినపనికి, నా ప్రాణత్యాగమే ఈ సమయంలో ఉత్తమమైన పని. అగ్నిలోపడాల్నా? సముద్రంలో దూకాల్నా? బడబాగ్నిపాలు కావాల్నా? ఎలామరణించాలి?"

"రామలక్ష్మణులు, సుగ్రీవుడు అప్పచెప్పిన పనిని పాడుచేసి, వారిదగ్గరకు పోయి, వాళ్లముఖాలెట్లా చూడాలి? కోపంతో నా స్వభావసిధ్దమైన కోతిబుధ్ధిని పోగొట్టుకోలేకపోతినికదా! దండించే పెద్దవారు లేనందున, నా బుద్ధి చెడిపోయి, రక్షించే శక్తి వుండికూడా, కోపాతిశయంతో, జానకీదేవిని కాపాడలేకపోతినికదా! జానకి మరణిస్తే, రామలక్ష్మణులు బ్రతకరు, వారుపోతే బంధువులతో సహా, సుగ్రీవుడు చచ్చిపోతాడు. ఇదంతావిన్న భరత శత్రుఘ్నులు చనిపోతారు. ఈ విధంగా సూర్యవంశం నశించిపోతే, ప్రజలు శోకంతో తపించి పోతారు. ఇంత అనర్ధానికి, ధర్మార్ధ హీనుడను, అదృష్టహీనుడను, కోపమనే పాపంతో మనస్సు చెడిపోయినవాడిని, దుర్మదుడను, పొగరుబోతును నేనే కారణం. నావల్ల లోకనాశనం జరగడం నేనుచూడాల్సివస్తోంది. ఇందులో సందేహంలేదు" అని శోకంతో ఆలోచించసాగాడు.

ఇలా ఆలోచిస్తున్న హనుమంతుడికి, దేహంలో శుభశకునాలు కనిపించసాగాయి. కుడికన్ను, కుడిభుజం అదరడం, హృదయం ప్రసన్నం కావడంతో, వేరేవిధంగా ఆలోచిస్తాడిలా:

"సీతాదేవిని అగ్నిదహించడమా? నా తెలివి తెల్లారే ఆలోచనకదా ఇది! సీత రాక్షసస్త్రీలాంటిది కాదుకదా! అగ్నిని అగ్ని ఎలా దహిస్తుంది? ప్రపంచంలో ప్రసిధ్ధిగన్న మహాత్మురాలు, సదాచార సంపన్నురాలు, పుణ్యపు నడవడిగల శ్రీరామచంద్రుడి దేవేరి, నిర్మల పాతివ్రత్ర్యం సదా రక్షిస్తున్న జానకీదేవిని తాకేశక్తి అగ్నిహోత్రుడికి వుందా? శ్రీరామచంద్రుడి మహాత్మ్యంవల్ల, సీతాదేవి పాతివ్రత్య సంపదవల్ల, నాదేహాన్నే కాల్చే సమర్ధత లేనివాడు అగ్నిహోత్రుడు. అలాంటిది లక్ష్మణ, భరత, శత్రుఘ్నులతో మహాలక్ష్మిలాగా పూజించబడుతూ, శ్రీరామచంద్రమూర్తికి ప్రేమపాత్రురాలైన ఆయన ప్రియురాలిని కాల్చేశక్తి అగ్నిహోత్రుడికి వుందా? రామచంద్రమూర్తి దాసుడనైన నేను, ఆయన కార్యంపైన లంకాదహనం చేస్తుంటే, నా తోక కొనవెంట్రుకలనైనా కాల్చనివాడు, అలాంటి మహానుభావురాలిని తాకగలడా?"

తను లంకకు వచ్చేటప్పుడు, సముద్రం మధ్యనున్న మైనాక పర్వతం తనకు వూరట కలిగించేందుకు వచ్చిందంటే, అది రామానుగ్రహమేననుకుంటాడు హనుమంతుడు. అలాంటి ఆయన అనుగ్రహానికి పాత్రురాలై, సత్యవాక్య సంపదవల్ల సమస్త లోకాలను జయించే శక్తికలదై, నిర్మలమైన పాతివ్రత్యమనే తపస్సు చేస్తున్నదై, భర్త ధ్యానంలోనే సంతోషాన్ని పొందగలిగే మనసున్నదైన జానకీదేవి తల్చుకుంటే, అగ్నిహోత్రుడినే దహించగలదని తలుస్తాడాయన. తనకెందుకీ పనికిమాలిన, కుచ్చితపు సందేహాలొచ్చాయని, సీతా మహాత్మ్యం గురించి ఆలోచించసాగాడు అదేపనిగా. సరీగ్గా అదేసమయంలో, ఆకాశంలో తిరుగుతున్న ఋషులు, చారణులు, మునులనుకుంటున్న మాటలు హనుమంతుడి చెవుల్లో అమృతం పోసినట్లు వినిపించాయి. వారిలా అనుకుంటున్నారు:

"ఆశ్చర్యం-ఆశ్చర్యం! హనుమంతుడివల్ల అగ్నిదేవుడు, తోరణాలతో, ప్రాకారాలతో, బురుజులతోసహా లంకానగరాన్నంతా దహించి వేసాడు. ఇది అసాధ్యకార్యం. తమతమ ఇళ్లు వదిలి పారిపోయిన రాక్షసబాలురు, వృధ్ధులు, స్త్రీలు, గుహల్లో చేరి ఏడుస్తుంటే, లంకా నగరమే గుహల్లో చేరి ఏడుస్తున్నదేమో అనిపిస్తోంది. ఎవ్వరూ చేయలేని ఘనకార్యం హనుమ చేసాడు. మంటల్లో యావత్తూ మసి అయిపోయినా అశోకవనంలో సీత చెక్కు చెదర లేదే! ఎంత ఆశ్చర్యం? ఆమెను అగ్ని సమీపించనేలేదు" అన్న మాటలను వింటాడు హనుమంతుడు.

