భద్రాచలం తెలంగాణదే!! ..... వనం జ్వాలా నరసింహారావు

భద్రాచలం తెలంగాణదే!!

వనం జ్వాలా నరసింహారావు

ఆంధ్రజ్యోతి దినపత్రిక (23-04-2019)

          ఇటీవలి కాలంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడుతో సహా చరిత్ర, భూగోళం అవగాహనలేని కొందరు అజ్ఞానులు, కుహనావాదులు భద్రాచలం ఆంధ్రప్రదేశ్ లో భాగమని వితండ వాదన చేస్తున్నారు. వాస్తవానికి అనాదిగా భద్రాచలం తెలంగాణ ప్రాంతంలోనిదేననీ, అందువల్ల తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తరువాత ముమ్మాటికీ దానిలో అంతర్భాగమేననీ చారిత్రిక ఆధారాలు, రుజువులు తెలియచేస్తున్నాయి. ప్రపంచ తెలుగు మహాసభల సందర్భంగా తెలంగాణ సాహిత్య అకాడెమీ, “అభ్యుదయ తెలంగాణ చరిత్రాంశాలు” శీర్షికన ప్రచురించిన స్వర్గీయ మాదిరాజు రామకోటేశ్వరరావు వకీల్ స్వీయచరిత్రలో భద్రాచలక్షేత్ర అపూర్వ విషయాలు కూలంకషంగా వివరించడం జరిగింది. ఇది చదివితే చారిత్రిక నేపధ్యంలో భద్రాచలం ఏ ప్రాంతానిదో స్పష్టంగా అర్థం చేసుకోవచ్చు. హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో అలనాటి స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో భాగంగా ఉవ్వెత్తున లేచిన ఆంధ్రమహాసభల మూలపురుషులలో ఒకరు మాదిరాజు రామకోటేశ్వరరావు. ప్రజాహిత ఉద్యమాలన్నింటిలో ప్రముఖ పాత్ర వహించిన ఆయన స్వీయచరిత్ర కేవలం ఒక వ్యక్తి చరిత్రే కాకుండా, అభ్యుదయ తెలంగాణా సమగ్ర చరిత్ర అని చెప్పొచ్చు. ఆ చరిత్రలో భాగంగానే భద్రాచలం ఎలా తెలంగాణాలో అంతర్భాగమో చెప్పడం జరిగింది. వివరాల్లోకి పోతే.....

         భద్రాచల రామచంద్రస్వామి మహిమ భారతదేశం మొత్తానికీ తెలుసు. కొత్తగా చెప్పాల్సిందేమీ లేదు. ఆ పుణ్యక్షేత్రం గురించి తెలియనివారు లేరనవచ్చు. ఆ దేవస్థానానికి నైజాంప్రభుత్వం అప్పట్లో 19645 హాలీ రూపాయలు ప్రతిఏటా ఇవ్వడం ఆనవాయితీ. నిజాం ప్రభుత్వ కాలంలో “ఉమారె మజహబి” అనే ఒక మత విషయక  శాఖ వుండేది.  వెల్లోడి మంత్రివర్గంలో బూర్గుల రామకృష్ణారావు రెవెన్యూ మంత్రి అయిన తరువాత మతశాఖను రద్దు చేసి పబ్లిక్ ఎండోమెంట్స్ శాఖగా మార్చారు. దానితో పాటు మతశాఖ పక్షాన ఇస్తున్న నగదు మామూళ్ళను రద్దుచేసినప్పటికీ భద్రాచల క్షేత్రానికి ఇస్తున్న దాంట్లో మార్పు తేలేదు. అలా ఆ గ్రాంట్ రద్దు కాకుండా చేసే ప్రయత్నంలో భాగంగా, కొన్ని చారిత్రిక ఆధారాలు సేకరించేటందుకు, రామకోటేశ్వరరావు అలానాటి ప్రత్యేక అధికారిగా పనిచేస్తున్న భావరాజు వెంకట కృష్ణారావుతో కలిసి 1952 సంవత్సరంలో భద్రాచలం వెళ్ళారు. వారానాడు సేకరించిన ఆధారాలు అత్యంత ప్రాముఖ్యత సంతరించుకున్నవే కాకుండా, భద్రాచలం ఎలా తెలంగాణ ప్రాంతానిదో స్పష్టంగా తెలియపరచేవిగా వున్నాయి అనాలి.

