Saturday, November 30, 2013

Chiang Kai-shek: Vanam Jwala Narasimha Rao

64 Years ago on December 10, 1949 
Kuomintang Leader Chiang Kai-shek 
left Mainland China for Taiwan never to return

Chiang Kai-shek, his 80 year-old house
Vanam Jwala Narasimha Rao
The Hans India 5th December 2013
China's Communist authorities restored an 80-year-old House known as "May-ling Palace", once used by Chiang Kai-shek located in Nanjing city formerly China's capital under the Nationalist party. The political party also known as the Kuomintang established China as a Republic in 1911, ruled China from 1928 to 1947 until defeated by the Communists. The House was used by Chiang and his wife Soong May-ling before they fled to Taiwan in 1949 at the end of China's brutal civil war. The building which was kept as a state guesthouse for decades, and closed to the public, is now thrown open after a year-long renovation completed in October 2013. The house has Chinese features, such as the curved roof, but the interior is Western in style, reflecting Soong May-ling's education in the United States.

Soong May-ling was the youngest of the three Soong sisters. Known as the “Trinity of China”, Soong sisters were married to the three most powerful persons of China and all of them - Chiang-Kai-shek, Dr. Sun-Yat-Sen and T. V. Soong - were Presidents of China at one time or other.  All the three sisters played a major role in influencing their husbands, which, along with their own positions of power, ultimately changed the course of Chinese history. The former First Lady, May-ling’s achievements are on display in the house as an exhibition which praises her for building support for China in its fight against Japan in the 1930s and 1940s, and her charitable causes. Since opening in October, tens of thousands have seen the house but it has proved especially popular with the elderly, some of them old enough to remember Chiang's time.

Chiang Kai-shek, born on October 31, 1887 in Xikou and died on April 5, 1975 in Taiwan, was a 20th-century Chinese political and military leader. An influential member of the Kuomintang and a close ally of Dr Sun Yat-sen, Chiang took Sun's place as its leader when Sun died in 1925. He served as Chairman of the National Military Council of the Nationalist government of the Republic of China from 1928 to 1948. Unlike his predecessor Sun Yat-sen, Chiang was not able to maintain good relations with the Chinese Communist Party. A major split between the Nationalists and Communists occurred in 1927. Nationalists fought a nation-wide civil war against the Communists. The Communist Party defeated the Nationalists in 1949. Chiang's government and army retreated to Taiwan. Chiang ruled the island as President of the Republic of China and General of the Kuomintang until his death in 1975. He ruled mainland China for 22 years, and Taiwan for 30 years.

"May-ling Palace"

Chiang in his youth decided to pursue a military career. He served in the Imperial Japanese Army from 1909 to 1911. Returning to China in 1911 Chiang became a founding member of the Kuomintang and joined Sun Yat-sen in 1918. Slowly Chiang gained the trust of Sun Yat-sen. He was appointed Commandant of the Military Academy in 1924. When Sun Yat-sen died on March 12, 1925 Chiang took his place soon. He married Soong May-ling, the younger sister of Soong Ching-ling, Sun's widow, on December 1, 1927 after divorcing his first wife.

In the West and in the Soviet Union, Chiang Kai-shek was known as the "Red General". At Moscow, in one of the Soviet May Day Parades, Chiang's portrait was carried along with the portraits of Karl Marx, Vladimir Lenin, Joseph Stalin, and other socialist leaders. In 1927 Chiang began large-scale massacres across the country on communists known as the "White Terror". On October 10, 1928, Chiang was named director of the State Council, the equivalent to President of the country, in addition to his other titles.

Throughout his rule, complete eradication of the Communists remained Chiang's dream. He finally surrounded the Chinese Red Army in 1934. The Communists successfully retreated in the Long March, during which Mao Tse-tung rose from a mere military official to the most influential leader of the Communist Party of China. After the Japanese invasion of Manchuria in 1931, Chiang resigned as Chairman of the National Government.

Chiang did not like the Americans and was suspicious of their motives and viewed it as pursuing imperialist motives in China. Chiang did not want to be subordinate to either the United States or the Soviet Union but jockeyed for room between the two and wanted to get the most out of the Soviet Union and the Americans without taking sides. He predicted that war would come between the two and that they would both seek China's alliance, which he would use to China's advantage. Chiang played off the Soviets and Americans against each other during the World War II. After the war, the United States encouraged peace talks between Chiang and Communist leader Mao Tse-tung and also limited aid to Chiang for fighting against the People's Liberation Army led by Mao. Communists slowly gained an upper hand in the civil war.

A new Constitution was promulgated in 1947, and Chiang was formally elected by the National Assembly as the first term President of the Republic of China on May 20, 1948. The Communists refused to recognize the new Constitution and its government. Chiang resigned as President on January 21, 1949, as Kuomintang forces suffered bitter losses and defections to the Communists. After Chiang's resignation the vice-president of the Republic of China, Li Zongren became China's president.

Shortly after Chiang's resignation the Communists attempted to negotiate with Li to end the civil war, but without success. Communists captured the Nationalist capital of Nanjing in April 1949. Although he did not hold a formal executive position in the government, Chiang continued to issue orders to the army, and many officers continued to obey Chiang rather than Li. Meanwhile communist forces occupied Guangdong from where Li was operating in October 1949. After Guangdong fell to the Communists, Chiang relocated the government to Chongqing, while Li effectively surrendered his powers and flew to New York for treatment. In the early morning of December 10, 1949, Communist troops laid siege to Chengdu, the last Kuomintang controlled city in mainland China. Chiang Kai-shek sang the Republic of China National Anthem while leaving to the airfield. Chiang Kai-shek never returned to the mainland.


Chiang moved the government to Taipei, Taiwan, where he formally resumed duties as President of the Republic of China on March 1, 1950. Chiang was reelected as the President of the Republic of China on May 20, 1954, and again in 1960, 1966, and 1972. He continued to claim sovereignty over all of China, including the territories held by his government. In the context of the Cold War, most of the Western world recognized his position and the Republic of China represented China in the United Nations and other international organizations until the 1970s. During his presidency in Taiwan, Chiang continued to prepare to take back mainland China. He planned an invasion of the mainland in 1962. Despite the democratic constitution, the government under Chiang was a one-party state. Chiang was succeeded as President by Vice President Yen Chia-kan and as Kuomintang party leader by his son Chiang Ching-kuo. End

Thursday, November 28, 2013

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు...బాల కాండ-14:వనం జ్వాలానరసింహారావు

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) 
రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు
బాల కాండ-14
వనం జ్వాలానరసింహారావు


బాల కాండ చివరి పద్యం "తరలము" వృత్తంలో ఈ విధంగా రాస్తూ కాండలో మొత్తం ఎన్ని పద్యాలున్నాయో వివరిస్తారు వాసు దాసుగారు.

తరలము: జలజవైరిమహీధరాగ్ని  శశాంకపద్యనిరూపితా
తులితబాల్యవినోదఖేలన  తోయజాక్ష ! రమాధవా !
కలశవారిధితుల్యసజ్జన  కాండ  చిత్తనివాసకా !
కలుషసంహార ! యొంటిమిట్టని కాయి ! జానకి వల్ల భా ! -17

ఛందస్సు: న-భ-ర-స-జ-జ-గ గణాలు. పన్నెండో స్థానంలో యతి. 

తాత్పర్యం: జలజవైరి (చంద్రుడు)=1 , మహీధర (పర్వతాలు)= 7, అగ్ని అంటే త్రేతాగ్నులు= 3, శశాంక అంటే చంద్రుడు= 1. బాల కాండలో వాసు దాసుగారు ఎన్ని పద్యాలు రాసారో ఈ చివరి పద్యంలో పరోక్షంగా చెప్పారు. ఈ కాండలో మొత్తం 1371 పద్యాలున్నాయి.