శుభశకునాలు కలగడంతో, సీతాదేవి మహాత్మ్యం ప్రత్యక్షంగా చూసినవాడు కావడంతో, ఋషుల మాటలవల్ల సీతాదేవి క్షేమంగా వున్నదని తెలుసుకున్న హనుమంతుడు సంతోషిస్తాడు. అయినా ఆ మహాపతివ్రతను మరొక్కసారి కళ్లారా చూసి, స్వయంగా దర్శించుకుని, క్షేమసమాచారం తెలుసుకుందామనుకుంటాడు. ఆ తర్వాత ప్రయాణమైతే, చేయాల్సిన పని నిర్విఘ్నంగా, సంపూర్ణంగా నెరవేర్చినట్లవుతుందని తలుస్తాడు హనుమంతుడు. 

హేమంత ఋతువు వర్ణించి అన్నకు చెప్పిన లక్ష్మణుడు ..... శ్రీమదాంధ్ర వాల్మీకి రామాయణం...అరణ్యకాండ-28 : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

హేమంత ఋతువు వర్ణించి అన్నకు చెప్పిన లక్ష్మణుడు

శ్రీమదాంధ్ర వాల్మీకి రామాయణం...అరణ్యకాండ-28

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్రభూమి ఆదివారం సంచిక (30-09-2018)

పర్ణశాలలో నిష్టురాలైన సీతతో, తమ్ముడు లక్ష్మణుడితో ఎంతో సుఖంగా శ్రీరామచంద్రమూర్తి వున్న సమయంలో శరత్కాలం పూర్తై, మంచుకాలం మొదలైంది. ఇలా హేమంత ఋతువు రాగా, ఆ ఋతువులో ఒక నాటి తెల్లవారు జామున రామచంద్రమూర్తి గోదావరి నదీ స్నానం చేయదానికి సీతాదేవితో పోతుండగా, లక్ష్మణుడు కమండలాలు తీసుకొని వెంట బోతున్నాడు. అప్పుడు లక్ష్మణుడు రామచంద్రమూర్తితో ఇలా అన్నాడు. "అన్నా! ఏ ఋతువువల్ల సంవత్సరం ప్రకాశిస్తుందో, నీకు ఇష్టమైన మాసమేదో, అలాంటి మార్గశిరం, హేమంత ఋతువు అయిన మంచుకాలం ఇప్పడు వచ్చింది కదా! ప్రజలకు దేహం కఠినమైంది. స్నానం చేయడానికి సాధ్యపడకుండా నీటికి పళ్లు వచ్చి కరవసాగింది. పైరుపచ్చలు కాంతిటొ కళకలలాడుతున్నాయి. అగ్నిహోత్రుడు గతంలో లాగా కాకుండా ఆప్తుడై ప్రజలను దగ్గరకు రానిస్తున్నాడు. తమకేది మంచిదో తెలుసుకొని కొత్త ధాన్యం రాగానే పాలలో పొంగించి దాన్ని పితృ దేవతలకు నివేదించి పాపరహితులవుతున్నారు. అన్నా! రాజులు యుద్ధానికి పోవడానికి, గ్రామాలలో వుండేవారు పాలు, పెరుగు తినడానికి, ఈ మంచుకాలం పనికొస్తుంది కదా? దక్షిణ దిక్కున సూర్యుడున్న కారణాన ఉత్తర దిక్కు ముత్తైదువు చిహ్నమై, ముఖానికి శాశ్వత కాంతిని కలిగించే కుంకుమ బొట్టులేని ఆడదాని లాగా వుంది”.

(ఇది దక్షిణాయనమైనందున సూర్యుడు దక్షిణ దిక్కునే వుంటాడు. శ్రీరామచంద్రమూర్తి ఉత్తర దేశాన లేనందున అది విధవలా వుంది).

"హిమవత్పర్వతం స్వభావంగానే మంచుగడ్దలకు స్థానం. అందులో ఈ కాలంలో సూర్యుడు దూరంగా వుండడం వల్ల మంచు కరగడం ఆగిపోయి హిమవంతుడు అనే పేరు వచ్చే అర్థంతో కాలమహిమవల్ల అలరారుతున్నాడు. ఉదయం, సాయంత్రం మంచు ఎక్కువగా వుండడం వల్ల జనాలు తిరగలేరు. మధ్యాహ్నం జనులంతా సుఖంగా తిరగడానికి కొంచెమే వేడి కల ఎండ వుంటుంది. చెట్ల నీడల్లో సూర్యకిరణాలు ఎక్కువగా పడని కారణాన నీళ్లు జిల్లుమంటూ తాకడానికే కష్ఠంగా వుంటాయి. ఎండలు కొంచెమే వ్యాపించడం వల్లా, మంచుతో కప్పబడడం వల్లా, చల్లటి గాలి వీస్తుండడం వల్లా, వనాలలో మనుష్య సమ్చారం లేదు. ఇక పక్షుల కీళ్ళు పట్టుకునిపోయి, అవయవాలు ముద్దపడి వుంటాయి. పగలీవిధంగా వుంటుంది. రాత్రుళ్లు బయట పడుకొనేవారుండరు. పుష్యా నక్షత్రం చూసి పొద్దు తెలుసుకోవాల్సి వుంటుంది. రాత్రుళ్లు బూజు పట్టినట్లు తెల్లపారి, చలిగాలి వీస్తుంటుంది. ఆహ్లాదం కలిగించేవాడు కాబట్టి చంద్రుడికి ఆ పేరొచ్చింది. ఇప్పుడా పేరును తనకు వ్యర్థం చేసుకొని, లోకులను సంతోష పర్చడానికి ఆ శక్తిని సూరుడికి ఇచ్చాడు. ఆ కారణాన తపనుడు అనే పేరు సూర్యుడికి వచ్చి చంద్రుడిలాగా అయ్యాడు. అంటే సూర్యుడు చంద్రుడిలాగా ప్రజలకు సంతోషం కలిగించేవాడయ్యాడు. చంద్రుడేమో మంచు కురవడం వల్ల ప్రజలకు బాధ కలిగించేవాడయ్యాడు”.