         వారికక్కడ 1832 నాటి శిలాశాసనం కనిపించింది. వరంగల్ సుబేదారు మహమ్మదల్లి విచారించి ఇచ్చిన విజ్ఞప్తిని చూశారు. స్థానిక అనుభవజ్ఞులు అనేక ఆధారాలు చూపించారు. అర్చకుల దగ్గరున్న విరాసత్ తక్తాలు, ఆదాయవ్యయ పట్టికలు చూశారు. కంచర్ల గోపన్న (భక్ర రామదాసు) చేయించిన ఆరు లక్షల రూపాయల నవరత్న ఖచితమైన బంగారు ఆభరణాలు చూశారు. నిత్యోత్సవాలలో  పవళింపు సేవదాకా చేసే సేవలను చూసి, ఆయా సందర్భాలలో పాడడానికి భక్తులు రచించిన కీర్తనలు విని అవెలా చారిత్రిక ఆధారాలో విశ్లేషించారు. భద్రాచల దేవస్థానం ఆస్తులను, భక్తులు సమర్పించిన ఆభరణాలను, వాటి నేపధ్యాన్ని చారిత్రిక దృక్ఫదంతో అధ్యయనం చేశారు. ఒక వరంగల్ న్యాయవాది “అనిశెట్టిపల్లి” అనే గ్రామాన్ని దేవస్థానానికి దానపూర్వకంగా ఇచ్చిన విషయాన్ని గమనించారు. సమీపంలోని పర్ణశాలకు వెళ్లి, మార్గమధ్యంలోని దండకారణ్యంలో రామచంద్రమూర్తి సీతాలక్ష్మణ సమేతంగా నివసించారని చెప్పుకునే స్థలాలను చూసారు. ఇవన్నీ భక్తిభావంతోనే కాకుండా వ్యవహార దృష్టితో పరిశీలించారు వారు.  

     

         గోల్కొండ రాజ్యాన్ని అబూల్ హసన్ తానీషా అనే నవాబు పరిపాలించిన సంగతి తెలిసిందే. ఆయన కాలంలోనే అక్కన్న-మాదన్న అనేవారు మంత్రులుగా వుండేవారు. వారు నేలకొండపల్లి (ప్రస్తుతం ఖమ్మం జిల్లాలోని ఒక మండల కేంద్రం) గ్రామానికి చెందిన కంచర్ల గోపన్నను భద్రాచలం తాలూకాకు తహసీల్దారుగా నియమించారు. పరమ భాగవతోత్తముడైన గోపన్న కబీరుదాసుకు శిష్యుడై, ఆయన ద్వారా తారక మంత్రాన్ని ఉపదేశించుకుని, (భక్త) రామదాసు అనే వ్యవహారనామంతో ఉద్యోగధర్మం నెరవేర్చాడు.

తాలూకాలో వచ్చే రెవెన్యూ ఆదాయాన్ని శ్రీరామచంద్రమూర్తికి దేవాలయ నిర్మాణానికి, ఆభరణాల కొనుగోలుకు వినియోగించాడు భక్త రామదాసు. తత్ఫలితంగా ఆయన్ను నాటి ప్రభువులు గోల్కొండ చెరసాలలో నిర్భందించారు. పలుబాధాలకు గురిచేశారు. అయినా ధైర్యం కోల్పోక సదా రామనామస్మరణతో జైలుజీవితం గడిపాడు. ఇదిలా వుండగా, ఒకనాటి రాత్రి రామలక్ష్మణులు తానీషా అంతఃపురంలోకి వచ్చి ఆయనకు ఆరు లక్షల వరహాలు చెల్లించారు. దరిమిలా రామదాసును చెరసాల నుండి విడుదల చేశారు. ఇదంతా చరిత్ర. వకీలు రామకోటేశ్వరరావు గారికి దొరికిన చారిత్రిక ఆధారాలను బట్టి, తానీషా ప్రభువు భద్రాచలం తాలూకాను శాలివాహన శకం 1574, నామ సంవత్సర చైత్ర శుద్ధ నవమి (క్రీస్తు శకం 1652 సంవత్సరం) నాడు రామచంద్రమూర్తికి ఇచ్చారు. దీనికి సంబంధించిన సనదులు, శాసనాలు వున్నాయని వకీలుగారు తన పుస్తకంలో పేర్కొన్నారు.