Wednesday, November 27, 2013

Mao Tse-tung - writer and literary figure:Vanam Jwala Narasimha Rao

Mao 120th Birth Anniversary falls on 26th December 2013

Mao Tse-tung - writer and literary figure
Vanam Jwala Narasimha Rao

An enormous new statue of Mao Tse-tung, which stands more than 100ft tall, is ready for unveiling on December 26, 2013 commemorating his 120th Birth Anniversary at Changsha, Mao's hometown. The statue in the central city of Changsha is seated and of a young Mao, aged 32, when he composed a poem about Changsha. The Poem reads as:

"Alone in the autumn cold I scan the river that flows northward, past the Orange Islet and the mountains crimson with the red leaves of the woods....I brought hither hundreds of companions in those turbulent months and years....Do you remember how in mid-stream our boats struck currents and were slowed down by torrents?".

The city is on the east bank of River Hsiang which flows northward into Lake Tung ting. The Orange Islet lies to its west and farther west a range of mountains. The melancholy this poem expresses is unique among Mao's Verse. The landscape depicted and the treasured memories are beautiful and vivid.  

Another poem-verse titled “From the Double Ninth Day, 1929” written on 11 October 1929 by Mao Tse-tung was about the ninth day of the ninth month, the Double Ninth Day. It is a day of feasting and celebration. Mao poems and verses are translated from Chinese to English by Michael Bullock and Jerome Chen. This verse reads as:

“Man, not heaven, ages easily; As the Double Ninth Festival passes year after year; Once more the Festival returns; On the battlefield yellow flowers are singularly fragrant; Once every year the autumn wind smites hard; To paint a scene unlike the spring; Even better than the spring; Is a myriad leagues of frosty sky and waters”

Mao Tse-tung founded the People's Republic of China in 1949. He was also one of the founders of the Chinese Communist party in 1921, and was regarded, along with Karl Marx and Lenin, as one of the three great theorists of Marxian Communism. As a Marxist thinker and the leader of a socialist state, Mao gave theoretical legitimacy to the continuation of class struggle in the socialist and communist stages of development. He stressed the importance of land redistribution for the benefit of the rural peasantry, and his theories have strongly influenced the non-industrialized Third World.

Photo of Mao Statue by Reuters

Mao as a political and military leader and as a rebel is known all over the world. May be not so well known, Mao was also a great writer and literary person. Mao’s contribution to history has changed the world itself. He is regarded as the man who succeeded in giving China a stable polity, putting an end to the long interruption between the fall of the culturistic empire and the rise of the People’s Republic. Mao’s sharp understanding and clever handling of problems and the brilliance of both his words and actions are simply amazing. The way he held Communist Party of China together through its changing fortunes, and the poems he wrote, indicates that he can be a good friend. However, his ruthless struggles against opponents and foes demonstrate his formidable qualities as an enemy. Mao embraced Marxism as early as 1919 at the age of 26 but could become rebellion and take-up arms against the authorities only after another eight years in 1927. For 22 years he fought relentlessly, through the defeat in 1934-35, the Long March, the United Front, the Civil War and to his final victory.

Mao differs from both the self-strengthening leaders and peasant insurgents in the past in that he was a Marxist-Leninist seeking to strengthen his country by the application of Marxist-Leninist doctrines to Chinese conditions. He believed that the only force strong enough to bring about emancipation of China was a Marxist party supported by urban workers and rural peasants but mainly peasants, especially armed peasants. Because he was a Marxist, Mao differed from other Chinese revolutionaries. His revolution, essentially a military one, also had far reaching cultural implications. Mao was a feminist, treating women as the equals of men and expecting them to live up to such treatment. He was fully aware of the value of science, literature and the arts which he believed should serve the people, the laboring people.

Born on 26 December 1893, in a village environment, a year before the Sino-Japanese War followed by number of reforms, uprisings, revolutions, civil wars and movements, Mao could not but be influenced by the trials and failures of those years. His father was a strong peasant but poor and heavily in debt who subsequently improved his fortunes. His mother had strong moral feelings, a readiness to help the less fortunate, and a deep rooted faith in the gods. From his childhood Mao had shown a tendency to be thorough. When Mao was sent to a tutor at the age of seven, reading opened a new world in the child. He developed an interest in books. He however continued to work in his father’s fields. Mao was first married to a girl who was four years elder to him in 1907. The subsequent history and his struggle to liberate China are well known.

Mao Tse-tung, the revolutionary leader, achieved fame as a poet. Mao’s status as a poet might have been enhanced by his eminence as a political figure. His poetic abilities, although they were uneven, are of no mean order and would have secured him a place in contemporary Chinese literature independent of his pre-eminent position in the political sphere. Mao Tse-tung’s poems are classical in construction, their themes are drawn entirely from his experiences and hopes as a militant communist. 

Women and love played no part in Mao’s poems except in one or two. Since his youth Mao was always interested in the nature of men, of human society, of China, the world, and the Universe. He first showed literary promise when he was still a school boy. He however took greater pride in writing prose. In prose Mao was an entirely different man, cool headed, logical, almost devoid of deep feelings. There is something common in his prose and poetry…..an uneven beauty and rural directness.

Another poem titled “From the Second Encirclement” written on May 1931 goes like this:

“On the White Cloud Mountain clouds are about to rise;
Below the White Cloud Mountain there are quickened cries.
Dry wood and hollow trees are joining in the battle.
A forest of rifles press forward
The flying generals descend as if from heaven
The army has covered two hundred miles in fifteen days
Along the grey Kan River and the green Fukien mountains
To sweep away thousands of troops like rolling up a mat
Someone is weeping
Belatedly regretting the strategy of slow advance”


Like all Chinese poetry, his poems, by no means contain a wealth of allusions, some referring to classical literature, others to local topography, others to ancient and modern historical events. (From the book “Mao and Chinese Revolution” by Jerome Chen written in 1966)

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు...బాల కాండ-13: వనం జ్వాలానరసింహారావు

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) 

రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు

బాల కాండ-13

వనం జ్వాలానరసింహారావు

విశ్వామిత్రుడు బ్రహ్మర్షి కావాలన్న తలంపుతో ఘోరమైన-కఠోరమైన తపస్సు చేస్తున్న సమయంలో,సమీపంలోని తీర్థంలో స్నానమాడేందుకు,అతి మనోహరమైన సౌందర్యంతో-మన్మథుడి ఆయుధమేమోనని అనుకుండే విధంగా కనిపిస్తున్న ఒక అప్సరస, విశ్వామిత్రుడిని మోసగించే ఉద్దేశంతో వచ్చింది. ఆమె సౌందర్యాన్ని వర్ణించేందుకు "కవిరాజవిరాజిత వృత్తం" లో ఒక పద్యాన్ని రాసారీవిధంగా వాసు దాసుగారు.