“అంతే కాకుండా మంచుతుంపరలు వ్యాపించడం వల్ల, చంద్రబింబం నోటి ఆవిరి కమ్మడం వల్ల గుడ్డి అయిన యుద్ధంలాగా కనపడుతున్నది. నిండు పున్నమి నాటి రాత్రి మంచుతో మలినం కావడం వల్ల సంతోషం కలిగించలేక పోయింది. ఇది ఎండవల్ల నల్లబడ్డ సీతాదేవిలాగా వుంది కాని ఆమెకున్న కాంతి మాత్రం లేదు. పడమటి గాలి స్వభావంగా చల్లగా వుంటుంది. దానికితోడు మంచుబిందువులు చేరాయి. కాబట్టి ఉదయం వేళ గాలి ఇనుమడించిన చలితో కూడి వుంది. యవగోధూమాల పైరులవల్ల ప్రకాశించే మంచు బిందువులతో కప్పబడిన అడవి సూర్యోద్య సమయం కావడాన క్రౌంచ పక్షులు వీటి ధ్వనివల్ల ప్రకాశిస్తున్నాయి. ఖర్జూరపు పూలలాంటి కాంతి కలిగి, ఎన్నులు, వడ్ల గింజలతో నిండి ఆ బరువుకు తలలు వంచి పండడం వల్ల అపరంజి బంగారు కాంతికలిగిన పైరు చూశావా? సూర్యుడు ఉదయించినా మంచంతా పోలేదింకా. తుంపరగా, సన్నగా, వ్యాపించే వుంది. ఆ కారణాన సూర్యుడు ఉదయించి చాలా పొద్దు పోయినా చందమామలాగా వున్నాడు. శ్రీరామచంద్రా! మధ్యాహ్నానికి ముందు ఎండ వేడి లేక సుఖంగా దేహాన్ని తాకుతూ, మధ్యాహ్నంలో కొంచెం ఎరుపు, కొంచెం తెలుపుగా సూర్యకిరణాలున్నాయి”.

“మంచు తుంపరలు రాలడం వల్ల కొంచెం తడిసి వున్న లేబచ్చిక పట్టులలో సూర్యుడి ఈరెండ పడిన విధం చూశావా రామా! సూర్యకాంతి ఈ బిందువులమీద పదడం వల్ల అవి వజ్రాలలాగా కనపడుతున్నాయి. అన్నా! ఈ అడవి ఏనుగును చూడు. అది మిక్కిలి దప్పికతో బాధపడుతూ నీళ్లు తాగాలని తొండంకొనతో నీటిని తాకి అది జిల్లుమనగా తాగలేక తొండాన్ని ముడుచుకుంటున్నది. నీటిపక్షులు ఎప్పుడూ నీళ్లలోనే వుండేవైనప్పటికీ, నీటి వెంట తీరంలో కూర్చుని, నీళ్లలో దిగదానికి భయపడుతున్నాయి. వీటిని చూస్తే పిరికివాళ్లు యుద్ధరంగంలోకి దిగడానికి భయపడే విధంగా కనపడుతున్నది. లోపలా, బయటా మంచనే చీకటి, విస్తారంగా కప్పడం వల్ల అదవి పూలు లేనిదానిలాగా కనపడ్తున్నది. నీళ్లలో వుండే బెగ్గురు పక్షులు మంచు ఆవిరి కప్పడం వల్ల బయటకు రాకున్నా, వాటి ధ్వనులవల్ల వునికి తెలుస్తున్నది. భూమేమో మంచు తెరలతో తడిసిపోయింది. పైపైన మంచు రాలడం వల్ల సూర్యకిరణాలలో వేడి లేకుండా వున్నందున, రామచంద్రా, నిర్మలమైన రాళ్లమీద పడ్ద నీళ్లు కూడా విషాలై పోయాయి. తామరపూలు పూసి చాలాకాలం అయినందున మంచువల్ల అందం చెడి, వాడిపోయి, కాంతిహీనమై, అకరువులు, దిమ్మెలు రాలిపోగా కాడలు మాత్రమే వున్న తామరలతో కొలనులు అందవిహీనంగా వున్నాయి”.

“ఇలా, పుండులాగా, బాధాకరమైన మంచుకాలంలొ, అయోధ్యలో దుఃఖంతో కుమిలిపోతూ, రాజ్యసంపదలన్నీ వదలి, భోగాలు ఆశించక, ఉపవాసాలుండి, జడలు-నారలు ధరించి, మంచాలు-పరుపులు వదలి, ఆరుబయట నేలమీద పడుకుంటూ, కొంచెం మాత్రమే పళ్లు తింటూ, నీమీద వున్న భక్తితో భరతుడు కష్టపడుతున్నాడు కదా? అన్నయ్యా! మనం లేచిన వేళకే భరతుడు కూడా నిద్రలేచి సరయూనదిలో స్నానం చేయడానికి, మంత్రులు, ఇతరులు సేవిస్తుండగా నిర్మలమైన మనస్సుతో, అయ్యో ఇలా పోవాల్సివచ్చిందికదా అనే విచారం లేకుండా పోతుంటాడు కదా? నీకంటేకూడా సుకుమారుడు, వీరుడు, పల్చటి కడుపు కలవాడు, చక్కటివాడు, కష్టింపతగినవాడు, సమస్త ధర్మాలు తెలిసినవాడు, సజ్జనులకు సంతోషకారుడు, సత్యవాది, దోషం లేని పనులు చేసేవాడు, మదించిన శత్రువుల గర్వం అణచేవాడు, తీయటి మాటలు చెప్పేవాడు, మోకాళ్లదాకా చేతులున్నవాడు, మాత్సర్యం, దుష్కామం లేనివాడు, చేయతగని పనులు చేయడానికి సిగ్గుపడేవాడు, ఇంద్రియనిగ్రహం కలవాడు, గాఢమైన భక్తి వున్నవాడు, అఖిలభోగాల రాశి, నీ తమ్ముడు భరతుడు ఆశను వదలి అడవిలో తపించే నీలాగా, తపస్సులో నిష్టబూని, స్వర్గాన్ని తిరస్కరించినవాడయ్యాడు. తండ్రిని పోలిన కూతురు, తల్లిని పోలిన కొడుకు ధన్యులని సామెత వుండగా, సముద్రంలో కలిసిన నీరు సముద్రంలాగా కావాల్సి వుండగా, ధర్మ స్వభావుడైన దశరథుడికి భార్య అయ్యి, ఇలాంటి సుగున సంపత్తికల కొడుకుకు తల్లి ఐన కైక ఇంతటి దుష్టురాలు, వాడికల మనసున్నదిగా ఎలా కాగలిగిందో?” 