రామదాసు మరణానంతరం కొంతకాలానికి ఔరంగజేబు ప్రభుత్వోద్యోగి ధ్వంస జఫరుద్దౌలా అనే ఆయన దేవాలయాలను కొల్లగొట్టేవాడని అనుకునేవారు. ఈ విషయం తెలుసుకున్న భద్రాచలం ఆలయ అర్చకులు, తమ దేవాలయం కూడా దోపిడీకి గురి కావచ్చని భయపడ్డారు. వెంటనే గర్భాలయ ద్వారానికి రాయికట్టి, మూసివేసి, అర్చకులు ఉత్సవ విగ్రహాలను, ఆభరణాలను తీసుకుని పోలవరానికి వెళ్లిపోయి ఒక బీదవారి ఇంట్లో దాక్కున్నారు. ధ్వంస వచ్చి ఆలయాన్ని మూసివుండగా చూసి, ఆభరణాలు లేనందున చేసేదేమీ లేక మరలిపోయాడు. ఒక వంద సంవత్సరాలు అలా ఆభరణాలు పరాయి ప్రదేశంలో వున్నాయని అంటారు. ఆ తరువాత అర్చకులు విగ్రహాలతో, ఆభరణాలతో సహా భద్రాచలం ప్రవేశించి నందనామ సంవత్సర (1242 ఫసలీ లేదా 1833 సంవత్సరం) చైత్ర శుద్ధ అష్టమి సోమవారం నాడు పునఃప్రతిష్ట చేయించారు.

తరువాత కాలంలో తూము లక్ష్మీ నరసింహ దాసు, నాదెళ్ళ వరద రామదాసును శిష్యుడిగా చేసుకుని, భద్రాచలం వచ్చాడు. అప్పటికీ క్షేత్ర ప్రభావం బాగా ఉన్నప్పటికీ, మధ్యలో కొంతకాలం భద్రాచలం తాలూకాను అశ్వారావుకు స్వాధీనపరిచినందున కొంత ఆరాచకం ప్రబలి వుండేది. దాన్ని సహించలేని గురు-శిష్యులు హైదరాబాద్ కు వెళ్లిపోయారు. అది నాసరుద్దౌలా పరిపాలనా కాలం. రాజా చందూలాల్ మంత్రిగా వుండేవాడు. లక్ష్మీ నరసింహ దాసు, వరద రామదాసు ఇద్దరూ కలిసి మంత్రిని కలిశారు. సంగతంతా వివరించారు. భక్త రామదాసు కాలం నాడు భద్రాచలం తాలూకా గోదావరికి ఉత్తర-దక్షిణ భాగాలలో కొంత మేరకు వ్యాపించి వుండేది. గోదావరికి దక్షిణాన వున్న పాల్వంచ తాలూకా నిజాం పాలనలో, ఉత్తరాన వున్నా భద్రాచలం తాలూకా బ్రిటీషు వారి పాలనలో వుండి వుండవచ్చు. ఏదేమైనా వున్నది తెలంగాణ ప్రాంతంలోనే. ఆ లెక్కన తూర్పు గోదావరి జిల్లాలోని కొంత భాగం ఇప్పటికీ భద్రాచలానికి, అంటే, తెలంగాణాకు చెందిందే!!! అలా కాకుండా తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పాటైన కొన్నాళ్లకే దుర్భుద్ధితో ఇక్కడి ఏడు మండలాలను ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కలుపుకోవడమే కాకుండా ఇప్పుడు భద్రాచలం కూడా తమదేనని మొండిగా వాదిస్తున్నారు.