కవిరాజవిరాజితము:
నళినవిలోచన  నూనమనోహర  నవ్యశరీర విహారరతన్
జలదవినీల శిరోరుహఁ గోరక చారురదన్ శిశిరాంశుముఖి
న్జలకము  లాడ ఘనాంతరచంచల నాఁ గని మారశరాహతుఁ డై
కలఁ గుచుఁ దామరపాకుజలం  బనఁ గాంతను డాసి వచించె నిటుల్-16
ఛందస్సు: "నగణము నారు జగణములు వగణము గలది కవిరాజ విరాజితము". దీనికి ఒక సిద్ధాంతం ప్రకారం 8-7-7 స్థానాలలోనూ, ఇంకో సిద్ధాంతం ప్రకారం 14వ స్థానంలోనూ యతి వుంటుంది.
తాత్పర్యం:
కమలాల లాంటి కళ్లతో, పూవువలె మనోహరమైన మెచ్చుకోవాల్సిన శరీరంతో, రతిక్రీడలో ఆసక్తితో, మేఘాలలాంటి నల్లటి కురులతో, మొగ్గలలాంటి దంతాలతో, చంద్రుడిలాంటి ముఖంతో అందంగా వున్న ఆ అప్సరస, మేఘాల మధ్య మెరుపుతీగలాగా నీళ్లల్లో స్నానం చేస్తుంటే విశ్వామిత్రుడు చూశాడు. చూసి, కామ బాణ పీడితుడై, మనస్సు కలవరపడగా, తామరాకుమీద పడిన నీళ్లు చలించినట్లు మనస్సు చలించడంతో, ఆ అందగత్తెను సమీపించి ఇలా అన్నాడు. 

Sunday, November 24, 2013

SINGAPORE “FROM THIRD WORLD TO FIRST”....An account of Singapore story: Vanam Jwala Narasimha Rao

“FROM THIRD WORLD TO FIRST”
(The Hans India on 26th November 2013)
An account of Singapore story
Vanam Jwala Narasimha Rao

I am on my second visit to Singapore. On both the occasions I tried to find an answer to my doubt that how Singapore could flourish and rise to a level of being an international financial center just in a span of 50 years being such a small city-state nation. To several people like me, the 800 page voluminous book titled “From Third World to First” authored by Lee Kuan Yew the first Prime Minister and father of Singapore Nation, gives an account in detail about the Singapore development story. This book is written for the benefit of younger generation of Singaporeans who took stability, growth and prosperity for granted. Lee Kuan Yew wanted present day Singaporeans to know how difficult it was for a small country of just 640 square kilometers with no natural resources to survive in the midst of larger, newly independent nations pursuing nationalistic policies. This book narrates on how to build a nation out of desperate collection of immigrants from China, British India and the Dutch East Indies and how to make a living for its people.

Many post-colonial states have no similar history. Singapore is a case in point. As the main naval base in the Far East, it had neither prospect nor aspiration for nationhood until the collapse of European power in the aftermath of the Second World War. In the first wave of decolonization Singapore was made part of Malaya to be named as Malaysia, which later forced it out. Lee Kuan Yew, the father of Singapore’s emergence as a national state was its first Prime Minister. At the advancing age of 90 he still continues to mentor the government presently headed by his own son Lee Hsien Loong as country’s third Prime Minister.

  The Japanese occupation of Singapore during 1942-45 aroused nationalism and self-respect in Lee Kuan Yew, who was a student in Britain then. He determined to get rid of British colonial rule. Lee returned to Singapore in 1950 and involved himself with trade unions and politics, formed a political party, and at the age of 35 became the first Prime Minister of an elected government of self-governing Singapore. He along with his friends formed a united front with the communists. They however parted ways later. Lee and his team believed that the long term future for Singapore was to rejoin Malaya and they did so in September 1963 to form Malaysia. But, later developments left Lee and his team with no alternate but to leave Malaysia. By August 1965 the separation was complete. Singapore became world's only sovereign city-state and an island country.

            Lee never expected that in 1965 at the age of 42 he would be in charge of an independent Singapore, responsible for the lives of its two million people. He faced tremendous odds with an improbable chance of survival. It is not a natural country but man-made, a trading post the British had developed into a nodal point in their world-wide maritime empire. When it formed, it inherited the island without its hinterland, a heart without a body! On August 9, 1965 Lee Kuan Yew started out with great apprehension on a journey along an unmarked road to an unknown destination!

            Building an army from scratch was one of its top priorities. The British made no offer to help Singapore build an army. Lee sent request letters to the then Indian PM Lal Bahadur Shastri and Egypt President Nasser seeking their urgent help to build up country’s armed forces. Both of them replied and greeted but were silent on help. Lee did not find fault with India but was disappointed with Nasser. Singapore under the new government had all the problems to encounter but all were handled carefully. A credible defense capability was built. In 1965 Singapore had nothing in the way of armed forces to defend itself. By the time Lee stepped down as PM in 1990, the Singapore Armed Forces grown into a respected and professional force. Similarly in several other areas Singapore progressed steadily and firmly.

Singapore Ariel View
Anyone who predicted in 1965 that Singapore would become a financial center would have been thought mad. How did it happen? How did the luminous modern office blocks in the city center with banks of computers linking Singapore with London, New York, Tokyo, Frankfurt, Hong Kong and other major financial centers have come up? It had a most improbable start in 1968. The plan that worked out was very simple. The financial world that time was beginning in Zurich. Zurich banks opened at 9 o’clock in the morning, later Frankfurt, later London. In the afternoon Zurich closes, then Frankfurt and London. In the meantime New York is open. So London hands over financial money traffic to New York. In the afternoon New York closes; they had already handed over to San Francisco. When San Francisco closes in the afternoon, the world is covered with veil. Nothing happened until next day, 9 am Swiss time, then the Swiss banks open. Singapore was thought in between, before San Francisco closes, Singapore would have taken over. And when Singapore closes, it would have handed over to Zurich. Then for the first time since creation, Singapore will have a 24-hour round-the-world service in money and banking. In 1968 when Singapore was a third world country, foreign bankers were to be assured of stable social conditions, a good working and living environment, efficient infrastructure and a pool of skilled and adaptable professionals. The country made a modest start with an offshore Asian Dollar Market, the counterpart of the Eurodollar Market. Later the Asian Dollar Market traded in foreign exchange and financial derivatives in foreign currency denominated securities and undertook loan syndication, bond issuance and fund management.

Singapore parliament House
Lee Kuan Yew resigned as PM in November 1990 but was still in command in the political situation. His successor Goh Chok Tong retained him in the cabinet as Senior Minister. According to him the single decisive factor that made for Singapore’s development was the ability of its ministers and the high quality of the civil servants who supported them. In fact he and his team have always been in search of talented younger people as possible successors to them. In 1968 elections, they fielded several PhDs, bright minds, teachers, and professionals including lawyers, doctors and even top administrators as candidates. Their final task was to find worthy successors. They won all the seats with 18 new faces out of 58 with over 40 percent University Educated.

Recalling transformation of his life over a period, Lee Kuan Yew says that while as a boy of six he rode in a bullock-cart on wooden wheels on a dirt track, as an adult after 50 years he flew in a Supersonic Concorde from London to New York in three hours. Technology has changed his world says Lee. Though he and his team knew little in 1959 about how to govern, they could proceed since they had a burning desire to change an unfair and unjust society for the better. He learnt on the job and learnt quickly. He learnt to ignore criticism and advice from experts and quasi experts especially academics in the social and political sciences. Political succession planning was a Lee Kuan Yew special. He devised the system for inducting promising young candidates in their 30s and 40s into the Cabinet, mentoring and testing them to get the best into government. Lee Kuan Yew passed the political baton to Goh Chok Tong in 1990 and Goh to Lee Hsien Loong in 2004. Both of them retained their predecessors in their cabinets either as Senior Ministers or as Mentors.
 The story of Singapore’s progress is a reflection of the advances of the industrial countries-their inventions, technology, enterprise and drive. It is part of the story of man’s search for new fields to increase his wealth and wellbeing. With each technological advance Singapore advanced-containers, air travel and air freight, satellite communications, intercontinental fiber-optic cables.
Lee however concludes…the island of Singapore will not disappear…but the sovereign nation it has become, able to make its way and play its role in the world, could vanish! The future is as full of promise as it is burdened with uncertainty. END


(From the book “From Third World to First” by Lee Kuan Yew, father of Singapore Nation)