(లక్ష్మణుడి సందేహం న్యాయమైందేకాని, రామలక్ష్మణుల, భరతశత్రుఘ్నుల జన్మలకు బీజం కారణం కాదు. క్షేత్రమూకాదు. పాయస రూపం వహించిన భగవత్తేజం కారణం కాబట్టి తల్లిదండ్రుల గుణాలు వీరికి అంటాల్సిన అవసరం లేదు).

ఈ విధంగా లక్ష్మణుడు చెప్పగా, శ్రీరాముడు, "లక్ష్మణా! ఎందుకు నిర్నిమత్తంగా కైకను దూషిస్తావు? రఘువంశనాథుడైన ఆమె కొడుకును ప్రశంసించు. అది నాకు సంతోషం కలిగిస్తుంది. వనవాసం పూర్తిగా చేసుకోవాలని మనస్సు ధృఢం చేసుకొన్నా, భరతుడిని తలచుకున్నప్పుడు, అయ్యో! భరతుడి దగ్గరకు పోతే బాగుండేదే, ఆయన్ను విడిచి వచ్చానే, అని పామరులలాగా నాకూ దుఃఖం కలుగుతున్నది. నాయనా! లక్ష్మణా! కొందరి మాటలు వినడానికి మొదట్లో మధురంగానే వుంటాయికాని, చివరకు, అవే అప్రియాలై పరిణమిస్తాయి. భరతుడి మాటలు అలాంటి ఇచ్చకాలు కావు. కొన్ని పదార్థాలు నాలుకకు తియ్యగా వున్నా లోపలికి పోయినాకొద్దీ వికారంగా మారుతాయి. భరతుడి మాటలు అలాకాకుండా అమృతంలాగా వుంటాయి. లోపలి పోయినా దేహారోగ్యం కలిగించే ఔశధుల్లాంటివి. అదీ కూడా ఒకటి-రెండు చుక్కలు కావు. అమృతరసప్రవాహం కాబట్టి సర్వదా అతడి మాటలు నాకు ఇప్పటికీ మరపుకు రావు. నిన్ను, భరతుడిని, శత్రుఘ్నుడిని, సీతను కూడిన నేను సంతోషంతో వుండేదెన్నడోకదా" అని అంటూ, విచారపడుతూ గోదావరి నదికి స్నానం చేయడానికి పోయాడు. సీతాలక్ష్మణులతో స్నానం చెసి వచ్చి, సంధ్యావందనం లాంటివి చేసుకొని, బ్రహ్మ యజ్ఞాన్ని చెసి, పార్వతీ నందులతో కూడిన రుద్రుడిలాగా కనిపించాడు.

Constancy of schemes : Vanam Jwala Narasimha Rao

Constancy of schemes is TRS government’s plus point

Vanam Jwala Narasimha Rao

The Hans India (30-09-2018)

            Late Dr Marri Chennareddy despite vociferously spearheading the first phase of separate Telangana Movement, however, could not achieve statehood during his time. Consequent to a lull in the movement for a while due to its vicious suppression by the then Congress party leadership of Late Mrs Indira Gandhi, elections were held in the state in 1971. Telangana Praja Samithi under the leadership of Dr Chennareddy swept the poll by winning 10 out of 11 Lok Sabha seats in the Telangana region. In spite of this, due to the cruel politics played by the then congress Telangana was not formed thanks to the one and only stumbling block in the form of Congress party. Otherwise long ago itself there would have been Telangana state.    

Three decades later, Kalvakuntla Chandrashekhar Rao by creating a political platform on the name of Telangana Rashtra Samithi laid strong foundations for a great peaceful mass movement. Subsequent to a relentless agitation spanning over 13 long years KCR turned the tables but not before preparing himself to sacrifice his life at one stage. The same congress leadership, this time under Sonia Gandhi, had to bow down and concede the demand for a separate state. In a can’t but situation, though in heart-in-heart not in complete favour, Congress Party under the leadership of Sonia got the approval of parliament for separate Telangana State. People’s strength triumphed yet again. 

It is left to the wisdom of such of those people who criticise that TRS had no role in separate Telangana agitation and Congress party alone is solely responsible for formation of state. It is unfortunate they are not able to understand the 13 year long struggle under the leadership of KCR. Naturally, with tremendous confidence on their leader KCR, who successfully led the movement and achieved the state, the voters in 2104 elections gave their mandate in favour of TRS party. The first ever government in Telangana was formed on June 2,2014. Later, some of the MLAs who won on other than TRS party ticket, when realised that their party was not functioning in accordance with the requirements of Telangana people, left the party and joined with TRS as part of political polarization and strengthen KCR hands in developing state. This paved way for political stabilization. 

The responsibility entrusted by people was shouldered by KCR and his government from the day one of formation of Telangana. In accordance with the aspirations of people efforts are afoot for formation of Golden Telangana by conceiving a variety of schemes and implementing them rigorously. For implantation of electoral promises as announced in the manifesto, steps were initiated on a fast track. Many schemes that were not part of manifesto are also being implemented. The language, culture, the dialect, the traditions, the systems etc that were subjected to annihilation by the erstwhile united AP Government have been revived and rejuvenated. By reorienting and reinventing Telangana the state has been progressing and marching ahead in all fields. 