మంత్రి చందూలాల్ ఆర్ధిక నిపుణుల సలహా తీసుకున్నారు. అశ్వారావు జమీందారీ కొంతవరకే వుంచి, వరద రామదాసు పేరుమీద 15 జమాది ఉస్సాని 1250 హిజరి (1244 ఫసలీ లేదా 1835 సంవత్సరం) నాడు ఒక సనదు జారీ చేశాడు. దానిం ప్రకారం 55 గ్రామాలు అమాని, 11 గ్రామాలు సర్ బస్తా మొత్తం 66 గ్రామాలు హసనాబాదు పరగణా, పాల్వంచ తాలూకా, శంకరగిరి పట్టు కింద ఆయన అధీనంలోకి తేవడం జరిగింది. ఇవన్నీ అలా తెలంగాణా ప్రాంతానివే. ఇప్పుడా 66 గ్రామాల్లో కొన్నిటిని ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం లాక్కుంది. అప్పట్లో అక్కడ వసూలయ్యే పన్ను రు. 71,000. అందులో పరిపాలనా వ్యయం రు. 12,500 కాగా, 18,500 దేవస్థాన వ్యయం. 8000 మంది సిబ్బందిని కూడా ఇచ్చారు.

ఈ సనదు వచ్చినప్పటి నుండి రామచంద్రస్వామి పూజాపునస్కారాలు, ఉత్సవాలు అద్భుతంగా సాగుతున్నాయి. ఇది జారీచేసిన కొంతకాలానికి ఉభయ రామదాసులు మరణించారు. గ్రామాల పొందుబాటు, శిస్తుల వసూళ్లు, పన్నుల చలామణి చేయడానికి బాధ్యత తీసుకోవడానికి ఎవరూ ముందుకు రాలేదు. పాల్వంచ జమీందారు అశ్వారావు బహద్దూర్ వారసుడైన రాజా సీతారామచంద్రరావు పేరుమీద నవాబ్ సాలార్ బహద్దూర్, పాల్వంచ, శంకరగిరి పట్టీలను సంస్థానాలుగా ఆయనకు ఇచ్చి, ప్రతిఫలంగా సంవత్సరానికి భద్రాచలం దేవాలయానికి 20981 హాలీలు ఇవ్వమని ఆదేశించడం జరిగింది. ఈ సనదును తేదీ 14, షవాల్ 1275 హిజిరి (1264 ఫసలీ లేదా 1855 సంవత్సరం) న జారీచేయడం జరిగింది.

ఒకానొక సందర్భంలో పరిపాలనా సౌలభ్యం కొరకు, అతి తక్కువకాలం, భద్రాచలాన్ని బ్రిటీష్ పాలనలోని తూర్పు గోదావరి జిల్లాలో వుంచినప్పటికీ, దేవాలయం మాత్రం నైజాంపరిపాలనలోనే వుండేది. ఒక మేనేజర్ కూడా వుండేవాడు. నైజాం పోలీసులుండేవారు. కల్యాణోత్సవం చైత్ర శుద్ధ నవమి (శ్రీరామనవమి) నాడు, నైజాం ఇలాకా రెవెన్యూ పోలీసు అధికారులు, జవాహిరితో స్వామిని ఊరేగింపు చేస్తూ, కళ్యాణమంటపానికి తీసుకుని పోయి, కల్యాణోత్సవం తరువాత స్వామిని ఆభరణాలతో సహా దేవాలయానికి చేరుస్తుండేవారు. కానుకలు వేసే హుండీని కాపాడేవారు.

భద్రాచల శ్రీ సీతారామచంద్ర స్వామివారికి కుతుబ్ షాహీ పాలనాకాలంలో తానీషా భద్రాచలం తాలూకాను సమర్పించారనేది అక్షరసత్యం. దానిని ఆసఫ్ జాహీ వంశీకులు స్వాదీనపర్చుకుని నాసరుద్దౌలా కాలంలో మరో విధంగా కొనసాగించారు. ఏదేమైనా అనాదిగా భద్రాచలం ప్రాంతం తెలంగాణాలో అంతర్భాగంగా కొనసాగుతూ వస్తున్న విషయం ఎవరూ కాదనలేరు. భద్రాచలం పట్టణం కానీ, ఆంధ్రప్రదేశ్ లో విలీనం చేసిన కుక్కనూరు, వేలేరుపాడు, భద్రాచలం, కూనవరం, చింతూరు, వరరామచంద్రాపురం మండలాలతోపాటు బూర్గుంపహాడ్ మండలంలోని ఆరు గ్రామాలు కానీ,  ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి ఎలా చెందుతాయి? ఎంత తొందరగా వాటిని తెలంగాణాలో విలీనం చేస్తే అంత మంచిది.