Saturday, November 23, 2013

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు...బాల కాండ-12: వనం జ్వాలానరసింహారావు

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) 

రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు

బాల కాండ-12

వనం జ్వాలానరసింహారావు
విశాలదేశ వృత్తాంతాన్ని, గౌతమి ఆశ్రమ వృత్తాంతాన్ని, అహల్యని-ఇంద్రుడిని గౌతముడు శపించాల్సిన కారణాన్ని వివరించాడు విశ్వామిత్రుడు. విశ్వామిత్రుడిలా చెప్పడంతో, లక్ష్మణుడితో కలిసి రామచంద్రమూర్తి, విశ్వామిత్రుడు ముందు నడవగా, గౌతముడి ఆశ్రమంలోకి ప్రవేశించాడు. ఆశ్రమంలో శ్రీరామచంద్రమూర్తి ప్రవేశించగానే, శాపం తొలిగిన అహల్య, పూర్వరూపంలో లోకానికి కనపడింది. ఆ తర్వాత అంద్రౌ కలిసి మిథిలానగరం చేరుకుంటారు. విశ్వామిత్రుడొచ్చాడని తెలుసుకున్న జనక మహారాజు తన పురోహితుడైన శతానందుడుతో కలిసి వారున్న ప్రదేశానికి వచ్చాడు. శతానందుడు, శ్రీరామచంద్రుడికి స్వాగతం పలికి, విశ్వామిత్రుడి చరిత్రను-ఆయన గొప్పదనాన్ని వివరించాడు. వశిష్టుడు విశ్వామిత్రుడి విందు ఇవ్వడం, కామధేనువు గురించి ఇద్దరి మధ్య యుద్ధంజరగడం చెప్పాడు. 


విశ్వామిత్రుడు అడిగినప్పుడు కామధేనువును ఇవ్వనని వశిష్టుడు చెప్పగానే, విశ్వామిత్రుడు బలవంతంగా దానిని తీసుకొని పోసాగాడు. అప్పుడా కామధేనువు-శబల మిక్కిలి విషాదంతో, తనేం తప్పుచేసానని, ఎందుకీ మునీశ్వరుడు తననీవిధంగా వదిలిపెడుతున్నాడని, దుఃఖపడుతూ అనుకుంటుంది. తను ఏడుస్తున్నా వదలకుండా ఈడ్చుకొనిపోతున్న భటుల కట్లు తెంచుకొని, తన్నీడుస్తున్నవారిని నేలపై పడవేసి-తన్ని, మునీశ్వరుడి వద్దకు పోతుంది. దీన్ని "సుగంధి" వృత్తంలో పద్యంగా రాసారు కవి ఇలా:

సుగంధి: ఇట్టు లామునీంద్రుఁ  డాడి యీయ నన్న థేనువున్
బట్టి  కట్టి  కొంచుఁ  బోవ బార్థివుండు  బల్మి మైఁ
దొట్టఁ గన్  దురంతచింత  దుఃఖితాత్మ యౌచు న
న్నిట్టు  వాయఁగా  మునీంద్రుఁ డేమి  తప్పు చేసితిన్-15

ఛందస్సు: సుగంధి వృత్తానికి  ర-జ-ర-జ-ర గణాలు. తొమ్మిదింట యతి.

Thursday, November 21, 2013

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు...బాల కాండ-11: వనం జ్వాలానరసింహారావు

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) 
రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు
బాల కాండ-11
వనం జ్వాలానరసింహారావు


మిధిలానగరానికి ప్రయాణం కొనసాగిస్తూ, విశ్వామిత్రుడు, శ్రీరామ లక్ష్మణులతో-ఋషీశ్వరులతో కలిసి, గంగ దాటి, ఉత్తరం వైపున్న ఒడ్డుకు చేరుకున్నాడు. అక్కడ, ప్రాకారాలతో, కుల పర్వతాలను మించిన మేడల గుంపుల కాంతులతో, తియ్య మామిడి లాంటి ఫల వృక్షాలతో స్వర్గాన్నే మరిపిస్తున్న విషాల నగరంలోకి ప్రవేశించగానే, రాజకుమారుడైన రామచంద్రమూర్తి, మహాత్ముడైన విశ్వామిత్రుడితో, ఆ నగరాన్ని ఏలే రాజెవ్వరని-ఏ వంశం వాడని, అడిగాడు. సమాధానంగా మునీంద్రుడు ఆ కథంతా చెప్పాడు. 

పాలసముద్రం చిలికి-అందులోంచి పుట్టిన అమృతాన్ని భుజించినట్లైతే, తమకు మరణముండదని-ముసలితనం రాదని ఆలోచించి, మందర పర్వతాన్ని కవ్వంగా-వాసుకు తాడుగా, పాలసముద్రాన్ని చిలకడం మొదలెట్టారు దేవదానవులు. అలా వారు వేయి సంవత్సరాలు చిలకగా, ఆ రాపిడిని సహించలేక, వాసుకి విషాన్ని కక్కాడు. ఆ వేడికి కొండ రాళ్లు పగలడంతో పాటు, భయంకరమైన హాలాహలం రాక్షసులను, దేవతలను భస్మం చేయసాగింది. అంతులేని తాపాన్ని కలిగిస్తున్న హాలాహలాన్ని విష్ణువు చెప్పినట్లే మింగి, విషాన్ని కంఠంలో ధరించాడు. దేవతలు తిరిగి పాలసముద్రాన్ని చిలుకుతుండగా మందర పర్వతం పుటుక్కున మునిగింది సముద్రంలో. అది చూసిన దేవతలు, ప్రపంచాన్ని-ముఖ్యంగా తమను రక్షించే విష్ణుమూర్తిని, కొండ మునుగుతున్నదని-దాన్ని పైకెత్తి పట్టగల సమర్థుడు ఆయనేనని-ఆయనను సేవిస్తుండే వారు ఆపదల పాలవుతుంటే వూరకుండరాదని-ఆశ్రిత రక్షణ చేసి, తమను కాపాడమని ప్రార్థించారు. ఈ సందర్భంగా "మత్తకోకిలము" వృత్తంలో రాసారీపద్యాన్ని కవి.

మత్తకోకిలము:  ఆ హరించి విషంబు నిట్లు పురారి యేగిన, దేవతల్
మొహరించి మరిన్  మధింపఁ గ  మున్గెఁ గొండ పయోనిధిన్
 బాహి యందు నుతించి రంతటఁ బంకజాక్షుని నీజగ
 ద్వ్యూహరక్షకు నందు మాకును బూఁ ట వీవ  కదా హరీ ! -14

ఛందస్సు: మత్తకోకిలము వృత్తానికి ర-స-జ-జ-భ-ర గణాలు. పదకొండో అక్షరం యతి. 

Tuesday, November 19, 2013

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు..బాల కాండ-10: వనం జ్వాలానరసింహారావు

ఆంధ్ర వాల్మీకి (వాసుదాస స్వామి) 

రామాయణంలో ఛందః ప్రయోగాలు

బాల కాండ-10

వనం జ్వాలానరసింహారావు

గంగ ఎందుకు భూలోకంలో ప్రవహించవలసి వచ్చిందో, దానికి కారణమేంటో చెప్పదల్చుకుని, రామ లక్ష్మణులతో సగరుడి వృత్తాంతాన్ని వివరించాడు విశ్వామిత్రుడు. విశ్వామిత్రుడు సగర చక్రవర్తి వృత్తాంతాన్ని చెప్తూ ఆయనకు యజ్ఞంచేయాలన్న ఆలోచన కలిగిందంటాడు. యజ్ఞం మధ్యలో ఇంద్రుడు రాక్షస వేషంలో వచ్చి,యజ్ఞాశ్వాన్ని దొంగిలించాడు. దాన్ని వెతకడానికి వెళ్లిన సగరకుమారులు కపిలుడి కోపాగ్నిలో భస్మమై పోతారు. చనిపోయిన సగర పుత్రులు స్వర్గానికి పోవాలంటే గంగలో వారి బూడిదలను తడపాలి. 