The TRS government right from the day one successfully faced the challenges arising out of schematic suppression, exploitation, negligence during the erstwhile rule. The conspiracies that were hatched to demoralize Telangana people which led to creating of several obstacles were also overcome by TRS government systematically. By being ever vigilant against negative forces, facing the challenges, overcoming the conspiracies, the Telangana State has stood as number one state in a number of sectors. For the long march to achieve Golden Telangana strong foundations have been laid. If only the schemes that were conceived and are under implementation, are standardised, stabilised and consolidated, then, a confident golden Telangana is in the offing. Against this backdrop to break the political fragility, the ugly face of which started appearing here and there and to see that the development process is not hindered, Chief Minister KCR and his team of council of ministers decided to recommend to Governor to dissolve Assembly and go for fresh elections. 

KCR led government in the state has been implementing schemes for welfare of the people and development of the state with equal priority, reflecting the aspirations of one and all. Each and every problem that the state had inherited from erstwhile government is slowly and steadily overcome. Thanks to the people friendly and beneficial schemes everyone in the state are living with tremendous confidence on their present and future. Government and its Executive Head, the Chief Minister KCR, by treating the 2014 election manifesto as a holy book, picked-up promise after promise made in it and converted them in to schemes and programs. Every scheme is people centric and oriented towards solution to various issues face by people from time to time.

Many more schemes in the interest of people, though not promised in the manifesto were also implemented. Among 72 such schemes notable are, the investment support scheme for agriculture, the Rythu Bhima Life Insurance Scheme, 24 hour free power supply to agriculture, the Mission Bhagiratha to supply safe drinking water to every household, the Kalyana Lakshmi and Shaadi Mubarak for girl child marriage, KCR kits to compensate wage loss of pregnant women, Kanti Velugu eye screening etc. 

In addition several schemes which are not implemented anywhere in the country are in implementation here in Telangana. And thus it has become a role model state to others. These include, among others, Rs 8000 per acre to farmer as investment support, the Haritha Haram green cover program, double bed room houses, helping hand to hereditary professions etc.  

For the welfare of people and for the development of state, several schemes are in implementation in the state. The state has a special recognition as number one welfare state by implementing schemes worth Rs 40,000 crores per year. Welfare schemes are from cradle to grave in the state. In brief the schemes are: Aasara pensions, six KG rice scheme, fine rice to students, Kalyana Lakshmi and Shaadi Mubarak, oversees scholarship, SC/ST sub-plan and special development fund, three acres land to Dalits, huge budget for minority welfare, TS I Pass etc.

The schemes that are in implementation in Telangana itself are indicators of trustworthiness of the TRS Government. Hence Constancy of schemes is TRS government’s plus point.

Don’t whine, enable voters : Vanam Jwala Narasimha Rao

Don’t whine, enable voters

Vanam Jwala Narasimha Rao

Telangana Today (29-09-2018)

            It is unbecoming on the part of few misguided individuals and leaders of opposition political parties, to thrust the accountability of missing votes on the State Government. Projecting this fallout as an obstacle to conduct free and fair elections, some of them even approached courts.

However, the Chief Electoral Officer of the state has stated, that, there has been tremendous response to the special drive that concluded on September 25, 2018 from public in terms of claims as well as for fresh registration. In fact the registration is a continuous process which can go up to ten days prior to the issue of notification. Indian Constitution has provided several conveniences to every citizen of India to register as voter immediately on completion of 18 years. Unaware of these services, indulging in irresponsible talk by few disgruntled persons, is not healthy to democracy. How can government be made responsible for missing votes?

            A number of principles, procedures, rules and regulations decide the voter registration process. As part of electoral system, constitution has provided for a well defined hierarchy. At the highest level we have an Election Commission of India and in the order of precedence there is a State level Chief Electoral Officer, District Election Officer, Electoral Registration Officer, Assistant Electoral Registration Officer, Supervisor and Booth Level Officer. It is the exclusive prerogative of Election Commission alone to entrust a particular role and responsibility to a particular officer in the hierarchy and the government has no say whatsoever in this matter.

Prerogative of EC

It is the Election Commission that decides as to who should be the state CEO or the Additional or Joint Electoral Officer. Every decision taken by the concerned officer in the hierarchy of electoral office is binding on the constitution but not that of government. Whether it is registering as a voter or removal as per laid down procedure, the power rests with Election Commission and government has nothing to do with that. Then why blaming the government for every lapse as if it is responsible.

As per the People Representation Act, for every constituency there shall be an electoral roll which shall be prepared under the superintendence, direction and control of the Commission. Here again government has no role to play.

The political party in power may have the right to take initiative and educate their followers to register as voters, but, certainly no possibility to remove any vote from the list. Rules and regulations will not agree to this. For a free and fair election, quality of elector registration process and electoral rolls is the most important pre-requisite.

Electoral malpractices like bogus voting and impersonation, in a large part, result from defective system of voter registration. The officials responsible for voter registration are required to be thorough in all relevant rules and laws. Any erroneous application of law will violate the accuracy of rolls and will affect the purity of election. That is why electoral officials take meticulous care in the registration process and nowhere government involves or interferes in this task.

Continuous Process

The Constitution of India has entrusted the voter registration and preparation of electoral rolls to an independent authority, the Election Commission of India. The superintendence, direction and control of whole process of voter registration in Election Commission of India is as per the provisions of the Constitution. The basic law governing voter registration in India is the Representation of People Act passed by the Indian Parliament and the Registration of Electors Rules.

Registration process in India is a continuous process. The electoral rolls are revised annually with reference to First January of the year as qualifying date. Draft of electoral roll for information of general public and inviting claims and objections will be published well in advance. All this is done with complete transparency and everyone has a right for claim and for revision. Then, how is it possible to remove lakhs of voters from the list and that too by government?

Completion of 18 years to an Indian citizen is an important stage in one’s life. By then they become adults. They suddenly become eligible to several rights and may have to shoulder responsibilities too. Instead of pessimistically arguing that nothing is possible in this country, everyone should participate in voting and contribute their strength to Nation Building. This presupposes to become voter and hence everyone should take interest to register as voter.