ఆ వంశంలోని భగీరథుడు రాజర్షిగా వుండి, పిల్లలులేనివాడైనందున, రాజ్యాన్ని మంత్రుల పరంచేసి, పూర్వీకులెవరికీ సాధ్యపడని గంగను తెచ్చేందుకు గోకర్ణానికి తపస్సు చేసేందుకు పోతాడు. ఆ తపస్సుకు మెచ్చిన బ్రహ్మదేవుడు, అసమానమైన తపస్సు చాలించి ఆయనకోరికేదో తనకు తెలియచేయమని భగీరథుడితో అంటాడు. భగీరథుడు, తనననుగ్రహించి సగరకుమారులందరికి తాను తర్పణాలు వదిలేటట్లు చేయమని, బ్రహ్మదేవుడిని ప్రార్థించాడు. గంగా తీర్థంతో తన తాతల బూడిద రాసులను తడిపితే వారందరు స్వర్గానికి పోతారని-అలా వరమివ్వమనీ, తనకు పుత్రులనిచ్చి ఇక్ష్వాకుల వంశాన్ని నిలబెట్టమనీ బ్రహ్మనడిగాడు భగీరథుడు. ఇది వివరించేందుకు "తోటకము" వృత్తంలో రాసారో పద్యాన్నిలా:

తోటకము: జగదీశ్వర  నాకు  బ్ర సన్నుఁ డవే
నొగినాతపమున్  ఫల యుక్తమయే
న్సగరాత్మజులందరు  నావల నన్
వగదీరఁగఁ గాంత్రు నివాపములన్-13

ఛందస్సు: తోటక వృత్తానికి నాలుగు "స" గణాలు, తొమ్మిదో అక్షరం యతి.

Monday, November 18, 2013

ఎర్ర గులాబీ ఎలా తిరిగి వచ్చింది: వనం జ్వాలా నరసింహారావు

(నవంబర్ 19, 2013 న ఇందిరా గాంధి 97 వ జయంతి) 
ఎర్ర గులాబీ ఎలా తిరిగి వచ్చింది
వనం జ్వాలా నరసింహారావు
ఆంధ్రజ్యోతి దినపత్రిక (19-11-2013)

నవ భారత నిర్మాత, ప్ర ప్రధమ భారత ప్రధాని పండిట్ జవహర్లాల్ నెహ్రూ అనారోగ్యానికి గురైన నేపధ్యంలో, ఆయన "తక్షణ వారసత్వం" ఎవరికి సంక్రమించబోతున్నదనే వాదనలు అలనాడు సర్వత్రా వినిపించాయి. నెహ్రూ తన వారసుడిగా ఎవరినీ ఎదగనివ్వలేదనే విమర్శలు కూడా వినిపించాయి. నెహ్రూ ప్రధాని పదవిని అలంకరించడంతోనే, కాంగ్రెస్ పార్టీకి, ప్రభుత్వానికీ ఏకైక నాయకుడిగా తనకంటూ ఎవరూ పోటీ లేకుండా జాగ్రత్త పడ్డాడు. నెహ్రూ అనారోగ్యానికి పాలై, భువనేశ్వర్ లో గుండె జబ్బుకు గురికావడంతో, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రిని కేంద్ర మంత్రివర్గంలో పోర్ట్ ఫోలియో లేని మంత్రిగా తీసుకోవడం జరిగింది. ఈ చర్య ద్వారా, ఆయనే నెహ్రూ వారసుడనేది దాదాపు స్పష్టమైంది. ఇదిలా వుండగా, నెహ్రూ తన వారసురాలిగా, స్వయానా తన కూతురు ఇందిరనే తీర్చిదిద్దు తున్నాడనే వార్త కూడా ప్రచారంలో వుండేదప్పుడు. మరో పక్కన "నంబర్ టు" స్థానంలో హోం మినిస్టర్ గా వున్న గుల్ జారీ లాల్ నందా నెహ్రూ వారసత్వం తనకే లభిస్తుందన్న నమ్మకంతో వుండేవాడు. ఇక మొరార్జీ దేశాయ్ సంగతి సరేసరి. కాకపోతే, ఆపాటికే "కామరాజ్ ప్రణాళిక" కింద ఆయన కేంద్ర మంత్రివర్గంలో స్థానం కోల్పోయి పార్టీ పనిలో నిమగ్నమై వున్నాడు.  అయితే, మొరార్జీ కి "మొండి వాడు" అన్న పేరున్నప్పటికీ, పాలనానుభవం విషయంలో, నిజాయితీ విషయంలో, తనకు తానే సాటి అని నిరూపించుకున్న వ్యక్తి గా గుర్తింపు తెచ్చుకున్నాడు. ఆ మాటకొస్తే లాల్ బహదూర్ శాస్త్రికి తన వాళ్లంటూ ఎవరూ ఆయన వెంట పెద్దగా లేరు. అలనాటి అఖిల భారత కాంగ్రెస్ కమిటీ అధ్యక్షుడు కామరాజ్ నాడార్ మద్దతు సంపూర్ణంగా శాస్త్రికే వుండడం విశేషం. కామరాజ్ మాత్రమే కాకుండా పార్టీ అధిష్ఠానంలోని పలువురు మద్దతు కూడా శాస్త్రికే వుండేది. దానికి కారణం, ఆయన్నైతే సులభంగా తమ చెప్పు చేతల్లో వుంచుకో వచ్చన్న ప్రగాఢ నమ్మకం కూడా అధిష్ఠానం పెద్దలకుండేది. దేశాయ్ తమ మాట వినడన్న అనుమానం శాస్త్రివైపు మొగ్గు చూపడానికి కారణమైంది. 

ఇందిరా గాంధీ విషయానికొస్తే, తండ్రి మరణంతో సంతాపంలో మునిగి పోయి వుంది. గుల్ జారీ లాల్ నందాకు పెద్దగా ఎవరి మద్దతు లేదు. నంబర్ టు స్థానంలో వున్న ఆయనను తాత్కాలిక ప్రధానిగా నియమించడం వరకు మాత్రం జరిగింది. శాస్త్రి మరణించిన తరువాత కూడా మరో మారు ఆయన తాత్కాలిక ప్రధాని అయ్యారు. అంతే! అంతకు మించి ఎదగనివ్వలేదాయనను. నెహ్రూ వారసుడిని నియమించడానికి, కామరాజ్ నాడార్ తన పేక ముక్కలను అతి జాగ్రత్తగా కలిపాడు. "ఏకాభిప్రాయం ప్రకారం ఎంపిక జరగాలి" అన్న సూత్రాన్ని తన మద్దతు దారులతో కలిసి రూపొందించాడు. ఆ సూత్రం ప్రకారం, పార్టీ సభ్యుల అభిప్రాయాన్ని సేకరించి, ఎవరికి అధికంగా మద్దతు వుందో కనిపెట్టి, ఆ అభ్యర్థినే ఏకగ్రీవంగా ఎన్నికైనట్లు ప్రకటించాలి. ఆ బాధ్యత ఆయన తనపైనే వేసుకున్నాడు. కాంగ్రెస్ కార్యవర్గంలోను, ముఖ్యమంత్రుల సమావేశంలోను, ఈ పథకం చర్చకు వచ్చినప్పుడు, మొరార్జీ దేశాయ్ దాన్ని తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాడు. అయితే ఆయన మాట చెల్లుబాటు కాలేదు. పథకం ప్రకారం అభిప్రాయ సేకరణ జరగడం, శాస్త్రిని ఏకగ్రీవ అభ్యర్థిగా ప్రకటించడం జరిగిపోయింది. నిర్ణయాన్ని సవాలు చేయమని స్నేహితులు మొరార్జీ కి సలహా ఇచ్చారు. క్రమశిక్షణ గల కాంగ్రెస్-గాంధేయ వాదిగా, మొరార్జీ మెజారిటీ సభ్యుల నిర్ణయాన్ని అంగీకరించి, పార్టీ చీలిపోకుండా సహకరించాడు. శాస్త్రి ప్రధానిగా, నెహ్రూ వారసుడిగా, బాధ్యతలు చేపట్టాడు. శాస్త్రికి ఒక అనుమానం వుండేదని అప్పట్లో రాజకీయ విశ్లేషకులు భావించే వారు...ఇందిరా గాంధి నందాకు అనుకూలంగా, శాస్త్రికి వ్యతిరేకంగా వుండేదని అనుకునేవారు. అయితే, నందా, తాత్కాలిక ప్రధానిగా మరికొంత కాలం వుంటే మంచిదని అనుకున్నదే కాని, ఆయన పూర్తి స్థాయి ప్రధాని కావాలని ఇందిర భావించలేదంటారు. ఇందిరా గాంధీని తన మంత్రివర్గంలో చేర్చుకునేందుకు, లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి, జకీర్ హుస్సేన్ సలహా తీసుకున్నాడని అంటారు. కాకపోతే, ప్రచార ప్రాముఖ్యతగల, సమాచార ప్రసార శాఖను తనకు కేటాయించాలని ఇందిర కోరడం, శాస్త్రి అయిష్టంగానే అంగీకరించడం జరిగింది. దాదాపు నెహ్రూ మంత్రి మండలినే ఆయన కొద్ది మార్పులతో కొనసాగించాడు. శాస్త్రి మంత్రివర్గంలో చేరడంతో, భవిష్యత్ లో ఇందిర ప్రధాని కావడానికి మార్గం సుగమమైంది.


భారత-పాకిస్తాన్ దేశాల మధ్య యుద్ధం జరగడం, శాస్త్రి చాకచక్యంగా మొత్తం వ్యవహారంలో నాయకత్వ పటిమ చూపడం, సోవియట్ యూనియన్ నేతృత్వంలో ఇరు దేశాల మధ్య సంధి కుదిర్చే ప్రయత్నాలు ప్రారంభం కావడం, దరిమిలా తాష్కెంట్ ఒప్పందం కుదరడం, అదే రోజున మాస్కోలో ప్రధాని హోదాలో లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి మరణించడం చకచకా జరిగిపోయాయి. శాస్త్రి మరణం జాతిని దిగ్భ్రాంతికి గురి చేసింది. "పొట్టివాడు బల్ గట్టి వాడు" అనిపించుకుని యావత్ భారతీయుల ఆదరాభిమానాలను చూరగొన్నాడు శాస్త్రి. మళ్లీ తాత్కాలిక ప్రధానిగా కొన్నాళ్లు గుల్ జారీ లాల నందా, ఆ తరువాత పూర్తి స్థాయిలో ఇందిరా గాంధీ ప్రధాని బాధ్యతలు చేపట్టారు. అయితే ఆమె ప్రధాని కావడం అంత సులభంగా జరగలేదు. ఇందిర ప్రధానిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేసినప్పుడు తన పేరును "ఇందిరా నెహ్రూ గాంధీ" అని చెప్పుకున్నారు. వాస్తవానికి ఆమేమీ తప్పు చెప్పలేదు. ఓటర్ల జాబితాలో ఆమె పేరు అలానే వుంది. కాకపోతే, ప్రపంచానికి తద్వారా అందిన సందేశం మరోలా వుందనాలి. ఆమెకా పదవి లభించడం కేవలం జవహర్లాల్ నెహ్రూ కూతురు కావడం వల్లనే అన్న అభిప్రాయానికి ప్రజలొచ్చారు అప్పట్లో. 1950 వ దశకం చివర వరకు ఇందిరా గాంధీ రాజకీయంగా పెద్దగా పదవులను అలంకరించలేదు. 1957 లో నాటి కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు యు. ఎన్. ధేబర్ ఇందిరను కాంగ్రెస్ పార్టీ కార్యవర్గ సభ్యురాలిగా నియమించాడు. బహుశా, అది జరిగినందువల్ల, అందరికంటే ఎక్కువ సంతోషించిన వాడు నెహ్రూనే. ఎవరు అవునన్నా...కాదన్నా.. ఇందిరను తన వారసురాలిగా నెహ్రూ ఏనాటి నుంచో తీర్చి దిద్దుతున్నాడు. 

కాంగ్రెస్ పార్టీ వర్కింగ్ కమిటీ సభ్యురాలిగా నియామకం జరగడంతో రాజకీయంగా ఇందిర ఎదుగుదల ఆరంభమైంది. దానికి తండ్రి ప్రోత్సాహం పూర్తిగా లభించింది. దానికి చక్కటి సాక్ష్యం నాగ్ పూర్ లో జరిగిన అఖిల భారత కాంగ్రెస్ మహాసభలలో ఇందిరను హఠాత్తుగా పార్టీ అధ్యక్షురాలిని చేయడం. వాస్తవానికి కర్నాటకకు చెందిన నిజలింగప్పను అధ్యక్షుడిని చేయబోతున్నట్లు నిర్ణయం జరగడం, ఆ విషయం ఆయనకు చెప్పడం కూడా జరిగింది. అంతలోనే పథకం మారింది. కాంగ్రెస్ పార్టీ అధ్యక్షురాలి హోదాలో ఆమె చేసిన ఘన కార్యాలలో చెప్పుకో దగ్గది, ప్రజాస్వామ్య బద్ధంగా, ప్రపంచంలోనే మొట్టమొదటి సారి అధికారంలోకి వచ్చిన కేరళ కమ్యూనిస్ట్ ప్రభుత్వాన్ని కూలగొట్టించడం. అదే విధంగా కాంపోజిట్ బాంబేని రెండుగా చీల్చి, మహారాష్ట్ర, గుజరాత్ రాష్ట్రాలుగా ఏర్పాటు చేయించడం. ఇందిరను తన వారసురాలిగా చేయడానికి నెహ్రూ ఇంతకంటే ఎక్కువే చేశాడనాలి. చైనా దురాక్రమణ తదనంతర పరిణామాల నేపధ్యంలో చోటుచేసుకున్న రాజకీయ సంక్షోభాన్ని ఆయన అధిగమిస్తున్న తరుణంలో, కేంద్ర మంత్రులను, రాష్ట్రాల కాంగ్రెస్ ముఖ్యమంత్రులను తనకు చెప్పదల్చుకున్న విషయాలను ఇందిర ద్వారా తెలియచేయమని సలహా ఇచ్చాడు. కొందరు కాంగ్రెస్ నాయకులు ఈ విషయంలో నెహ్రూను బహిరంగంగానే విమర్శించారు కూడా. కష్ట నష్టాలకోర్చి తాము ఒక స్థాయికొస్తే, ఏమీ లేకుండా ఇందిర పెత్తనం చేయడాన్ని కొందరి వ్యతిరేకించారు. నెహ్రూ మాత్రం తాను చేయదల్చుకుంది చేసుకుంటూ పోయాడు.

లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి ఇతర కాంగ్రెస్ నాయకుల అభిప్రాయాలకు భిన్నంగా వ్యవహరించేవాడని అనేవారు. తాను నెహ్రూకి చెప్పదల్చుకుంది విధిగా ఇందిర ద్వారానే చేసేవాడు. ఇందిరకు ఆ విధంగా ఆయనంటే ఒక సదభిప్రాయం కలిగింది. బహుశా ఆమె సలహా మేరకే శాస్త్రిని తన వారసుడిగా చేసేందుకు ఆయనను కాబినెట్ లోకి తీసుకుని వుండాలి. ఇందిరా గాంధీని, తన జీవిత కాలంలోనే, పూర్తి స్థాయిలో తన వారసురాలిగా చేయలేకపోయానన్న అభిప్రాయం నెహ్రూకి వుండేది. అందుకే ఆ పని పూర్తి చేయడానికి తనకు నమ్మకస్తుడైన శాస్త్రిని ఎంపిక చేసుకున్నాడు. ఇందిర వ్యతిరేకులు కావచ్చుననుకున్న బడా నాయకులను, అతి జాగ్రత్తగా "కామరాజ్ పథకం" కింద ప్రధాని పదవికి చేరుకోకుండా జాగ్రత్త పడ్డాడు నెహ్రూ. శాస్త్రి కూడా ప్రధాని అయిన తరువాత ఇందిరను దూరంగా పెట్టాడంటారు రాజకీయ విశ్లేషకులు. ఒకటి-రెండు సందర్భాలలో ప్రధానిని కలవడానికి వెళ్లిన ఇందిరకు శాస్త్రి దర్శనం లభించలేదని అప్పట్లో వార్తలు కూడా పొక్కాయి. ఆమెను బ్రిటన్ కు హై కమీషనర్ చేద్దామన్న అభిప్రాయం కూడా శాస్త్రికి కలిగిందంటారు.

శాస్త్రి హఠాన్మరణంతో ఆయన స్థానంలోకి ఎవరిని తేవాలన్న విషయంలో, అలనాటి కామరాజ్ "ఏకాభిప్రాయ సాధన" పథకం పని చేయలేదు. ప్రధాని కావాలని ఎప్పటినుంచో అనుకుంటున్న మొరార్జీ ఈ సారి పట్టుదలతో ముందుకు సాగాడు. తాను ప్రధాని రేసులో వున్నానని, పోటీ అనివార్యమైతే, అక్కడే తేల్చుకుంటానని బాహాటంగా చెప్పాడు. కాంగ్రెస్ పార్టీ అధ్యక్షుడు కామరాజ్ నాడార్ ఇందిరా గాంధీని ప్రధానిని చేయాలన్న తలంపుతో, మద్రాస్ నుంచి ఢిల్లీకి చేరాడు. శాస్త్రిని ఏ కారణంతో ప్రధానిని చేశాడో, అదే కారణంతో ఇప్పుడు ఇందిరను చేయాలన్న తలంపు అధిష్టానానికి కలిగింది. మొరార్జీ దేశాయ్ తమ మాట వినడని, తమ చెప్పు చేతల్లో వుండడని వారి అభిప్రాయం. ఇందిరనైతే ఏదో విధంగా తమ మాట వినేట్లు చేయవచ్చని నమ్మకం. తొలుత విముఖత చూపినప్పటికీ, పోటీలో వుండడానికే నిశ్చయించుకుంది ఇందిరా గాంధి. ఆమెను వ్యతిరేకించిన వారు కూడా క్రమేపీ ఆమెకు అనుకూలంగా మారారు. కామరాజ్ తో సహా, పలువురు రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రుల మద్దతు ఆమెకు లభించడంతో ఆమె ఎన్నిక లాంఛనప్రాయమైంది. కాంగ్రెస్ పార్లమెంటరీ పార్టీ నాయకుడి ఎన్నిక కేవలం లోక్ సభ, రాజ్య సభ కాంగ్రెస్ సభ్యుల ద్వారానే జరగాలన్న నిబంధన వున్నప్పటికీ, సభ్యులుకాని ముఖ్యమంత్రులు కూడా ప్రచారంలోకి దిగారు. వారే కనుక ప్రచారంలో దిగకపోతే, బహుశా మొరార్జీ కి కొంత లాభం కలిగేదేమో నని అనుకున్నారు కొందరు. కామరాజ్, చవన్, మిశ్రా లాంటి నాయకుల అండదండలతో ఇందిర ఎన్నిక సులభమైంది. తానే ప్రధానిని కావాలని కోరుకున్న జగ్జీవన్ రాం కొంత ఊగిసలాటకు గురైనప్పటికీ, చివరకు ఇందిరకే మద్దతిచ్చాడు. 355 పార్లమెంట్ సభ్యుల ఓట్లను సంపాదించుకున్న ఇందిరా గాంధి, 169 ఓట్లను మాత్రమే పొందిన మొరార్జీని ఓడించి ప్రధాని పీఠం అలంకరించింది. పోటీలో నెగ్గి అలా ఇందిరా గాంధీ ప్రధాని కాగలిగింది.

ఇక ఆ తరువాత రెండు విడతలుగా ప్రధాని బాధ్యతలు నిర్వహించి, మకుటంలేని మహారాణిగా పేరు తెచ్చుకుని, ప్రజాస్వామ్య నియంతగా వ్యవహరించి, తనకు తానే సాటి అని నిరూపించుకున్న వ్యక్తిగా చరిత్ర పుటల్లోకి ఎక్కిన మహామనిషి ఇందిరా గాంధి. బహుశా ఆమె లాంటి వారు "న భూతో న భవిష్యత్" అనవచ్చేమో!

INDIRA PRIYADARSHINI FROM CHILDHOOD TO PRIME MINISTER: Vanam Jwala Narasimha Rao

19th November is Indira Gandhi’s 
97th Birth Anniversary

INDIRA PRIYADARSHINI 
FROM CHILDHOOD TO PRIME MINISTER
Vanam Jwala Narasimha Rao

(From the Book “Dear to Behold” 
written by Krishna Nehru Hutheesingh)

On the night of 19th November 1917, the day the only child of Jawaharlal Nehru and Kamal was born, Anand Bhavan was brightly lit. People were going in and out of rooms…servants were rushing around to serve soft drinks to the women, Scotch-and-soda to the men. The baby was named Indira by Motilal. Jawaharlal and kamala added Priyadarshini meaning “dear to behold”. A serious, solemn child, Indira walked around freely to listen with curiosity to grown-ups who were to have a vital role in the history of India. She took in a great deal of what was happening.

The atmosphere of politics that pervaded Nehru home put unusual ideas into Indira’s head. Growing up almost alone, she amused herself by playing political theater, using dolls for dramatic scenes. From the high walls of Anand Bhavan she watched processions of Congress volunteers clad in white Khadi and carrying the Congress flag. Indira’s earliest memories are of cruel separation, as one or the other member of the family was suddenly hauled to prison. It was her grandfather who influenced her more than anyone else in her childhood. On December 6, 1921 little Indira at the age of four shouted at a police man who came to her house to confiscate some priceless carpets. She literally flew at the Inspector shaking her fists at him. Elders had to pull her away and calm her!

Jawaharlal Nehru believed that Indira being intimately associated with eminent men and women would do her good. He wanted to expand her outlook, in preparation for the kind of role in India’s national life that Nehru family assumed as a patriotic duty. She seemed to hunger for knowledge and was always very attentive to the conversations. Such contacts furthered her education. Nehru in every aspect right from her childhood prepared Indira for a bigger role in the national scenario. In the year 1930, on the New Year’s Day, the draft speech of declaration of Indian Independence, to be delivered by Nehru, was first readout to him by Indira, when she was just 13 years old!