Instead of waiting for the electoral team visit their residence for enumeration, every citizen on completion of 18 years must take initiative on their own to become voter. We should feel that it is our birth right. Let us not resort to complain that our name has been removed or not there, when elections are due.

          Collective Power

India is the largest parliamentary democracy in the world. Survival of democracy depends on people’s collective power. Everyone should smuggle out some time from their otherwise busy schedule to register their name as voter, confirm that the name is in the list, and if not find out reasons for non-inclusion, see to that it appears in the list and finally participate in the franchise as and when the elections are held. Only when every citizen does this he or she is entitled to become a partner in the development of the country.

Each and every vote that we cast, influences the governance at village, mandal, constituency, town, district, state and country level and to find solutions to national, state and local level issues. The decisive power that the vote has, if necessary may checkmate the elected representatives and make them responsible for all misdeeds. More than anything our voice is heard.

At times the one single vote of each one of us might turn the tables and may become a decisive vote for someone to win. That is the reason why we should be more alert in registering as voter instead of complaining that our name is missing. This is the minimum responsibility. Even the political parties instead of mudslinging, better they impress upon eligible youngsters and educate them to enrol as voters.    

            After becoming a registered voter those who shift their residence need to take initiative to change the address, by informing the election commission, otherwise, at the new place our vote may not find place in the list. Here again it is not correct on our part to find fault with election commission.

There is also well laid procedure to obtain Electronic Photo Identity Card-EPIC. Instead of waiting for it at our residence, better let us obtain from E-Seva centres. Let us not forget to explore every possible opportunity to ensure that we become eligible to cast our vote come what may. It’s very easy to cross check whether our vote is in the list or not.

            When there are umpteen comforts for voter enrolment and confirmation why blame the government and election commission? It’s illogical to allege that government removed voters. Every political party should be on a continuous job of voter enrolment instead of irresponsible criticism.   

విశ్వసనీయతే తెరాసకు శ్రీరామరక్ష : వనం జ్వాలా నరసింహారావు

విశ్వసనీయతే తెరాసకు శ్రీరామరక్ష

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

సూర్యదినపత్రిక (28-09-2018)

స్వర్గీయ డాక్టర్ మర్రి చెన్నారెడ్డి తొలిదశ ప్రత్యేక తెలంగాణ రాష్ట్ర ఉద్యమాన్ని విజయవంతంగా నడిపించినా అనుకున్నది సాధించలేక పోయారు. దానికి కారణాలు అనేకం వుండి వుండవచ్చు. ఉవ్వెత్తున లేచిన ఉద్యమాన్ని ఉక్కుపాదంతో అణచివేసింది అలానాటి కాంగ్రెస్ పార్టీ, దాని సారథి ఇందిరాగాంధీ. ఉద్యమానికి కొంత విరామం దొరికిన తదుపరి, 1971 లో జరిగిన లోక్ సభ ఎన్నికల్లో, ఉద్యమం నడిపిన చెన్నారెడ్డి సారధ్యంలోని తెలంగాణ ప్రజాసమితి తెలంగాణ ప్రాంతంలోని 11 లోక్ సభ స్థానాలకు గాను 10 గెల్చుకుంది. అయినా నాటి కాంగ్రెస్ పార్టీ కుటిల రాజకీయాల పర్యవసానంగా తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటు కాలేదు. అలనాడు తెలంగాణ ఏర్పాటుకాకపోవడానికి ఏకైక కారణం కాంగ్రెస్ పార్టీనే. అదే జరక్కపోతే, ఎన్నడో...ఏనాడో తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటయ్యేది.

తొలిదశ ఉద్యమం ముగిసిన మూడు దశాబ్దాలకు మలిదశ ఉద్యమానికి తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి పేరుతో ఒక బలీయమైన రాజకీయ వేదికను ఏర్పాటు చేసి, మహత్తరమైన శాంతియుత ప్రజా ఉద్యమానికి శ్రీకారం చుట్టి, దానికి నాయకత్వం వహించి, 13 సంవత్సరాల సుదీర్ఘ పోరాటం తరువాత ఉద్యమాన్ని ఒక కీలక మలుపు తిప్పి, ప్రాణత్యాగానికి సిద్ధమయ్యి, చివరకు విజయతీరాలకు చేర్చి, ఏ కాంగ్రెస్ పార్టీ అయితే తొలిదశ ఉద్యమ సందర్భంగా రాష్ట్రం ఏర్పాటు చేయలేదో...చేయడానికి నిరాకరించిందో, అదే కాంగ్రెస్ పార్టీ మెడలు వంచి మరీ తెలంగాణాను సాధించారు కల్వకుంట్ల చంద్రశేఖర్ రావు. తప్పని పరిస్థితుల్లో, విధిలేక సోనియాగాంధీ నాయకత్వంలోని కాంగ్రెస్ పార్టీ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు అంగీకరించిందే కాని, మనసా-వాచా-కర్మణా కాదనేది జగమెరిగిన సత్యం. ప్రజాబలం ముందర తలవంచక తప్పలేదు.

తెలంగాణ ఉద్యమంలో తెరాస పాత్ర లేదనేవారికి, తెలంగాణ ఏర్పాటు కేవలం కాంగ్రెస్ పార్టీ చలవ వల్లే అనే వారికి, 13 ఏళ్ల కేసీఆర్ నాయకత్వంలోని సుదీర్ఘ పోరాటం కనబడక పోవడం, దాని ప్రభావం అర్థం చేసుకోక పోవడం, వారి విజ్ఞతకే వదలాలి. తమ ఉద్యమనాయకుడి పట్ల సహజంగానే అచంచల విశ్వాసం చూపించి, ఏ విధంగానైతే ఉద్యమాన్ని విజయవంతంగా నడిపారో, అదే రీతిలో, రాష్ట్ర భవిష్యత్ మహోన్నతంగా తీర్చిదిద్దాలని, 2014 ఎన్నికల్లో తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితికి ఘన విజయం చేకూర్చారు రాష్ట్ర ఓటర్లు. ఆ తరువాత, తెలంగాణ పేరుమీద ఇతర పార్టీల అభ్యర్ధులుగా పోటీ చేసి గెలిచిన కొందరు ఎమ్మెల్యేలు, ఎప్పుడైతే  తమ పార్టీ ప్రజల ఆకాంక్షల మేరకు పనిచేయడం లేదని అర్థం చేసుకున్నారో, రాజకీయ పునరేకీకరణలో భాగంగా, కేసీఆర్ నాయకత్వాన్ని బలపరచడానికి, తెరాసలో చేరడం జరిగింది. దరిమిలా రాజకీయ సుస్థిరతకు మార్గం సుగమమైంది.  

  

 ప్రజలు అప్పచెప్పిన గురుతర బాధ్యతను కేసీఆర్ నాయకత్వంలోని తెరాస ప్రభుత్వం అధికారం చేపట్టిన మరుక్షణం నుండే భుజస్కందాలమీద వేసుకుంది. అశేష ప్రజావాహిని ఆశయాలకు, ఆకాంక్షలకు అనుగుణంగా బంగారు తెలంగాణ నిర్మాణం దిశగా పథకాల రూపకల్పన, అమలు సాగింది. ఎన్నికల మానిఫెస్టోలో చేసిన వాగ్దానాల అమలు దిశగా వడి-వడిగా అడుగులు వేసింది. మానిఫెస్టోలొ చెప్పని పలు పతకాలను అమలు చేసింది. ఉమ్మడి రాష్ట్ర సమైక్య పాలనలో ఛిన్నా-భిన్నమైన తెలంగాణ అస్తిత్వాన్ని, సంస్కృతినీ, యాసనూ, భాషనూ, వ్యవస్థనూ పునరుద్దరించుకుంటూ, పునర్నిర్మించుకుంటూ, అన్ని రంగాల్లో రాష్ట్రాన్ని ప్రగతి పథాన నడిపించడానికి ప్రభుత్వం నడుం బిగించింది.

సమైక్య రాష్ట్రంలో తెలంగాణ ప్రాంతం ఎదుర్కొన్న అణచివేత, దోపిడీ, నిర్లక్ష్యం వల్ల చోటుచేసుకున్న అవరోధాలను, ఒక పథకం ప్రకారం ఈ ప్రాంతాన్ని-ప్రాంత ప్రజలను నిర్వీర్యం చేయడానికి పన్నిన కుట్రలను, వాటి ప్రభావంతో రాష్ట్ర ఏర్పాటు అనంతరం కూడా ఎదురైన అనేక సవాళ్లను, ధైర్యంగా ప్రణాళికాబద్దంగా అధిగమించింది తెరాస ప్రభుత్వం. ప్రతీప శక్తుల విఫల ప్రయత్నాలను అడ్డుకుంటూ, ఎప్పటికప్పుడు అప్రమత్తంగా ఉంటూ, సవాళ్లను విజయవంతంగా అధిగమిస్తూ, కుట్రలను చేధించుకుంటూ తెలంగాణ రాష్ట్రం అనేక రంగాల్లో నేడు దేశంలోనే అగ్రగామి రాష్ట్రంగా నిలబడింది. బంగారు తెలంగాణ నిర్మాణమే లక్ష్యంగా ప్రారంభమయిన ప్రస్థానానికి మొదటి నాలుగున్నరేళ్లలో బలమైన అడుగులు పడ్డాయి. మున్ముందు ఈ పథకాల అమలులో ప్రామాణీకరణ, ఏకీకరణ, స్థిరీకరణ జరుగుతే చాలు...ఇక భవిష్యత్ అంతా బంగారుతెలంగాణ మయమే!!! ఈ దశలో అక్కడక్కడా తొంగిచూస్తున్న రాజకీయ దౌర్బల్యతను, దుర్బలత్వాన్ని దీటుగా ఎదుర్కోవడానికీ, ప్రగతి రథ చక్రాలు ఆగిపోకుండా వుండడానికీ, శాసనసభ రద్దుకు, ముందస్తు ఎన్నికలకు సిద్ధమయ్యారు కేసీఆర్, ఆయన మంత్రివర్గం.

ఒకవైపు సంక్షేమం, మరో వైపు అభివృద్ధి పరమావధిగా కేసీఆర్ సారధ్యంలోని రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, ప్రజల ఆశయాలకు, ఆకాంక్షలకు అద్దంపట్టేలా పథకాల రూపకల్పన, అమలు కొనసాగిస్తున్నది. సమైక్య పాలనలో వారసత్వంగా సంక్రమించిన ఒక్కో సమస్యకు శాశ్వత పరిష్కారం కనుక్కోవడంలో ప్రభుత్వం పూర్తిగా సఫలీకృతం అవుతున్నది. ప్రజోపయోగమైన పథకాల పుణ్యమా అని ప్రజలంతా ఇప్పుడు తమ భవిష్యత్తుపై ఎంతో భరోసాతో, ధీమాతో ఉన్నారు. ప్రభుత్వం, దాని సారథి కేసీఆర్ నాయకత్వంలో, మానిఫెస్టోను ఓ పవిత్ర గ్రంథంగా భావించి, అందులో ఇచ్చిన వాగ్దానాల-హామీల ప్రాతిపదికగానే, సమగ్ర దృక్పథంతో అభివృద్ధికి ప్రణాళికలు రచించి, ప్రజలే కేంద్రంగా, ప్రజా సమస్యల పరిష్కారమే ఇతివృత్తంగా అనేక అభివృద్ది, సంక్షేమ కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తున్నది. చేసిన ఒక్కొక్క హామీని అమలు చేయడానికి ఒక్కో విభిన్నమైన ప్రణాలికా బద్ధ పతాకాన్ని రూపొందించింది.