When she was twelve, she rallied the children of neighborhood with a proposal to setup a children’s volunteer organization to fight for the freedom of the country. Indira named it as “Vanar Sena” (Monkey Brigade) based on a story in the epic Ramayana. She adopted the story to practical purposes. The bridge that she built was a bond of union between children and adults. Thousands joined her brigade. They worked as an auxiliary to the Congress making a flag, addressing envelops, serving water to the volunteers in the processions. They even bravely carried messages from one group to another in a truly underground system.

Indira changed number of schools. To compensate, Jawaharlal used to order number of books for Indira and she would read fairytales, children’s editions of Shakespeare, Dickens, Shaw and many of the classics. On reading them, Indira was fascinated by stories about Joan of Arc and practiced to be like her. She believed even at that age, that, some day she will lead her people to freedom just as Joan of Arc did. Since Indira never had a continuous schooling, Jawaharlal, in prison, supplemented her education by means of correspondence. He wrote a series of letters with the intent of providing direction to her thinking and learning. His next series dealt with happenings in the world from early man to modern civilizations. Indira loved her father’s letters. They stimulated her to read other books too.

While studying in Poona’s Pupils School, as a student, she was conscientious, hard working and intelligent. She was especially good in English and history and was proficient in French. She participated in cultural programs and sports. Her knowledge of politics and her excellence in school debates resulted in a school mock parliament electing her Prime Minister. After three years of formal course of study in Poona she passed matriculation and entered Santiniketan. Indira developed an interest in art and dancing and learned the Manipuri style of dancing and even performed a solo once. When she had to leave after one year, Rabindranath Tagore wrote to Jawaharlal: “It is with heavy heart that we bade farewell to Indira, for she was such an asset in our place…..I know she is extremely popular with the students….I hope she will soon return here”.

Indira left Santiniketan to take her mother to Germany and to stay with her. There they were joined from time to time by Feroze Gandhi, who would come over from London. He was an ardent admirer of kamala Nehru who was responsible for enlisting him in the civil disobedience movement as a Congress Volunteer. To Indira, he became a tower of strength in her solicitude for her mother. With Jawaharlal, Indira and Feroze at her bedside, Kamala Nehru died in February 1936.

Indira went to England to enter the Badminton School at Bristol to prepare for London Matriculation Examination. She saw a great deal of Feroze then. After Bristol she attended Oxford. Politics was in her blood. She worked for the India League under Krishna Menon on trips to London. While in Oxford she generally kept to herself. However she could always turn for companionship to the ever loyal Feroze. Because of her father’s long standing friendship with eminent Europeans, Indira had opportunities to meet wonderful people. Indira returned home in 1940 from Oxford and stayed in a rented accommodation in Mussoorie. That time Nehru was in Dehra Dun Prison.

On one of her visits to her father in prison Indira told him that she wanted to marry Feroze Gandhi, whose family was staying in Allahabad. Nehru initially was somewhat upset and suggested to Indira that she should postpone a final decision and take advantage of the opportunity to meet other young men. But Indira had made up her mind. When critics commented, Nehru issued a public statement and said: “When Indira and Feroze wanted to marry I accepted willingly their decision and they have my blessing”.

When Jawaharlal consulted Gandhiji, he advised Indira that the marriage should be a fairly big affair, even though he preferred a simple ceremony, to set aside rumors that her father is unwilling to stand by her. Indira’s wedding was performed with all the Vedic rites and took more than an hour and half. Her wedding sari was woven from yarn spun by her father during one of his prison terms. Instead of jewelry she wore ornaments made of flowers which were the Kashmiri custom. Indira Gandhi and Feroze after their marriage settled in Allahabad and for a brief time led a carefree and happy life but soon both of them were deeply absorbed in politics and involved in arrests.

In August 1942 after attending AICC meet in Bombay and staying with her aunt Krishna Nehru Hutheesingh, Indira Gandhi left for Allahabad. By then all the elders of Nehru family as well as Gandhiji were arrested. Feroze was in underground in Lucknow. In this background one day Indira deliberately courted arrest while hoisting the Congress flag. Later, on another occasion, when Indira Gandhi decided to defy the ban imposed by British on public meetings, and started addressing the gathering, she was arrested again along with Feroze. She was released after sometime on health grounds.

Indira Gandhi gave birth to her first son Rajiv Gandhi on August 20, 1944 in Bombay where her aunt Krishna Nehru Hutheesingh was living. For a while she devoted herself to the care of her son Rajiv. In November 1946 Feroze family moved to Lucknow in view of his joining in National Herald as Managing Editor. There, Indira Gandhi busied herself with local Congress activities. During that time, as Interim Prime Minister, Jawaharlal Nehru had to live in an official residence in New Delhi. Indira had to shuttle to and fro between Delhi and Lucknow to help father. At this juncture, Indira was to have her second confinement in New Delhi. She gave birth to Sanjay Gandhi on December 14, 1946.

During the partition days of India, when Hindu-Muslim struggle started, and number of refugee camps started functioning, Indira Gandhi though not well and anemic after the birth of her second son, rallied for the work of alleviating the misery of the refugees. When she heard that a mob surrounded the house of a poor Muslim, Indira went there bravely, and despite protests from Hindu crowd she got the whole family into her jeep and took them to her father’s house. Gradually the violence subsided and sanity returned.

After India became independent, Jawaharlal Nehru became the first Prime Minister. In October 1949, he along with Indira Gandhi made their first trip to USA. The official residence of Prime Minister in Delhi was changed to present day Teen Murti House. Indira had to set up the new house and slowly she had no option except to continue to stay with her father almost permanently. She was the hostess when important visitors came from abroad. Feroze suggested to his wife that he would make frequent visits to Delhi instead of her travelling to Lucknow with children and the arrangement continued.

Indira Gandhi accompanied her father to almost all foreign countries. When foreign dignitaries like Khrushchev, Bulganin, Nasser, Chou En-Lai and Roosevelt visited Delhi, for Indira Gandhi it was an opportunity to make acquaintance with them as she always attended meetings with them. During the first general elections under the new constitution held in 1952 and when Jawaharlal travelled the length and breadth of the land, Indira Gandhi often campaigned alongside him. In the process, Indira Gandhi made her home in her father’s house in Delhi and had to sacrifice her family life with Feroze Gandhi. He however was active in politics and even won Lok Sabha seat. Though Feroze moved to Delhi, he stayed separately. He also made a name for himself as an MP. Feroze passed away on September 8, 1960 when Indira Gandhi was on his bedside.

In 1957 elections Indira campaigned for her father in Phulpur, where her speeches drew large crowds. In February 1959 she was elected AICC President. In that capacity she persuaded the Parliament to dismiss the Kerala Communist Government and bring under President Rule. In the subsequent elections Congress returned to power there. When her father fell ill people started asking questions like “After Nehru, who?” To every one’s surprise Nehru brought Lal Bahadur Shastri into the cabinet hinting at he was his successor. On May 27, 1964 Nehru passed away and Lal Bahadur succeeded him as PM. Shastri persuaded Indira Gandhi to join his cabinet as Minister for Information and Broadcasting. In that capacity she moved to Safdar Jung Road official residence. During the night to celebrate the Tashkent pact after the dinner Shastri had a heart attack and died.

   There were many in the race for PM post. Chief among them were Morarji Desai, YB Chavan, Guljarilal Nanda, Jagjivan Ram, SK Patil etc. AICC President Kamaraj favored Indira Gandhi and suggested her name to the working committee. Morarji dissented and wanted an election. The date of the election was fixed for January 19, 1966 when the Congress party MPs had to elect the leader. Indira Gandhi secured 355 votes against Morarji Desai’s 169 and she was elected the leader and succeeded Shastri as the 3rd Prime Minister of India.


From then it has been a contemporary history and she proved to be the strongest PM of the country and as one of the most powerful leaders of the world!