మానిఫెస్టోలో ప్రకటించకున్నా సరే, ప్రజలకు అవసరమని భావించి, ప్రభుత్వం అనేక వినూత్న పథకాలను ప్రవేశ పెట్టింది. వ్యవసాయ పెట్టుబడి అందించే రైతు బంధు, మరణించిన రైతు కుటుంబాలను ఆదుకునే రైతభీమా, వ్యవసాయానికి 24 గంటల ఉచిత విద్యుత్, ప్రతి ఇంటికీ సురక్షిత మంచినీరు అందించే మిషన్ భగీరథ, ఆడపిల్ల పెండ్లికి సాయం అందించే కల్యాణలక్ష్మి/షాదీ ముబారక్, గర్భిణులకు ఆర్థిక సాయం అందించే కేసీఆర్ కిట్స్, ప్రతీ ఒక్కరికి కంటి పరీక్షలు నిర్వహించే కంటి వెలుగు లాంటి మానిఫెస్టోలో ప్రకటించని 72 పథకాలను ప్రభుత్వం అమలు చేస్తున్నది.

కొత్తగా ఏర్పడిన రాష్ట్రమైనప్పటికీ తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశంలో మరెక్కడా అమలు కాని ఎన్నో కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తూ, నేడు దేశానికే మార్గదర్శిగా వుంది. రైతులకు ఎకరానికి 8వేల వ్యవసాయ పెట్టుబడి, రైతుబీమా, వ్యవసాయానికి 24 గంటల కరెంటు, కళ్యాణలక్ష్మి, మిషన్ భగీరథ, హరితహారం, డబుల్ బెడ్ రూమ్ ఇండ్లు, టిఎస్ ఐపాస్, భారీ పరిపాలనా సంస్కరణలు, కేసీఆర్ కిట్స్, కంటివెలుగు, కుల వృత్తులకు చేయూత, పోలీస్ కమాండ్ కంట్రోల్ సెంటర్ లాంటి ఎన్నో కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తూ ఇతర రాష్ట్రాలకు ఆదర్శంగా నిలబడింది. సకల రంగాలలో వేగంగా పురోగమిస్తున్న తెలంగాణ రాష్ట్రం అనతి కాలంలోనే దేశం గర్వించే రాష్ట్రంగా గుర్తింపు పొందింది.

ప్రజా సంక్షేమం కోసం, రాష్ట్రాభివృద్ధి కోసం, దేశంలో మరే రాష్ట్రంలో అమలు కాని అనేకానేక కార్యక్రమాలు నేడు తెలంగాణలో జరుగుతున్నాయి. 40 వేలకోట్ల రూపాయలతో పలు సంక్షేమ పతకాలను అమలుచేస్తున్న ఈ రాష్ట్రానికి సంక్షేమ రాష్ట్రంగా దేశవ్యాప్తంగా ప్రత్యేక గుర్తింపు వచ్చింది. దేశంలో నెంబర్ వన్ సంక్షేమ రాష్ట్రంగా  నిలిచింది.  పుట్టినప్పటి నుండి గిట్టేవరకూ ప్రతీ సందర్భంలోనూ అందరినీ ఆదుకునే అనేక పథకాలను ప్రభుత్వం మానవతా దృక్ఫదంతో, నిబద్ధతతో అమలు చేస్తున్నది. క్లుప్తంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం అమలుపరుస్తున్న పథకాలను గుర్తుచేసుకుంటే, వాటిద్వారా లబ్దిపొందుతున్న వారు గుర్తుకురాక మానరు.

సంక్షేమ పథకాలు అందుకోవడానికి ఆదాయ పరిమితి పెంపు; వృద్దులకు, వితంతువులకు, గీతకార్మికులకు, నేత, బీడీ కార్మికులకు, ఎయిడ్స్ వ్యాధిగ్రస్తులకు, దివ్యాంగులకు, పేద వృద్ధ కళాకారులకు, ఒంటరి మహిళలకు, బోదకాలు బాధితులకు ఆసరా పించన్లు; కుటుంబంలోని ప్రతీ వ్యక్తికీ ఆరు కిలోలబియ్యం; విద్యార్థులకు సన్నబియ్యం; ఆడపిల్ల పెళ్లికి కళ్యాణ లక్ష్మి , షాదిముబారక్ పధకం; ఓవర్సీస్ స్కాలర్ షిప్స్; జర్నలిస్టులు, హోంగార్డులు, డ్రైవర్లకు ప్రమాద బీమా; స్వయం ఉపాధి పధకాల కోసం  ఆర్థిక సాయం; ఎస్సీ, ఎస్టీ ప్రత్యేక ప్రగతి పద్దు; ఎస్సీలకు మూడెకరాల భూమి; ఎస్సీ, ఎస్టీలకు ఉచిత విద్యుత్తు; మైనారిటీ సంక్షేమం కోసం భారీగా బడ్జెట్ కేటాయింపులు; కుల వృత్తులకు చేయూత, గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థకు పునరుత్తేజం; చేనేత కార్మికుల సంక్షేమం; బ్రాహ్మణుల, పాత్రికేయుల, లాయార్ల సంక్షేమం; రైతులకు రుణమాఫీ; రైతుబంధు, ఎకరానికి 8వేలు; అయుదు లక్షల రూపాయల రైతు బీమా; 24 గంటల ఉచిత విద్యుత్; భూ రికార్డుల ప్రక్షాళన; సకాలంలో ఎరువులు, విత్తనాలు సరఫరా, కల్తీ నిరోధం; మిషన్ భగీరథ; మిషన్ కాకతీయ; సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణం; నిరుపేదలకు గృహనిర్మాణం పథకం; రెసిడెన్షియల్ పాఠశాలల ఏర్పాటు; బస్తీ దవాఖానాల ఏర్పాటు; కంటి వెలుగు; కెసిఆర్ కిట్స్; ఉద్యోగుల సంక్షేమం; పారిశ్రామికాభివృద్ది....ఇలా చెప్పుకుంటూ పొతే వందాలాది పథకాలను విజయవంతంగా రూపకల్పన చేసి అమలు చేస్తున్నది కేసీఆర్ ప్రభుత్వం.

అందుకే ఎన్నికల్లో పథకాల అమలు విశ్వసనీయతే తెరాసకు శ్రీరామరక్ష. విజయం తెరాసదే.